Why is 'x' the unknown? | Terry Moore

Translator: Timothy Covell Reviewer: Jenny Zurawell

Translator: Unnawut Leepaisalsuwanna Reviewer: PanaEk Warawit

I have the answer to a question that we've all asked.

ผมมีคำตอบสำหรับคำถามที่ทุกคนถามถึง

The question is,

คำถามที่ว่าก็คือ

Why is it that the letter X

ทำไมตัวอักษร X

represents the unknown?

จึงถูกใช้แทนสิ่งที่เราไม่ทราบค่า

Now I know we learned that in math class,

เรารู้จักตัวอักษรนี้ในวิชาคณิตศาสตร์

but now it's everywhere in the culture --

แต่ทุกวันนี้ มันปรากฎตัวอยู่ที่ในสังคม

The X prize, the X-Files,

รางวัล X prize ละคร X-Files

Project X, TEDx.

โปรเจกต์ X แม้กระทั่ง TEDx

Where'd that come from?

มันมาจากไหนกันแน่?

About six years ago

เมื่อหกปีที่แล้ว

I decided that I would learn Arabic,

ผมตัดสินใจที่จะเรียนภาษาอารบิก

which turns out to be a supremely logical language.

ผมพบว่ามันเป็นภาษาที่มีตรรกะสูงมาก

To write a word or a phrase

การเขียนคำ หรือวลี

or a sentence in Arabic

หรือประโยคในภาษาอารบิคนั้น

is like crafting an equation,

คล้ายคลึงกับการสร้างสมการคณิตศาสตร์

because every part is extremely precise

เพราะในแต่ละส่วนของประโยคมีความแม่นยำมาก

and carries a lot of information.

และประกอบไปด้วยข้อมูลที่หนาแน่น

That's one of the reasons

นั่นคือหนึ่งในเหตุผล

so much of what we've come to think of

ที่วิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ และวิศวกรรมศาสตร์

as Western science and mathematics and engineering

ในโลกตะวันตกนั้น

was really worked out in the first few centuries of the Common Era

เป็นผลผลิตจากศตวรรษแรกๆ ของคริสตศักราช

by the Persians and the Arabs and the Turks.

โดยชาวเปอร์เซีย อาหรับ และเติร์กส์

This includes the little system in Arabic

หนึ่งในนั้นคือระบบภาษาในอารบิก

called al-jebra.

ชื่อว่า อัล-จาบรา

And al-jebr roughly translates to

ซึ่ง อัล-จาบรา มีความหมายว่า

"the system for reconciling disparate parts."

"ระบบการหลอมรวมสิ่งที่ไม่ต่อเนื่องกัน"

Al-jebr finally came into English as algebra.

ซึ่งกลายมาเป็น อัลจีบรา (พีชคณิต) ในภาษาอังกฤษ

One example among many.

ตัวอย่างหนึ่ง

The Arabic texts containing this mathematical wisdom

หนังสือที่บันทึกความรู้คณิตศาสตร์ที่ว่านี้

finally made their way to Europe --

มาถึงยุโรป

which is to say Spain --

ในประเทศสเปน

in the 11th and 12th centuries.

ในช่วงศตวรรษที่ 11 ถึง 12

And when they arrived

เมื่อมันมาถึง

there was tremendous interest

ผู้คนต่างสนใจ

in translating this wisdom

ที่จะแปลความรู้นี้

into a European language.

ให้กลายเป็นภาษาที่ใช้ในยุโรป

But there were problems.

แต่พวกเขาพบปัญหา

One problem

นั่นก็คือ

is there are some sounds in Arabic

มีเสียงบางเสียงในอารบิก

that just don't make it through a European voice box

ที่คนยุโรปไม่สามารถออกเสียงได้

without lots of practice.

หากไม่ฝึกฝนมาอย่างดี

Trust me on that one.

เชื่อผมเถอะครับ

Also, those very sounds

และเสียงเหล่านั้น

tend not to be represented

ก็ไม่สามารถเขียนออกมา

by the characters that are available in European languages.

