Why is 'x' the unknown? | Terry Moore

چرا حرف ایکس مجهول است؟

Translator: Timothy Covell Reviewer: Jenny Zurawell

Translator: Shahram Eatezadi Reviewer: soheila Jafari

I have the answer to a question that we've all asked.

برای پرسشی که همه ما داشته‌ایم پاسخی دارم.

The question is,

پرسش این است،

Why is it that the letter X

چرا حرف X

represents the unknown?

نمایانگر مجهول است؟

Now I know we learned that in math class,

می‌دانم که همه ما این را سر کلاس ریاضی یاد گرفتیم،

but now it's everywhere in the culture --

ولی الان همه جا در هر فرهنگی است--

The X prize, the X-Files,

جایزه X، پرونده‌های X،

Project X, TEDx.

پروژه TEDx, X.

Where'd that come from?

این از کجا میاد؟

About six years ago

حدود ۶ سال قبل

I decided that I would learn Arabic,

تصمیم گرفتم زبان عربی را یاد بگیرم،

which turns out to be a supremely logical language.

که از قرار معلوم زبانی کاملا منطقی است.

To write a word or a phrase

نوشتن یک کلمه یا عبارت

or a sentence in Arabic

یا یک جمله به عربی

is like crafting an equation,

مانند ایجاد یک معادله است،

because every part is extremely precise

چرا که هر بخش به شدت دقیق است

and carries a lot of information.

و حامل اطلاعات فراوانی است.

That's one of the reasons

این یکی از دلایلی است

so much of what we've come to think of

که بیشتر آنچه ما به عنوان علم،

as Western science and mathematics and engineering

ریاضیات و مهندسی غرب می‌شناسیم

was really worked out in the first few centuries of the Common Era

در حقیقت در چند قرن ابتدایی دوره مشترک

by the Persians and the Arabs and the Turks.

به وسیله ایرانیان و اعراب و ترکها کشف شد.

This includes the little system in Arabic

از جمله این سیستم کوچک در عربی

called al-jebra.

بنام جبر.

And al-jebr roughly translates to

و جبر تقریبا معادل

"the system for reconciling disparate parts."

« سیستمی برای تقریب قسمتهای متفاوت».

Al-jebr finally came into English as algebra.

جبر بالاخره بعنوان الجبرا وارد انگلیسی شد.

One example among many.

یک مثال از میان تعداد زیادی.

The Arabic texts containing this mathematical wisdom

متون عربی شامل این منطق ریاضی

finally made their way to Europe --

عاقبت راه خود را به اروپا باز کرد--

which is to say Spain --

یا به عبارتی اسپانیا--

in the 11th and 12th centuries.

در قرون ۱۱ و ۱۲.

And when they arrived

و ورود آنها

there was tremendous interest

به علاقه وافری در ترجمه

in translating this wisdom

این عقلانیت به یک زبان

into a European language.

اروپایی دامن زد.

But there were problems.

اما مشکلاتی وجود داشت.

One problem

از جمله مشکلات

is there are some sounds in Arabic

وجود برخی صداها در عربی است

that just don't make it through a European voice box

که در زبان‌های اروپایی تلفظ نمی‌شوند

without lots of practice.

حداقل نه بدون تمرین زیاد.

Trust me on that one.

حرفم را باور کنید.

Also, those very sounds

همچنین آن صداها

tend not to be represented

تمایلی هم به ارائه شدن از سوی

by the characters that are available in European languages.

حروف موجود در زبانهای اروپایی ندارند.

Here's one of the culprits.

یکی از متخلف‌ها اینجاست.

This is the letter sheen,

این حرف"شین" است،

and it makes the sound we think of as SH -- "sh."

و صدای آن را به sh تشبیه می‌کنیم.

It's also the very first letter

همچنین حرف آغازین

of the word shayun,

کلمه شیئا است،

which means "something"

که به معنی "چیزی" است

just like the the English word "something" --

درست مانند کلمه انگلیسی "چیزی"--

some undefined, unknown thing.

یک چیز ناشناخته و تعریف نشده.

Now in Arabic,

حال در عربی،

we can make this definite

می‌توان با افزودن حرف

by adding the definite article "al."

تعریف "ال" آن را معرفه کرد.

So this is al-shayun --

که می‌شود ال- شیئا.

the unknown thing.

چیزی نامعلوم‌.

And this is a word that appears throughout early mathematics,

و این کلمه در سراسر ریاضیات ابتدایی ظاهر می‌شود،

such as this 10th-century derivation of roots.

مانند این مشتق گرفتن قرن دهمی از ریشه‌ها.

The problem for the Medieval Spanish scholars

مشکل اساتید اسپانیایی قرون وسطایی

who were tasked with translating this material

که وظیفه ترجمه این مطلب را داشتند

is that the letter sheen and the word shayun

این است که حرف شین و کلمه شیئا را نمی‌توان

can't be rendered into Spanish

به اسپانیایی برگرداند

because Spanish doesn't have that SH,

چون اسپانیایی این صدای شین را ندارد،

that "sh" sound.

یعنی این صدای sh.

So by convention,

درنتیجه طبق عرف،

they created a rule in which

قانونی ایجاد کردند که در آن

they borrowed the CK sound, "ck" sound,

آنها صدایck را قرض گرفتند،

from the classical Greek

ck را از یونانی کلاسیک گرفتند

in the form of the letter Kai.

و به شکل حرف "کای" استفاده کردند.

Later when this material was translated

بعدا وقتی این مطلب

into a common European language,

به یک زبان مشترک اروپایی ترجمه شد

which is to say Latin,

که لاتین گفته می‌شود،

they simply replaced the Greek Kai

آنها به راحتی کای یونانی را با

with the Latin X.

X جایگزین کردند.

And once that happened,

و وقتی این اتفاق افتاد،

once this material was in Latin,

زمانی که این مطلب وارد لاتین شد،

it formed the basis for mathematics textbooks

به مدت تقریبا ۶۰۰ سال اساس

for almost 600 years.

کتابهای درسی ریاضیات را شکل داد.

But now we have the answer to our question.

ولی اکنون ما پاسخ سوال خود را داریم.

Why is it that X is the unknown?

چرا حرف X مجهول است؟

X is the unknown

X مجهول است

because you can't say "sh" in Spanish.

چون در اسپانیایی نمی‌توانید صدای "ش" را ادا کنید.

(Laughter)

(خنده)

And I thought that was worth sharing.

و فکرکردم ارزش به اشتراک گذاشتن را دارد.

(Applause)

(تشویق)