Street Art for Hope and Peace | eL Seed | TED Talks

Translator: Билэгүүтээ Ү. Reviewer: Sundari Enkhtugs

In 2012, when I painted the minaret of Jara Mosque

2012 онд өөрийн төрсөн нутаг болох өмнө Тунисын Габес хот дахь

in my hometown of Gabés, in the south of Tunisia,

"Жара" Исламын сүмийн цамхагийн ханыг будахад,

I never thought that graffiti would bring so much attention to a city.

би тэрхүү графити хотод минь тийм анхаарал авчирах юм гэж бодоогүй.

At the beginning, I was just looking for a wall in my hometown,

Анх хотдоо энгийн л хана хайж байхдаа

энэхүү цамхаг 1994 онд баригдсныг мэдсэн юм.

and it happened that the minaret was built in '94.

And for 18 years, those 57 meters of concrete stayed grey.

Түүнээс хойш 18-н жил

тэрхүү 57 метр бетонон хана саарал хэвээр байв.

When I met the imam for the first time, and I told him what I wanted to do,

Би анх шашны тэргүүлэгчтэй уулзахдаа, түүнд юу хиймээр буйгаа хэлсэн.

he was like, "Thank God you finally came,"

Хариуд нь тэр "Бурхандаа баярлалаа, ашгүй чи ирлээ" гэв.

and he told me that for years he was waiting for somebody

Тэрээр олон жилийн турш хэн нэгнийг энэ ханан дээр

to do something on it.

ямар нэгэн зүйл тууривахыг хүлээж байснаа хэлсэн юм.

The most amazing thing about this imam is that he didn't ask me anything --

Хамгийн гайхалтай зүйл нь тэр надаас юу ч харуулахыг хүссэнгүй.

neither a sketch, or what I was going to write.

Хар зураг ч юм уу, юу хийх гэж байгааг минь ч асуусангүй.

In every work that I create, I write messages

Өөрийн бүхий л калиграфити бүтээлдээ буюу графити, калиграфийн

with my style of calligraffiti -- a mix of calligraphy and graffiti.

нийлмэлээр хэлбэрээр би ямар нэг санааг илэрхийлдэг.

I use quotes or poetry.

Би ишлэл үгс болон утга зохиол ашигладаг.

Цамхагийн хувьд хамгийн зохимжтой илэрхийлэл санаа маань

For the minaret, I thought that the most relevant message

to be put on a mosque should come from the Quran,

Коран судраас гарсан байх хэрэгтэй гэж бодсон тул

so I picked this verse:

энэ бадгийг сонгож авав:

"Oh humankind, we have created you from a male and a female,

"Ай, хүн төрөлхтөн минь, бид та нарыг

эрэгтэй хүн, эмэгтэй хүнээс бүтээж,

and made you people and tribe, so you may know each other."

та нар бие биесээ мэдээсэй гээд, овог, бүлгүүд болгосон."

It was a universal call for peace, tolerance, and acceptance

Энэ бол энх тайван, хүлцэнгүй байдал мөн харилцан ойлголцлын төлөөх

coming from the side that we don't usually portray in a good way in the media.

тэр бүр хэвлэлд эерэгээс дүрслэгддэггүй талаас ирсэн

бүхий л ертөнцөд хандсан илтгээлт байлаа.

I was amazed to see how the local community reacted to the painting,

Би нутгийн хүмүүсийн зургийг минь хэрхэн хүлээж авч буйг,

and how it made them proud to see the minaret getting so much attention

мөн энэ цамхаг дэлхийн булан бүрийн, олон улсын хэвлэлийн анхааралд орж,

үүгээр нутгийнхан бахархаж буйг харах гайхалтай байсан.

from international press all around the world.

Шашны тэргүүлэгчийн хувьд энэ бол зүгээр нэг зураг байгаагүй.

For the imam, it was not just the painting;

it was really deeper than that.

Түүнээсээ илүү гүн гүнзгий зүйл байлаа.

He hoped that this minaret would become a monument for the city,

Тэрээр энэ цамхаг хотод бас нэгэн дурсгалт цэг болж,

and attract people to this forgotten place of Tunisia.

