The technology of storytelling | Joe Sabia

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

Ladies and gentlemen, gather around.

ကြွရောက်လာသူ အပေါင်းတို့ဗျာ၊

I would love to share with you a story.

ကျွန်တော် ဇာတ်လမ်းတစ်ပုဒ် မျှဝေချင်ပါတယ်။

Once upon a time

တစ်ခါတုန်းက

in 19th century Germany,

၁၉ ရာစု ဂျာမဏီမှာ

there was the book.

စာအုပ်တစ်အုပ်ရှိခဲ့တယ်။

Now during this time,

ကဲ အဲဒီအချိန်တုန်းက

the book was the king of storytelling.

ဒီစာအုပ်ဟာ ပုံပြောတဲ့နေရာမှာ ဘုရင်ပဲဗျို့

It was venerable.

အလေးအမြတ်ထားရာပါ၊

It was ubiquitous.

ပဲခူဆားပဲပေါ့ဗျာ။

But it was a little bit boring.

ဒါပေမဲ့ နည်းနည်းတော့ ပျင်းစရာကြီးပေါ့။

Because in its 400 years of existence,

အကြောင်းက နှစ် ၄၀၀ တည်ရှိတဲ့ ကာလအတွင်း

storytellers never evolved the book

ပုံပြောဆရာတွေဟာ စာအုပ်ကို ပုံပြောတဲ့

as a storytelling device.

ကိရိယာအဖြစ် တစ်ခါမှ မပြောင်းလဲကြဘူးဗျာ။

But then one author arrived,

ဒါပေမဲ့ စာရေးဆရာတစ်ဦး ရောက်လာခဲ့ပြီး

and he changed the game forever.

ဒီကစားပွဲကို ထာဝရ ပြောင်းပစ်လိုက် တော့တာပေါ့ဗျာ။

(Music)

(ဂီတသံ)

His name was Lothar,

သူ့အမည်က Lothar ပါ။

Lothar Meggendorfer.

Meggendorfer Lothar ပါ။

Lothar Meggendorfer put his foot down,

Meggendorfer Lothar ခြေချပြီး ပြောလိုက်တာက

and he said, "Genug ist genug!"

"တော်တော့၊ တန်တော့ဟ။"

He grabbed his pen,

သူ့မှင်တံကိုဆွဲပြီး ကတ်ကြေးကို

he snatched his scissors.

ကောက်ယူလိုက်တယ်။

This man refused to fold to the conventions of normalcy

ဒီ ပုံစံကျ အစဉ်အလာတွေကို ချိုးဖို့ ငြင်းသူ

and just decided to fold.

ချိုးဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်တယ်။

History would know Lothar Meggendorfer

Lothar Meggendorfer ကို သမိုင်းက သိလိမ့်မပေါ့။

as -- who else? --

ဘယ်သူဖြစ်ဦးမလဲ။

the world's first true inventor

ကမ္ဘာ့ပထမဆုံး ကလေးတွေအတွက် ကားချပ်ပါတဲ့

of the children's pop-up book.

စာအုပ်ကို ဖန်တီးသူ အစစ်ကြီးလေ။

(Music)

(ဂီတသံ)

For this delight and for this wonder,

ပျော်ရွှင်မှုနဲ့ ဒီအံ့သြမှုအတွက်

people rejoiced.

လူတွေ ဝမ်းမြောက်လိုက်ကြတာ။

(Cheering)

(အားပေးသံများ)

They were happy because the story survived,

သူတို့ပျော်တဲ့အကြောင်းက ပုံပြင်တွေဟာ ရှင်ကျန်ခဲ့ပြီး

and that the world would keep on spinning.

ကမ္ဘာကြီးဟာ ဆက်လက်လည်ပတ်နေလို့ပါ။

Lothar Meggendorfer wasn't the first

Lothar Meggendorfer ဟာ ပုံပြောတဲ့

to evolve the way a story was told,

နည်းကို ပထမဆုံး ပြောင်းသူတော့ မဟုတ်ဘူး။

and he certainly wasn't the last.

နောက်ဆုံးမဟုတ်တာလည်း အသေအချာပါ။

Whether storytellers realized it or not,

Meggendorfer ရဲ့ ဝိဉာဉ်ကို ဖော်ဆောင်နေတာ

they were channeling Meggendorfer's spirit

ပုံပြောသူတွ သဘောပေါက် မပေါက်တော့ မသိဘူး၊

when they moved opera to vaudville,

ကဇာတ်ကနေ ပဒေသာပွဲ၊

radio news to radio theater,

ရေဒီယိုသတင်းကနေ ရေဒီယိုပြဇာတ်ရုံ၊

film to film in motion

ရုပ်သေကနေ ရုပ်ရှင်၊ အသံထွက်ရုပ်ရှင်၊

to film in sound, color, 3D,

ရောင်စုံရုပ်ရှင်၊ 3D VHS DVD ပေါ်ကို

on VHS and on DVD.

