When we design for disability, we all benefit | Elise Roy

Translator: Manlai YOU Reviewer: Karine Breault

I'll never forget the sound

Mi neniam forgesos la sonon

of laughing with my friends.

de ridado kun miaj amikoj.

Mi neniam forgesos la voĉon

I'll never forget the sound

of my mother's voice right before I fell asleep.

de mia patrino ĝuste antaŭ la ekdormo.

And I'll never forget the comforting sound of water

Kaj mi neniam forgesos la kvietigan sonon de akvo

trickling down a stream.

fluetanta en rivereto.

Imagine my fear, pure fear,

Imagu mian timon, veran timon,

when, at the age of 10,

kiam, je la aĝo de 10,

I was told I was going to lose my hearing.

mi eksciis, ke mi perdos mian aŭdadon.

And over the next five years,

Kaj post la sekvaj 5 jaroj,

it progressed until I was classified as profoundly deaf.

la perdo daŭris ĝis kiam mi estis klasfikita kiel profunde surda.

But I believe that losing my hearing

Sed mi kredas, ke perdi mian aŭdadon

was one of the greatest gifts I've ever received.

estis unu el la plej gravaj donacoj kiujn mi ricevis.

You see, I get to experience the world in a unique way.

Komprenu, ke mi spertas la mondon per unika maniero.

And I believe that these unique experiences

Kaj mi kredas, ke tiuj unikaj spertoj,

that people with disabilities have

kiujn handikapuloj havas,

is what's going to help us make and design a better world

helpos nin fari kaj dezajni pli bonan mondon

for everyone -- both for people with and without disabilities.

por ĉiuj -- por homoj kun kaj sen handikapoj.

Mi estis advokatino pri handikapulrajtoj

I used to be a disability rights lawyer,

and I spent a lot of my time focused on enforcing the law,

kaj mi uzis multe da tempo por efikigadi la leĝon,

ensuring that accommodations were made.

certigi, ke akomodoj estu faritaj.

And then I had to quickly learn international policy,

Kaj poste mi devis rapide lerni internacian politikon,

because I was asked to work on the UN Convention

ĉar oni petis min labori pri la Konvencio de la UN,

that protects people with disabilities.

kiu protektas handikapulojn.

As the leader of the NGO there,

Kiel estro de la NRO tie,

I spent most of my energy trying to convince people

mi uzis multe da energio komprenigi al homoj

about the capabilities of people with disabilities.

la kapablojn de handikapuloj.

But somewhere along the way,

Sed ie laŭ la vojo,

and after many career transitions

kaj post kelkaj karieraj ŝanĝoj

that my parents weren't so happy about --

kiuj ne plaĉis al la gepatroj --

(Laughter)

(Ridoj)

I stumbled upon a solution

mi hazarde trafis solvon,

that I believe may be an even more powerful tool

kiun laŭ mi povus esti pli potenca ilo

to solve some of the world's greatest problems,

por solvi iujn el la plej grandajn problemojn de la mondo,

disability or not.

rilate al handikapo aŭ ne.

And that tool is called design thinking.

La ilo nomiĝas dezajnpensado.

Design thinking is a process for innovation and problem solving.

Dezajnpensado estas procedo por novigado kaj problemsolvado.

There are five steps.

Ĝi inkluzivas 5 paŝojn.

The first is defining the problem

La unua estas difini la problemon

and understanding its constraints.

kaj kompreni ĝiajn limigojn.

The second is observing people in real-life situations

La dua estas observi homojn en situacio de reala vivo

and empathizing with them.

kaj simpatii kun ili.

Third, throwing out hundreds of ideas -- the more the better,

Trie, elpensi centojn da ideoj -- ju pli multaj des pli bonaj,

the wilder the better.

ju pli ekstravagancaj, des pli bonaj.

Fourth, prototyping: gathering whatever you can,

Kvare, prototipado: laŭeble kolekti ĉion ajn,

whatever you can find,

kion vi povas trovi,

to mimic your solution, to test it

por imiti vian solvon, por provi ĝin

and to refine it.

kaj por rafini ĝin.

And finally, implementation:

Kaj fine, efektivigo:

ensuring that the solution you came up with is sustainable.

certigi, ke la elpensita solvo estas daŭrigebla.

Warren Berger says that design thinking teaches us to look sideways,

Warren Berger diras, ke dezajnpensado instruas nin rigardi flanken,

to reframe, to refine, to experiment

rekadri, rafini, eksperimenti

and, probably most importantly,

kaj, eble plej grave,

ask those stupid questions.

fari stultajn demandojn.

