The secret formula to Agatha Christie's murder mysteries - Jamie Bernthal

Translator: Stephen Macky Reviewer: Stefan Mitikj

Agatha Christie is the best-selling novelist of all time.

Агата Кристи е најдобрата писателка бестселер на сите времиња.

But in 1916, she wasn’t even the most promising writer in her family.

Но во 1916, таа не била ни најдобрата писателка во нејзината фамилија.

Her older sister Madge had already written several short stories,

Нејзината постара сестра Меџ веќе имала напишано неколку раскази,

while Agatha hadn’t published any.

додека Агата немала објавено ниту еден.

So when Agatha shared her desire to write a mystery novel,

Така кога Агата ја споделила нејзината желба да напише мистериозна новела,

Madge scoffed.

Меџ се потсмевала со идејата.

She bet that Agatha wouldn’t be able to create a compelling mystery—

Таа се обложила дека Агата нема да може да создаде привлечна мистерија—

and certainly not something she couldn't solve.

и секако не нешто што таа самата не може да го реши.

Today, the novel that came of that bet

Денес, романот што произлезе од тој облог

stands alongside almost 100 other mysteries written by Christie,

стои покрај речиси 100 други мистерии напишани од Кристи,

each one a cleverly constructed puzzle box

секоја од нив умно конструирана кутија со загатки

of clues, misdirection, and human drama.

со траги, погрешни насоки и човечка драма.

So let's investigate how she crafted these perfect crimes.

Па, ајде да истражиме како таа ги изработила овие совршени злосторства.

Christie designed her stories in many ways,

Кристи ги дизајнирала нејзините приказни на многу начини,

but one of the most important decisions was the setting.

но една од најважните одлуки било опкружувањето.

From a remote island to a snow-stalled train car,

Од далечен остров до вагон на воз закочен од снег,

she favored locations isolated from society.

таа фаворизирала локации изолирани од општеството.

By restricting the scope of her stories,

Со ограничување на опсегот на нејзините приказни,

Christie limited possible suspects and built tension

Кристи ги ограничила можните осомничени и изгради тензија

by forcing characters to stay put—

со присилување на ликовите да останат на место—

even with a killer among them.

дури и со убиец меѓу нив.

Sometimes she further heightened the drama

Понекогаш таа ја засилувала драмата

by making the characters strangers,

правејќи ги ликовите странци,

unsure who they can trust.

несигурни на кој всушност можат да му веруваат.

But while her settings are eerie and extraordinary,

Но, додека нејзините опкружувања се морничави и извонредни,

her characters are just the opposite.

нејзините ликови се токму спротивни.

One of the biggest criticisms of Christie’s novels

Една од најголемите критики на романите на Кристи

is that they’re full of two-dimensional people.

е дека се полни со дводимензионални луѓе.

But Christie avoided complex characters for a reason.

Но, Кристи избегнувала комплексни ликови со причина.

By reducing people to a handful of simple traits,

Со смалување на луѓето до грст едноставни особини,

she provided readers with predictable suspects.

таа им овозможила на читателите предвидливи осомничени.

Well, usually predictable.

Па, вообичаено предвидливи.

Christie also used the audience's expectations against them.

Кристи ги искористила и очекувањата на публиката против нив.

However, this typecasting sometimes relied on

Сепак, овој типкаст понекогаш се потпирал на

what contemporary readers know to be harmful stereotypes.

тоа што го знаат современите читатели како штетни стереотипи.

She frequently caricatured particular occupations and ethnic groups

Таа често карикатурирала некои занимања и етнички групи

for comic effect,

за комичен ефект,

reinforcing the prejudices of her time.

зајакнувајќи ги предрасудите на нејзиното време.

This is certainly not an element of Christie’s work worth emulating,

Ова секако не е елемент од делата на Кристи што вреди да се имитира,

and fortunately, many modern mystery writers

и за среќа, многу модерни писатели на мистерии

have found less problematic ways to use this technique.

нашле помалку проблематични начини да ја користат оваа техника.

Even when she got it wrong,

Дури и кога ќе погрешела,

Christie worked to make her characters feel authentic.

