What adults can learn from kids | Adora Svitak

Adora Svitak: Điều người lớn có thể học ở trẻ em

Translator: Nam Nguyen Reviewer: Alice Tran

Now, I want to start with a question:

Bây giờ, tôi muốn bắt đầu với một câu hỏi:

When was the last time you were called "childish"?

Lần cuối cùng bạn bị gọi là trẻ con là khi nào?

For kids like me,

Đồi với những đứa trẻ như tôi,

being called childish can be a frequent occurrence.

có thể thường xuyên bị gọi là con nít

Every time we make irrational demands,

Mỗi khi có những đòi hỏi phi lý,

exhibit irresponsible behavior,

hay hành động thiếu trách nhiệm,

or display any other signs of being normal American citizens,

hay có một dấu hiệu nào khác

một người Mỹ bình thường,

we are called childish.

chúng tôi bị gọi là trẻ con,

đó là điều làm tôi thực sự khó chịu.

Which really bothers me.

After all, take a look at these events:

Sau hết, hãy nhìn vào những sự kiện sau:

Imperialism and colonization,

Chủ nghĩa đế quốc và thực dân xâm lược,

world wars, George W. Bush.

chiến tranh thế giới, George W. Bush.

Ask yourself, who's responsible? Adults.

hãy tự hỏi bản thân: Ai là người chịu trách nhiệm? Người lớn.

Now, what have kids done?

Vậy, trẻ con đã làm được gì?

Well, Anne Frank touched millions

Vâng, Anne Frank đã làm rung động hàng triệu người

with her powerful account of the Holocaust.

với bài báo cáo mãnh liệt của mình về những người bị tàn sát,

Ruby Bridges helped to end segregation in the United States.

Ruby Bridges giúp khai trừ nạn phân biệt chùng tộc tại Mỹ,

And, most recently,

và, gần đầy nhất,

Charlie Simpson helped to raise 120,000 pounds for Haiti,

Charlie Simpson đã giúp

quyên gần 120,000 bảng Anh cho Haiti.

on his little bike.

trên chiếc xe đạp nhỏ của cậu.

So as you can see evidenced by such examples,

Nên, như bạn đã thấy được bằng chứng từ những ví dụ trên,

age has absolutely nothing to do with it.

tuổi tác không là vấn đề.

The traits the word "childish" addresses are seen so often in adults,

Ý niệm của từ "trẻ con" đề cập

được xuất hiện khá thường xuyên ở người lớn

that we should abolish this age-discriminatory word,

rằng chúng ta nên xóa sổ từ ngữ phân biệt tuổi tác này

when it comes to criticizing behavior associated with irresponsibility

mỗi khi đánh giá hành động

liên quan tới sự thiếu trách nhiệm và suy nghĩ vô lý.

and irrational thinking.

(Vỗ tay)

(Applause)

Thank you.

Cảm ơn.

Then again, who's to say that certain types of irrational thinking

Và một lần nữa, ai đã nói

rằng những suy nghĩ vô nghĩa nhất định

aren't exactly what the world needs?

không phải là những thứ thế giới cần đến.

Maybe you've had grand plans before,

Có thể bạn đã có những kế hoạch vĩ đại trước đây,

but stopped yourself, thinking,

nhưng đã dừng lại, với ý nghĩ rằng:

"That's impossible," or "That costs too much,"

Điều đó là không thể hoặc quá tốn kém

or "That won't benefit me."

hoặc sẽ không mang lợi ích cho bản thân.

For better or worse, we kids aren't hampered as much

Tích cực hay tiêu cực, trẻ con chúng tôi không bị ngăn cản nhiều như vậy

when it comes to thinking about reasons why not to do things.

khi phải nghĩ đến lý do vì sao không làm đều này hoặc điều kia.

Kids can be full of inspiring aspirations and hopeful thinking,

Trẻ em có nhiều những nguyện vọng tràn đầy cảm hứng

và những suy nghĩ đầy hy vọng,

like my wish that no one went hungry,

như ước muốn của tôi là sẽ không ai đói khát

or that everything were free, a kind of utopia.

hay mọi thứ đều miễn phí, một lý thuyết không tưởng

How many of you still dream like that, and believe in the possibilities?

Có bao nhiêu người ở đây vẫn còn mơ ước như thế

và tin rằng nó có thể thành sự thật?