ด้วยตัวอักษรที่มีในภาษาของยุโรป

Here's one of the culprits.

นี่คือตัวอย่างหนึ่งของปัญหาที่ว่า

This is the letter sheen,

นี่คือตัวอักษร ชีน (SHeen)

and it makes the sound we think of as SH -- "sh."

เหมือนเสียงของ SH ในภาษาอังกฤษ

It's also the very first letter

มันเป็นพยัญชนะตัวแรก

of the word shayun,

ของคำว่า เชลาน (shalan)

which means "something"

ซึ่งแปลว่า "บางอย่าง"

just like the the English word "something" --

เหมือนคำว่า "บางอย่าง" ที่เราใช้กัน

some undefined, unknown thing.

เป็นสิ่งของหรืออะไรสักอย่าง ที่เราไม่รู้จัก ไม่เคยนิยาม

Now in Arabic,

ในอารบิก

we can make this definite

เราสามารถเน้นความหมายได้

by adding the definite article "al."

โดยการเพิ่มคำว่า อัล (al) ต่อท้าย

So this is al-shayun --

ดังนั้น นี่คือ อัลเชลาน

the unknown thing.

"สิ่งๆ นั้นที่เราไม่รู้จัก"

And this is a word that appears throughout early mathematics,

นี่เป็นศัพท์ที่พบเห็นตลอดระยะเวลาของคณิตศาสตร์แรกเริ่ม

such as this 10th-century derivation of roots.

เช่นในการหารากในศตวรรษที่ 10

The problem for the Medieval Spanish scholars

ปัญหาของนักวิชาการชาวสเปนในยุคนั้น

who were tasked with translating this material

ที่ได้รับมอบหมายให้แปลหนังสือเล่มนี้

is that the letter sheen and the word shayun

คือการที่ตัวอักษร ชีน และคำว่า เชลาน นั้น

can't be rendered into Spanish

ไม่สามารถแปลไปเป็นภาษาสเปนได้

because Spanish doesn't have that SH,

เพราะภาษาสเปนไม่มี ฌ. เฌอ (SH)

that "sh" sound.

ที่ทำเสียง "ชอ"

So by convention,

เพราะฉะนั้น

they created a rule in which

พวกเขาเลยปรับเปลี่ยนหลักการ

they borrowed the CK sound, "ck" sound,

โดยการใช้เสียง ค.ควาย

from the classical Greek

จากภาษากรีกโบราณ

in the form of the letter Kai.

ที่มากับตัวอักษร คาย

Later when this material was translated

ต่อมาเมื่อหนังสือถูกแปล

into a common European language,

เป็นภาษาสากลของทวีปยุโรป

which is to say Latin,

ซึ่งก็คือ ภาษาลาติน

they simply replaced the Greek Kai

พวกเขาก็เปลี่ยนตัวอักษร คาย

with the Latin X.

ให้เป็น X ในภาษาลาติน

And once that happened,

เมื่อนั้น

once this material was in Latin,

ที่หนังสือถูกแปลเป็นภาษาลาติน

it formed the basis for mathematics textbooks

มันก็กลายเป็นพื้นฐานของหนังสือคณิตศาสตร์

for almost 600 years.

เป็นเวลากว่า 600 ปี

But now we have the answer to our question.

และเราก็ได้พบคำตอบแล้ว

Why is it that X is the unknown?

ว่าทำไม X ถึงใช้แทนสิ่งที่เราไม่ทราบค่า

X is the unknown

คำตอบคือ X แทนที่สิ่งที่เราไม่ทราบค่า

because you can't say "sh" in Spanish.

เพราะเราไม่สามารถ ออกเสียง ฌ.เฌอในภาษาสเปนได้

(Laughter)

(เสียงหัวเราะ)

And I thought that was worth sharing.

ผมเลยคิดว่ามันเป็นเรื่องที่น่าเล่าให้ทุกคนฟัง

(Applause)

(เสียงปรบมือ)