How do drugs make you hallucinate? - Anees Bahji

79,709 views ・ 2025-06-05

TED-Ed


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Nguyễn Hà Thi Ân Reviewer: Nguyen Huynh Khanh Nhi
00:08
In April 1943, Swiss chemist Albert Hofmann accidentally exposed himself
0
8921
4672
Vào tháng 4 năm 1943,
nhà hóa học người Thụy Sĩ Albert Hofmann vô tình tiếp xúc
00:13
to a drug he derived from ergot fungus
1
13593
2711
với một loại hợp chất chiết xuất từ nấm cựa gà
00:16
and recorded its unexpected, mind-altering effects.
2
16345
4130
và ghi lại những hiệu ứng bất ngờ làm thay đổi nhận thức.
00:20
The drug, lysergic acid diethylamide— or LSD—
3
20683
4380
Loại thuốc đó là axit lysergic diethylamide, hay còn gọi là LSD
00:25
was soon heralded for its psychiatric potential.
4
25271
3212
nhanh chóng được ca ngợi vì tiềm năng trong điều trị tâm lý.
00:28
But how do LSD and other psychedelic drugs affect the body?
5
28733
3670
Nhưng LSD và các loại chất gây ảo giác khác ảnh hưởng đến cơ thể như thế nào?
00:32
And can they actually be medicinal?
6
32528
2211
Liệu chúng thực sự có thể được dùng như thuốc chữa bệnh?
00:35
Psychedelics are a class of drugs that alter mood, cognition, and perception,
7
35323
4296
Chất gây ảo giác là nhóm thuốc có khả năng thay đổi tâm trạng, nhận thức và tư duy,
00:39
often triggering unusual states of consciousness like hallucinations.
8
39619
4379
thường kích hoạt những trạng thái ý thức bất thường như ảo giác.
00:44
They all interact with the body's serotonin neurotransmitter system,
9
44082
3545
Tất cả chúng đều tương tác với hệ thống chất dẫn truyền thần kinh serotonin
00:47
which regulates many processes, including mood, sleep-wake cycles,
10
47627
4296
trong cơ thể, hệ thống điều hòa nhiều chức năng như tâm trạng, chu kỳ ngủ-thức,
00:51
appetite, and memory.
11
51923
1793
cảm giác đói và trí nhớ.
00:53
Lower rates of serotonin signaling
12
53966
2211
Lượng serotonin thấp
00:56
are associated with impaired sleep and attention
13
56177
2711
có liên quan đến rối loạn giấc ngủ, giảm khả năng tập trung
00:58
and diminished responses to positive information.
14
58888
3086
và ít phản ứng với thông tin tích cực.
01:02
Meanwhile, higher rates tend to track with more positive moods
15
62225
3753
Ngược lại, mức serotonin cao thường gắn liền với tâm trạng tích cực
01:05
and greater emotional stability.
16
65978
2128
và sự ổn định cảm xúc.
01:08
All psychedelic drugs increase the amount of serotonin signaling.
17
68606
3879
Tất cả các chất gây ảo giác đều làm tăng tín hiệu serotonin.
01:12
However, they interact with the serotonin system in different ways
18
72693
3838
Tuy nhiên, mỗi loại tương tác với hệ serotonin theo cách khác nhau
01:16
and affect other neurotransmitter systems,
19
76531
3003
và cũng ảnh hưởng đến các hệ thần kinh khác
01:19
all of which determines their unique effects and medical potential.
20
79700
4213
từ đó tạo ra những hiệu ứng riêng biệt và tiềm năng chữa bệnh khác nhau.
01:24
Hofmann’s discovery inspired a wave of psychedelic research
21
84247
3712
Phát hiện của Hofmann đã khơi dậy làn sóng nghiên cứu
01:27
that largely stalled in the 1970s,
22
87959
2544
về chất gây ảo giác, nhưng đến những năm 1970 thì bị gián đoạn
01:30
due to concerns over breaches in research ethics,
23
90503
2669
vì lo ngại về đạo đức nghiên cứu
01:33
as well as conservative drug policies.