Design thinkers believe that everyone is creative.

Dezajnpensistoj kredas, ke ĉiu estas kreema.

They believe in bringing people from multiple disciplines together,

Ili kredas je arigi homojn el diversaj fakoj,

because they want to share multiple perspectives

ĉar ili volas dividi diversajn vidpunktojn,

and bring them together and ultimately merge them

arigi ilin kaj fine kunfandi ilin

to form something new.

por formi ion novan.

Design thinking is such a successful and versatile tool

Dezajnpensado estas tiel sukcesa kaj diversutila ilo,

that it has been applied in almost every industry.

ke ĝi jam aplikiĝas en preskaŭ ĉiu industrio.

I saw the potential that it had for the issues I faced,

Mi vidis ĝian potencon por la problemoj, kiujn mi alfrontis.

so I decided to go back to school

Tial, mi decidis reveni al lernejo

and get my master's in social design.

por magistriĝi en socia dezajno.

This looks at how to use design to create positive change in the world.

Ĝi temas pri la uzado de dezajno por krei pozitivan ŝanĝon en la mondo.

While I was there,

Dum mi estis tie,

I fell in love with woodworking.

mi ekamis lignoprilaboron.

But what I quickly realized

Sed baldaŭ mi rimarkis,

was that I was missing out on something.

ke io mankas al mi.

As you're working with a tool,

Kiam oni laboras kun ilo,

right before it's about to kick back at you --

ĝuste antaŭ ĝi rebatas al oni --

which means the piece or the tool jumps back at you --

t.e. la ligno aŭ la ilo resaltas al oni --

it makes a sound.

ĝi sonas.

And I couldn't hear this sound.

Kaj mi ne povis aŭdi la sonon.

So I decided,

Tiel mi pensis:

why not try and solve it?

kial ne provi solvi la problemon?

My solution was a pair of safety glasses

Mia solvo estis protektokulvitroj

that were engineered to visually alert the user

kiuj vide avertas la uzanton

to pitch changes in the tool,

pri sonŝanĝo el la ilo,

before the human ear could pick it up.

antaŭ ol homa orelo povas ĝin aŭdi.

Why hadn't tool designers thought of this before?

Kial ilo-dezajnistoj ne pensis pri tio antaŭe?

(Laughter)

(Ridoj)

Two reasons: one, I was a beginner.

Pro du kialoj: unue, mi estis komencanto.

I wasn't weighed down by expertise or conventional wisdom.

Ne retenis min sperteco aŭ kutimo.

The second is: I was Deaf.

Kaj due: mi estas surda.

My unique experience of the world helped inform my solution.

Mia unika sperto pri la mondo helpis determini mian solvon.

And as I went on, I kept running into more and more solutions

Daŭrigante, mi trafis pli kaj pli da solvoj,

that were originally made for people with disabilities,

kiuj estis destinitaj por handikapuloj,

and that ended up being picked up,

kaj fine adoptitaj entuziasme

embraced and loved by the mainstream,

kaj ŝatataj de ĉiuj,

disability or not.

kun aŭ sen handikapo.

This is an OXO potato peeler.

Tio estas OXO terpomsenŝeligilo.

It was originally designed for people with arthritis,

Ĝi estis originale dezajnita por artrituloj,

but it was so comfortable, everybody loved it.

sed ĝi estas tiel komforta, ke ĉiuj ŝatas ĝin.

Text messaging: that was originally designed for people who are Deaf.

Tekstmesaĝado: tio estis originale dezajnita por surduloj.

And as you know, everybody loves that, too.

Kiel vi scias, ĉiuj uzas ĝin ankaŭ.

(Laughter)

(Ridoj)

I started thinking:

Mi ekpensis:

What if we changed our mindset?

Kio okazus se ni ŝanĝus nian pensmanieron?

What if we started designing for disability first --

Kio okazus se ni ekdezajnus por handikapuloj unue --

not the norm?

ne por ordinaruloj?

As you see, when we design for disability first,

Kiel vi vidas, kiam oni dezajnas por handikapuloj unue,

we often stumble upon solutions that are not only inclusive,

oni ofte hazarde trafas solvojn kiuj estas ne nur inkluzivigantaj,

but also are often better than when we design for the norm.

sed ankaŭ ofte pli bonaj ol kiam ni dezajnas por ordinaruloj.

