Do schools kill creativity? | Sir Ken Robinson | TED

Translator: Kristine Sargsyan Reviewer: Gohar Palyan

Բարի օր: Ինչպե՞ս եք: Հիանալի ներկայացումներ էին, այնպես չէ՞:

Good morning. How are you?

(Audience) Good.

It's been great, hasn't it?

Այս ամենից մտքերս հեռուն գնացին...

I've been blown away by the whole thing.

In fact, I'm leaving.

Իսկապես, ես հեռանում եմ /ծիծաղ/

(Laughter)

Երեք թեմա կար, այնպես չէ՞,

There have been three themes running through the conference,

որ ամբողջ կոնֆերանսի ընթացքում հնչեցվեցին եւ անմիջականորեն կապ ունեն

which are relevant to what I want to talk about.

One is the extraordinary evidence of human creativity

այն թեմայի հետ, որի մասին ուզում եմ խոսել:

Մեկը այն է, որ մենք՝ մարդիկ, տարօրինակ ստեղծագործական միտք ունենք:

in all of the presentations that we've had

սա նկատելի էր մեր դիտած բոլոր ներկայացումների մեջ

and in all of the people here;

just the variety of it and the range of it.

եւ բոլոր այստեղ գտնվող մարդկան մեջ: Եվ մեր բազմազանության

եւ մեր ուղղվածությունների առումով: Երկրորդն այն էր, որ

The second is that it's put us in a place

where we have no idea what's going to happen

որ այս ամենի արդյունքում մենք հասկացանք, որ գաղափար անգամ չունենք,

in terms of the future.

թե ինչ է մեզ սպասվում ապագայում. Ոչ մի գաղափար

No idea how this may play out.

չունենք, թե ինչ է լինելու այս ամենի վերջը:

I have an interest in education.

Ես շատ հետաքրքրված եմ կրթությամբ

Actually, what I find is, everybody has an interest in education.

իրականում, ես հասկացա, որ բոլորն են հետաքրքրված կրթությամբ:

Don't you?

համակարծիք չե՞ք: Դա շատ հետաքրքիր է:

I find this very interesting.

Եթե երեկույթի եք հրավիրված եւ ասում եք,

If you're at a dinner party, and you say you work in education --

որ աշխատում եք կրթության համակարգում

actually, you're not often at dinner parties, frankly.

չնայած որ, այնքան էլ երեկույթների չես մասնակցում, ազնվորեն ասած, եթե աշխատում ես կրթության բնագավառում:

(Laughter)

If you work in education, you're not asked.

/Ծիծաղ/ Ձեզ չեն հրավրում :

(Laughter)

Եվ հետաքրքիրն այն է, որ երբեք չեն հրավիրում: Դա փոքր ինչ տարоրինակ է ինձ թվում:

And you're never asked back, curiously. That's strange to me.

But if you are, and you say to somebody,

Բայց, եթե ձեզ հանկարծ հրավիրում են եւ դուք ինչ որ մեկին ասում եք,

you know, they say, "What do you do?"

կամ ձեզ հարցնում են <<Ինչով ես զբաղվու՞մ>>

and you say you work in education,

եւ դուք ասում ես, որ աշխատում ես կրթության համակարգում,

you can see the blood run from their face.

անմիջապես նկատում ես, որ արյունը խփում է խոսակցիդ երեսին:Անմիջապես մտածում են

They're like, "Oh my God. Why me?"

(Laughter)

<<Աստված իմ, ինչու հենց ես, ամբողջ շաբաթվա ընթացքում միակ ազատ օրս է, ու հենց սրան պիտի հանդիպեի՞ >>,

"My one night out all week."

(Laughter)

But if you ask about their education, they pin you to the wall,

Բայց եթե հանկարծ դուք հարցնեք նրանց ինչ կրթություն ունեն,

ձեզ կմեխեն պատին: Որովհետեւ սա այն բաներից է, որ

because it's one of those things that goes deep with people, am I right?

լուրջ արժեք է հանդիսանում մարդկանց համար, այնպես չէ՞

Like religion and money and other things.

Հավատի նման մի բան է, կամ փողի կամ նմանատիպ մի բան:

So I have a big interest in education, and I think we all do.

Ես ինքս շատ անհանգստացած եմ կրթական համակարգով, եւ կարծում եմ, որ բոլորն էլ անհանգստացած են:

Մենք բոլորս էլ շատ անհանգստացած ենք կրթական համակարգով,

We have a huge vested interest in it,

partly because it's education that's meant to take us into this future

մասամբ այն պատճառով, որ դա կրթությունն է, որ մեզ օգնելու է հասնել

այն ապագային, որը այնքան էլ հայտնի չէ

that we can't grasp.

If you think of it,

Եթե այդ մասին մի փոքր մտածենք, այս տարի դպրոց ընդունված երեխաները

children starting school this year will be retiring in 2065.

թոշակի են անցնելու 2065թ.- ին: Ոչ մեկ գաղափար չունի

Nobody has a clue,

despite all the expertise that's been on parade for the past four days,

չնայած, վերջին չորս օրվա ընթացքում ցուցադրված էքսպերտայնությանը,

աշխարհն ինչպիսին է լինելու

what the world will look like in five years' time.

մի հինգ տարի հետո: Եվ չնայած այս ամենին, մենք

And yet, we're meant to be educating them for it.

պետք է կրթենք նրանց, որ պատրաստ լինեն ապագային:Այսպիսով կարծում եմ անհայտությունը

So the unpredictability, I think, is extraordinary.

իսկապես բացառիկ բան է:

And the third part of this is that we've all agreed, nonetheless,

Եվ այս ամենի երրորդ կողմն այն է, որ

մենք բոլորս էլ, այնուամենայնիվ համոզվեցինք, որ

on the really extraordinary capacities that children have --

երեխաները, իսկապես, բացառիկ կարողություններ ունեն

their capacities for innovation.

ի նկատի ունեմ իրենց նորարարական հմտությունները: Օրինակ, երեկ երեկոյան Սիրենայի ներկայացումը

I mean, Sirena last night was a marvel, wasn't she?

հիանալի էր այնպես չէ՞

Just seeing what she could do.

And she's exceptional, but I think she's not, so to speak,

Եվ նա առանձնահատուկ է, բայց չեմ կարծում, որ նա, այսպես ասած, այդպիսի

առանձնահատուկ էր մանկության շրջանում:

exceptional in the whole of childhood.