ပြောင်းသွားခဲ့ပါတယ်။

There seemed to be no cure for this Meggendorferitis.

ဒီ Meggendorferitis အတွက် ကုစရာမရှိတဲ့ ပုံပေါက်နေတာပါ။

And things got a lot more fun when the Internet came around.

အင်တာနက်ပေါ်လာတော့ အများကြီး ပိုပျော်ဖို့ကောင်းလာတာပေါ့။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Because, not only could people broadcast their stories throughout the world,

အကြောင်းက လူတွေဟာ သူတို့ပုံပြင်တွေကို တစ်ကမ္ဘာလုံးကို

but they could do so

လွှင့်ထုတ်နိုင်ရုံမက

using what seemed to be an infinite amount of devices.

အဆုံးမရှိပုံရတဲ့ ကိရိယာတွေသုံးပြီး ဒီလို လုပ်နိုင်သေးတယ်ဗျာ။

For example, one company

ဥပမာ ကုမ္ပဏီဟာ ၎င်းကိုယ်ပိုင်

would tell a story of love

ရှာဖွေရေးအင်ဂျင်ကနေ

through its very own search engine.

ချစ်ပုံပြင်တစ်ပုဒ်ကို ပြောလိမ့်မယ်။

One Taiwanese production studio

ထိုင်ဝမ် ထုတ်လုပ်ရေး စတူဒီယိုတစ်ခုက

would interpret American politics in 3D.

အမေရိကန်နိုင်ငံရေးကို 3D နဲ့ ဘာသာပြန်တယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And one man would tell the stories of his father

လူတစ်ယောက်က သူ့အဖေ လက်ဟန်ခြေဟန်ပြမယ့်

by using a platform called Twitter

မစင်တွေကို ဆက်သွယ်ဖို့ သူ့အဖေရဲ့

to communicate the excrement his father would gesticulate.

ဇာတ်လမ်းတွေကို Twitterလို့ခေါ်တဲ့ ပလက်ဖောင်းသုံးလိမ့်မယ်။

And after all this, everyone paused;

ဒါအားလုံးပြီးတော့ လူတိုင်း ခဏရပ်သွားတယ်။

they took a step back.

နောက်တစ်လှမ်း ပြန်ဆုတ်သွားကြတယ်။

They realized that, in 6,000 years of storytelling,

သူတို့ သဘောပေါက်သွားတာက ပုံပြောခြင်းရဲ့ နှစ် ၆၀၀၀ အတွင်းမှာ

they've gone from depicting hunting on cave walls

သူတို့တွေဟာ ဂူနံရံတွေပေါ်မှာ အမဲလိုက်တာကို သရုပ်ဖော်တာကနေ

to depicting Shakespeare on Facebook walls.

Facebook နံရံတွေပေါ်မှာ Shakespeare ကို သရုပ်ဖော်တဲ့အထိ သွားလိုက်ကြပြီဆိုတာပါ။

And this was a cause for celebration.

ဒါက ပွဲခံခြင်းအတွက် အကြောင်းရင်းတစ်ခုပါ။

The art of storytelling has remained unchanged.

ပုံပြောတဲ့ အတတ်ပညာဟာ မပြောင်းပဲရှိနေတယ်။

And for the most part, the stories are recycled.

အဓိကအားဖြင့်တော့ ပုံပြင်တွေဟာ ပြန်သုံးထားတာတွေပါ။

But the way that humans tell the stories

ဒါပေမဲ့ လူသားတွေ ပုံပြောတဲ့ နည်းလမ်းကတော့

has always evolved

စစ်မှန်မှု၊ မပြောင်းလဲတဲ့ ဆန်းသစ်မှုနဲ့

with pure, consistent novelty.

အမြဲ တိုးတက်ပြောင်းလဲသွားပါပြီ။

And they remembered a man,

ဒါနဲ့ လူတစ်ယောက်ကို သူတို့ သတိရကြတယ်။

one amazing German,

အံ့သြစရာ ဂျာမန်တစ်ဦးပါ။

every time a new storytelling device

ပုံပြောတဲ့ ကိရိယာသစ်တစ်ခု

popped up next.

ထပ်ပေါ်လာတိုင်းပေါ့ဗျာ။

And for that,

ဒါပါပဲဗျာ၊

the audience --

ပရိတ်သတ်ကြီးရေ၊

the lovely, beautiful audience --

ချစ်ခင်စရာ ပရိတ်သတ်ကြီးရေ၊

would live happily ever after.

အသက်ထက်ဆုံး ပျော်ရွင်ကြပါစေဗျာ။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)