Kaj tio entuziasmigas min,

And this excites me,

because this means that the energy it takes to accommodate someone

ĉar ĝi signifas, ke la energio uzita por inkluzivigi iun

with a disability

kun handikapo

can be leveraged, molded and played with

povas esti uzita kaj transformita

as a force for creativity and innovation.

en forton por kreemo kaj novigo.

This moves us from the mindset of trying to change the hearts

Tiel, anstataŭ provi ŝanĝi ĉies korojn

and the deficiency mindset of tolerance,

kaj instigi al toleremo,

to becoming an alchemist,

oni iĝas alkemiisto,

the type of magician that this world so desperately needs

la tipo de magiisto, kiun la mondo urge bezonas

to solve some of its greatest problems.

por solvi iujn el ĝiaj grandaj problemoj.

Now, I also believe

Mi ankaŭ kredas,

that people with disabilities have great potential to be designers

ke handikapuloj havas grandan kabablon iĝi dezajnistoj

within this design-thinking process.

per dezajnpensado.

Without knowing it, from a very early age,

Senscie, ekde juna aĝo,

I've been a design thinker, fine-tuning my skills.

mi estis dezajnpensulino, plibonigante mian lertecon.

Design thinkers are, by nature, problem solvers.

Dezajnpensuloj estas, nature, problemsolvantoj.

So imagine listening to a conversation

Do, imagu aŭskulti interparoladon

and only understanding 50 percent of what is said.

kaj kompreni nur 50% de la diritaĵoj.

You can't ask them to repeat every single word.

Vi ne povas peti, ke oni ripetu ĉiun vorton.

They would just get frustrated with you.

Oni koleretus kontraŭ vi.

So without even realizing it,

Do nekonscie, mi trovis solvon:

my solution was to take the muffled sound I heard,

preni la obtuzan sonon, kiun mi aŭdis,

that was the beat,

tio estis la pulso,

and turn it into a rhythm and place it with the lips I read.

turni ĝin en ritmon kaj respondigi ĝin al la lipmovadoj.

Years later, someone commented that my writing had a rhythm to it.

Jaroj poste, iu komentis, ke mia verkaĵoj havas ritmon.

Well, this is because I experience conversations as rhythms.

Nu, tiel estas ĉar mi spertas interparoladojn kiel ritmojn.

I also became really, really good at failing.

Mi ankaŭ iĝis vere, vere bona je malsukceso.

(Laughter)

(Ridoj)

Quite literally.

Tute laŭvorte.

My first semester in Spanish, I got a D.

Dum mia unua semestro en la hispana, mi ricevis D.

But what I learned was that when I picked myself up

Sed mi lernis, ke rekuraĝiĝante

and changed a few things around,

kaj priŝanĝante kelkajn aferojn,

eventually, I succeeded.

fine, mi povas sukcesi.

Similarly, design thinking encourages people to fail

Simile, dezajnpensado kuraĝigas homojn malsukcesi

and fail often,

kaj malsukcesi ofte,

because eventually, you will succeed.

ĉar fine, ili sukcesos.

Very few great innovations in this world

Tre malmulte da gravaj novigoj

have come from someone succeeding on the first try.

venis de iu, kiu sukcesis je la unua provo.

I also experienced this lesson in sports.

Mi ankaŭ konstatis tion en sportoj.

I'll never forget my coach saying to my mom,

Mi neniam forgesos, kiam mia trejnistno diris al mia panjo,

"If she just didn't have her hearing loss,

"Se ŝi ne estus surda,

she would be on the national team."

ŝi povus esti en la nacia teamo."

But what my coach, and what I didn't even know at the time,

Sed tio, kion mia trejnisto kaj mi ne sciis tiutempe,

was that my hearing loss actually helped me excel at sports.

estas ke, perdo de aŭdado fakte helpis min esti bona je sportoj.

You see, when you lose your hearing, not only do you adapt your behavior,

Kiam oni perdas aŭdadon, oni adaptas ne nur sian konduton,

but you also adapt your physical senses.

sed ankaŭ la korpajn sensojn.

One example of this

Unu ekzemplo estas,

is that my visual attention span increased.

ke mia vidkampo pligrandiĝis.

Imagine a soccer player, coming down the left flank.

Imagu, ke futbalisto venas de la maldesktra flanko.

Imagine being goalkeeper, like I was,

Imagu, ke vi estas golulo, kiel mi,

and the ball is coming down the left flank.

kaj la pilko venas de la maldekstra flanko.

A person with normal hearing would have the visual perspective of this.