Նա իսկապես չափազանց նվիրված անձնավորություն է

What you have there is a person of extraordinary dedication

who found a talent.

ով կարողացավ բացահայտել իր տաղանդը: Ես հաստատապես համոզված եմ

And my contention is, all kids have tremendous talents,

որ բոլոր երեխաներն էլ օժտված են մեծ տաղանդով

and we squander them, pretty ruthlessly.

Եվ մենք անխնայորեն վատնում ենք նրանց տաղանդը

իսկ մենք անխնայողաբար վատնում ենք նրանց տաղանդը

So I want to talk about education,

and I want to talk about creativity.

Ես ուղում եմ խոսել ստեղծագործական մտքի մասին: Իմ համոզմունքը նրանում է,

My contention is that creativity now is as important in education as literacy,

որ ստեղծագործելու կարողությունը այսօր այնքան կարեւոր է կրթության մեջ, որքան որ գրագիտությունը,

եւ մենք նման կերպ պետք է վերաբերվենք դրանց

and we should treat it with the same status.

(Applause)

/Ծափահարություններ/, Շնորհակալություն: Իմիջիայլոց, ասածս հենց դա է:

Thank you.

(Applause)

That was it, by the way. Thank you very much.

Շատ շնորհակալություն: /Ծիծաղ/, Այսպիսով ես ընդամենը 15 րոպե ունեմ:

(Laughter)

So, 15 minutes left.

Այսպիսով, ես ծնվել եմ ... չէ /ծիծաղ/

(Laughter)

"Well, I was born ... "

(Laughter)

Վերջերս մի հիանալի պատմություն լսեցի...Շատ եմ սիրում այն պատմել ուրիշներին...

I heard a great story recently -- I love telling it --

դա մի աղջնակի մասին է, ով նկարչության դասերի էր հաճախում: Նա վեց տարեկան էր

of a little girl who was in a drawing lesson.

She was six, and she was at the back, drawing,

եվ նկարելիս միշտ նստում էր վերջի սեղանին,

and the teacher said this girl hardly ever paid attention,

ուսուցիչն ասում էր, որ այդ փոքրիկ աղջիկը երբեք

ուշադիր չէր, բայց մի անգամ նա շատ ուշադիր էր դասի ընթացքում եւ

and in this drawing lesson, she did.

The teacher was fascinated.

She went over to her, and she said, "What are you drawing?"

Դա ուսուցչին շատ զարմացրել էր եւ նա մոտեցել էր աղջկան:

ու հարցրել. <<Ի՞նչ ես անում>>:

And the girl said, "I'm drawing a picture of God."

Աղջիկը պատասխանել է- << Ես նկարում եմ Աստծուն>>

And the teacher said, "But nobody knows what God looks like."

Զարմացած ուսուցիչն ասել է. <<Բայց չէ որ ոչ մեկ չգիտի, թե Աստված ինչ տեսք ունի>>

And the girl said, "They will in a minute."

աղջիկը պատասխանել է. <<մի րոպեից կտեսնեն, թե ինչ տեսք ունի>>

(Laughter)

/ծիծաղ/

Երբ մենք դեռ Անգլիայում էինք եւ տղաս չորս տարեկան էր

When my son was four in England --

չնայած ամեն տեղ էլ նա չորս տարեկան էր լինելու, ճիշտն ասած. /ծիծաղ/

actually, he was four everywhere, to be honest.

Եթե հստակ ասեմ, ուր էլ նա գնար, այդ տարի նա չորս տարեկան էր լինելու:

(Laughter)

If we're being strict about it, wherever he went, he was four that year.

He was in the Nativity play. Do you remember the story?

Նա այդ ժամանակ խաղում էր Սուրբ Ծննդի ներկայացման մեջ:

Դուք հիշում ե՞ք այդ պատմությունը: Ո՞չ,

(Laughter)

No, it was big, it was a big story.

Դա մի հիանալի պատմություն էր: Մել Գիբսոնը ֆիլմ է թողարկել այս պատմության շարունակության վերաբերյալ

Mel Gibson did the sequel, you may have seen it.

(Laughter)

Դուք երեւի տեսել եք այդ ֆիլմը: <<Սուրբ Ծնունդ 2-րդ>> է անվանումը: Ջեյմսը՝ որդիս, Հովսեփի դերն էր կատարում:

"Nativity II."

But James got the part of Joseph, which we were thrilled about.

որի կապակցությամբ մենք շատ ոգեւորվել էինք :

We considered this to be one of the lead parts.

Մեր կարծիքով դա ամենակարեւորագույն մասերից մեկն էր:

We had the place crammed full of agents in T-shirts:

Մեք ֆանատների մի ամբողջ բանակ ունեինք, որոնք հատուկ վերնաշապիկներ էին կրում:

Վերնաշապիկներր վրա գրված էր. <<Ջոսեֆը Ջեյմս Ռոբինզոնն >> է:

"James Robinson IS Joseph!"

(Laughter)

He didn't have to speak, but you know the bit where the three kings come in?

Նա դերի մեջ շատ չէր խոսում , բայց երեւի գիտեք այն մասը,

երբ երեք թագավորները ներս են գալիս՝ բերելով ընծաները,

They come in bearing gifts, gold, frankincense and myrrh.

ոսկի, զանազան անուշեղեն եւ այլ նվերներ

This really happened.

Սա իսկապես մեր աչքի առաջ էր կատարվում

We were sitting there, and I think they just went out of sequence,

եւ ես կարծում եմ նրանք մի պահ խառնեցին հաջորդականությունը

because we talked to the little boy afterward and said,

որովհետեւ մենք հետո խոսեցինք փոքրիկ տղայի հետ եւ հարցրեցինք

"You OK with that?" They said, "Yeah, why? Was that wrong?"

<<Ամեն ինչ կարգին է՞ր>>, նա պատասխանեց. <<Այո, ինչու՞ եք հարցնում: Ինչ որ բան սխալ արեցի՞նք>>

Նրանք պարզապես փոխել էին հերթականությունը:

They just switched.

The three boys came in, four-year-olds with tea towels on their heads.

