Street Art for Hope and Peace | eL Seed | TED Talks

Translator: Hanna Baradzina Reviewer: Artur Tatsianin

In 2012, when I painted the minaret of Jara Mosque

У 2012, калі я распісваў мінарэт мячэту Джара

in my hometown of Gabés, in the south of Tunisia,

ў маім родным горадзе Габес на поўдні Туніса,

I never thought that graffiti would bring so much attention to a city.

я ніколі б не падумаў, што графіці прыцягне столькі ўвагі да горада.

At the beginning, I was just looking for a wall in my hometown,

Напачатку я проста шукаў сцяну ў сваім горадзе,

and it happened that the minaret was built in '94.

і так здарылася, што гэты мінарэт збудавалі ў 1994-ым.

And for 18 years, those 57 meters of concrete stayed grey.

І цягам 18 год гэтыя 57 метраў бетоннай сцяны стаялі шэрымі.

When I met the imam for the first time, and I told him what I wanted to do,

Калі я сустрэўся з Імамам упершыню, і распавёў яму, што хачу зрабіць,

he was like, "Thank God you finally came,"

ён сказаў: "Дзякуй Богу ты нарэшце прыйшоў,"

and he told me that for years he was waiting for somebody

і распавёў, як гадамі чакаў кагосьці,

to do something on it.

хто б нешта зрабіў са сценамі.

The most amazing thing about this imam is that he didn't ask me anything --

Самае неверагоднае ў гэтым Імаме тое, што ён ні аб чым мяне не прасіў --

neither a sketch, or what I was going to write.

ні эксізу, ні ўвогуле што я збіраўся там напісаць.

In every work that I create, I write messages

У кожнай са сваіх прац я пішу пасланні

with my style of calligraffiti -- a mix of calligraphy and graffiti.

ў сваім стылі каліграфіці -- сумесі каліграфіі і графіці.

I use quotes or poetry.

Я выкарыстоўваю цытаты з паэзіі.

For the minaret, I thought that the most relevant message

Для мінарэту я падумаў, што найбольш пасуючым пасланнем

to be put on a mosque should come from the Quran,

для мячэту будзе нешта з Карану,

so I picked this verse:

таму я абраў гэты верш:

"Oh humankind, we have created you from a male and a female,

"О, чалавецтва, мы стварылі цябе з мужчынскага і жаночага,

and made you people and tribe, so you may know each other."

і стварылі народы і плямёны, каб вы маглі спазнаць адно аднога."

It was a universal call for peace, tolerance, and acceptance

Гэта ўніверсальны заклік да міру, талерантнасці і прыняцця,

coming from the side that we don't usually portray in a good way in the media.

што зыходзіць з боку, які мы рэдка добра паказваем у медыя.

I was amazed to see how the local community reacted to the painting,

Я вельмі здзівіўся, пабачыўшы рэакцыю мясцовых жыхароў на малюнак,

and how it made them proud to see the minaret getting so much attention

і як яны ганарыліся тым, колькі ўвагі прыцягнуў да сябе мінарэт

from international press all around the world.

з боку міжнароднай прэсы з усяго свету.

For the imam, it was not just the painting;

Для Імама, гэта не быў звычайны малюнак;

it was really deeper than that.

гэта было нашмат глыбей.

He hoped that this minaret would become a monument for the city,

Ён спадзяваўся, што мінарэт стане помнікам для горада

and attract people to this forgotten place of Tunisia.

і прыцягне людзей у гэты забыты куток Тунісу.

The universality of the message,

Універсальнасць паслання,

the political context of Tunisia at this time,

палітычны кантэкст Тунісу ў дадзены момант,

and the fact that I was writing Quran in a graffiti way

і тое, што я напісаў словы з Карану ў графіці --

were not insignificant.

усё было важна.

It reunited the community.

Гэта ўз'яднала супольнасць.

Bringing people, future generations,

Аб'яднанне людзей, будучых пакаленняў,

together through Arabic calligraphy

праз арабскую каліграфію --

is what I do.

вось мая місія.

Writing messages is the essence of my artwork.

Стварэнне паслання -- асноўны сэнс маёй творчасці.

What is funny, actually, is that even Arabic-speaking people

Пацешна, што нават тым, хто ведае арабскую мову,

really need to focus a lot to decipher what I'm writing.

трэба моцна напружыцца, каб разабраць, што я напісаў.

You don't need to know the meaning to feel the piece.

Каб адчуць гэты ўрывак, не абавязкова ведаць яго сэнс.

I think that Arabic script touches your soul before it reaches your eyes.

Я думаю, што арабскі шрыфт кранае вашу душу да таго, як дасягне вока.

There is a beauty in it that you don't need to translate.

У ім ёсць прыгажосць, якая не патрабуе перакладу.

Arabic script speaks to anyone, I believe;

Я веру, што арабскі шрыфт размаўляе з кожным,

to you, to you, to you, to anybody,

з вамі, вамі, вамі, з кім заўгодна.

and then when you get the meaning,

І потым, калі вы зразумееце сэнс,

you feel connected to it.

вы адчуеце повязь з ім.

I always make sure to write messages

Я заўжды імкнуся стварыць пасланні,

that are relevant to the place where I'm painting,

якія б пасавалі да месца, дзе я іх малюю,

but messages that have a universal dimension,

але пасланні, якія б мелі ўніверсальнае вымярэнне,

so anybody around the world can connect to it.

