How to start a movement | Derek Sivers

Translator: Kasim Abdurehim Reviewer: Mahmud Abduqeyum

تە ئولتۇرغان خانىملار، ئەپەندىلەر TED ...ھە

Ladies and gentlemen, at TED we talk a lot about leadership

بىز كۆپ قېتىم لىدىرلىق ئىقتىدارى ۋە ھەركەتنى قانداق باشلاش ھەققىدە سۆزلىدۇق

and how to make a movement.

So let's watch a movement happen, start to finish,

قېنى ئەمىسە، 3 مىنۇت ئىچىدە بىر ھەرىكەتنىڭ يۈز بېرىش، باشلىنىش ۋە ئاخىرلىشىش جەريانىنى كۆرۈپ باقايلى

in under three minutes

شۇنداقلا ئېرىشكەن ساۋاقلىرىمىزنى ئانالىز قىلىپ باقايلى

and dissect some lessons from it.

First, of course you know,

ئاۋۋال، سىلەرمۇ بىلىسىلەر، بىر باشلامچى بولغۇچى ئۆزىدە

a leader needs the guts to stand out and be ridiculed.

باشقىلاردىن ئۈستۈن تۇرىدىغان، مەسخىرىدىن قورقمايدىغان شىجائەتنى ھازىرلىشى كېرەك

What he's doing is so easy to follow.

ھالبۇكى، ئۇنىڭ قىلىدىغىنى ئەگىشىش شۇنداق ئاددىي بىر ئىش

Here's his first follower with a crucial role;

شۇڭا ئۇنىڭ تۇنجى ئەگەشكۈچىسى مۇھىم رول ئوينايدۇ

he's going to show everyone else how to follow.

ئۇ باشقىلارغا قانداق ئەگىشىشنى كۆرسىتىپ بېرىدۇ

Now, notice that the leader embraces him as an equal.

ئەمدى، دىققەت قىلىڭ، باشلامچى تۇنجى ئەگەشكۈچىسىنى ئۆزى بىلەن تەڭ ئورۇنغا قويىدۇ

Now it's not about the leader anymore;

شۇڭلاشقا، ئەمدى كىمنىڭ باشلامچى بولۇشى ئانچە مۇھىم ئەمەس

it's about them, plural.

بۇ ئەمدى ئۇ ئىككىسىنىڭ ئىشى، كۆپنىڭ ئىشى

Now, there he is calling to his friends.

ئەمدى، ئۇ دوستلىرىنىمۇ چاقىرىپ كېلىدۇ

Now, if you notice that the first follower

ناۋادا تۇنجى ئەگەشكۈچىگە دىققەت قىلساق

is actually an underestimated form of leadership in itself.

ئەمەلىيەتتە ئۇ باشقۇرۇش كۈچىنىڭ تۆۋەن مۆلچەرلەنگەن بىر تەرىپى

It takes guts to stand out like that.

مۇشۇنداق تۇرۇش ئۈچۈنمۇ جاسارەت كېتىدۇ

The first follower is what transforms a lone nut into a leader.

تۇنجى ئەگەشكۈچى بولسا بىر يالغۇز غەلىتە ئادەمنى

باشقۇرغۇچىغا ئۆزگەرتكەن كىشىدۇر

(Laughter)

(كۈلكە ئاۋازى)

(Applause)

(ئالقىش ساداسى)

And here comes a second follower.

ئەمدى ئىككىنچى ئەگەشكۈچىگە كېلەيلى

Now it's not a lone nut, it's not two nuts --

ئۇ ئەمدى بىر يالغۇز غەلىتە كىشى ئەمەس، ئىككى غەلىتىمۇ ئەمەس

three is a crowd, and a crowd is news.

ئۈچ بولسا بىر توپ ئادەم، بىر توپ ئادەم بولسا خەۋەر بولىدۇ

So a movement must be public.

شۇڭلاشقا ھەرىكەت چوقۇم ئاممىباب بولۇشى كېرەك

It's important to show not just the leader, but the followers,

بۇ نۇقتا بەكلا مۇھىم، پەقەت باشلامچىنىلا ئەمەس، بەلكى ئەگەشكۈچىنىمۇ كۆرسەتكىنى ئۈچۈن

because you find that new followers emulate the followers, not the leader.

چۈنكى سىز يېڭى ئەگەشكۈچىلەرنىڭ

باشلامچىنى ئەمەس ئەگەشكۈچىنى تەقلىد قىلىۋاتقىنىنى بايقايسىز

Now, here come two more people, and immediately after,

مانا ھازىر، يەنە ئىككى كىشى پەيدا بولدى، ئاندىن كېيىنلا

three more people.

ئۈچى پەيدا بولدى

Now we've got momentum. This is the tipping point.

ئەمدى بىز بىشارەتكە ئىگە بولدۇق. بۇ دەل ئەڭ يۇقىرى پەللە

Now we've got a movement.

ئەمدى بىز ھەرىكەتكە ئىگە بولدۇق

(Laughter)

So, notice that, as more people join in,

شۇڭلاشقا، قاراڭ، قانچە كۆپ ئادەم قوشۇلسا

it's less risky.

