What adults can learn from kids | Adora Svitak

Translator: André Müller Reviewer: James Piton

Now, I want to start with a question:

Nu, mi volas komenci per demando:

When was the last time you were called "childish"?

Kiam estis la lasta tempo, en kiu oni nomis vin infaneca?

For kids like me,

Por infanoj kiel mi,

being called childish can be a frequent occurrence.

esti nomata infaneca povas okazi sufiĉe ofte.

Every time we make irrational demands,

Ĉiufoje, kiam ni demandas ion neracian,

exhibit irresponsible behavior,

kondutas nerespondece,

or display any other signs of being normal American citizens,

aŭ montras aliajn signojn

de normalaj usonanoj,

we are called childish.

oni nomas nin infanecaj;

tio vere ĝenas min.

Which really bothers me.

After all, take a look at these events:

Verdire rigardu la jenajn eventojn:

Imperialism and colonization,

Imperiismo kaj koloniigo,

world wars, George W. Bush.

mondmilitoj, George W. Bush.

Ask yourself, who's responsible? Adults.

Demandu vin mem: Kiu respondecas? Plenkreskuloj.

Now, what have kids done?

Kaj kion faris la infanoj?

Well, Anne Frank touched millions

Nu, Anne Frank afekciis milionojn

with her powerful account of the Holocaust.

per sia povoplena priskribo pri la holokaŭsto,

Ruby Bridges helped to end segregation in the United States.

Ruby Bridges helpis fini rasapartigon en Usono,

And, most recently,

kaj, antaŭ nelonge,

Charlie Simpson helped to raise 120,000 pounds for Haiti,

Charlie Simpson helpis havigi

120.000 pundojn por Haitio

on his little bike.

sidante sur sia bicikleto.

So as you can see evidenced by such examples,

Do, vidante evidencojn per tiaj ekzemploj,

age has absolutely nothing to do with it.

aĝo tute ne rilatas al ĝi.

The traits the word "childish" addresses are seen so often in adults,

La trajtoj celataj de la vorto "infana"

evidentiĝas tiel ofte ĉe plenkreskuloj,

that we should abolish this age-discriminatory word,

ke ni abolu tiun aĝodiskriminacian vorton,

when it comes to criticizing behavior associated with irresponsibility

se temas pri kritiko de konduko

rilate al nerespondeco kaj neracia pensado.

and irrational thinking.

(aplaŭdoj)

(Applause)

Thank you.

Dankon.

Then again, who's to say that certain types of irrational thinking

Plie, kiu rajtas diri,

ke certaj specoj de neracia pensado

aren't exactly what the world needs?

ne estus ĝuste tio, kion la mondo bezonas?

Maybe you've had grand plans before,

Eble vi antaŭe havis grandajn planojn,

but stopped yourself, thinking,

sed haltigis vin mem, pensante:

"That's impossible," or "That costs too much,"

Tio ne eblas aŭ tio kostas tro multe

or "That won't benefit me."

aŭ tio ne utilos al mi.

For better or worse, we kids aren't hampered as much

Ĉu pli aŭ malpli bone, ni infanoj ne estas tiel ĝenataj,

when it comes to thinking about reasons why not to do things.

se temas pri elpenso de kialoj por ne fari ion.

Kids can be full of inspiring aspirations and hopeful thinking,

Infanoj povas esti plenaj je inspiraj aspiroj

kaj esperplena pensado,

like my wish that no one went hungry,

kiel mia deziro, ke neniu estu malsata

or that everything were free, a kind of utopia.

aŭ tia utopio, ke ĉio estu senkosta.

How many of you still dream like that, and believe in the possibilities?

Kiom inter vi ankoraŭ revas tiel

kaj kredas je la eblecoj?

Sometimes a knowledge of history and the past failures of Utopian ideals

Kelkfoje scio pri la historio

kaj la pasintaj fiaskoj de utopiaj idealoj

povas esti ŝarĝego,

can be a burden,

because you know that if everything were free,

ĉar vi ja scias, ke se ĉio estus senkosta,

then the food stocks would become depleted and scarce and lead to chaos.

la manĝaĵprovizoj estus forkonsumitaj,

kaj fariĝus malabundaj kaj kondukus al ĥaoso.