Sometimes a knowledge of history and the past failures of Utopian ideals

Có thể kiến thức lịch sử

và những thất bạn trong quá khứ của lý thuyết không tưởng

chính là một gánh nặng

can be a burden,

because you know that if everything were free,

vì, bạn biết rằng nếu mọi thứ đều miễn phí,

then the food stocks would become depleted and scarce and lead to chaos.

rằng cửa hàng ăn uống sẽ hết sạch,

và khan hiếm, dẫn tới đám đông hỗn loạn.

On the other hand, we kids still dream about perfection.

Mặt khác,

trẻ con chúng tôi vẫn mơ về sự hoàn hảo.

And that's a good thing, because in order to make anything a reality,

Đó là điều tốt, vì để

biến bất cứ điều gì thành hiện thực,

you have to dream about it first.

bạn phải mơ ước về nó trước hết.

Cách này hay cách khác, mơ ước táo bạo

In many ways, our audacity to imagine

helps push the boundaries of possibility.

giúp đẩy xa mọi giới hạn.

For instance, the Museum of Glass in Tacoma, Washington,

Ví dụ như, Bảo tàng Kính ở Tacoma, Washington,

my home state -- yoohoo, Washington!

bang nơi tôi ở, yoohoo Washington--

(Applause)

(Vỗ tay)

has a program called Kids Design Glass,

có một chương trình gọi là Trẻ em Thiết kế Kính,

and kids draw their own ideas for glass art.

trẻ em được vẽ ra ý tưởng riêng của chúng về nghệ thuật trên kính.

The resident artist said they got some of their best ideas

Giờ đây, họa sĩ nói họ đã có

những ý tưởng tuyệt vời nhất qua chương trình này

from the program, because kids don't think about the limitations

vì trẻ em không nghĩ đến những giới hạn

of how hard it can be to blow glass into certain shapes,

rằng khó đến mức nào để có thể cắt kính thành những hình dạng nhất định.

Chúng chỉ nghĩ đến những ý tưởng hay.

they just think of good ideas.

Now, when you think of glass, you might think of colorful Chihuly designs,

Bây giờ, khi nghĩ đến kính, bạn có thể

nghĩ đến những thiết kế đầy màu sắc của Chihuly

or maybe Italian vases,

hay có thể là bình lọ từ Ý,

but kids challenge glass artists to go beyond that,

nhưng trẻ em thách thức nghệ sĩ đi xa hơn thế

into the realm of brokenhearted snakes

để vào lĩnh vực của những con rắn đau khổ

and bacon boys, who you can see has meat vision.

và những anh chàng thịt lợn muối xông khói, người có cái nhìn về thịt.

(Cười)

(Laughter)

Now, our inherent wisdom doesn't have to be insider's knowledge.

Bây giờ, sự thông minh vốn có của chúng tôi

không nhất thiết phải là nhận biết của người trong cuộc.

Kids already do a lot of learning from adults,

Trẻ con đã học được nhiều từ người lớn rồi,

và chúng tôi có nhiều thứ để chia sẻ.

and we have a lot to share.

I think that adults should start learning from kids.

Tôi nghĩ rằng người lớn nên bắt đầu học tập ở trẻ con.

Now, I do most of my speaking

Giờ đây, tôi nói chuyện đa số trước những khán giả có học thức,

in front of an education crowd -- teachers and students,

giáo viên và học sinh, tôi thích sự tương đồng này.

and I like this analogy:

It shouldn't be a teacher at the head of the class,

Không nhất thiết giáo viên phải lãnh đạo cả phòng học

chỉ dẫn học sinh làm cái này, cái kia.

telling students, "Do this, do that."

The students should teach their teachers.

Học sinh nên chỉ dẫn giáo viên.

Việc học giữa người lớn và trẻ em

Learning between grown-ups and kids should be reciprocal.

nên được thực hiện qua lại lẫn nhau.

The reality, unfortunately, is a little different,

Thực tế thì, không may, lại có chút khác biệt,

and it has a lot to do with trust, or a lack of it.

và có nhiều thứ liên qua đến sự tin tưởng, hay thiếu tin tưởng.

Now, if you don't trust someone, you place restrictions on them, right?

Nếu bạn không tin tưởng ai đó, bạn sẽ đặt cho họ sự ràng buộc, đúng không?

If I doubt my older sister's ability to pay back the 10 percent interest

Nếu tôi nghi ngờ khả năng chị gái tôi

sẽ trả cho tôi 10% tiền lời

I established on her last loan,

trên số tiền tôi cho chị ấy mượn,

I'm going to withhold her ability to get more money from me,

Tôi sẽ từ chối không cho chị ấy lấy thêm tiền của mình nữa

until she pays it back.

tới khi chị trả lại. (Cười)

(Laughter)

True story, by the way.

