Street Art for Hope and Peace | eL Seed | TED Talks

Tłumaczenie: Kacper Borowiecki Korekta: Rysia Wand

In 2012, when I painted the minaret of Jara Mosque

W 2012 roku, kiedy namalowałem minaret z meczetu Jara

in my hometown of Gabés, in the south of Tunisia,

w rodzinnym Gabés na południu Tunezji,

I never thought that graffiti would bring so much attention to a city.

nie spodziewałem się, że graffiti przyniesie miastu tyle uwagi.

At the beginning, I was just looking for a wall in my hometown,

Na początku po prostu szukałem ściany,

and it happened that the minaret was built in '94.

mniej więcej wtedy, jak go budowali, w 1994 roku.

And for 18 years, those 57 meters of concrete stayed grey.

Przez 18 lat 57 metrów betonu było szare.

When I met the imam for the first time, and I told him what I wanted to do,

Kiedy po raz pierwszy spotkałem imama i powiedziałem mu, co chcę zrobić,

he was like, "Thank God you finally came,"

odpowiedział: "Dzięki Bogu, że tu jesteś".

and he told me that for years he was waiting for somebody

Przez lata czekał na kogoś,

to do something on it.

kto by coś z tym zrobił.

The most amazing thing about this imam is that he didn't ask me anything --

Najbardziej niesamowite było to, że o nic mnie nie zapytał,

neither a sketch, or what I was going to write.

o żaden szkic, o moje plany.

In every work that I create, I write messages

W każdej pracy umieszczam przekaz

with my style of calligraffiti -- a mix of calligraphy and graffiti.

moim stylem kaligraffiti - połączeniem kaligrafii i graffiti.

I use quotes or poetry.

Używam cytatów albo poezji.

For the minaret, I thought that the most relevant message

Tym razem uznałem, że najbardziej istotny przekaz,

to be put on a mosque should come from the Quran,

który umieszczę na meczecie powinien pochodzić z Koranu.

so I picked this verse:

Wybrałem ten werset:

"Oh humankind, we have created you from a male and a female,

"O ludzkości, stworzyliśmy cię z mężczyzny i niewiasty,

and made you people and tribe, so you may know each other."

i uczyniliśmy z ciebie plemiona i grupy, byście się wzajemnie znali".

It was a universal call for peace, tolerance, and acceptance

To uniwersalne wezwanie do pokoju, tolerancji i akceptacji,

coming from the side that we don't usually portray in a good way in the media.

pochodzące od środowiska niezbyt dobrze ukazywanego w mediach.

I was amazed to see how the local community reacted to the painting,

Zaskoczyła mnie reakcja miejscowych na mój projekt,

and how it made them proud to see the minaret getting so much attention

ile dumy czerpali z tego, że ich minaret przyciąga tyle uwagi

from international press all around the world.

mediów z całego świata.

For the imam, it was not just the painting;

Według imama nie chodziło tylko o mural.

it was really deeper than that.

Chodziło o coś głębszego.

He hoped that this minaret would become a monument for the city,

Miał nadzieję, że minaret stanie się miejską atrakcją,

and attract people to this forgotten place of Tunisia.

która przyciągnie ludzi do tego zapomnianego miejsca.

The universality of the message,

Uniwersalność wiadomości,

the political context of Tunisia at this time,

aktualny wtedy kontekst polityczny

and the fact that I was writing Quran in a graffiti way

i fakt, że napisałem werset Koranu jako graffiti,

were not insignificant.

nie był błahy.

It reunited the community.

Zjednoczył wszystkich mieszkańców.

Bringing people, future generations,

Zbliżanie ludzi i przyszłych pokoleń

together through Arabic calligraphy

poprzez arabską kaligrafię,

is what I do.

- tym właśnie się zajmuję.

Writing messages is the essence of my artwork.

Umieszczanie przekazu to esencja mojej pracy twórczej.

What is funny, actually, is that even Arabic-speaking people

Co ciekawe, nawet ludzie mówiący po arabsku

really need to focus a lot to decipher what I'm writing.

muszą się skupić, aby odczytać moje pismo.

You don't need to know the meaning to feel the piece.

Nie musisz znać znaczenia, by doświadczyć sztuki.

I think that Arabic script touches your soul before it reaches your eyes.

Myślę, że arabskie pismo dotyka ducha, zanim dotrze do oczu.

There is a beauty in it that you don't need to translate.

Jest w nim piękno, którego nie trzeba tłumaczyć.

Arabic script speaks to anyone, I believe;

Wierzę, że arabskie pismo mówi do każdego.

to you, to you, to you, to anybody,

Do ciebie, ciebie, ciebie, każdego.

and then when you get the meaning,

Jeśli zrozumiesz znaczenie,

you feel connected to it.

czujesz się z nim złączony.