Тунисын мартагдсан энэ газарт хүмүүсийг татна гэж итгэсэн.

The universality of the message,

Хүргэх санааны нийтлэг хандлага,

the political context of Tunisia at this time,

тэр цагийн Тунисын улс төрийн байдал

and the fact that I was writing Quran in a graffiti way

мөн Кораныг графити хэлбэрээр бичсэн маань

were not insignificant.

ялихгүй, хоосон зүйл байгаагүй.

It reunited the community.

Үүгээр манай нийгэмлэг дахин нэгдсэн юм.

Bringing people, future generations,

Хойч үеээ, хүмүүсийг

together through Arabic calligraphy

Араб калиграфигаар нэгтгэх нь

is what I do.

миний хийдэг зүйл.

Writing messages is the essence of my artwork.

Өөрийн бүтээлээр санаагаа илтгэх нь хамгийн чухал цэг.

What is funny, actually, is that even Arabic-speaking people

Хөгжилтэй нь юу вэ гэвэл Араб хэлээр ярьдаг хүн ч гэсэн

really need to focus a lot to decipher what I'm writing.

миний юу бичсэн зүйлийг ойлгохын тулд анхааралтай харах хэрэгтэй.

You don't need to know the meaning to feel the piece.

Бүтээлийг мэдрэхийн тулд утга агуулгыг нь заавал ойлгох албагүй.

I think that Arabic script touches your soul before it reaches your eyes.

Би Араб бичиглэл таны нүдэнд хүрэхээс уритаж

сүнсэнд хүрдэг гэж боддог.

There is a beauty in it that you don't need to translate.

Орчуулж ойлгох шаардлагагүй гоо үзэсгэлэн үүнд оршино.

Arabic script speaks to anyone, I believe;

Араб бичиглэл хэн бүхэн хүрдэг гэдэгт би итгэдэг.

to you, to you, to you, to anybody,

Таньд, тань мөн таньд, хэн бүхэнд.

and then when you get the meaning,

Тэгээд утгыг нь ойлгох цагт та

you feel connected to it.

түүнтэй нэгэнт холбогдсоноо мэдрэх болно.

I always make sure to write messages

Би үргэлж хүргэх мессэжээ

that are relevant to the place where I'm painting,

зурж байгаа газартайгаа холбохын зэрэг

but messages that have a universal dimension,

хүн бүрт хамаарах утгатай байхаар сонгосноор

ертөнцийн хэн бүхэн үүнд холбогдох боломжтой болгодог.

so anybody around the world can connect to it.

I was born and raised in France, in Paris,

Би Францын Парис хотноо төрж өссөн ба

18 настайдаа Араб хэлээр уншиж, бичиж сурсан.

and I started learning how to write and read Arabic when I was 18.

Today I only write messages in Arabic.

Өнөөдөр би зөвхөн Араб хэл дээр мессэжүүдээ бичдэг.

One of the reasons this is so important to me,

Надад энэ зүйл маш чухал байдаг нэг шалтгаан нь

is because of all the reaction that I've experienced all around the world.

дэлхийн даяар хүмүүс хэрхэн миний бүтээлүүдэд

хариу үйлдэл үзүүлсэнтэй холбоотой.

In Rio de Janeiro, I translated this Portuguese poem

Рио-де-Жанейрод би Габрейл Торрес Барбосагийн

энэ Португал шүлгийг орчуулсан.

from Gabriela Tôrres Barbosa,

who was giving an homage to the poor people of the favela,

Энэ бол Бразилийн ядуучуудад зориулсан хүндлэл бөгөөд

and then I painted it on the rooftop.

би үүнийг дээвэр дээр зурсан.

The local community were really intrigued by what I was doing,

Нутгийн хүмүүс миний юу хийж буйг их л сонирхож,

but as soon as I gave them the meaning of the calligraphy,

удалгүй тэдэнд калиграфийн утгыг хэлж өгөхөд

they thanked me, as they felt connected to the piece.

тэд надад талархаж, бүтээлийг ойлгож байгаагаа хэлсэн юм.

In South Africa, in Cape Town,

Өмнөд Африкийн Кейф Таунд

the local community of Philippi

Филиппын нутгийн холбоо надад

offered me the only concrete wall of the slum.

