Street Art for Hope and Peace | eL Seed | TED Talks

Translator: ALEKSANDAR MITEVSKI Reviewer: Julia Kalaputi

In 2012, when I painted the minaret of Jara Mosque

Во 2012, кога го бојадисав минарето на Џамијата Џара

in my hometown of Gabés, in the south of Tunisia,

во мојот роден град Габес, на југот на Тунис,

I never thought that graffiti would bring so much attention to a city.

не помислував дека едни графити можат да го свртат вниманието кон еден град.

At the beginning, I was just looking for a wall in my hometown,

На почетокот, бев во потрага на ѕид во мојот град,

and it happened that the minaret was built in '94.

и излезе дека минарето било изградено во '94.

And for 18 years, those 57 meters of concrete stayed grey.

И 18 години, тие 57 метри бетон биле сиви.

When I met the imam for the first time, and I told him what I wanted to do,

Кога за првпат го сретнав имамот, и му кажав што сакам да направам,

he was like, "Thank God you finally came,"

тој рече, "Фала Богу што конечно дојде,"

and he told me that for years he was waiting for somebody

ми рече дека со години чекал некој

to do something on it.

што ќе направи нешто на него.

The most amazing thing about this imam is that he didn't ask me anything --

Овој имам беше неверојатен бидејќи не побара ништо од мене --

neither a sketch, or what I was going to write.

ниту скица, ниту пак ме праша што ќе цртам.

In every work that I create, I write messages

Во секое дело што го работам, вметнувам пораки

with my style of calligraffiti -- a mix of calligraphy and graffiti.

преку мојот стил калиграфити -- мешавина од калиграф и графити.

I use quotes or poetry.

Користам цитати или поезија.

For the minaret, I thought that the most relevant message

За минарето, мислев дека на џамија најдобро би било

to be put on a mosque should come from the Quran,

да ставам порака која доаѓа од Куранот,

so I picked this verse:

и така го избрав овој стих:

"Oh humankind, we have created you from a male and a female,

"Ех човештво, те создадовме од маж и жена,

and made you people and tribe, so you may know each other."

и те направивме луѓе и племе за да се знаете едни со други."

It was a universal call for peace, tolerance, and acceptance

Тоа е универзален повик за мир, толеранција и прифатеност

coming from the side that we don't usually portray in a good way in the media.

кој доаѓа од страна што обично не ја претставуваме во добро светло во медиумите.

I was amazed to see how the local community reacted to the painting,

Бев изненаден кога видов како локалната заедница реагираше на сликата,

and how it made them proud to see the minaret getting so much attention

и како беа горди за тоа што минарето добива толку многу внимание

from international press all around the world.

од новинарите од целиот свет.

For the imam, it was not just the painting;

За имамот, не беше важна само сликата;

it was really deeper than that.

за него беше многу посуштинско.

He hoped that this minaret would become a monument for the city,

Тој се надеваше дека минарето ќе стане споменик на градот,

and attract people to this forgotten place of Tunisia.

и дека ќе привлече луѓе во ова заборавено место во Тунис.

The universality of the message,

Универзалноста на пораката,

the political context of Tunisia at this time,

политичкиот контекст на Тунис во тоа време,

and the fact that I was writing Quran in a graffiti way

и фактот дека го цитирав Куранот преку графити

were not insignificant.

не беше незначајно.

It reunited the community.

Одново ја обедини заедницата.

Bringing people, future generations,

Спојување на луѓе, идни генерации,

together through Arabic calligraphy

заедно преку арапски калиграфи

is what I do.

е она што јас го правам.

Writing messages is the essence of my artwork.

Пишувањето на пораки е суштината на мојата работа.

What is funny, actually, is that even Arabic-speaking people

Интересно е тоа што дури и луѓето кои зборуваат арапски

really need to focus a lot to decipher what I'm writing.

мораат навистина да бидат фокусирани за да го одгатнат напишаното.

You don't need to know the meaning to feel the piece.

Не мора да го познавате значењето за да го почувствувате делото.

I think that Arabic script touches your soul before it reaches your eyes.

Мислам дека арапското писмо ја допира вашата душа пред да стигне до вашите очи.

There is a beauty in it that you don't need to translate.

Во него има убавина што не морате да ја преведувате.

Arabic script speaks to anyone, I believe;

Арапското писмо се обраќа на сите, верувам;

to you, to you, to you, to anybody,

на тебе, на него, на неа, на секого,

and then when you get the meaning,

и тогаш кога ќе ја сфатите смислата,

you feel connected to it.

се чувствувате поврзани со него.

I always make sure to write messages

Секогаш се трудам да пишувам пораки

that are relevant to the place where I'm painting,

кои се релевантни за местото каде сликам,

but messages that have a universal dimension,

но пораки кои имаат универзална димензија,

so anybody around the world can connect to it.