24
93172
2252
và chính sách ma túy nghiêm ngặt.
01:35
However, it's picked back up in recent decades,
25
95675
2794
Tuy nhiên, trong vài thập kỷ gần đây,
01:38
and some psychedelics show promise
26
98469
1919
lĩnh vực này đã khởi sắc trở lại,
01:40
in addressing even treatment-resistant conditions.
27
100388
3086
một số chất gây ảo giác cho thấy hiệu quả với cả những trường hợp kháng điều trị.
01:44
Take LSD and the mushroom-derived compound psilocybin:
28
104433
3921
Lấy ví dụ về LSD và psilocybin, hợp chất chiết xuất từ nấm ma thuật:
01:48
when they cross the blood-brain barrier, receptors recognize them as serotonin.
29
108479
4838
khi chúng vượt qua hàng rào máu não, các thụ thể sẽ nhận diện chúng như serotonin.
01:53
Interestingly, they tend to suppress the areas
30
113693
2752
Thú vị thay, những chất này có xu hướng ức chế hoạt động
01:56
that make up the brain’s “default mode network”
31
116445
2795
của “mạng lưới chế độ mặc định” trong não
01:59
and initiate more connections with other brain regions.
32
119240
3337
và thúc đẩy các kết nối với những vùng não khác.
02:02
The default mode network is important in self-referential thinking
33
122910
3754
Mạng lưới này đóng vai trò trong việc suy ngẫm về bản thân
02:06
and mind wandering.
34
126664
1335
và sự mộng mơ.
02:08
It’s thought that, by suppressing its activity,
35
128207
2753
Người ta cho rằng, bằng cách làm giảm hoạt động của nó,
02:10
LSD and psilocybin may generate the distinctive psychedelic experience
36
130960
4880
LSD và psilocybin tạo ra cảm giác đặc trưng của trải nghiệm ảo giác:
02:15
of ego dissolution,
37
135840
1710
sự tan rã cái tôi
02:17
characterized by a radical shift in self-perception.
38
137884
3545
một sự thay đổi mạnh mẽ trong cách nhìn nhận về bản thân.
02:22
The default mode network is also associated with mental health disorders.
39
142013
4421
Mạng lưới này cũng có liên quan đến các rối loạn sức khỏe tâm thần.
02:26
By disrupting its activity, psilocybin and LSD might help normalize it.
40
146642
4838
Việc gián đoạn hoạt động của nó
nhờ psilocybin và LSD có thể giúp đưa nó về trạng thái cân bằng.
02:31
This may be why they can reduce the symptoms of conditions like depression—
41
151647
3879
Đó có thể là lý do vì sao các chất này có thể làm giảm triệu chứng trầm cảm
02:35
potentially doing so faster than traditional treatments.
42
155526
3128
và có thể còn nhanh hơn các phương pháp điều trị truyền thống.
02:39
Trials that pair LSD or psilocybin with talk therapy also show promise
43
159280
5255
Các nghiên cứu kết hợp LSD hoặc psilocybin với liệu pháp trò chuyện
02:44
in treating disordered tobacco and alcohol use,
44
164535
3003
cũng cho thấy tiềm năng trong việc cai nghiện thuốc lá và rượu
02:47
perhaps by similarly altering people’s self-perception.
45
167747
3837
có lẽ cũng nhờ thay đổi cách con người nhìn nhận chính mình.
02:52
And they seem to activate receptors that facilitate social behavior,
46
172126
3670
Các chất này dường như còn kích hoạt các thụ thể liên quan đến hành vi xã hội,
02:55
empathy, and gratitude,
47
175796
1710
sự đồng cảm và lòng biết ơn
02:57
leading people to feel greater harmony with a larger community.
48
177506
3546
khiến con người cảm thấy kết nối hơn với cộng đồng xung quanh.