Câu chuyện có thực đấy!

Now, adults seem to have

Vâng, người lớn thường có

a prevalently restrictive attitude towards kids,

những thái độ cấm đoán thường thấy đối với trẻ em

from every "Don't do that, don't do this" in the school handbook,

từ những lần "đừng làm cái này"

"đừng làm cái kia" trong quyển sổ tay của trường,

to restrictions on school Internet use.

đến hạn chế sử dụng internet tại trường.

As history points out, regimes become oppressive

Lịch sử cho thấy, sự cai trị rồi sẽ trở thành gánh nặng

when they're fearful about keeping control.

nếu con người cứ sợ sệt về việc nắm quyền.

And although adults may not be quite at the level

Và, dù người lớn không thực sự ở mức độ cao

of totalitarian regimes,

của thể chế toàn trị,

kids have no or very little say in making the rules,

trẻ em không có, hoặc rất ít tiếng nói trong việc lập ra quy luật,

when really, the attitude should be reciprocal,

khi mà thái độ thực sự cần có hai chiều,

meaning that the adult population should learn

nghĩa là thế giới người lớn nên học

và suy ngẫm những nguyện vọng

and take into account the wishes of the younger population.

của những người trẻ hơn.

Now, what's even worse than restriction,

Và điều tồi tệ hơn sự cấm đoán là

is that adults often underestimate kids' abilities.

người lớn thường đánh giá thấp trẻ em.

We love challenges, but when expectations are low,

Chúng tôi chuộng thử thách, nhưng khi kì vọng đặt vào quá thấp,

hãy tin rằng chúng tôi sẽ mất dần cố gắng mà thôi.

trust me, we will sink to them.

My own parents had anything but low expectations

Bố mẹ tôi có tất cả ngoại trừ kì vọng cao

for me and my sister.

đặt vào tôi và chị tôi.

Okay, so they didn't tell us to become doctors or lawyers or anything like that,

Nên họ đã không bảo chúng tôi trở thành bác sĩ

luật sư hay những chức danh tương tự,

but my dad did read to us about Aristotle and pioneer germ-fighters,

nhưng bố đã kể cho chúng tôi

về Aristotle

và những người tiên phong chiến đấu với vi trùng

when lots of other kids were hearing

trong khi những đứa trẻ khác thì nghe

"The Wheels on the Bus Go Round and Round."

"Bánh xe buýt lăn đều lăn đều."

Well, we heard that one too, but "Pioneer Germ Fighters" totally rules.

Chúng tôi cũng có nghe giai điệu đó, nhưng "Nhà tiên phong chống vi khuẩn" hoàn toàn thống lĩnh.

(Cười)

(Laughter)

I loved to write from the age of four, and when I was six,

Tôi thích viết lách từ khi bốn tuổi,

và khi tôi lên sáu

my mom bought me my own laptop equipped with Microsoft Word.

mẹ mua cho tôi chiếc máy tính xách tay có cài đặt Microsoft Word.

Thank you, Bill Gates, and thank you, Ma.

Cảm ơn Bill Gates và cảm ơn mẹ.

I wrote over 300 short stories on that little laptop,

Tôi biết trên 300 truyện ngắn

bằng chiếc máy tính nhỏ của mình,

and I wanted to get published.

và tôi muốn được in sách.

Instead of just scoffing at this heresy that a kid wanted to get published,

Thay vì đùa cợt về thứ "dị giáo" này

rằng một đứa trẻ muốn in sách,

or saying wait until you're older,

hay nói rằng "hãy chờ tới khi nhóc đủ lớn,"

my parents were really supportive.

ba mẹ thực sự giúp tôi rất nhiều.

Many publishers were not quite so encouraging.

Nhưng nhiều nhà xuất bản thì không khuyến khích tôi như vậy.

One large children's publisher ironically said

Một nhà xuất bản lớn cho trẻ em lạnh lùng nói rằng

that they didn't work with children.

họ không làm việc với con nít.

Children's publisher not working with children?

Nhà xuất bản cho trẻ em không làm việc với trẻ em ư?

I don't know, you're kind of alienating a large client there.

Tôi không biết, các người đang chọc tức một khách hàng lớn đấy.