Այնուամենայնիվ, երեք տղաները ներս եկան

նրանք չորս տարեկան էին եւ գլխներին փաթաթած սրբիչներով ներս մտան

դրեցին հատակին նվերներով արկղերը:

They put these boxes down, and the first boy said, "I bring you gold."

Եվ առաջին տղան ասաց. <<Ես ձեզ ոսկի եմ բերել>>

And the second boy said, "I bring you myrrh."

Երկրորդ տղան ասաց. <<Ես ձեզ անուշեղեն եմ բերել>>

And the third boy said, "Frank sent this."

(Laughter)

Եվ երրորդ տղան ասաց. <<Ֆրենկն է սրանք ուղարկել >>: /Ծիծաղ/

What these things have in common is that kids will take a chance.

Ինչ կապ ունի այս պատմությունը մեզ հետ, ասածս այն է, երեխաները իրենց չեն կորցնում

If they don't know, they'll have a go.

եթե նույնիսկ չգիտեն ինչ ասեն, միեւնույն է առանց խառնվելու առաջ կգնան

Ճիշտ է՞: Նրանք չեն վախենում սխալվելուց:

Am I right? They're not frightened of being wrong.

Այս պատմությունը պատմելով, ես չեմ ուզում ասել, որ սխալվելը, նույնն է ինչ որ ստեղծագործելը:

I don't mean to say that being wrong is the same thing as being creative.

What we do know is, if you're not prepared to be wrong,

Այն ինչ բոլորս էլ գիտենք, այն է, որ

եթե պատրաստ չես սխալվել

you'll never come up with anything original --

դժվար թե երբեւէ որեւէ օրիգինալ բան ստեղծես

if you're not prepared to be wrong.

Եվ, ցավոք, մենք պատրաստ չենք սխալվելու: Եվ մինչեւ մեր երեխաները չափահաս են դառնում,

And by the time they get to be adults, most kids have lost that capacity.

նրանցից շատերը կորցնում են իրենց այս կարողությունը

Նրանք սարսափում են սխալվելուց:

They have become frightened of being wrong.

And we run our companies like this.

Իմիջիայլոց, մենք հենց այսպես էլ կառավարում ենք մեր ընկերությունները

We stigmatize mistakes.

Մենք պախարակում ենք սխալները եւ սխալներ գործողներին: Եվ այսօր մի

And we're now running national education systems

ազգային կրթական համակարգ ունենք, որտեղ

where mistakes are the worst thing you can make.

սխալները ամենասարսափելի բաներն են, որ կարող են պատահել:

And the result is that we are educating people

Եվ հետեւանքն էլ այն է, որ մենք կրթում ենք մեր մարդկանց

out of their creative capacities.

նրանց ստեղծագործելու հատկությունից դուրս: Պիկասսոն մի անգամ ասել է

Picasso once said this, he said that all children are born artists.

Նա ասել է, որ բոլոր երեխաները նկարիչներ են ծնվում

The problem is to remain an artist as we grow up.

խնդիրը նրանում է, որ նրանք պահպանեն իրենց նկարելու կարողությունը մինչ մեծանում են: Եվ ես համոզված եմ

I believe this passionately, that we don't grow into creativity,

որ մենք մեծանում ենք ստեղծագործելու կարողության սահմաններից դուրս:

we grow out of it.

Մենք մեծանում ենք դրանից դուրս: Կամ ավելի շուտ, կրթվում ենք դրանից դուրս:

Or rather, we get educated out of it.

Ի՞նչ եք կարծում, ինչու է այսպես ստացվում:

So why is this?

Ես ապրում էի Սթրեյդֆորդ-օն-Ավոնում մի հինգ տարի առաջ:

I lived in Stratford-on-Avon until about five years ago.

In fact, we moved from Stratford to Los Angeles.

Ներկայումս մենք Սթրեյդֆորդից տեղաթոխվել ենք Լոս Անջելոս:

Երեւի կարող եք պատկերացնել, թե ինչ կտրուկ փոփոխություն էր դա:

So you can imagine what a seamless transition this was.

(Laughter)

/Ծիծաղ/ իրականում

Actually, we lived in a place called Snitterfield,

ես ապրում էի Սնիտերֆորդում

just outside Stratford,

որը գտնվում է Ստրեյդֆորդից դուրս, այնտեղ է

which is where Shakespeare's father was born.

ծնվել Շեքսպիրի հայրը: Ինչ է զարմացա՞ք,

Are you struck by a new thought? I was.

You don't think of Shakespeare having a father, do you?

Ինչ է մտածում էիք Շեքսպիրը հայր չի՞ ունեցել

Do you?

Երեւի հենց այդպես Էլ մտածում էիք: Որովհետեւ մտքներովդ էլ չի անցնում, որ

Because you don't think of Shakespeare being a child, do you?

Շեքսպիրը ժամանակին երեխա է եղել: Այնպես չէ՞:

Shakespeare being seven?

Շեքսպիրը յոթ տարեկան է եղե՞լ: Մտքովս չէր էլ անցնում,

I never thought of it.

I mean, he was seven at some point.

որ նա մի ժամանակ յոթ տարեկան է եղել:

He was in somebody's English class, wasn't he?

Նա ինչ որ մեկի անգլերենի դասերին է հաճախել, այնպես չէ՞: Պատկերացնում եմ ինչ նյարդայնացնող նա կարող էր լինել:

(Laughter)

How annoying would that be?

/Ծիծաղ/ Շատ պետք է փորցես, որ պատկերացնես, ոնց է Շեքսպիրի հայրը նրան քնելու ուղարկել,

(Laughter)

"Must try harder."

(Laughter)

Being sent to bed by his dad, to Shakespeare, "Go to bed, now!"

երեւի ասել է Շեքսպիրին. <<Արագ գնա քնելու>>

To William Shakespeare.

Պատկերացնում ե՞ք, Վիլյամ Շեքսպիրին ասել է. << շուտ արա, գրիչը ցած դիր>>:

"And put the pencil down!"

Եվ մյուս անգամ այդպես չխոսես: Դու շփոթեցնում ես բոլորին>>

(Laughter)

"And stop speaking like that."

(Laughter)

"It's confusing everybody."

(Laughter)

/ծիծաղ/

Anyway, we moved from Stratford to Los Angeles,

Այնուամենայնիվ, մենք Սթրեյդֆորդից տեղափոխվեցինք Լոս Անջելոս

Եվ ես մի քիչ ուզում եմ պատմել տեղափոխման մասին:

and I just want to say a word about the transition.