за секој да може да ги разбере, без оглед од каде доаѓа.

I was born and raised in France, in Paris,

Јас сум роден и пораснав во Франција, во Париз,

and I started learning how to write and read Arabic when I was 18.

и почнав да учам како да пишувам и да читам арапски кога бев 18.

Today I only write messages in Arabic.

Пораките денес ги пишувам само на арапски.

One of the reasons this is so important to me,

Една од причините зошто ова ми е важно,

is because of all the reaction that I've experienced all around the world.

е заради реакциите кои ги добивам насекаде низ светот.

In Rio de Janeiro, I translated this Portuguese poem

Во Рио де Женеиро, ја преведов оваа португалска поема

from Gabriela Tôrres Barbosa,

од Габриела Торес Барбоса,

who was giving an homage to the poor people of the favela,

која им оддаваше почит на сиромашните луѓе од фавелата,

and then I painted it on the rooftop.

после што ја насликав на кровот.

The local community were really intrigued by what I was doing,

Локалната заедница беше навистина заинтригирана од она што го правев,

but as soon as I gave them the meaning of the calligraphy,

и штом им го кажав значењето на калиграфот,

they thanked me, as they felt connected to the piece.

тие ми заблагодарија, зашто чувствуваа поврзаност со делото.

In South Africa, in Cape Town,

Во Јужна Африка, во Кејп Таун,

the local community of Philippi

локалната заедница Филипи

offered me the only concrete wall of the slum.

ми го понуди единствениот бетонски ѕид во сиромашниот кварт.

It was a school, and I wrote on it

Тоа беше училиште, на кое напишав

a quote from Nelson Mandela,

цитат од Нелсон Мендела,

saying, "[in Arabic],"

кој вели, "[на арапски],"

which means, "It seems impossible until it's done."

што значи, "Изгледа невозможно додека не биде направено."

Then this guy came to me and said, "Man, why you don't write in English?"

Тогаш ми пријде еден дечко и рече, "Зошто не го напишеш на англиски?"

and I replied to him, "I would consider your concern legit if you asked me

на што му одговорив, "Твојата загриженост ќе сметав дека е реална доколку ме прашаше

why I didn't write in Zulu."

зошто не сум ја напишал на Зулу."

In Paris, once, there was this event,

Во Париз, еднаш, имаш еден настан,

and someone gave his wall to be painted.

и некој го имаше отстапено ѕидот на него да се слика.

And when he saw I was painting in Arabic,

Кога ме виде дека сликам на арапски,

he got so mad -- actually, hysterical -- and he asked for the wall to be erased.

толку се налути -- всушност, се дереше -- што побара да го избришам.

I was mad and disappointed.

Бев лут и разочаран.

But a week later, the organizer of the event asked me to come back,

Но недела дена подоцна, организаторот на настанот ме замоли да се вратам,

and he told me that there was a wall right in front of this guy's house.

и ми кажа дека има еден ѕид карши куќата на типов.

So, this guy --

И така, типов --

(Laughter)

(Смеа)

like, was forced to see it every day.

некако, беше приморан да го гледа секој ден.

At the beginning, I was going to write, "[In Arabic],"

На почеток, сакав да напишам, "[на арапски],"

which means, "In your face," but --

што значи, "Еве ти го," но

(Laughter)

(Смеа)

I decided to be smarter and I wrote, "[In Arabic],"

Решив да бидам попаметен и напишав, "[на арапски],"

which means, "Open your heart."

што значи, "Отвори го срцето."

I'm really proud of my culture,

Навистина сум горд на мојата култура,

and I'm trying to be an ambassador of it through my artwork.

и се обидувам да бидам нејзин амбасадор преку мојата уметност.

And I hope that I can break the stereotypes we all know,

И се надевам дека ќе ги разбиеме стереотипите за кои сите сме свесни,

with the beauty of Arabic script.

преку убавината на арапското писмо.

Today, I don't write the translation of the message anymore on the wall.

Денес, повеќе не го пишувам преводот на пораката на ѕидот.

I don't want the poetry of the calligraphy to be broken,

Не сакам поезијата на калиграфот да биде уништена,

as it's art and you can appreciate it without knowing the meaning,

бидејќи е уметност на која можете да и се воодушевувате без да го знаете значењето,

as you can enjoy any music from other countries.

исто како што уживате во музика од другите земји.

Some people see that as a rejection or a closed door,

Некои луѓе ова сметаат дека е отфрлање или затворена врата,

but for me, it's more an invitation --

но за мене, претставува покана --

to my language, to my culture, and to my art.

да се запознаете со мојот јазик, култура и уметност.

Thank you.

Ви благодарам.

(Applause)

(Аплауз)