I always make sure to write messages

Zawsze upewniam się, że umieszczam przekaz,

that are relevant to the place where I'm painting,

który pasuje do miejsca, gdzie maluję,

but messages that have a universal dimension,

ale taki, który jest uniwersalny,

so anybody around the world can connect to it.

aby mógł dotknąć każdego na Ziemi.

I was born and raised in France, in Paris,

Urodziłem się i wychowałem we Francji, w Paryżu.

and I started learning how to write and read Arabic when I was 18.

Zacząłem się uczyć pisać i czytać po arabsku w wieku 18 lat.

Today I only write messages in Arabic.

Dzisiaj tworzę przekazy tylko po arabsku.

One of the reasons this is so important to me,

Jednym z powodów, dla którego jest to tak ważne,

is because of all the reaction that I've experienced all around the world.

są wszystkie reakcje, z jakimi spotykam się na świecie.

In Rio de Janeiro, I translated this Portuguese poem

W Rio de Janeiro przetłumaczyłem portugalski wiersz

from Gabriela Tôrres Barbosa,

Gabrielli Tôrres Barbosy,

who was giving an homage to the poor people of the favela,

oddający hołd biednym mieszkańcom faweli,

and then I painted it on the rooftop.

i wymalowałem go na dachu.

The local community were really intrigued by what I was doing,

Miejscowych zaintrygowały moje poczynania,

but as soon as I gave them the meaning of the calligraphy,

ale kiedy podałem im znaczenie kaligrafii,

they thanked me, as they felt connected to the piece.

podziękowali mi, bo poczuli więź z tym rysunkiem.

In South Africa, in Cape Town,

W Południowej Afryce, Cape Town,

the local community of Philippi

mieszkańcy Filippi

offered me the only concrete wall of the slum.

jedyną betonową ścianę slumsu.

It was a school, and I wrote on it

To była szkoła, na której napisałem

a quote from Nelson Mandela,

cytat z Nelsona Mandeli,

saying, "[in Arabic],"

brzmiący: [po arabsku].

which means, "It seems impossible until it's done."

"To wygląda na niemożliwe, póki się tego nie zrobi".

Then this guy came to me and said, "Man, why you don't write in English?"

Ten facet zapytał: "Czemu nie piszesz po angielsku?".

and I replied to him, "I would consider your concern legit if you asked me

Odpowiedziałem: "Wziąłbym cię poważnie,

why I didn't write in Zulu."

gdybyś zapytał o pisanie w Zulu".

In Paris, once, there was this event,

Pewnego dnia w Paryżu

and someone gave his wall to be painted.

ktoś udostępnił do malowania swoją ścianę.

And when he saw I was painting in Arabic,

Kiedy zobaczył, że malowałem po arabsku

he got so mad -- actually, hysterical -- and he asked for the wall to be erased.

wpadł w złość, niemal histerię, i kazał wyczyścić ścianę.

I was mad and disappointed.

Byłem zły i rozczarowany.

But a week later, the organizer of the event asked me to come back,

Po tygodniu organizator poprosił, żebym wrócił.

and he told me that there was a wall right in front of this guy's house.

Powiedział mi, że jest wolna ściana przed jego własnym domem.

So, this guy --

Więc, ten facet...

(Laughter)

(Śmiech)

like, was forced to see it every day.

musiał ją codziennie oglądać.

At the beginning, I was going to write, "[In Arabic],"

Najpierw chciałem napisać: "[po arabsku]",

which means, "In your face," but --

co oznacza "udław się", ale...

(Laughter)

(Śmiech)

I decided to be smarter and I wrote, "[In Arabic],"

Wpadłem na coś lepszego i napisałem: "[po arabsku]",

which means, "Open your heart."

co oznacza "Otwórz swoje serce".

I'm really proud of my culture,

Jestem naprawdę dumny z mojej kultury,

and I'm trying to be an ambassador of it through my artwork.

próbuję być jej ambasadorem przez swoje prace.

And I hope that I can break the stereotypes we all know,

Mam nadzieję, że łamię stereotypy, które wszyscy znamy

with the beauty of Arabic script.

dzięki pięknu arabskiego pisma.

Today, I don't write the translation of the message anymore on the wall.

Dzisiaj nie piszę już na muralach tłumaczeń przesłania.

I don't want the poetry of the calligraphy to be broken,

Nie chcę psuć poezji i kaligrafii.

as it's art and you can appreciate it without knowing the meaning,

Sztukę można doceniać bez znajomości znaczenia,

as you can enjoy any music from other countries.

tak jak doceniasz muzykę z innych krajów.

Some people see that as a rejection or a closed door,

Niektórzy ludzie widzą to jako odmowę lub zamknięte drzwi,

but for me, it's more an invitation --

ale dla mnie to więcej niż zaproszenie

to my language, to my culture, and to my art.

do mojego języka, kultury i sztuki.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)