Իմ որդին չէր ցանկանում տեղափոխվել ;

Actually, my son didn't want to come.

I've got two kids; he's 21 now, my daughter's 16.

Ես երկու երեխա ունեմ: Նա հիմա 21 տարեկան է, իսկ աղջիկս 16 է:

He didn't want to come to Los Angeles.

Նա չէր ցանկանում գալ Լոս Անջելոս: Նա շատ հավանում էր Լոս Անջելոսը,

He loved it, but he had a girlfriend in England.

բայց սիրած աղջիկ ուներ Անգլիայում: Դա նրա կյանքի սերն էր. Սառան:

This was the love of his life, Sarah.

Նա նրան ընդամենը մի ամիս էր ճանաչում:

He'd known her for a month.

Ի նկատի ունեցեք, որ նրանք արդեն նշել էին իրենց 4 ամյակը

(Laughter)

Mind you, they'd had their fourth anniversary,

Երեւի շատ երկար կյանք ես ապրում մինչեւ 16 տարեկանը:

because it's a long time when you're 16.

He was really upset on the plane.

Այնուամանյնիվ, նա շատ զայրացած էր մեր որոշմամաբ եւ

He said, "I'll never find another girl like Sarah."

ասաց. <<Ես էլ երբեք Սառայի նման աղջիկ չեմ գտնի>>

And we were rather pleased about that, frankly --

Ճիշտն ասած, մենք շատ ուրախ էինք դրա համար,

որովհետեւ մենք այս աղջկա պատճառով էինք հեռանում երկրից:

(Laughter)

because she was the main reason we were leaving the country.

(Laughter)

/Ծիծաղ/

Բայց մի բան կա, որ աչքիդ է զարնում, երբ տեղափոխվում ես Ամերիկա կամ

But something strikes you when you move to America

ճանապարհորդում ես աշխարհով:

and travel around the world:

Աշխարհի բոլոր ծայրերում կրթական համակարգը առարկաների նույն հիերարխիան ունի:

every education system on earth has the same hierarchy of subjects.

Ամեն տեղ նույն է: Անկախ այն ամենից, թե աշխարհի որ ծայրում ես գտնվում:

Every one. Doesn't matter where you go.

Մտածում ես, որ ուրիշ երկրներում այլ կերպ կլինի, բայց այդպես չի:

You'd think it would be otherwise, but it isn't.

Առարկաների հիերարխիայի վերեւում մաթեմատիկան ու լեզուներն են,

At the top are mathematics and languages, then the humanities.

հետո հումանիտար առարկաները, եւ ամենավերջում արվեստի ուղղությունները:

At the bottom are the arts. Everywhere on earth.

Աշխարհում ամեն տեղ նույն է:

And in pretty much every system, too, there's a hierarchy within the arts.

Նմանապես ամեն համակարգում նույն մոտեցումն է գործում:

արվեստների մեջ էլ նույն հիերարխիան է գործում:

Art and music are normally given a higher status in schools

Արվեստները եւ երաժշտությունը սովորաբար ավելի բարձր ստատուս ունեն դպրոցներում,

than drama and dance.

հետո գալիս է դրաման եւ պարը: Աշխարհում ոչ մի կրթական համակարգ չկա, որտեղ

There isn't an education system on the planet

that teaches dance every day to children

ամեն օր երեխաներին պարել սովորեցնեն

the way we teach them mathematics.

ինչպես մաթեմատիկան, օրինակի համար: Ինչ եք կարծում ինչու՞

Why?

Why not?

Իսկ ինչու՞ ոչ: Կարծում եմ սա շատ կարեւոր է:

I think this is rather important.

Կարծում եմ մաթեմատիկան շատ կարեւոր է, ինչպես նաեւ պարը:

I think math is very important, but so is dance.

Children dance all the time if they're allowed to, we all do.

Երեխաներին եթե թույլ տաս ամբողջ օրը կպարեն, նույնիսկ մենք ինքներս կպարենք, եթե մեզ թույլ տան:

We all have bodies, don't we? Did I miss a meeting?

Մենք բոլորս էլ մարմիներ ունենք, այնպես չէ՞: Ես ինչ որ բան բաց թողեցի՞:

(Laughter)

/Ծիծաղ / իրականում, հետեւյալն է տեղի ունենում,

Truthfully, what happens is, as children grow up,

մինչ մեր երեխաները մեծանում են, մենք սկսում ենք կրթել նրանց

we start to educate them progressively from the waist up.

պրոգրեսիվորեն, ..... Հետո մենք կենտրոնանում ենք նրանց ուղեղի վրա

And then we focus on their heads.

եվ հատկապես մի կողմի վրա

And slightly to one side.

Ու եթե հանկարծ մի օր, որպես անտեղյակ մեկը, փորձես հարցնել

If you were to visit education as an alien

and say "What's it for, public education?"

<<Ինչի՞ համար է հանրային կրթությունը >>

I think you'd have to conclude, if you look at the output,

Նման դեպքերում պետք է ենթադրել, եթե իհարկե մենք նայում ենք արդյունքներին,

who really succeeds by this,

ով է, որ կրթության շնորհիվ հաջողության է հասել,

who does everything they should,

ովքեր են այն դեմքերը, որոնք անում են այն ինչ պետք է անեն

who gets all the brownie points, who are the winners --

ովքե՞ր են տաս բալ ստացողները, հաղթողները,

I think you'd have to conclude the whole purpose of public education

այս ամենից միակ բանը, որ միտքդ է գալիս, այն է, որ հանրային կրթության ամբողջ նպատակը

throughout the world

ամբողջ աշխարհում

is to produce university professors.

համալսարանական դասախոսներ արտադրելն է : Այնպես չէ՞

Isn't it?

They're the people who come out the top.

Դրանք այն մարդիկ են, որ ամեն ինչում առաջատարներ են

And I used to be one, so there.

(Laughter)

Ես էլ ժամանակին դրանցից մեկն էի: /Ծիծաղ/

Եվ ինձ շատ դուր են գալիս համալսարանական դասախոսները

And I like university professors,

but, you know, we shouldn't hold them up

մենք նրանց մարդկային բոլոր ձեռքբերումների չափանիշ ենք դարձնում:

as the high-water mark of all human achievement.

