What adults can learn from kids | Adora Svitak

Tłumaczenie: Joanna Kopczynska Korekta: Józef Piecyk

Now, I want to start with a question:

Chciałabym rozpocząć pytaniem:

When was the last time you were called "childish"?

kiedy ostatnio nazwano was dziecinnymi?

For kids like me,

My dzieci często to słyszymy.

being called childish can be a frequent occurrence.

Every time we make irrational demands,

Zawsze gdy mamy absurdalne oczekiwania,

exhibit irresponsible behavior,

gdy zachowujemy się nieodpowiedzialnie

or display any other signs of being normal American citizens,

albo okazujemy jakiekolwiek cechy

przeciętnych obywateli Ameryki,

we are called childish.

nazywa się nas dziecinnymi.

Naprawdę mi to przeszkadza.

Which really bothers me.

After all, take a look at these events:

Weźmy na przykład

Imperialism and colonization,

imperializm i kolonizację,

world wars, George W. Bush.

wojny światowe albo George'a W. Busha.

Ask yourself, who's responsible? Adults.

Kto jest za to odpowiedzialny? Dorośli.

Now, what have kids done?

A co zrobiły dzieci?

Well, Anne Frank touched millions

Anna Frank poruszyła miliony

with her powerful account of the Holocaust.

swoim przejmującym opisem Holokaustu.

Ruby Bridges przyczyniła się do zniesienia segregacji rasowej w USA,

Ruby Bridges helped to end segregation in the United States.

And, most recently,

Najnowszy przykład to Charlie Simpson, który pomógł zebrać

Charlie Simpson helped to raise 120,000 pounds for Haiti,

120 000 funtów dla mieszkańców Haiti

on his little bike.

jeżdżąc na swoim rowerku.

So as you can see evidenced by such examples,

To wszystko dowodzi, że wiek nie ma tu nic do rzeczy.

age has absolutely nothing to do with it.

The traits the word "childish" addresses are seen so often in adults,

Cechy opisywane słowem "dziecinny"

można tak często zaobserwować u dorosłych,

that we should abolish this age-discriminatory word,

że używanie tego dyskryminującego słowa powinno być zakazane

when it comes to criticizing behavior associated with irresponsibility

w kontekście krytyki nieodpowiedzialności i braku rozsądku.

and irrational thinking.

(Brawa)

(Applause)

Thank you.

Dziękuję.

Then again, who's to say that certain types of irrational thinking

Ale z drugiej strony,

może czasami nieracjonalne myślenie

aren't exactly what the world needs?

jest potrzebne na świecie?

Maybe you've had grand plans before,

Ludzie często mają wielkie plany,

but stopped yourself, thinking,

lecz nie realizują ich,

"That's impossible," or "That costs too much,"

uważając je za nierealne, zbyt kosztowne

or "That won't benefit me."

lub bojąc się, że nie przyniosą korzyści.

For better or worse, we kids aren't hampered as much

Dzieci nie obchodzą powody, żeby czegoś nie zrobić.

when it comes to thinking about reasons why not to do things.

Kids can be full of inspiring aspirations and hopeful thinking,

Dzieci pełne są inspirujących dążeń i nadziei.

like my wish that no one went hungry,

Ja marzę o tym, żeby nikt nie chodził głodny

or that everything were free, a kind of utopia.

i żeby panowała wolność jak w Utopii.

How many of you still dream like that, and believe in the possibilities?

Ilu dorosłych wciąż o tym marzy

i wierzy, że może się spełnić?

Sometimes a knowledge of history and the past failures of Utopian ideals

Czasami znajomość historii

i przyczyn niepowodzeń utopijnych ideałów

może być przeszkodą.

can be a burden,

because you know that if everything were free,

Gdyby wszystko było za darmo,

then the food stocks would become depleted and scarce and lead to chaos.

zasoby szybko by się wyczerpały i nastałby chaos.

On the other hand, we kids still dream about perfection.

Z drugiej strony

dzieci nadal marzą o doskonałości.

And that's a good thing, because in order to make anything a reality,

To dobrze,

bo aby coś zaistniało w rzeczywistości,

you have to dream about it first.

trzeba to sobie najpierw wyobrazić.

Bardzo często nasza śmiała wyobraźnia

In many ways, our audacity to imagine

helps push the boundaries of possibility.

pozwala przekraczać granice możliwości.

For instance, the Museum of Glass in Tacoma, Washington,

Na przykład Muzeum Szkła w Tacomie,

my home state -- yoohoo, Washington!

w moim stanie Waszyngton - pozdrowienia!

(Applause)

(Brawa)

has a program called Kids Design Glass,

ma program "Dzieci Projektują Szkło",

and kids draw their own ideas for glass art.

gdzie dzieci rysują swoje pomysły.

The resident artist said they got some of their best ideas

Jeden z pracujących tam artystów mówi,

że tak powstało wiele świetnych projektów,

from the program, because kids don't think about the limitations

ponieważ dzieci nie myślą o tym,

of how hard it can be to blow glass into certain shapes,

jak trudno jest czasem uformować szkło.