On the other hand, we kids still dream about perfection.

Aliflanke,

ni infanoj ankoraŭ revas pri perfekteco.

And that's a good thing, because in order to make anything a reality,

Kaj tio bonas, ĉar

por realigi ion,

you have to dream about it first.

ni unue revu pri ĝi.

Plurmaniere, nia aŭdaco imagi

In many ways, our audacity to imagine

helps push the boundaries of possibility.

helpas antaŭenpuŝi la limojn de ebleco.

For instance, the Museum of Glass in Tacoma, Washington,

Ekzemple, la Vitromuzeo en Tacoma, Washington,

my home state -- yoohoo, Washington!

mia hejmŝtato — juhu Washington —

(Applause)

(aplaŭdoj)

has a program called Kids Design Glass,

havas programon nomatan "Infanoj dizajnas vitraĵojn"

and kids draw their own ideas for glass art.

kaj infanoj pentras siajn proprajn ideojn pri glasa arto.

The resident artist said they got some of their best ideas

Nu, la loka artisto diras, ke ili ekhavis

kelkajn el siaj plej bonaj ideoj per tiu programo,

from the program, because kids don't think about the limitations

ĉar infanoj ne pensas pri la limigoj

of how hard it can be to blow glass into certain shapes,

de la malfacilaĵoj blovi vitron al certaj formoj.

Ili simple pensas pri bonaj ideoj.

they just think of good ideas.

Now, when you think of glass, you might think of colorful Chihuly designs,

Do, pensante pri vitro, vi povus

pensi pri buntaj Chihuly-dizajnoj

or maybe Italian vases,

aŭ eble italaj vazoj,

but kids challenge glass artists to go beyond that,

sed infanoj instigas vitroartistojn transpasi tiun limon

into the realm of brokenhearted snakes

al mondo de kor-rompitaj serpentoj

and bacon boys, who you can see has meat vision.

kaj lardaj knaboj, kiuj evidente havas viandvideblecon.

(ridado)

(Laughter)

Now, our inherent wisdom doesn't have to be insider's knowledge.

Nu, nia heredita saĝo

ne nepre estu la scio de inicitoj.

Kids already do a lot of learning from adults,

Infanoj jam lernas multe de plenkreskuloj

kaj ni havas multon por dividi.

and we have a lot to share.

I think that adults should start learning from kids.

Mi pensas, ke plenkreskuloj eklernu de infanoj.

Now, I do most of my speaking

Nu, mi plejparte paroladas antaŭ edukaj amaso,

in front of an education crowd -- teachers and students,

instruistoj kaj studentoj, kaj mi ŝatas tiun analogion.

and I like this analogy:

It shouldn't be a teacher at the head of the class,

Ne estu nur instruisto antaŭ la klasĉambro

rakontante al la studentoj fari tion kaj jenon.

telling students, "Do this, do that."

The students should teach their teachers.

La studentoj instruu al siaj instruistoj.

Lerni inter plenkreskuloj kaj infanoj

Learning between grown-ups and kids should be reciprocal.

estu reciproka afero.

The reality, unfortunately, is a little different,

Domaĝe, la realeco estas iom malsama

and it has a lot to do with trust, or a lack of it.

kaj multe rilatas al fido aŭ malfido.

Now, if you don't trust someone, you place restrictions on them, right?

Nu, se vi ne fidas je iu, vi limigas lin aŭ ŝin, ĉu ne?

If I doubt my older sister's ability to pay back the 10 percent interest

Se mi pridubas, ke mia fratino povas

repagi la interezon de 10%,

I established on her last loan,

kiun mi difinis por ŝian pasinta pruntado,

I'm going to withhold her ability to get more money from me,

mi detenas do ŝian eblecon ricevi pli da mono de mi

until she pays it back.

ĝis kiam ŝi repagas ĝin al mi. (ridado)

(Laughter)

True story, by the way.

Vera rakonto, cetere.