They're just a form of life.

Նրանք մի ամբողջ ուրիշ աշխարհ են իրականում

Another form of life.

այլ ապրելակերպով: Բայց նրանք շատ հետաքրքիր են

But they're rather curious.

եւ ես սա ասում եմ նրանց նկատմամբ համակրանք տածելուց

And I say this out of affection for them:

there's something curious about professors.

Դասախոսների վերաբերյալ ես շատ հետաքրքիր փորձառություն ունեմ,

In my experience -- not all of them, but typically -- they live in their heads.

իհարկե բացառություններ կան, բայց այն ինչ ասելու եմ շատ տիպիկ է նրանց, նրանք ապրում են իրենց ուղեղների մեջ:

They live up there and slightly to one side.

Նրանք այնտեղ են ապրում, ու հատկապես մի կիսագնդում:

Նրանք մի տեսակ իրենց մարմնից անկախ են ապրում

They're disembodied, you know, in a kind of literal way.

They look upon their body as a form of transport for their heads.

նրանք իրենց մարմնին նայում են,

որպես տրանսպորտի միջոց իրենց ուղեղների համար, այդպես չե՞ք կարծում

(Laughter)

Don't they?

It's a way of getting their head to meetings.

/ծիծաղ/ Դա պարզապես միջոց է իրենց ուղեղը հանդիպումների տանելու համար:

(Laughter)

Եթե ասածիս մասին ձեզ ապացույցներ են պետք

If you want real evidence of out-of-body experiences, by the way,

պարզապես այցելեք տեղական որեւէ կոնֆերանսի

get yourself along to a residential conference of senior academics

ավագ գիտաշխատողների

and pop into the discotheque on the final night.

եւ հետո, վերջին երեկոյից հետո, նրանց հետ գնացեք դիսկոտեկ

(Laughter)

/ծիծաղ/ Այնտեղ կտեսնեք ասածներիս ակնհայտ օրինակները. հասուն կանայք եւ տղամարդիկ

And there, you will see it.

Grown men and women writhing uncontrollably, off the beat.

անկառավարելի տեմպերով, հապճեպորեն գրառումներ են կատարում

(Laughter)

եւ անհամբեր սպասում են, թե երբ են տուն հասնելու, որ տեսածների մասին գիտական աշխատություն գրեն;

Waiting until it ends, so they can go home and write a paper about it.

Ներկայումս մեր ողջ կրթական համակարգը հիմնված է ակադեմիական կարողությունների վրա

(Laughter)

Our education system is predicated on the idea of academic ability.

Եվ դա իր պատճառներն ունի

And there's a reason.

Around the world, there were no public systems of education,

Ամբողջ աշխարհում կրթական համակարգը ներդրվել է այն ժամանակ

երբ հանրային կրթության համակարգը գոյություն չուներ, դա մինչեւ 19-րդ դարն էր:

really, before the 19th century.

Առաջին հանրային կրթական համակարգերը հիմնադրվեցին

They all came into being to meet the needs of industrialism.

արդյունաբերության պահանջները բավարարելու համար:

Այս ամբողջ հիերարխիան հիմնված է երկու գաղափարախոսության վրա:

So the hierarchy is rooted on two ideas.

Number one, that the most useful subjects for work are at the top.

Առաջինը՝ աշխատանքի համար անհրաժեշտ առարկաները

պետք է դասվեն ամենավերեւում: Այսպիսով, դուք, երեւի թե, մանուկ հասակում միամտաբար մտածել եք,

So you were probably steered benignly away from things at school

որ, դպրոցում բոլոր առարկաներց ձեր սիրած առարկաներով

when you were a kid,

որոնք այդքան էլ առաջնային չէին

things you liked,

on the grounds you would never get a job doing that.

ձեզ երբեք օգտակար չեն լինի գործ գտնելու համար: Այնպես չԷ՞

Is that right?

Երաժշտությամբ ապարդյուն մի զբաղվիր, միեւնույն է երաժիշտ չես դառնալու,

"Don't do music, you're not going to be a musician;

կամ, մի նկարիր, մեկ է նկարիչ չես դառնա:

don't do art, you won't be an artist."

Benign advice -- now, profoundly mistaken.

Անմեղ խորհուրդներ, չէ մի, ամբողջ աշխարհը սխալվում է

The whole world is engulfed in a revolution.

եւ արդյունքում ներքաշվել է հեղափոխության մեջ

And the second is academic ability,

Եվ երկրորդը. ակադեմիական կարողություններն են, որ հատկապես գերակշռում են

which has really come to dominate our view of intelligence,

մեր ինտելեկտի վերաբերյալ կարծիք կազմելիս

որովհետեւ համալսարանները իրենք են հենց այսպիսի իմիջ ստեղծել:

because the universities design the system in their image.

Եթե մի պահ մտածենք, հանրային կրթության

If you think of it,

the whole system of public education around the world is a protracted process

ամբողջ համակարգը, ամբողջ աշխարհում համալսարան ընդունվելու

սահմանափակումներով հագեցած գործընթաց է;

of university entrance.

Եվ դրա հետեւանքն այն է, որ շատ տաղանդավոր մարդիկ

And the consequence is that many highly talented,

brilliant, creative people think they're not,

ովքեր իսկապես ստեղծագործական միտք ունեն, մտածում են, որ նրանք այդպիսին չեն,

because the thing they were good at at school

քանի որ այն ուժեղ կողմերը, որոնք նրանք ունեին դպրոցում

իրականում գնահատված չէին եւ ավելին թերագնահատված էին

wasn't valued, or was actually stigmatized.

And I think we can't afford to go on that way.

Բայց իրականում, մենք չենք կարող մեզ ճոխություն թույլ տալ եւ նման կերպ շարունակել

In the next 30 years, according to UNESCO,

Ըստ UNESCO-ի հաջորդ 30 տարիների ընթացքում

more people worldwide will be graduating through education

ամբողջ աշխարհում ավելի շատ մարդիկ կավարտեն

than since the beginning of history.

իրենց կրթությունը, քան պատմության սկզբից սկսած

More people.

Շատ ավելի մարդիկ, եւ նրանք մեր արդեն քննարկածի բոլոր առարկաների

And it's the combination of all the things we've talked about:

ամբողջությունն են հանդիսանալու

technology and its transformational effect on work,

տեխնոլոգիաների եվ նրանց վերափոխման ազդեցությունն աշխատանքի վրա, եւ դեմոգրաֆիկական փոփոխությունները

and demography and the huge explosion in population.