каб любы чалавек на свеце мог зразумець іх.

I was born and raised in France, in Paris,

Я нарадзіўся і вырас у Францыі, у Парыжы,

and I started learning how to write and read Arabic when I was 18.

і пачаў вучыцца пісаць і чытаць па-арабску, калі мне было 18.

Today I only write messages in Arabic.

Зараз я пішу пасланні толькі па-арабску.

One of the reasons this is so important to me,

Адна з прычынаў, па якой гэта так важна для мяне,

is because of all the reaction that I've experienced all around the world.

гэта рэакцыя, якую я бачу ад людзей па ўсім свеце.

In Rio de Janeiro, I translated this Portuguese poem

У Рыа-дэ-Жанэйра я пераклаў гэты верш з партугальскай,

from Gabriela Tôrres Barbosa,

напісаны Габрыелай Торрэс Барбоза,

who was giving an homage to the poor people of the favela,

якая давала жытло беднякам з фавэлаў,

and then I painted it on the rooftop.

і намаляваў яго на даху дома.

The local community were really intrigued by what I was doing,

Мясцовыя жыхары былі вельмі заінтрыгаваныя тым, што я рабіў,

but as soon as I gave them the meaning of the calligraphy,

але калі я распавёў ім сэнс каліграфіі,

they thanked me, as they felt connected to the piece.

яны падзякавалі мне, бо адчулі повязь з гэтым урыўкам.

In South Africa, in Cape Town,

У Паўднёвай Афрыцы, у Кэйптаўне,

the local community of Philippi

жыхары раёна Філіппі

offered me the only concrete wall of the slum.

прапанавалі мне адзіную бетонную сцяну хіжыны.

It was a school, and I wrote on it

Гэта была школа, і я напісаў на ёй

a quote from Nelson Mandela,

цытату Нэльсана Мандэлы,

saying, "[in Arabic],"

у якой казалася, "[па-арабску],"

which means, "It seems impossible until it's done."

што азначае: "Усё здаецца немагчымым, пакуль не зроблена."

Then this guy came to me and said, "Man, why you don't write in English?"

Потым да мяне падыйшоў чалавек і спытаў: "Чаму ты не напішаш па-ангельску?"

and I replied to him, "I would consider your concern legit if you asked me

Я адказаў яму: "Я б задумаўся над тваім пытаннем, калі б ты запытаў,

why I didn't write in Zulu."

чаму я не напісаў гэта на Зулу."

In Paris, once, there was this event,

У Парыжы, на адной падзеі

and someone gave his wall to be painted.

нехта папрасіў мяне распісаць сцяну.

And when he saw I was painting in Arabic,

Калі ён пабачыў, што я пішу па-арабску,

he got so mad -- actually, hysterical -- and he asked for the wall to be erased.

то вельмі раззлаваўся -- да істэрыкі -- і папрасіў мяне сцерці надпіс.

I was mad and disappointed.

Я раззлаваўся і расстроіўся.

But a week later, the organizer of the event asked me to come back,

Але праз тыдзень арганізатар падзеі папрасіў мяне вярнуцца,

and he told me that there was a wall right in front of this guy's house.

і сказаў, што ёсць яшчэ адна сцяна акурат насупраць дома гэтага чалавека.

So, this guy --

І тады гэтаму чалавеку --

(Laughter)

(Смех)

like, was forced to see it every day.

давялося бачыць надпіс штодня.

At the beginning, I was going to write, "[In Arabic],"

Напачатку я збіраўся напісаць: "[па-арабску]",

which means, "In your face," but --

што азначае: "Табе ў твар," але

(Laughter)

(Смех)

I decided to be smarter and I wrote, "[In Arabic],"

я вырашыў быць мудрэйшым і напісаў: "[па-арабску]",

which means, "Open your heart."

што азначае: "Адкрой сваё сэрца."

I'm really proud of my culture,

Я вельмі ганаруся сваёй культурай,

and I'm trying to be an ambassador of it through my artwork.

і намагаюся быць яе амбасадарам праз сваю творчасць.

And I hope that I can break the stereotypes we all know,

І я спадзяюся, што змагу разбурыць стэрэатыпы, якія мы ўсе ведаем,

with the beauty of Arabic script.

пры дапамозе прыгожага арабскага пісьма.

Today, I don't write the translation of the message anymore on the wall.

Зараз я больш не пішу перакладаў пасланняў на сценах.

I don't want the poetry of the calligraphy to be broken,

Я не хачу парушаць паэтыкі каліграфіі,

as it's art and you can appreciate it without knowing the meaning,

бо гэта мастацтва, якім вы можаце насалодзіцца, не ведаючы сэнсу,

as you can enjoy any music from other countries.

таксама як вы насалоджваецеся музыкай з іншых краінаў.

Some people see that as a rejection or a closed door,

Некаторыя людзі бачаць у гэтым адмаўленне ці зачыненыя дзверы,

but for me, it's more an invitation --

але для мяне гэта хутчэй запрашэнне --

to my language, to my culture, and to my art.

у маю мову, у маю культуру, у маё мастацтва.

Thank you.

Дзякуй.

(Applause)

(Плясканні)