03:01
It's thought that this is why they can help alleviate the distress
49
181677
3712
Đó cũng có thể là lý do chúng giúp làm dịu nỗi bất an
03:05
people living with advanced cancer diagnoses experience,
50
185389
3504
ở những bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối,
03:08
as preliminary trials suggest.
51
188893
2085
theo kết quả sơ bộ từ một số thử nghiệm.
03:11
Overall, LSD and psilocybin seem to function similarly,
52
191687
3963
Nhìn chung, LSD và psilocybin hoạt động khá giống nhau,
03:15
but LSD is more potent
53
195650
2127
nhưng LSD mạnh hơn
03:17
and associated with longer-lasting psychedelic experiences.
54
197777
4087
và tạo ra trải nghiệm kéo dài hơn.
03:22
MDMA, meanwhile, triggers the release of neurotransmitters,
55
202448
3253
Trong khi MDMA hoạt động bằng cách giải phóng hàng loạt chất dẫn truyền thần kinh
03:25
including dopamine, norepinephrine, and serotonin,
56
205701
3379
bao gồm dopamine, norepinephrine và serotonin
03:29
and elevates levels of the hormone oxytocin.
57
209080
3295
đồng thời làm tăng nồng độ hormone oxytocin.
03:32
These changes generate effects like heightened heart rate
58
212500
2711
Những thay đổi này tạo ra các phản ứng như tim đập nhanh,
03:35
and sensory perception,
59
215211
1668
cảm giác tăng cường,
03:36
as well as feelings of euphoria, bonding, empathy, and safety.
60
216879
4296
cảm xúc hưng phấn, sự gắn kết, đồng cảm và cảm giác an toàn.
03:41
Because of this, researchers have begun investigating MDMA
61
221676
3503
Chính vì thế, các nhà nghiên cứu đang thử nghiệm khả năng sử dụng MDMA
03:45
as a possible therapy for post-traumatic stress disorder.
62
225221
3336
để điều trị rối loạn căng thẳng sau sang chấn (PTSD).
03:49
MDMA releases oxytocin, sometimes referred to as the bonding hormone,
63
229308
5047
MDMA giúp giải phóng oxytocin, thường được gọi là “hormone gắn kết”
03:54
which may help reinforce an environment of safety, trust, and connectedness.
64
234397
4796
có thể góp phần tạo ra môi trường an toàn, tin cậy và kết nối giữa người và người.
04:00
MDMA is also thought to modulate activity in the amygdala,
65
240027
3796
Ngoài ra, MDMA còn có thể điều chỉnh hoạt động của hạch hạnh nhân
04:03
which plays a central role in processing fear.
66
243823
2919
vùng não xử lý cảm xúc sợ hãi.
04:07
PTSD can be difficult to treat
67
247285
1960
PTSD khó điều trị
04:09
because of how painful it is to revisit traumatic experiences.
68
249245
3462
bởi vì bệnh nhân thường rất đau đớn khi phải nhớ lại ký ức sang chấn.
04:12
However, it’s thought that MDMA could help patients discuss trauma
69
252790
4046
Tuy nhiên, người ta cho rằng MDMA có thể giúp họ nói về những ký ức ấy
04:16
without debilitatingly negative emotions,
70
256836
2711
mà không bị choáng ngợp bởi cảm xúc tiêu cực
04:19
and potentially aid in uncoupling traumatic memories
71
259547
3587
từ đó hỗ trợ việc tách rời cảm xúc sợ hãi
04:23
from the threatening feelings they usually surface—
72
263134
2711
khỏi ký ức đau thương, một quá trình
04:25
a process known as fear extinction.
73
265928
2878
gọi là xóa phản xạ sợ hãi.
Tuy nhiên, vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu để xác nhận lý thuyết này
04:29
More studies are needed to test this theory
74
269932
2086
04:32
and determine MDMA’s safety and effectiveness.
75
272018
3378
và đảm bảo tính an toàn, hiệu quả của MDMA
04:35
Psychedelics also show some promise
76
275646
2169
Chất gây ảo giác cũng đang được xem xét
04:37
in helping address chronic pain and cluster headaches.
