Parkour! How the Sport Keeps Your Body and Mind Fit | Taylor Lynn Carpenter | TED

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Moon Thit

(Upbeat music)

(မြူးကြတဲ့ တေးဂီတ)

(Cheers and applause)

(လက်ခုပ်၊ဩဘာသံများ)

Parkour is a method of movement

ပတ်ကော်က အတားအဆီးတွေကို

in which we train our bodies and minds to overcome obstacles.

ခန္ဓာကိုယ်နဲ့ စိတ်ကို လေ့ကျင့်ပေးတဲ့ လှုပ်ရှားမှုတစ်ခုပါ။

When most people think of parkour,

အများစုက ပတ်ကော်လို့ တွေးမိတဲ့အခါ၊

they often think one of two things:

ဒီနှစ်ခုထဲက တစ်ခုကို တွေးမိတတ်ကြတယ်၊

young men jumping across rooftops

ခေါင်မိုးတွေကို ဖြတ်ပြီးခုန်နေတဲ့ လူငယ်တွေ

or that episode of the American TV show "The Office,"

ဒါမှမဟုတ် ရုံးနဲ ကားရပ်တဲ့ နေရာမှာ ‘ပတ်ကော်’

where they pretend to do "parkour" all over their office and parking lot.

လုပ်ဟန်ဆောင်တဲ့အမေရိကန် တီဗီရှိုး “The Office” ရဲ့ ဇာတ်ကွက်ကိုပါ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

But despite its mainstream reputation, parkour is much more than that.

ဒါပေမဲ့၊  ဒါက အဓိက ကျော်ကြားမှုဆိုပေမဲ့၊ ပတ်ကော်က  ဒါထက် အများကြီး ပိုပါတယ်။

At its highest and most competitive levels,

 ဒါရဲ့ အမြင့်ဆုံးနဲ့ ပြိုင်ဆိုင်မှု အရှိဆုံး အဆင့်မှာ

parkour is not for everyone.

ပတ်ကော်က လူတိုင်းအတွက်တော့မဟုတ်ဘူး။

But when you break parkour down to its basic movements,

ဒါပေမဲ၊ အခြေခံ လှုပ်ရှားမှုတွေကို စိတ်ပိုင်းလိုက်တဲ့အခါ၊

it can have lifelong value for anyone.

ဒါက လူတိုင်းအတွက် ရာသက်ပန် တန်ဖိုးရှိနိုင်တယ်။

Parkour is a life skill that helps you to navigate your environments more easily.

ပတ်ကော်က ပတ်ဝန်းကျင်တွေ ပိုလွယ်ကူစွာ ဖြတ်သန်းဖို့ကူညီတဲ့ ဘဝရေးကျွမ်းကျင်မှုပါ။

I'm a professional parkour athlete and coach from Hawaii.

ကျွန်မက ဟာဝိုင်အီက ဝါရင့် ပတ်ကော် အားကစားသမားနဲ့ နည်းပြပါ။

My parkour journey started when I was 21 years old.

ပတ်ကော် ခရီးကို စတင်ခဲ့တာက ကျွန်မ အသက် ၂၁ နှစ်မှာပါ။

Having just recovered from a broken elbow and rib,

တံတောင်ဆစ်နဲ့ နံရိုး ကျိုးတာကနေ ပြန်ကောင်းပြီးနောက်

I was feeling weak and incapable.

အားနည်းပြီး စွမ်းရည်မဲ့ နေတယ်လို့ ခံစားနေရတယ်။

I wanted to build upper body strength and confidence in my body

တက်ဖို့ သင်ယူရင်းကနေ ခန္ဓာကိုယ် အပေါ်ပိုင်း ကြံ့ခိုင်မှုနဲ့

by learning to climb-up.

ယုံကြည်မှုကို တည်ဆောက်ချင်ခဲ့တယ်။

Before parkour, I did sports like track, cheerleading, basketball, judo, swimming,

ပတ်ကော် မလုပ်ခင် အပြေး၊ပန်းပွားအက၊ဘတ်စကက် ဘော၊ ဂျူဒို၊ရေကူးအားကစားတွေ လုပ်ခဲ့ပေမဲ့  

but nothing really stuck until I found tricking:

သိုင်း ကန်ချက်တွေ၊   ဝင်ရိုးလွန် လှည့်တာတွေ ပေါင်းစပ်ထားတဲ့

a combination of martial arts kicks and off-axis flips.