եւ բնակչության կտրուկ աճը:

Suddenly, degrees aren't worth anything.

Բայց հանկարծ, մեր կրթական կոչումները սկսեցին արժեք չունենալ, այնպես չէ՞

Isn't that true?

Երբ ես ուսանող էի, երբ դու կրթական կոչում ունեիր, դու նաեւ աշխատանք ունեիր

When I was a student, if you had a degree, you had a job.

If you didn't have a job, it's because you didn't want one.

Եթե դու աշխատանք չունեիր, դա նշանակում էր, որ չէիր ուզում աշխատել:

And I didn't want one, frankly.

Ես էլ ժամանակին չէի ուզում աշխատել, ազնվորեն: /Ծիծաղ/

(Laughter)

Բայց ներկայումս, երեխաները, ովքեր կրթական կոչումներ ունեն, հաճախ

But now kids with degrees are often heading home

to carry on playing video games,

վազում են տուն վիդեո խաղեր խաղալու համար,

քեզ հիմա էլ մագիստրոսի կոչում է պետք, մինչ նախորդ գործը ընդամենը բակալավրի կոչում էր պահանջում

because you need an MA where the previous job required a BA,

Հիմա էլ PhD է անհրաժեշտ մեկ այլ գործի համար

and now you need a PhD for the other.

It's a process of academic inflation.

հենց սա է ակադեմիկ պրոցեսի ազդեցությունը

And it indicates the whole structure of education is shifting beneath our feet.

Եվ սա ցույց է տալիս, որ կրթության ամբողջ կառուցվածքը

տեղաշարժվում է մեր ոտքերի տակ: Մենք կտրուկ պետք է փոխենք մեր

We need to radically rethink our view of intelligence.

մոտեցումը ինտելեկտուալ լինելու չափանիշների վերաբերյալ:

Մենք ինտելեկտի մասին երեք բան գիտենք

We know three things about intelligence.

Առաջին այն տարբեր է լինում: Մենք աշխարհի մասին կարծիք ենք կազմում

One, it's diverse.

We think about the world in all the ways that we experience it.

մեր փորձից ելնելով: Մենք տեսնելով ենք մտածում

We think visually, we think in sound, we think kinesthetically.

մենք լսելով ենք մտածում, մենք մտածում ենք կինեստետիկորեն :

We think in abstract terms, we think in movement.

մենք աբստրակտ եղանակով ենք մտածում, մենք շարժումով ենք մտածում:

Secondly, intelligence is dynamic.

Երկրորդը՝ ինտելեկտը դինամիկ երեւույթ է:

If you look at the interactions of a human brain,

Եթե նայենք մարդկային մտքին, ինչպես լսեցիք

as we heard yesterday from a number of presentations,

երեկվա նախորդ մի շարք ներկայացումներից

intelligence is wonderfully interactive.

մարդկային միտքը/ ուղեղը շատ ինտերակտիվ է:

The brain isn't divided into compartments.

Ուղեղը մասերի չի բաժանվում:

In fact, creativity --

Իրականում ստեղծագործելը, որը սահմանվում է որպես

which I define as the process of having original ideas that have value --

արժեք ունեցող յուրահատուկ գաղափարների ստեղծման գործընթաց եւ

more often than not comes about

որը ավելի հաճախ հանդիպում է, երբ

through the interaction of different disciplinary ways of seeing things.

նույն բանը տարբեր ձեւերով տեսնելու մոտեցումները խաչաձեւում են:

Ուղեղը հակված է ... իմիջիայլոց,

By the way, there's a shaft of nerves that joins the two halves of the brain,

նյարդերի մի հանգույց կա, որ միանոմ ուղեղի երկու կիսագնդերին

called the corpus callosum.

Այն կանանց մոտ ավելի հաստ է:

It's thicker in women.

Երեկ Հելենի ասածներից ելնելով, մտածում եմ

Following off from Helen yesterday,

երեւի այդ պատճառով է, որ կանայք ավելի լավ են մի քանի բան միաժամանակ անելուց:

this is probably why women are better at multitasking.

Because you are, aren't you?

Որովհետեւ դուք այդպիսին եք, այդպես չէ՞:

There's a raft of research, but I know it from my personal life.

Դա հաստատող շատ հետազոտություններ կան, բայց ես դա գիտեմ իմ սեփական փորձից:

If my wife is cooking a meal at home, which is not often ...

Երբ իմ կինը տանը ուտելիք է պատրաստում

որը, փառք Աստծո, այնքան էլ հաճախ չի պատահում.../Ծիծաղ/

thankfully.

(Laughter)

Բայց դա երբեմն պատահում է, նա ճաշ է պատրաստում, չէ իրականում նա որոշ բաներ լավ է պատրաստում...

No, she's good at some things.

ու երբ նա ճաշ է պատրաստում, նա գիտեք

But if she's cooking, she's dealing with people on the phone,

միաժամանակ հեռախոսով է խոսում

she's talking to the kids, she's painting the ceiling --

երեխաների հետ է խոսում, ներկում է առաստաղը

(Laughter)

եւ մնում է որ սրտի վիրահատություն էլ կատարի:

she's doing open-heart surgery over here.

If I'm cooking, the door is shut, the kids are out,

Երբ ես եմ ուտելիք պատրաստում, խոհանոցի դուռը փակում եմ, երեխաներին հանում եմ սենյակից,

the phone's on the hook,

հեռախոսն անջատում եմ, ու երբ կինս ներս է գալիս ես զայրանում եմ:

if she comes in, I get annoyed.

I say, "Terry, please, I'm trying to fry an egg in here."

Ասում եմ <<Թերրի, խնդրում եմ, ինձ հանգիս թող, ես փորձում եմ ձու տապակել>> : /Ծիծաղ/

(Laughter)

"Give me a break."

(Laughter)

Actually, do you know that old philosophical thing,

Երեւի գիտեք այս հին ասացվածքը

"If a tree falls in a forest, and nobody hears it, did it happen?"

եթե ծառն ընկնում է անտառում ու ոչ մեկ չի լսում

արդյոք այն ընկել է՞: Հիշեցի՞ք այն հին շագանակի ծառը:

Remember that old chestnut?

