Ethical dilemma: Would you lie? - Sarah Stroud

Translator: Luiza Mkhitaryan Reviewer: Emma Dovlatyan

Your plan to set up your friend Carey with your acquaintance Emerson

Ձեր ընկերուհի Քերիին Ձեր ընկեր Էմերսոնի հետ ծանոթացնելու ծրագիրը

is finally coming together.

վերջապես հաջողվում է։

Both individuals have heard all about each other

Երկուսն էլ այնքան են լսել իրար մասին,

and they’re eager to meet for dinner.

որ ցանկանում են հանդիպել և ընթրել։

You’ve just made them a reservation for Friday night,

Դուք հենց նոր նրանց համար սեղան եք պատվիրել ուրբաթ երեկոյի համար,

and you’re about to text Carey the details

և պատրաստվում եք գրել Քերիին,

when an unsettling thought crosses your mind:

երբ հանկարծ մի տհաճ բան եք հիշում։

Carey is always late.

Քերին միշտ ուշանում է։

And not just by 5 minutes;

Եվ խոսքը մի հինգ րոպեի մասին չէ,

we’re talking 20 or even 30 minutes late.

այլ քսան և անգամ երեսուն րոպե ուշանալու։

Carey seems to view punctuality as an oppressive relic of an earlier era.

Քերին ճշտապահությունը համարում է անցյալ դարի ռեպրեսիվ մնացուկ։

But what if you told them dinner was at 6 instead of 6:30?

Իսկ ինչ եթե՞ նրան ասեք, որ ընթրիքը 6-ին է, ոչ թե 6։30։

That way, they would almost certainly arrive on time.

Այդ դեպքում նրանք ամենայան հավանականությամբ ժամանակին կհասնեն։

You really want this relationship to work, so... should you lie?

Դուք շատ եք ուզում, որ նրանք միասին լինեն։

Ուրեմն պե՞տք է արդյոք ստել։

Take a moment to think: what you would do?

Եկեք մտածենք, թե ինչպես կվարվեիք հենց դուք։

Maybe you should lie!

Միգուցե պետք է ստել։

You think this new relationship could be great for Carey,

Նոր հարաբերություններ սկսելը հիանալի կլիներ Քերիի համար,

and you don’t want them to ruin it before it’s even begun.

և դուք չեք ուզում, որ նա հենց սկզբից ամեն ինչ փչացնի։

Sure, Emerson may eventually learn about their chronic lateness.

Իհարկե, Էմերսոնը վերջիվերջո կիմանա նրա մշտական ուշացումների մասին։

But if Carey shows up on time just this once,

Բայց եթե նա գոնե այս անգամ Քերրին ժամանակին գա,

the relationship will at least have a chance to take root.

նրանց հարաբերությունները գոնե զարգանալու հույս կունենան։

Your lie would pave the way for a potentially happy relationship.

Ձեր սուտը ճանապարհ կհարթեր հնարավոր երջանիկ հարաբերությունների համար։

And if taking an action will create a better outcome for everyone involved,

Եվ եթե որևէ գործողության արդյունքում բոլորը կշահեն,

that’s normally a pretty good reason to take it.

ապա ինչու՞ այդպես չվարվել։

But isn't it morally wrong to lie?

Բայց ստելը բարոյապես սխալ չէ՞։

The absolutist position on lying,

Ըստ աբսոլյուտիստական մոտեցման,

associated with German philosopher Immanuel Kant,

որը կապվում է գերմանացի փիլիսոփա Իմանուել Կանտի հետ,

holds that lying is always immoral, regardless of the circumstances.

ստելը բարոյապես սխալ է՝ անկախ հանգամանքներից։

In other words, there’s a moral rule which forbids lying,

Այլ կերպ ասած, գոյություն ունի ստելն արգելող բարոյական կանոն,

and that rule is absolute.

և այդ կանոնը բացարձակ է։

You might think, though, that this stance overstates

Բայց կարելի է ասել, որ այս դիրքորոշումը գերագնահատում է

the moral importance of lying.

ստելու բարոյական նշանակությունը։

Suppose a murderer were hunting Carey down.

Պատկերացնենք, որ Քերիին մարդասպան է հետապնդում։

If the killer asked you about Carey’s whereabouts,

Եթե նա Ձեզ հարցներ, թե որտեղ է Քերին,

it seems odd to say that you must tell the truth

տարօրինակ կլիներ ասել ճշմարտությունը՝

at the cost of your friend’s life.

վտանգելով Ձեր ընկերուհու կյանքը։

From this perspective, absolutism seems too rigid.