ကျွမ်းကျင်မှုပြသတာ မတွေ့ခင်အထိ ဘာကိုမှ တကယ် စွဲမနေခဲ့ဘူး။

After a few years of training,

နှစ်အနည်းငယ် လေ့ကျင့်ပြီးနောက်မှာ

I started teaching tricking at Apex School of Movement,

Apex School of Movement မှာ ကျွမ်းကျင်မှု ပြတာတွေ စသင်ပေးပြီး

which eventually led me to start training parkour.

နောက်ဆုံးတော့ ပတ်ကော် လေ့ကျင့်ရေးဆီ ရောက်သွားတယ်။

A question I get a lot is: Why did you start doing parkour?

အများကြီး အမေးခံရတဲ့ မေးခွန်းက၊ မင်း ဘာကြောင့် ပတ်ကော်ကို စလုပ်ခဲ့တာလဲ။

And I say, why did you stop?

ကျွန်မ ဖြေတာက၊ မင်း ဘာကြောင့် ရပ်ခဲ့တာလဲ။

What I mean is we were all natural athletes when we were kids.

ဆိုလိုချင်တာက၊ ကျွန်မတို့အားလုံးဟာ ငယ်ငယ်တုန်းက ဗီဇအရ အားကစားသမားတွေပါ။

Remember the days where you jumped puddles, climbed trees,

အိုင်တွေထဲ ခုန်၊ သစ်ပင်တွေ တက်၊ လမ်းဘောင်တွေပေါ်မှာ ဟန်ချက်ထိန်းခဲ့တဲ့၊

balanced on curbs and played floor is lava?

  ကြမ်းပြင်က ချော်ရည်လို့ ကစားတဲ့ နေ့တွေကို မှတ်မိလား။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Those are the fundamental movements and mindsets that lead to parkour.

ဒါတွေက ပတ်ကော်ဆီ ဦးတည်သွားစေတဲ့ အခြေခံ လှုပ်ရှားမှုတွေနဲ့ စိတ်ထားတွေပါ။

Somewhere along our way, we lost our sense of adventure and play.

လမ်းတစ်လျှောက် တစ်နေရာရာမှာ စွန့်စားတာနဲ့ ကစားတဲ့ စိတ်က ဆုံးရှုံးသွားတယ်။

But the good news is, it's never too late to rediscover.

ဒါပေမဲ့၊ သတင်းကောင်းက ပြန်ရှာဖွေဖို့ ဘယ်တော့မှ နောက်မကျသေးဘူး။

ပတ်ကော်ရဲ့ အဓိက ကောင်းကျိုးတစ်ခုက

One key benefit of parkour

is that it builds functional fitness,

လက်တွေ့ကျတဲ့ ကြံ့ခိုင်မှု၊ နေ့စဥ်ဘ၀ကို

movements that enhance daily life

မြှင့်တင်တဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေကို

and also help protect us from injury.

တည်ဆောက်ပေးပြီး ဒဏ်ရာ ရတာကနေလည်း ကာကွယ်ပေးတယ်။

As we age, maintaining mobility and mitigating injuries

အသက်ကြီးလာတာနဲ့၊  ရွေ့လျားနိုင်မှုကို ထိန်းသိမ်းဖို့နဲ့ ဒဏ်ရာတွေကို

becomes increasingly important.

သက်သာစေဖို့က ပိုအရေးကြီးလာတယ်။

Parkour provides a fun, effective way to keep our bodies strong and agile.

ပတ်ကော်က ခန္ဓာကိုယ် သန်မာ၊ သွက်လက်နေဖို့ ပျော်စရာ၊ ထိရောက်တဲ့ နည်းလမ်းကို ပေးတယ်။

It's not about recklessly pushing limits,

ဒါက ကန့်သတ်ချက်တွေကို မဆင်မခြင် တွန်းပို့တာမဟုတ်ဘဲ၊

it's about understanding and respecting your body's capabilities.

ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ စွမ်းရည်တွေကို နားလည်တာ၊ လေးစားတာနဲ့ဆိုင်တာပါ။

This means training our bodies in a way that improves our ability

ဆိုလိုတာက နေ့စဉ် လုပ်ဆောင်မှုတွေကို လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်း တိုးတက်စေတဲ့

to perform everyday activities.

နည်းလမ်းနဲ့ ခန္ဓာကိုယ်တွေကို လေ့ကျင့်တာပါ။

Whether it's bending over to tie your shoe,

ဖိနပ်ကြိုး ချည်ဖို့ ကိုင်းလိုက်တာ၊

squatting down to pick something up,

တစ်ခုခု ကောက်ယူဖို့ ဆောင့်ကြောင်ထိုင်တာ၊

simply getting up off the floor

ကြမ်းပြင်ကနေ ထတာဖြစ်ဖြစ်

or climbing up to reach a high shelf.

မြင်တဲ့စင်တစ်ခုဆီ လှမ်းဖို့ တက်တာဖြစ်ဖြစ်ပါ။

All my shorties out there know this struggle.

အရပ်ပူတဲ့လူတွေ အားလုံး ဒီရုန်းကန်မှုကို သိတယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Parkour helps us move better in daily life.

ပတ်ကော်က နေ့စဉ်ဘဝမှာ ပိုကောင်းကောင်း လှုပ်ရှားဖို့ ကူညီတယ်။

To show how some of these simple movements progress in parkour,

ဒီရိုးရိုး လှုပ်ရှားမှုတချို့က ပတ်ကော်မှာ တိုးတက်ပုံကို ပြသဖို့၊

let's add some obstacles.

အတားအဆီးတချို့ ထည့်လိုက်ရအောင်။

ဆောင့်ကြောင့်ထိုင်တာကို တစ်ဆင့်တက်တာက အဆင်းအတွက် ခုန်ချတာ ဒါမှမဟုတ် လိမ့်ကျတာပါ။

An extension of the squat is a jump or drop to landing.

Good landings are key for anyone who does sports,

အားကစားလုပ်သူတွေ ကလေးတွေနဲ့ ကစားသူတွေ၊ ကားပေါ်ကနေ

plays with their kids, hops out of a truck bed

ခုန်ဆင်းတာ၊ တောာင်တက်တုန်း ကျောက်တုံးပေါ်ကနေ ပြုတ်တာတိုင်းအတွက်

or drops off of a rock while hiking.

အဆင်းကောင်းတာက အဓိကအချက်ပါ။  

If you need to take a bigger drop,

ပိုကြီးတစ်ခုကနေ ပြုတ်ကျဖို့ လိုရင်၊

fall off your bike, or trip over a curb ...

စက်ဘီးကနေ ပြုတ်ကျတာ၊ လမ်းဘောင်မှာ ခလုပ်တိုက်လဲတာဆိုရင်

the roll is a key skill to know.

ဒီလှိမ့်တာက သိဖို့ လိုတဲ့ အဓိက ကျွမ်းကျင်မှုတစ်ခုပါ။

Rolls allow you to absorb impact over more time and distance,

လှိမ့်တာတွေက ပိုများတဲ့ အချိန်နဲ့ အကွာ အဝေးမှာ သက်ရောက်မှုကို ဒဏ်ခံနိုင်စေကာ

which may lead to less fall damage and better flow.

ဒါက ပြုတ်ကျတဲ့ ထိခိုက်မှု ပိုနည်းပါးပြီး အကျပိုကောင်းစေလောက်တယ်။

While everyone encounters hip-high barriers,

လူတိုင်းက တင်ပါးအထိ မြင့်တဲ့ အတားအဆီးတွေ ကြုံတွေ့ရချိန်မှာ၊

most people walk around them.

လူအများစုက ဒါတွေကို လှည့်ပတ်သွားကြတယ်။

But what if you knew you could easily vault over?

ဒါပေမဲ့၊ ရှင်က လွယ်လွယ်လေး ခုန်ကျော်နိုင်တာ သိနေရင်ကော။

Vaults save time, build confidence, and they look pretty cool.