I saw a great T-shirt recently, which said,

Վերջերս մի հիանալի վերնաշապիկ տեսա, որի վրա գրված է <<Եթե տղամարդը անտառում խոսում է իր մտքի մեջ

"If a man speaks his mind in a forest, and no woman hears him,

եւ ոչ մի կին չի լսում նրան,

is he still wrong?"

միթե նա միեւնույն է սխալ է>>

(Laughter)

And the third thing about intelligence is,

Եվ ինտելեկտի հետ կապված երրորդ դիտարկումը.

it's distinct.

այն առանձնահատուկ է ամեն մեկի մոտ: Ես ներկայումս նոր գիրք եմ գրում

I'm doing a new book at the moment called "Epiphany,"

որի անվանումն է <<Էպիֆանիա>>, որը հիմնված է մի շարք

which is based on a series of interviews with people

հարցազրույցների վրա հայտնի մարդկանց հետ, այն մասին թե ինչպես են նրանք

about how they discovered their talent.

հայտնաբերել իրենց տաղանդը: Եվ շատ զարմացած եմ, թե մարդիկ ինչպես են հայտնաբերել այն:

I'm fascinated by how people got to be there.

Դա բացահայտվեց մի հարցազրույցի ժամանակ,

It's really prompted by a conversation I had with a wonderful woman

մի հիանալի կնոջ հետ, որի մասին երեւի շատերդ

who maybe most people have never heard of, Gillian Lynne.

երբեք չեք էլ լսել, նրա անունը Գիլլիան Լյուննի է:

Լսել ե՞ք նրա մասին: Ոմանք լսել են: Նա խորեոգրաֆ է

Have you heard of her? Some have.

She's a choreographer, and everybody knows her work.

եվ բոլորը գիտեն նրա գործերը;

Նա է բեմադրել հայտնի <<Կատուները>> եւ <<Օպերայի Ուրվականը>>

She did "Cats" and "Phantom of the Opera."

Նա իսկապես տաղանդավոր է: Ես ժամանակին Անգլիայի արքունական բալետի խորհրդի անդամ էի :

She's wonderful.

I used to be on the board of The Royal Ballet, as you can see.

ինչպես տեսնում եք:

(Laughter)

Այնուամենայնիվ, ես մի անգամ ճաշում էի Գլիլիաննայի հետ եւ ես հարցրեցի.

Gillian and I had lunch one day. I said, "How did you get to be a dancer?"

<<Գիլլիանա, ինչպե՞ս պարուհի դարձաք>>: Եվ նա պատմեց,

It was interesting.

դա շատ հետաքրքիր է , երբ դպրոցում է եղել,

When she was at school, she was really hopeless.

նա միանգամայն անհույս երեխա է եղել: Եվ 30-ականներին հատուկ դպրոցից

And the school, in the '30s, wrote to her parents and said,

գրել են նրա ծնողների եւ ասել. <<Մենք կարծում ենք

"We think Gillian has a learning disorder."

որ Գիլլիաննան սովորելու լուրջ դժվարություններ ունի >> Նա չէր կարողանում կենտրոնանալ

She couldn't concentrate; she was fidgeting.

նա շատ շարժուն էր: Կարծեմ հիմա ասում են

I think now they'd say she had ADHD.

որ ADHD ունես: Չէ մի չէ; Բայց դա 1930-ականներն էր

Wouldn't you?

But this was the 1930s, and ADHD hadn't been invented at this point.

ու այն ժամանակ ADHD-ի մասին չգիտեին:

It wasn't an available condition.

Եվ դա շատ լավ էր /Ծիծաղ/

(Laughter)

Մարդիկ չգիտեին, որ նման բան կարող են ունենալ

People weren't aware they could have that.

Այնուամենայնիվ, նրա ծնողները նրան տանում են բժշկի: Եվ այդ կաղնե նստարաններով սենյակում

(Laughter)

Anyway, she went to see this specialist.

որտեղ նա իր մայրիկի հետ էր

So, this oak-paneled room, and she was there with her mother,

նրան առաջնորդում են ներս ու նա նստում է մի աթոռի վրա վերջում,

եւ նա այդպես նստում է իր ձեռքերի վրա 20 րոպե

and she was led and sat on this chair at the end,

եւ այդ ընթացքում բժիշկը խոսում էր նրա մայրիկի հետ

and she sat on her hands for 20 minutes,

այն բոլոր խնդիրների մասին, որ Գիլլիան ուներ դպրոցում: Լսում է թե ինչպես էր

while this man talked to her mother

about all the problems Gillian was having at school,

նա անհանգստացնում բոլորին,

because she was disturbing people, her homework was always late, and so on.

նրա տնային հանձնարարականները միշտ ուշ էին կատարվում եւ այլն,

այս խեղճ ութ տարեկան փոքրիկ աղջնակը, եւ վերջապես բժիշկն այս ամենը լսելուց հետո գնաց եւ նստեց

Little kid of eight.

In the end, the doctor went and sat next to Gillian and said,

Գիլլիանայի կողքին եւ ասաց. <<Գիլլիանա

"I've listened to all these things your mother's told me.

Ես լսեցի այն ամենը, ինչ քո մայրիկը պատմում էր

եւ ես նրա հետ առանձին պիտի խոսեմ>>

I need to speak to her privately.

Նա ասաց. <<Նստիր այստեղ, մենք շուտով կգանք, չենք ուշանա>>

Wait here. We'll be back. We won't be very long,"

and they went and left her.

Եվ նրանք գնացին աղջկան մենակ թողնելով:

Երբ նրանք դուրս էին գալիս սենյակից, բժիշկը միացրեց ռադիոն

But as they went out of the room,

he turned on the radio that was sitting on his desk.

որը դրված էր նրա սեղանին: Եվ երբ նրանք

դուրս էին գալիս սենյակից, նա ասաց Գիլլիանայի մայրիկին,

And when they got out of the room,

<<Մի պահ կանգնեք եւ նայեք նրան>>: Երբ նրանք դուրս եկան սենյակից

he said to her mother, "Just stand and watch her."

And the minute they left the room,

պատմում էր աղջիկը, որ նա անմիջապես ոտքի ցատկեց ու սկսեց պտտվել երաժշտության հնչյունների տակ:

she was on her feet, moving to the music.