ядуусын хорооллын бетонон ханыг л санал болгов.

It was a school, and I wrote on it

Тэр нь сургууль байсан ба би

Нелсон Манделагийн ишлэлийг бичсэн.

a quote from Nelson Mandela,

saying, "[in Arabic],"

(Араб хэл дээр хэлэв)

which means, "It seems impossible until it's done."

энэ нь "Дуусах хүртэл энэ бүхэн боломжгүй мэт харагддаг" гэсэн утгатай.

Then this guy came to me and said, "Man, why you don't write in English?"

Тэгтэл нэг залуу надад, "Залуу, чи яагаад Англиар бичдэггүйн бэ?"

гэхэд би түүнд "Чамайг харин яагаад Зүлү хэл дээр бичсэнгүй вэ

and I replied to him, "I would consider your concern legit if you asked me

гэж асуусан бол чиний асуултыг бодож үзэх байлаа" гэсэн.

why I didn't write in Zulu."

In Paris, once, there was this event,

Парис хотноо, нэгэн арга хэмжээ болоход

and someone gave his wall to be painted.

нэг хүн надад өөрийн ханыг зуруулахаар өгсөн.

And when he saw I was painting in Arabic,

Тэгтэл миний Араб хэлдээр бичихийг хармагцаа

he got so mad -- actually, hysterical -- and he asked for the wall to be erased.

үнэхээр уурлаж, бүр сандран, ханан дээрхийг арилгуулахыг шаардав.

I was mad and disappointed.

Миний уур маш их хүрч, урам хугарч билээ.

But a week later, the organizer of the event asked me to come back,

Гэтэл 7 хоногийн дараа арга хэмжээ зохион байгуулагч

намайг дахин ирэхийг хүсч,

and he told me that there was a wall right in front of this guy's house.

тэр надад энэ залуугийн байшингийн яг урд нэг хана бий гээд,

тэгээд, энэ залуу...

So, this guy --

(Laughter)

(Инээв)

like, was forced to see it every day.

тэр ханыг өдөр бүр харах ёстой болсон.

At the beginning, I was going to write, "[In Arabic],"

Эхэндээ, би (Араб хэлээр) гэж бичиж байсан нь

which means, "In your face," but --

"Чиний нүүрэн дээр..." гэсэн үг. Гэхдээ,

(Laughter)

(Инээв)

I decided to be smarter and I wrote, "[In Arabic],"

Би илүү ухаалаг байхыг шийдэж, (Араб хэлээр) гэж бичсэн нь

"Зүрх сэтгэлээ нээ" гэсэн үг байв.

which means, "Open your heart."

I'm really proud of my culture,

Би өөрийн соёлоороо ихэд бахархдаг,

and I'm trying to be an ambassador of it through my artwork.

мөн би өөрийн бүтээлээр дамжуулж соёлын элч байхыг хичээдэг.

And I hope that I can break the stereotypes we all know,

Бас бид бүхний мэддэг тэдгээр хэвшёэн ойлголтыг Араб бичиглэлийн

гоо сайхнаар эвдэж чадна гэдэгтээ итгэдэг.

with the beauty of Arabic script.

Today, I don't write the translation of the message anymore on the wall.

Өнөөдөр, би ханан дээрх мессэжийнхээ орчуулгыг бичихээ больсон.

I don't want the poetry of the calligraphy to be broken,

Би тэрхүү калиграфийн яруу утгыг эвдэхийг хүсдэггүй.

as it's art and you can appreciate it without knowing the meaning,

Учир нь энэ бол урлаг бөгөөд та утгыг нь ойлгохгүй ч

өөр орны хөгжмийг таалдаг шигээ мэдэрч, ойлгож болно.

as you can enjoy any music from other countries.

Some people see that as a rejection or a closed door,

Зарим хүмүүс үүнийг няцаалт эсвэл хаагдсан хаалга гэж хардаг,

but for me, it's more an invitation --

харин надад бол илүү урилга шиг байдаг

to my language, to my culture, and to my art.

Миний хэлд, миний соёлд, Миний урлагт урих урилга.

Баярлалаа.

Thank you.

(Applause)

(Алга ташилт)