ခုန်ကျော်တာတွေက အချိန်ကုန် သက်သာပြီး ယုံကြည်မှု တည်ဆောက်တော့ မိုက်တယ်လေ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And lastly, the move that started my parkour journey,

နောက်ဆုံးအနေနဲ့ ကျွန်မရဲ့ ပတ်ကော်ခရီးကို စတင်ခဲ့တဲ့ လှုပ်ရှားမှုက

the climb-up.

အမြင့်တက်တာပါ။

Climb-ups are used to get up something head high or taller.

ဦးခေါင်း အမြင့်၊ ပိုမြင့်တာတစ်ခုဆီ ရောက်ဖို့ အမြင့်တက်တာတွေကို သုံးတယ်။

Maybe you need to scale a building to help someone

လူတစ်ယောက်ကို ကူညီဖို့၊ အန္တရာယ်ကနေ လွတ်ဖို့ ဂိတ်၊

or get over a gate, wall or fence to escape danger.

တံတိုင်း၊စည်းရိုးကို ကျော်ဖို့ အဆောက် အအုံတစ်ခုကို အချိုးချဖို့ လိုလောက်တယ်။

Or more likely, you forgot your keys

ပိုဖြစ်လောက်တာက၊ သော့တွေ မေ့ခဲ့ပြီး ပွင့်နေတဲ့

and have to climb up to an open window or balcony.

ပြတင်းပေါက်၊ လသာဆောင်ကို တက်ဖို့လိုတဲ့အခါပေါ့။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

I've had to do this before,

အရင်က ဒါကို လုပ်ခဲ့ရတယ်၊

and it's pretty awkward when your neighbors come out

အိမ်နီးချင်းတွေက ဘာဖြစ်တာလဲ ကြည့်ဖို့ ထွက်လာတဲ့အခါ

to see what's going on.

တော်တော် ကသိကအောက်ဖြစ်ခဲ့တယ်။

While it's unlikely that we'll ever need to use these skills.

ဒီအရည်အချင်းတွေကို ဘယ်တော့မှ အသုံးပြုဖို့ မလိုအပ်လောက်ပေမဲ့၊

learning movements like this help to empower me and build my confidence.

ဒီလို လှုပ်ရှားမှုတွေကို သင်ယူတာက အားနဲ့ ယုံကြည်မှု တည်ဆောက်ဖို့ အားပေးခဲ့တယ်။

There's a big mental aspect to training parkour.

ပတ်ကော် လေ့ကျင့်ရေးမှာ ဧရာမ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကဏ္ဍတစ်ခု ရှိတယ်။

Rather than avoiding obstacles, parkour teaches you to embrace challenge.

အတားအဆီးတွေကို ရှောင်တာအစား၊ ပတ်ကော်က စိန်ခေါ်မှုကို လက်ခံဖို့ သင်ပေးတယ်။

The obstacle becomes the way.

အတားအဆီးက နည်းလမ်းဖြစ်လာတယ်။

For example --

ဒါက ဥပမာပါ...

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

ပတ်ကော်က မြို့ကြီးတွေမှာ ကျွန်မရဲ့ ပူပန်မှုကို ကူညီပေးတယ်။

Parkour helps me with my anxiety in cities.

Coming from an island lifestyle,

ကျွန်း ဘဝနေထိုင်မှုကနေ ဆင်းသက်လာတော့၊

urban environments felt confining and stressful.

မြို့ပြဝန်းကျင်တွေက ပိတ်လှောင်ပြီး ဖိစီးမှုတွေ ခံစားခဲ့ရတယ်။

Cities are designed to funnel you into certain pathways,

မြို့ကြီးတွေက နံရံတွေ၊လက်ရန်းတွေ ပါတဲ့ အဖြောင့်ဆုံး လမ်းကြောင်းတွေ

often blocking the most direct routes with walls and handrails.

ပိတ်ဆို့ထားလေ့ရှိတဲ့ လမ်းတချို့ဆီ ဖြတ်သွားဖို့ ပုံစံထုတ်ထားတယ်။

By always taking the sidewalks and stairs,

စင်္ကြန်တွေ၊ လှေကားတွေကို အမြဲ သုံးရင်း၊

you end up moving in autopilot without even noticing.