Այս տեսանկյունից՝ աբսոլյուտիզմը չափազանց խիստ է։

By contrast, utilitarian philosopher John Stuart Mill

Իսկ օգտապաշտ փիլիսոփա Ջոն Ստյուարտ Միլը կասեր,

would say lying is wrong only when it leads to less happiness overall.

որ ստելը սխալ է միայն այն դեպքում, երբ նվազեցնում է երջանկությունը։

Now, to be fair, most lies do seem likely to create unhappiness.

Ստերի մեծ մասն իսկապես կարող է դժբախտություն պատճառել։

Someone who accepts a lie believes something which is false,

Խաբված լինելով՝ մարդը հավատում է կեղծիքի,

and trying to conduct your life on the basis of false information

իսկ կյանքը կեղծիքի վրա կառուցելը

doesn’t usually go well.

լավ հետևանքներ չի ունենում։

However, in some circumstances, perhaps including your situation,

Այնուամենայնիվ, որոշ հանգամանքներում, միգուցե և այս իրավիճակում,

lying might produce more happiness overall.

ստելը կարող է երջանկություն պարգևել։

In those cases, utilitarians say it’s not morally wrong to lie.

Այսպիսի դեպքերում ստելը բարոյապես սխալ չէ օգտապաշտների համար։

In fact, it might even be your moral duty to do so.

Իրականում այն նույնիսկ կարող է Ձեր բարոյական պարտքը լինել։

But if absolutism seems too extreme, you might feel this stance is too lax.

Սակայն եթե աբսոլյուտիզմը խիստ էր, միգուցե այս տեսակետն էլ չափազանց թու՞յլ է։

In other words, perhaps the utilitarian position understates

Այլ կերպ ասած,

գուցե օգտապաշտները թերագնահատում են ստելու բարոյական նշանակությունը։

the moral significance of lying.

Most people generally feel some regret about lying,

Մարդկանց մեծ մասը զղջում է ստելու մասին,

even when they believe it’s the right thing to do.

անգամ եթե իր կարծիքով ճիշտ է վարվել։

This suggests there’s something inherently objectionable about lying—

Դա նշանակում է, որ ստելն իր բնույթով անընդունելի է,

even when it leads to more happiness.

անգամ եթե երջանկություն է պատճառում։

In this case, lying to Carey would be an instance of Paternalism.

Այս դեպքում Քերիին ստելը պատեռնալիզմի դրսևորում է։

Paternalism is interfering with another person’s choices

Պատեռնալիզմն ինչ-որ մեկի որոշումներին միջամտելն է՝

for that person's benefit.

այդ մարդու շահերից ելնելով։

This might be fine if that person is a literal child.

Դա այնքան էլ վատ չէ, եթե խոսքը երեխայի մասին է։

But it seems disrespectful to treat a peer paternalistically.

Սակայն հասակակցի դեպքում դա անհարգալից է։

Lying to Carey would mean taking away their opportunity

Քերիին ստելը կնշանակի զրկել նրան

to handle the situation as they see fit, based on their own beliefs and values.

որոշում կայացնելու հնարավորությունից՝ իր սեփական համոզմունքների հիման վրա։

Trying to protect Carey from what you consider

Քերիին սխալ ընտրությունից հետ պահելու փորձը

to be a bad choice would show a lack of respect for their autonomy.

ոտնահարում է նրա ինքնուրույնությունը։

By extension, it might also be disrespectful towards Emerson,

Ավելին, դա անհարգալից կլինի նաև Էմերսոնի նկատմամբ,

since you would be deliberately trying to give him a false impression

քանի որ կստացվի, որ դիտմամբ փորձում ենք նրա մոտ սխալ տպավորություն ստեղծել

of Carey’s punctuality.

Քերիի ճշտապահության մասին։

So how do you weigh potential happiness against guaranteed disrespect?

Իսկ ինչպե՞ս զգալ հնարավոր երջանկության և երաշխավորված վիրավորանքի սահմանը։

Followers of Kant would say treating others with respect

Կանտի հետևորդները կասեին, որ հարգալից վերաբերմունքը

is the heart of moral conduct,

բարոյականության հիմքն է,

while followers of Mill would say nothing is more important than happiness.

մինչդեռ Միլլի հետևորդների համար երջանկությունից վեր ոչինչ չկա։

But other philosophers believe that such conflicts can only be resolved

Սակայն այլ փիլիսոփաների կարծիքով նման խնդիրները լուծվում են

on a case-by-case basis,

ամեն դեպքի առանձին ուսումնասիրությամբ՝

depending on various details and on the individuals involved.

կախված տարբեր մանրամասներից և ներգրավված անձանցից։

So what will you do in Carey’s case?

Իսկ ի՞նչ կանեիք դուք այս իրավիճակում։