77
277815
3253
để điều trị đau mãn tính và đau nửa đầu.
04:41
And unlike pain-relieving opioids, they aren’t considered addictive.
78
281193
4296
Khác với opioid, chúng không gây nghiện.
04:46
However, they're not without risks.
79
286032
2669
Dù vậy, chúng không hoàn toàn vô hại.
04:49
Some research suggests psychedelics can be stressful on the heart.
80
289201
3921
Một số nghiên cứu cho thấy chúng có thể gây căng thẳng cho tim.
04:53
And their extensive psychological effects
81
293164
2335
Và vì ảnh hưởng đến tâm lý rất sâu rộng,
04:55
make it hard to predict individual responses.
82
295499
3045
nên phản ứng ở từng cá nhân rất khó lường.
04:59
Psychedelics can “unmask” pre-existing psychiatric disorders, like schizophrenia,
83
299337
5547
Chúng có thể “bộc lộ” các rối loạn tâm thần tiềm ẩn như tâm thần phân liệt
05:05
which is why clinical trials usually have thorough screening processes.
84
305092
4046
đó là lý do các thử nghiệm lâm sàng thường có quy trình sàng lọc rất nghiêm ngặt.
05:09
And paranoia, psychosis, and hallucinations—
85
309472
3253
Ngoài ra, hoang tưởng, loạn thần và ảo giác
05:12
which can persist even after the drug has been metabolized—
86
312725
3253
có thể kéo dài ngay cả sau khi thuốc đã được chuyển hóa
05:15
are potential side effects.
87
315978
1960
cũng là những tác dụng phụ có thể xảy ra.
05:18
Therapy sessions that employ psychedelics usually require preparation—
88
318647
4338
Do đó,những buổi trị liệu sử dụng chất gây ảo giác thường yêu cầu chuẩn bị kỹ càng
05:23
like mindfulness and breathing techniques—
89
323110
2294
chẳng hạn như luyện tập chánh niệm,hít thở
05:25
and should take place in safe, supportive environments
90
325404
2711
và cần được thực hiện trong môi trường an toàn,
05:28
with emergency protocols in place.
91
328115
2294
có hệ thống hỗ trợ khẩn cấp.
05:31
We’ve learned a lot about psychedelics since Hofmann’s fateful experiment.
92
331202
4171
Từ khi Hofmann vô tình phát hiện LSD, ta đã hiểu rõ hơn về các chất gây ảo giác.
05:35
But there’s much more to uncover— and not without challenges.
93
335373
3628
Nhưng vẫn còn vô vàn điều chưa khám phá và con đường phía trước không hề dễ dàng.
05:39
Psychoactive substances like psychedelics pose issues for blind clinical trials,
94
339210
5046
Các chất có tác động đến nhận thức đặt ra thách thức cho các thử nghiệm mù đôi,
05:44
since their effects can be pretty obvious to participants
95
344256
2795
bởi hiệu ứng của chúng quá rõ ràng,
khiến người tham gia dễ dàng nhận ra mình đang được dùng thuốc.
05:47
who shouldn’t know they’re receiving treatment.
96
347051
2336
05:49
To fully understand their therapeutic potential,
97
349720
2753
Để hiểu rõ tiềm năng điều trị thực sự của chúng,
05:52
we need many more scientifically, ethically rigorous trials
98
352473
4004
chúng ta cần nhiều hơn nữa các thử nghiệm khoa học nghiêm túc, có đạo đức
05:56
that weed out bias, prioritize participant welfare, and grapple with complex results.
99
356477
5631
những thử nghiệm có thể loại bỏ thành kiến,
đặt lợi ích người tham gia lên hàng đầu, và đủ sức đối mặt với kết quả phức tạp.
06:02
Who knows?
100
362316
1001
Ai biết được?
06:03
The results could be mind bending.
101
363317
2503
Kết quả có thể sẽ thật sự “mở mang đầu óc”.
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7