ကိုယ် သတိမထားမိဘဲ၊ အကျင့်အရ ရွေ့လျားဖြစ်သွားတယ်။

Parkour changes this.

ပတ်ကော်က ဒါကို ပြောင်းလိုက်တယ်။

You get to reinvent your environment and move with more meaning.

ပတ်ဝန်းကျင်ကို ပြန်လည်ဆန်းသစ်ပြီး အဓိပ္ပာယ်ပိုရှိရှိ ရွေ့လျားစေတာပါ။

What once appeared as obstacles

တစ်ခါက အတားအဆီးတွေအဖြစ် ပေါ်လာခဲ့တာတွေက

now appear as opportunities for movement and play.

အခု လှုပ်ရှားမှုနဲ့ ကစားတာအတွက် အခွင့်အလမ်းတွေအဖြစ် ပေါ်လာတယ်။

This paradigm shift allows you to approach life

ဒီစံအအရွှေ့က  ပိုအပြုသဘောဆောင်၊ တက်ကြွတဲ့

in a more positive and proactive way.

နည်းလမ်းနဲ့ ဘဝကို ချဉ်းကပ်ခွင့်ပေးတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

In our busy, structured adult lives,

အလုပ်များပြီး ဆက်စပ်ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ လူကြီးဘဝမှာ၊

we often forget the joy

ကလေးဘဝက ခံစားခဲ့ရတဲ့

of the spontaneous movement and exploration

သဘာဝကျတဲ့ လှုပ်ရှားမှုနဲ့ စူးစမ်းမှုရဲ့

that we experienced as kids.

ပျော်ရွှင်မှုကို မေ့သွားတတ်ကြတယ်။

With parkour, everyday objects start to seem like a playground again.

ပတ်ကော်နဲ့ဆိုရင်၊ နေ့စဉ် အရာဝတ္ထုတွေက ကစားကွင်းတစ်ခုလို ပြန်ဖြစ်လာတယ်။

A park bench is an obstacle to vault over,

ပန်းခြံ ခုံတန်းက ခုန်ကျော်ဖို့ အတားအဆီးတစ်ခု၊

a low wall is a challenge to balance on,

တံတိုင်းနိမ့်တစ်ခုက ဟန်ချက်ထိန်းဖို့ စိန်ခေါ်မှုတစ်ခု၊

and a tree branch is something to swing on.

သစ်အကိုင်းတစ်ကိုင်းက လွှဲယမ်းဖို့ တစ်ခုပါ။

While parkour has evolved

ပတ်ကော်က တချို့အတွက်

into an extreme and competitive sport for some,

ပြင်းထန်ပြီး ပြိုင်ဆိုင်တဲ့ အားကစား အဖြစ် ပြောင်းလဲသွားပေမဲ့၊

at its roots, parkour is for everyone,

ဒါရဲ့ဇစ်မြစ်တွေမှာတော့၊ ပတ်ကော်က လူတိုင်းအတွက်ဖြစ်ပြီး

and it can enhance our physical fitness,

ဒါက ရုပ်ပိုင်း ကြံ့ခိုင်မှု၊ စိတ်ပိုင်း ကြံ့ခိုင်မှုနဲ့

mental resilience, and overall well-being.

အလုံးစုံ ကျန်းမာရေးကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်တယ်။

ဒီတော့ နောက်တစ်ခါ မြို့ ဒါမှမဟုတ် မြို့တစ်ဝိုက်မှာ လမ်းလျှောက်တဲ့အခါ၊  

So the next time you walk around your city or town,

think of how you can move, play

ဘယ်လိုရွှေ့လျား၊ ကစားနိုင်ပြီး

and rediscover the joy of overcoming obstacles.

အတားအဆီးတွေကို ကျော်ဖြတ်ရတဲ့ ပျော်ရွှင်မှုကို ပြန်ရှာဖွေဖို့ စဉ်းစားပါ။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

(Cheers and applause)

(လက်ခုပ်ဩဘာသံများ)

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)