Now, adults seem to have

Nu, plenkreskuloj ŝajne havas

a prevalently restrictive attitude towards kids,

plejparte limigeman sintenon pri infanoj

from every "Don't do that, don't do this" in the school handbook,

de ĉiu "ne faru tion",

"ne faru jenon" en la lerneja manlibro

to restrictions on school Internet use.

ĝis limigoj de la lerneja interret-uzado.

As history points out, regimes become oppressive

Kiel la historio montras, reĝimoj iĝas subpremaj,

when they're fearful about keeping control.

kiam ili ektimas perdi la regadon.

And although adults may not be quite at the level

Kaj, kvankam plenkreskuloj eble ne tro estas ĉe la nivelo

of totalitarian regimes,

de totalismaj reĝimoj,

kids have no or very little say in making the rules,

infanoj havas neniun, aŭ malɡrandegan, influon en regulfarado,

when really, the attitude should be reciprocal,

kvankam la sinteno vere devus esti reciproka,

meaning that the adult population should learn

kio signifas, ke la plenkreska popolo lernu

kaj respektu la dezirojn

and take into account the wishes of the younger population.

de la juna popolo.

Now, what's even worse than restriction,

Nu, kio estas eĉ pli malbona ol limigoj,

is that adults often underestimate kids' abilities.

estas tio, ke plenkreskuloj ofte subtaksas la kapablojn de infanoj.

We love challenges, but when expectations are low,

Ni amas defiojn, sed se la atendo estas malalta,

kredu min, ni dronos kun ili.

trust me, we will sink to them.

My own parents had anything but low expectations

Miaj propraj gepatroj havis tute ne malaltajn atendojn

for me and my sister.

pri mi kaj mia fratino.

Okay, so they didn't tell us to become doctors or lawyers or anything like that,

Bone, ili ne diris al ni fariĝu kuracistoj

aŭ advokatoj aŭ io simila,

but my dad did read to us about Aristotle and pioneer germ-fighters,

sed mia patro laŭtlegis al ni

pri Aristotelo

kaj pioniraj batalistoj kontraŭ bakterioj,

when lots of other kids were hearing

dum multege da aliaj infanoj aŭskultis

"The Wheels on the Bus Go Round and Round."

"La aŭto de la ĉefo havas truon en la rad'".

Well, we heard that one too, but "Pioneer Germ Fighters" totally rules.

Nu, tion ankaŭ ni aŭskultis, sed "Pioniraj batalistoj kontraŭ bakterioj" estis ege mojosa.

(ridado)

(Laughter)

I loved to write from the age of four, and when I was six,

Mi amis skribi ekde kvar-jaraĝo,

kaj kiam mi havis ses jarojn,

my mom bought me my own laptop equipped with Microsoft Word.

mia patrino aĉetis por mi propran porteblan komputilon kun Microsoft Word.

Thank you, Bill Gates, and thank you, Ma.

Dankon, Bill Gates kaj dankon, panjo.

I wrote over 300 short stories on that little laptop,

Mi skribis pli ol 300 novelojn

uzante tiun malgrandan porteblan komputilon

and I wanted to get published.

kaj mi volis, ke oni eldonu ilin.

Instead of just scoffing at this heresy that a kid wanted to get published,

Anstataŭ primoki tiun hereziaĵon,

ke infano volis eldoni ion,

or saying wait until you're older,

aŭ anstataŭ diri, ke mi unue kresku iom,

my parents were really supportive.

miaj gepatroj estis vere subtenemaj.

Many publishers were not quite so encouraging.

Multaj eldonejoj ne estis tiom kuraĝigemaj.

One large children's publisher ironically said

Ironie, iu granda eldonisto de infanaj libroj diris,

that they didn't work with children.

ke ili ne laborus kun infanoj.

Children's publisher not working with children?

Eldonejo de infanlibroj ne laboras kun infanoj?

I don't know, you're kind of alienating a large client there.

Mi ne certas, sed vi iom forpuŝas grandegan klientaron tiel.

(Laughter)

(ridado)

One publisher, Action Publishing, was willing to take that leap and trust me,

Nu, unu eldonejo, Action Publishing,

emis provi kaj fidis min

and to listen to what I had to say.

kaj aŭskultis, kion mi diris.