Liczy się dla nich tylko dobry pomysł.

they just think of good ideas.

Now, when you think of glass, you might think of colorful Chihuly designs,

Myśląc o szkle wielu z was

kojarzy kolorowe projekty Chihuly'ego

or maybe Italian vases,

albo włoskie wazony,

but kids challenge glass artists to go beyond that,

zaś dzieci rzucają artystom wyzwania,

into the realm of brokenhearted snakes

takie jak wąż ze złamanym sercem

and bacon boys, who you can see has meat vision.

czy chłopiec z bekonu, którego spojrzenie zmienia wszystko w mięso.

(Laughter)

(Śmiech)

Now, our inherent wisdom doesn't have to be insider's knowledge.

Ta wrodzona mądrość

nie musi być tylko dla wtajemniczonych.

Kids already do a lot of learning from adults,

Większość wiedzy dzieci czerpią od dorosłych,

ale same też mają czym się podzielić.

and we have a lot to share.

I think that adults should start learning from kids.

Uważam, że dorośli powinni zacząć uczyć się od dzieci.

Now, I do most of my speaking

Zwykle występuję przed ludźmi związanymi z edukacją,

in front of an education crowd -- teachers and students,

przed nauczycielami i uczniami, i podoba mi się ta analogia.

and I like this analogy:

It shouldn't be a teacher at the head of the class,

Nie tylko nauczyciel powinien stać przed klasą

telling students, "Do this, do that."

i mówić uczniom, co mają robić.

The students should teach their teachers.

Uczniowie też powinni uczyć nauczycieli.

Nauka powinna być współpracą i wymianą

Learning between grown-ups and kids should be reciprocal.

pomiędzy dorosłymi i dziećmi.

The reality, unfortunately, is a little different,

Rzeczywistość jest niestety trochę inna,

and it has a lot to do with trust, or a lack of it.

co wiąże się mocno z zaufaniem, czy raczej jego brakiem.

Now, if you don't trust someone, you place restrictions on them, right?

Jeżeli komuś nie ufamy, to nakładamy na niego ograniczenia.

If I doubt my older sister's ability to pay back the 10 percent interest

Jeżeli mam wątpliwości, czy moja siostra

będzie zapłaci 10-procentowe odsetki,

I established on her last loan,

które nałożyłam na jej ostatnią pożyczkę,

I'm going to withhold her ability to get more money from me,

przestanę jej pożyczać pieniądze do czasu

until she pays it back.

aż wszystko spłaci. (Śmiech)

(Laughter)

True story, by the way.

Przy okazji, to prawdziwa historia.

Now, adults seem to have

Dorośli mają w dużej mierze

a prevalently restrictive attitude towards kids,

restrykcyjne podejście do dzieci,

from every "Don't do that, don't do this" in the school handbook,

począwszy od wszystkich zakazów w regulaminie szkolnym

to restrictions on school Internet use.

do ograniczeń w korzystaniu z Internetu.

As history points out, regimes become oppressive

Jak wiemy z historii, reżimy zaczynają gnębić ludzi,

when they're fearful about keeping control.

kiedy boją się utraty kontroli.

And although adults may not be quite at the level

I choć porównywanie dorosłych

of totalitarian regimes,

do totalitarnych reżimów to przesada,

kids have no or very little say in making the rules,

dzieci mają niewielki udział w ustalaniu zasad,

when really, the attitude should be reciprocal,

podczas gdy jest miejsce na zasadę wzajemności,

meaning that the adult population should learn

gdzie dorośli powinni wysłuchać

i wziąć pod uwagę

and take into account the wishes of the younger population.

pragnienia młodszego pokolenia.

Now, what's even worse than restriction,

Jeszcze gorsze od ograniczeń

is that adults often underestimate kids' abilities.

jest niedocenianie zdolności dzieci.

We love challenges, but when expectations are low,

Uwielbiamy wyzwania, ale jeśli wymagania są za niskie,

zaniżają nasz poziom.

trust me, we will sink to them.

My own parents had anything but low expectations

Moi rodzice mieli wysokie wymagania

for me and my sister.

w stosunku do mnie i mojej siostry.

Okay, so they didn't tell us to become doctors or lawyers or anything like that,

Nie kazali nam co prawda zostać lekarzami

prawnikami ani nikim konkretnie,

but my dad did read to us about Aristotle and pioneer germ-fighters,

ale tata czytał nam o Arystotelesie

i pionierach w walce z zarazkami,

when lots of other kids were hearing

podczas gdy inne dzieci słuchały

"The Wheels on the Bus Go Round and Round."

"Koła autobusu kręcą się w kółko".

Well, we heard that one too, but "Pioneer Germ Fighters" totally rules.

Też tego słuchałyśmy, ale "Pionierzy w walce z zarazkami" rządzą.

(Laughter)

(Śmiech)

I loved to write from the age of four, and when I was six,

Już w wieku czterech lat uwielbiałam pisać

i kiedy miałam sześć lat,

my mom bought me my own laptop equipped with Microsoft Word.

mama kupiła mi laptopa z programem Microsoft Word.