خەتەر شۇنچە ئاز بولىدۇ

So those that were sitting on the fence before

شۇڭا ئەسلى ھېلىقى چەتتە قاراپ تۇرغانلارنىڭ ئەمدى توپقا قوشۇلماسلىققا ھېچقانداق باھانىسى قالمايدۇ

now have no reason not to.

They won't stand out, they won't be ridiculed,

ناۋادا ئۇلار توپقا قوشۇلمىسىمۇ

زاڭلىق قىلىنمايدۇ

but they will be part of the in-crowd if they hurry.

لېكىن ئۇلار بۇ توپقا قوشۇلۇپ ھەرىكەت قىلىشقا ئالدىرايدۇ

(Laughter)

(كۈلكە ئاۋازى)

So, over the next minute,

يەنە بىر نەچچە مىنۇتتىن كېيىن

you'll see all of those that prefer to stick with the crowd

سىز ھەممەيلەننىڭ بۇ توپقا قوشۇلۇشقا ئالدىراۋاتقانلىقىنى بايقايسىز

because eventually they would be ridiculed for not joining in.

چۈنكى، ئەگەر ئۇلار بۇ توپقا قاتنىشىپ ھەرىكەت قىلىشنى خالىمىسا

ئەكسىچە، مازاققا قالىدۇ

And that's how you make a movement.

ھەرىكەت دەل مۇشۇنداق شەكىللىنىدۇ

But let's recap some lessons from this.

ئۇنداقتا، بىز يىغىنچاقلاپ باقايلى

So first, if you are the type,

ئاۋۋال، ئەگەر سىز شۇنداق بىر تىپتىكى ئادەم بولسىڭىز

like the shirtless dancing guy that is standing alone,

يەنى كۆڭلەك كىيمەي ئۇسسۇل ئويناۋاتقان بالىغا ئوخشاش بولسىڭىز

remember the importance of nurturing your first few followers as equals

شۇنىڭ مۇھىملىقىغا قاتتىق دىققەت قىلىڭ

سىزنىڭ تۇنجى ئاز ساندىكى ئەگەشكۈچىلىرىڭىز باراۋەر

so it's clearly about the movement, not you.

شۇڭا ئۇ ئېنىقلا ھەرىكەت بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولىدۇ، سىز بىلەن ئەمەس

(Laughter)

Okay, but we might have missed the real lesson here.

ياخشى، لېكىن بىز بەلكىم بۇ يەردىكى ھەقىقىي ئۆگىنىۋالىدىغان نەرسىگە سەل قارىشىمىز مۇمكىن

The biggest lesson, if you noticed --

ئەگەر سىز دىققەت قىلغان بولسىڭىز، ئەڭ چوڭ ساۋاق شۇكى

did you catch it? --

سىز بايقىدىڭىزمۇ؟ -- (ئەڭ چوڭ ساۋاق شۇكى) باشلامچىلىق

is that leadership is over-glorified.

ھەددىدىن زىيادە چوڭايتىۋېتىلگەن

Yes, it was the shirtless guy who was first,

توغرا، كۆڭلەكسىز بالا ئىشنى باشلىغۇچى

ئۇ بارلىق دىققەت-ئېتىبار ۋە ماختاشقا ئېرىشىدۇ

and he'll get all the credit,

but it was really the first follower

لېكىن دەل تۇنجى ئەگەشكۈچى

that transformed the lone nut into a leader.

ئاندىن بىر تەنھا غەلىتە ئادەمنى باشلامچىغا ئايلاندۇردى

So, as we're told that we should all be leaders,

شۇڭلاشقا، بىز ھەممىمىز باشلامچىغا ئايلىنىشىمىز كېرەك دېيىلسە

بۇ ھەقىقەتەتەنمۇ ئاقمايدىغان گەپ بولىدۇ

that would be really ineffective.

If you really care about starting a movement,

ناۋادا سىز بىر ھەرىكەتنى باشلاشقا ھەقىقىي كۆڭۈل بۆلسىڭىز

سىزنىڭ ئەگەشكۈدەك

have the courage to follow and show others how to follow.

شۇنداقلا باشقىلارنى ئەگەشتۈرگۈدەك جۈرئىتىڭىز بولۇشى كېرەك

And when you find a lone nut doing something great,

يالغۇز غەلىتە ئادەمنىڭ ئۇلۇغ ئىشلارنى قىلغىنىنى كۆرگەن چېغىڭىزدا

have the guts to be the first one to stand up and join in.

سىزدە ئۇنىڭ بىر ئەگەشكۈچىسى بولۇپ

ئۇنى قوللىغۇدەك ۋە ئۇنىڭغا قوشۇلغۇدەك جاسارەت بولۇشى كېرەك

And what a perfect place to do that, at TED.

مۇ دەل بۇ نۇقتىنى قالتىس ئورۇندىيالايدىغان سورۇن TED

رەھمەت

Thanks.

(Applause)

(ئالقىش ساداسى)