Նրանք մի քանի րոպե նայեցին

And they watched for a few minutes, and he turned to her mother and said,

հետո բժիշկը շրջվեց դեպի Գիլլիանայի մայրը եւ ասաց.

"Mrs. Lynne, Gillian isn't sick.

<<Տիկին Լյուննի, Գիլլիանան հիվանդ չէ, նա պարզապես պարուհի է:

She's a dancer.

Տեղափոխեք նրան պարարվեստի դպրոց>>:

Take her to a dance school."

I said, "What happened?"

Ես հարցրի. <<Ի՞նչ եղավ հետո>>:

She said, "She did. I can't tell you how wonderful it was.

Նա ասաց, <<Մայրիկս տեղափոխեց ինձ, եւ չեմ կարող նկարագրել, թե ինչ հիանալի էր դա>>:

We walked in this room, and it was full of people like me --

Մենք մտանք այդ սենյակը եւ այն

people who couldn't sit still,

լիքն էր ինձ նման մարդկանցով: Մարդիկ, որ չէին կարող հանգիստ նստել:

people who had to move to think."

Մարդիկ, որ պետք է շարժվին, որ կարողանային մտածել>>: Իսկ ով է շարժվում որ մտածի:

Who had to move to think.

Նրանք ովքեր բալետ են պարում, թեյպ կամ ջազ

They did ballet, they did tap, jazz; they did modern; they did contemporary.

ժամանակակից կամ ազգային պարեր

Մի օր էլ, նա հանդես եկավ Թագավորական բալետի դպրոցում,

She was eventually auditioned for the Royal Ballet School.

նա մենապարուհի դարձավ, հիանալի կարիերա արեց

She became a soloist; she had a wonderful career at the Royal Ballet.

Թագավորական բալետում: Նա վերջապես ավարտեց

She eventually graduated from the Royal Ballet School,

Թագավորական բալետի դպրոցը եւ

հիմնադրեց իր իսկ պարարվեստի դպրոցը <<Գիլլիանա Լյուննիի Պարարվեստի Դպրոց>>

founded the Gillian Lynne Dance Company,

met Andrew Lloyd Webber.

Հանդիպեց Անդրյու Լոյդ Վեբերին: Նա է պատասխանատվություն կրել

She's been responsible for

some of the most successful musical theater productions in history,

որոշ ամենհայտնի երաժշտական թատրոնների

she's given pleasure to millions,

բեմադրությունների համար, նա միլիոնավոր մարդկանց հաճույք է պատճառել,

and she's a multimillionaire.

Somebody else might have put her on medication and told her to calm down.

եւ այսօր նա մուլտիմիլիոներ է: Ուրիշ ինչ որ մեկը երեւի

(Applause)

նրան դեղերի վրա նստեցներ եւ երեւի ասեր նրան

հանգստացի:

Այսպիսով, ես կարծում եմ /ծափահարություններ / Ասածս այն է

What I think it comes to is this:

Al Gore spoke the other night

Ալ Գորը անցած օրը խոսեց

about ecology and the revolution that was triggered by Rachel Carson.

էկոլոգիայի կապակցությամբ, եւ այն հեղափոխմամբ, որ սկսվել է Ռեյչլ Կարսոնի կողմից:

Կարծում եմ ապագայի հանդեպ մեր միակ հույսը

I believe our only hope for the future

is to adopt a new conception of human ecology,

այն է, որ մարդկային էկոլոգիայի մասին նոր ընկալում ստեղծվի

այնպիսին, որում մենք սկսենք վերանայել մեր ընկալումները

one in which we start to reconstitute our conception

of the richness of human capacity.

մարդկային կարողությունների վերաբերյալ:

Our education system has mined our minds

Մեր կրթական համակարգը մեր թերություններն այնպես է թերագնահատում, որ

in the way that we strip-mine the earth for a particular commodity.

մենք էլ մեր հերթին անտեսում ենք ամբողջ երկրագունդը. որոշակի շահագործման համար:

Եվ սա ապագայում չի աշխատի

And for the future, it won't serve us.

We have to rethink the fundamental principles

մենք պետք է վերանայենք հիմնական սկզբունքները

on which we're educating our children.

որով կրթում ենք մեր երեխաներին:

There was a wonderful quote by Jonas Salk, who said,

Ջոնա Սալկն մի հիանալի ասույթ ունի. <<Եթե բոլոր միջատները

"If all the insects were to disappear from the Earth,

վերանան աշխարհի երեսից, ապա

within 50 years, all life on Earth would end.

մի հիսու տարոց աշխարհում կյանքը կվերանա>>:

Եթե ողջ մարդկությունը վերանա աշխարհի երեսից, ապա

If all human beings disappeared from the Earth,

հիսուն տարուց այլ տեսակի կյանքերը պարզապես կծաղկեն երկրագնդի վրա>>:

within 50 years, all forms of life would flourish."

Եվ նա միանգամայն ճիշտ է:

And he's right.

TED-ի նշանավորում է մարդկային երևակայության շնորհքը:

What TED celebrates is the gift of the human imagination.

Մենք պետք է զգույշ լինենք հիմա և կիրառենք այս շնորհքը

We have to be careful now that we use this gift wisely,

իմաստությամբ, որ կարողանանք իրականացնել առաջարկված սցենարները

and that we avert some of the scenarios that we've talked about.

որոնք առաջ քաշվեցին այստեղ: Եվ այդ կատարելու միակ եղանակը մեր

And the only way we'll do it is by seeing our creative capacities

մեր ստեղծագործական կարողությունները գնահատելն է

for the richness they are

իրենց ողջ բազմազանությամբ, ինչպես նաև մեր

and seeing our children for the hope that they are.

երեխաներին գնահատել, քանի որ նրանք են մեր հույսը: Եվ մեր հիմնական պարտքն է

And our task is to educate their whole being,

նրանց ըստ իրենց կարողությունների կրթելը, որպեսզի դիմակայեն ապագային:

so they can face this future.

By the way -- we may not see this future,

Հնարավոր է, որ մենք այդ ապագան չտեսնենք

but they will.

բայց նրանք կտեսնեն: Եվ մեր պարտք է օգնել նրանց

And our job is to help them make something of it.

իրենց նպատակներին հասնել: Շնորհակալ եմ:

Thank you very much.

(Applause)