Homo kun normala aŭdado havus tian vidangulon.

I had the benefit of a spectrum this wide.

Mi havis vidangulon tiel larĝa.

So I picked up the players over here,

Tiel mi rimarkis de fore la ludistojn,

that were moving about and coming down the field.

kiuj movis kaj kuris al mi.

And I picked them up quicker, so that if the ball was passed,

Mi rimarkis ilin pli rapide. Se ili pasigis la pilkon,

I could reposition myself and be ready for that shot.

mi povis sekvi la movon kaj esti preta por la pafo.

So as you can see,

Kiel vi vidas,

I've been a design thinker for nearly all my life.

mi estis dezajnpensulino dum preskaŭ la tuta vivo.

My observation skills have been honed so that I pick up on things

Mi lertas je observo, tial mi rimarkas aferojn

that others would never pick up on.

kiujn aliaj ne rimarkas.

My constant need to adapt has made me a great ideator

Mia daŭra bezono por adapti igas min bona elpensulo

and problem solver.

kaj problemsolvanto.

And I've often had to do this within limitations and constraints.

Kaj ofte mi devas fari tion kun limigoj.

This is something that designers also have to deal with frequently.

Tion ankaŭ dezajnistoj devas fari ofte.

My work most recently took me to Haiti.

Lastatempe, mia laboro irigis min al Haitio.

Design thinkers often seek out extreme situations,

Dezajnpensuloj ofte serĉas eksterordinarajn situaciojn,

because that often informs some of their best designs.

ĉar el tiuj ofte venas iuj el la plej bonaj dezajnoj.

And Haiti -- it was like a perfect storm.

Kaj Haitio -- ĝi estis perfekta kunteksto por tio.

I lived and worked with 300 Deaf individuals

Mi loĝis kaj laboris kun 300 gesurduloj,

that were relocated after the 2010 earthquake.

kiujn delokis la tertremo de 2010.

But five and a half years later,

Post 5 jaroj kaj duono,

there still was no electricity;

ankoraŭ ne revenis elektro;

there still was no safe drinking water;

mankis pura trinkakvo;

there were still no job opportunities;

ne ekzistis laboreblecoj;

there was still rampant crime, and it went unpunished.

regis krimo ĉie, kaj ĝi restis nepunita.

International aid organizations came one by one.

Internacia helporganizaĵoj venis unu post alia.

But they came

Sed ili venis

with pre-determined solutions.

kun antaŭdeciditaj solvoj.

They didn't come ready to observe and to adapt

Ili ne venis por observi pri kaj adapti al

based on the community's needs.

la bezonoj de la komunumo.

One organization gave them goats and chickens.

Iu organizaĵo donis kaprojn kaj kokojn.

But they didn't realize

Sed ĝi ne sciis, ke

that there was so much hunger in that community,

la komunumo tiel suferis pro malsato,

that when the Deaf went to sleep at night and couldn't hear,

ke kiam la surduloj dormis nokte ili ne povis aŭdi

people broke into their yards and their homes

kiam aliuloj enrompis en iliajn kortojn kaj domojn

and stole these chickens and goats,

kaj ŝtelis tiujn kokojn kaj kaprojn,

and eventually they were all gone.

ĝis ne plu restis eĉ unu.

Now, if that organization had taken the time

Nun, se tiu organizaĵo uzus iom da tempo

to observe Deaf people, to observe the community,

por observi la surdulojn, observi la komunumon,

they would have realized their problem

ili povus kompreni iliajn problemojn

and perhaps they would have come up with a solution,

kaj eble malkovri solvon,

something like a solar light,

kiel gvardlumo per sunpaneloj

lighting up a secure pen to put them in at night

por prilumi la bestujon dumnokte

to ensure their safety.

kaj sekurigi la bestojn.

You don't have to be a design thinker

Vi ne devas esti dezajnpensulo

to insert the ideas I've shared with you today.

por proponi la ideojn, kiujn mi ĵus skizis.

You are creative.

Vi estas kreemaj.

You are a designer --

Vi estas dezajnistoj --

everyone is.

ĉiuj estas.

Let people like me help you.

Lasu homojn kiel mi helpi vin.

Let people with disabilities help you look sideways,

Lasu handikapulojn helpi vin rigardi novige,

and in the process,

kaj samtempe,

solve some of the greatest problems.

solvi kelkajn el la grandaj problemoj.

That's it. Thank you.

Dankon.

(Applause)

(Aplaŭdo)