They published my first book, "Flying Fingers," you see it here.

Ili eldonis mian unuan libron "Flugantaj Fingroj" – jen vi vidas ĝin –

And from there on, it's gone to speaking at hundreds of schools,

kaj poste mi iris paroladi en centoj da lernejoj,

keynoting to thousands of educators,

antaŭ miloj da edukistoj,

and finally, today, speaking to you.

kaj finfine, hodiaŭ, mi paroladas antaŭ vi.

I appreciate your attention today,

Mi alte taksas vian atenton hodiaŭ,

because to show that you truly care, you listen.

ĉar por montri, ke vi vere zorgas,

vi aŭskultas.

But there's a problem with this rosy picture

Sed estas problemo pri tiu rozkolora bildo

of kids being so much better than adults.

de infanoj tiel pli bonaj ol plenkreskuloj.

Kids grow up and become adults just like you.

Infanoj kreskas kaj fariĝas plenkreskuloj kiel vi mem.

(Laughter)

(ridado)

Or just like you? Really?

Kiel vi mem? Ĉu vere?

The goal is not to turn kids into your kind of adult,

La celo ne estas lasi infanojn fariĝi viaspecaj plenkreskuloj,

sed plenkreskuloj pli bonaj ol vi mem,

but rather, better adults than you have been,

which may be a little challenging, considering your guys' credentials.

kio povas esti iom instiga,

rigardante niajn atestojn,

(Laughter)

But the way progress happens,

sed la kialo por progreso

is because new generations and new eras

estas, ke novaj generacioj kaj novaj epokoj

grow and develop and become better than the previous ones.

kreskas kaj evoluigas kaj fariĝas pli bonaj ol la antaŭaj.

It's the reason we're not in the Dark Ages anymore.

Tio estas la kialo, ke ni ne plu vivas en la Malluma Epoko.

No matter your position or place in life,

Sendepende de nia pozicio aŭ loko en la vivo,

it is imperative to create opportunities for children,

estas gravege krei ŝancojn por infanoj

so that we can grow up to blow you away.

por ke ni kresku kaj forfrapu vin.

(Laughter)

(ridado)

Adults and fellow TEDsters,

Plenkreskuloj kaj kunTEDanoj,

you need to listen and learn from kids,

vi aŭskultu kaj lernu de infanoj

and trust us and expect more from us.

kaj fidu nin kaj atendu pli de ni.

You must lend an ear today,

Vi devas aŭskulti hodiaŭ,

because we are the leaders of tomorrow, which means

ĉar ni estas la gvidantoj de morgaŭ,

kio signifas, ke ni zorgos pri vi,

we're going to take care of you when you're old and senile.

kiam vi estos maljunaj kaj senilaj. Ne, mi nur ŝercas.

No, just kidding.

(Laughter)

Verdire, ni estas la sekvonta generacio,

No, really, we are going to be the next generation,

tiuj, kiuj antaŭenpuŝos la mondon.

the ones who will bring this world forward.

And in case you don't think that this really has meaning for you,

Kaj, se vi hazarde pensas, ke ĝi ne signifas ion por vi,

remember that cloning is possible,

rememoru do, ke klonado nun eblas

and that involves going through childhood again,

kaj tio signifas komenci ĉe l' infaneco denove,

in which case you'll want to be heard, just like my generation.

tiukaze ni ŝatos esti aŭskultataj

same kiel mia generacio.

Now, the world needs opportunities for new leaders and new ideas.

Nu, la mondo bezonas ŝancojn

por novaj gvidantoj kaj novaj ideoj.

Kids need opportunities to lead and succeed.

Infanoj bezonas ŝancojn gvidi kaj sukcesi.

Are you ready to make the match?

Ĉu vi pretas partopreni?

Because the world's problems shouldn't be the human family's heirloom.

Ĉar la problemoj de la mondo

ne devus esti la heredaĵo de la homa familio.

Thank you.

Dankon.

(Applause)

(aplaŭdado)

Thank you. Thank you.

Dankon. Dankon.