Thank you, Bill Gates, and thank you, Ma.

Dzięki dla Billa Gatesa i dla mamy.

I wrote over 300 short stories on that little laptop,

Napisałam ponad 300 opowiadań

na tym małym laptopie

and I wanted to get published.

i chciałam, żeby je opublikowano.

Instead of just scoffing at this heresy that a kid wanted to get published,

Zamiast wyśmiać moje marzenia

o publikacji własnej książki,

or saying wait until you're older,

zamiast kazać mi czekać, aż będę starsza,

my parents were really supportive.

moi rodzice naprawdę mnie wspierali.

Many publishers were not quite so encouraging.

Wielu wydawców było sceptycznych.

One large children's publisher ironically said

Jedno z dużych dziecięcych wydawnictw

odpowiedziało, że nie współpracują z dziećmi.

that they didn't work with children.

Children's publisher not working with children?

Dziecięce wydawnictwo nie współpracuje z dziećmi?

I don't know, you're kind of alienating a large client there.

No nie wiem, zrażacie do siebie sporą grupę klientów.

(Laughter)

(Śmiech)

One publisher, Action Publishing, was willing to take that leap and trust me,

Jedno wydawnictwo, Action Publishing

postanowiło zaryzykować i zaufać mi,

and to listen to what I had to say.

że mam coś do powiedzenia.

They published my first book, "Flying Fingers," you see it here.

Wydali moją pierwszą książkę, "Flying Fingers" - oto ona -

And from there on, it's gone to speaking at hundreds of schools,

i od tamtej pory wygłaszam przemówienia w szkołach,

keynoting to thousands of educators,

wykładam przed nauczycielami,

and finally, today, speaking to you.

a dzisiaj stoję przed wami.

I appreciate your attention today,

Dziękuję za poświęcenie mi uwagi dzisiaj,

because to show that you truly care, you listen.

bo to oznacza że wam zależy,

że słuchacie.

But there's a problem with this rosy picture

Oczywiście ta idealna wizja dzieci, które są lepsze od dorosłych

of kids being so much better than adults.

nie jest pozbawiona wad.

Kids grow up and become adults just like you.

Dzieci dorastają i stają się dorosłymi takimi samymi jak wy.

(Laughter)

(Śmiech)

Or just like you? Really?

A może jednak nie takimi samymi?

The goal is not to turn kids into your kind of adult,

Chodzi o to, by zamiast stać się takie jak wy,

wyrosły na lepsze pokolenie -

but rather, better adults than you have been,

which may be a little challenging, considering your guys' credentials.

co stawia przed wami wyzwanie,

biorąc pod uwagę wasze kwalifikacje. (Śmiech)

(Laughter)

But the way progress happens,

Ale na tym właśnie polega postęp:

is because new generations and new eras

nowe pokolenia i nowe epoki

grow and develop and become better than the previous ones.

rozwijają się i stają lepsze od poprzednich.

It's the reason we're not in the Dark Ages anymore.

Dlatego średniowiecze się skończyło.

No matter your position or place in life,

Bez względu na to, kim jesteście,

it is imperative to create opportunities for children,

najważniejsze, byście stworzyli nam, dzieciom, możliwości

so that we can grow up to blow you away.

żebyśmy mogli was zadziwić, kiedy dorośniemy.

(Laughter)

(Śmiech)

Adults and fellow TEDsters,

Dorośli i stypendyści TED,

you need to listen and learn from kids,

musicie słuchać dzieci i uczyć się od nich,

and trust us and expect more from us.

ufać im i oczekiwać od nich więcej.

You must lend an ear today,

Wysłuchajcie nas dzisiaj,

because we are the leaders of tomorrow, which means

bo to my będziemy rządzić jutro.

To oznacza, że będziemy się wami opiekować

we're going to take care of you when you're old and senile.

kiedy będziecie starzy i niedołężni. Nie, żartuję.

No, just kidding.

(Laughter)

Ale na serio, będziemy następnym pokoleniem,

No, really, we are going to be the next generation,

które poprowadzi świat w przyszłość.

the ones who will bring this world forward.

And in case you don't think that this really has meaning for you,

A jeśli myślicie, że dla was to nie będzie miało znaczenia,

remember that cloning is possible,

pamiętajcie, że klonowanie jest możliwe,

and that involves going through childhood again,

a wtedy znów będziecie przeżywać dzieciństwo

in which case you'll want to be heard, just like my generation.

i będziecie chcieli być wysłuchani,

tak samo jak moje pokolenie.

Now, the world needs opportunities for new leaders and new ideas.

Świat potrzebuje nowych przywódców i pomysłów.

Kids need opportunities to lead and succeed.

Dzieci potrzebują szansy, by dowodzić i zwyciężać.

Are you ready to make the match?

Czy jesteście gotowi na współpracę?

Because the world's problems shouldn't be the human family's heirloom.

Światowe problemy

nie powinny być jedynym dziedzictwem ludzkości.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)

Thank you. Thank you.

Dziękuję.