(Laughter)

(Cười)

One publisher, Action Publishing, was willing to take that leap and trust me,

Rồi, nhà xuất bản Action,

đã sẵn sàng liều lĩnh và tin tưởng tôi,

and to listen to what I had to say.

và lắng nghe những gì tôi phải nói.

They published my first book, "Flying Fingers," you see it here.

Họ cho xuất bản quyển sách đầu tay của tôi, "Những ngón tay bay," --bạn thấy đấy--

And from there on, it's gone to speaking at hundreds of schools,

và từ đó, tôi được đi nói chuyện ở hàng trăm trường học,

keynoting to thousands of educators,

chỉ dẫn cho hàng ngàn nhà giáo dục,

and finally, today, speaking to you.

và cuối cùng, hôm nay, nói chuyện với các bạn.

I appreciate your attention today,

Tôi cảm kích trước sự chú ý của các bạn ngày hôm nay,

because to show that you truly care, you listen.

vì nó thể hiện bạn thực sự quan tâm,

các bạn đã lắng nghe.

But there's a problem with this rosy picture

Nhưng có một vấn đề với cái nhìn lạc quan

of kids being so much better than adults.

rằng trẻ em tốt hơn rất nhiều sơ với người lớn.

Kids grow up and become adults just like you.

Vì Trẻ em lớn lên và trờ thành người lớn, giống như các bạn bây giờ.

(Laughter)

(Cười)

Or just like you? Really?

Giống như các bạn ư, thật chứ?

The goal is not to turn kids into your kind of adult,

Mục tiêu đó không phải để biến trẻ em thành những người lớn giông như các bạn.

mà là những người lớn tốt hơn các bạn bây giờ,

but rather, better adults than you have been,

which may be a little challenging, considering your guys' credentials.

điều sẽ mang lại một ít thử thách

xét theo tiêu chuẩn của các bạn,

(Laughter)

But the way progress happens,

nhưng quá trình đi lên

is because new generations and new eras

là vì những thế hệ mới và thời đại mới

grow and develop and become better than the previous ones.

lớn lên, phát triển và trở nên tốt hơn những cái trước đó.

It's the reason we're not in the Dark Ages anymore.

Đó là lý do chúng ta không còn trong Thời Kì Tăm Tối nữa.

No matter your position or place in life,

Không quan trọng vị trí của bạn trong đời,

it is imperative to create opportunities for children,

luôn có nhu cầu cấp thiết là phải tạo cơ hội cho trẻ em

so that we can grow up to blow you away.

để chúng tôi lớn lên và đẩy các bạn đi xa

(Laughter)

(Cười)

Adults and fellow TEDsters,

Hỡi những người lớn và thành viên của TED,

you need to listen and learn from kids,

các bạn phải lắng nghe và học hỏi ở trẻ em

and trust us and expect more from us.

tin tưởng và đặt nhiều kì vọng lên chúng tôi.

You must lend an ear today,

Bạn phải lắng nghe ngay hôm nay,

because we are the leaders of tomorrow, which means

vì chúng tôi sẽ là những lãnh đạo ngày mai,

nghĩa là chúng tôi sẽ chăm sóc lại cho các bạn

we're going to take care of you when you're old and senile.

khi bạn già yếu. Tôi đùa thôi

No, just kidding.

(Laughter)

Không, thật sự, chúng tôi sẽ là thế hệ kế tiếp,

No, really, we are going to be the next generation,

những người đưa thế giới này tiến lên.

the ones who will bring this world forward.

And in case you don't think that this really has meaning for you,

Và, nếu các bạn không nghĩ điều này có ý nghĩa

remember that cloning is possible,

hãy nhớ rằng khoa học vô tính đã thành hiện thực,

and that involves going through childhood again,

và có thể ta sẽ quay lại thời thơ ấu,

in which case you'll want to be heard, just like my generation.

trong trường hợp đó, bạn sẽ muốn được lắng nghe

giống như thế hệ của tôi.

Now, the world needs opportunities for new leaders and new ideas.

Ngày nay, thế giới cần những cơ hội

cho các nhà lãng đạo mới và ý tưởng mới.

Kids need opportunities to lead and succeed.

Trẻ em cần cơ hội để lãnh đạo và thành công.

Are you ready to make the match?

Bạn đã sẵn sàng cho điều này?

Because the world's problems shouldn't be the human family's heirloom.

Vì những vấn đề của thế giới

không nên là nhưng thứ di truyền trong nhân loại.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)

Thank you. Thank you.

Cảm ơn. Cảm ơn.