Кристи работела да ги направи ликовите да бидат автентични.

She closely observed the people around her,

Таа внимателно ги набљудувала луѓето околу неа,

and constantly scribbled down details from overheard conversations.

и постојано пишувала детали од прислушуваните разговори.

She would then rearrange these details to piece her mysteries together,

Таа потоа ќе ги преуредела овие детали за да ги спои нејзините мистерии,

often switching who the murderer was as she worked.

често менувајќи го убиецот додека работела.

This approach kept information murky and disoriented even the sharpest readers.

Овој пристап ги задржал информациите матни и ги дезориентирал и најострите читатели

However, there’s an important balance to strike

Сепак, постои важна рамнотежа која треба да се направи

between being clever and being confusing.

помеѓу тоа да се биде паметен и да се биде збунувачки.

Nobody wants to read a predictable mystery,

Никој не сака да чита предвидлива мистерија,

but if things get too convoluted you can lose your reader altogether.

но ако работите станат премногу комплицирани читателот може да се изгуби.

Christie handled this in part by keeping her language simple and accessible.

Кристи успеала делумно во ова преку чување на својот едноставен и достапен јазик.

She used short sentences and clear, snappy dialogue

Таа користела кратки реченици и јасен, брз дијалог

за да им помогне на читателите да ги следат информациите.

to help readers follow information.

This kind of clarity is essential,

Овој вид на јасност е суштински,

because the best mysteries string their audience along

бидејќи најдобрите мистерии ја влечат нивната публика

with a carefully laid trail of clues.

со внимателно поставена патека на траги.

With Christie, a good clue is one the reader will remember,

За Кристи, добра трага е таа за која читателот ќе се сети,

but usually, fail to completely understand.

но обично, не успева целосно да ја разбере.

For example, when a character cries that “Everything tastes foul today,”

На пример, кога некој лик се жали дека “Денес сè има лош вкус“,

just minutes before he dies,

само неколку минути пред тој да умре,

the reader races to determine who poisoned his beverage.

читателот се трка да утврди кој му го отрул пијалокот.

But they’re likely failing to truly consider this clue.

Но, тие веројатно не успеваат вистински да ја разгледаат оваа трага.

If everything tasted foul that day,

Ако сè имало лош вкус тој ден,

then he’d been poisoned long before that drink.

тогаш тој бил отруен долго пред тој пијалок.

Christie also used clues to intentionally mislead her audience.

Кристи исто така користела траги за намерно да ја збуни нејзината публика.

For example, readers might recognize a clue associated with one suspect,

На пример, читателите можат да препознаат трага поврзана со еден осомничен,

only to learn that it was being used to frame them.

за потоа да сфатат дека таа се искористила за подметнување.

Other times, she built misdirection directly into the story’s structure—

Други пати, таа изградила погрешна насока директно во структурата на приказната—

like when a narrator reporting the murder is revealed to be the killer.

како кога раскажувач го објаснува убиството и се открива дека тој е убиецот.

Outside crime and clues,

Вон криминалите и трагите,

there’s one more ingredient in Christie’s formula:

има уште една состојка во формулата на Кристи:

the detective.

детективот.

Christie created many sleuths,

Кристи создала многу истражувачи,

but her most enduring are Hercule Poirot and Miss Jane Marple.

но нејзините најиздржливи се Херкул Поаро и госпоѓа Џејн Марпл.

Neither this petit Belgian refugee nor this elderly amateur detective

Ниту овој ситен белгиски бегалец, ниту оваа стара аматерска детективка

are traditional heroes.

се традиционални херои.

But their outsider status is exactly what helps them slip past security

Но, нивниот аутсајдерски статус е тоа што им помага да прејдат преку обезбедувањето

and make suspects let their guard down.

и да ги натераат осомничените да почнат да им веруваат.

As you might have guessed, Agatha won her sister’s bet.

Како што можеби претпоставивте, Агата го добила облогот на сестра си.

Her eccentric detectives, clever clues, and simplified suspects

Нејзините ексцентрични детективи, паметни траги, и поедноставени осомничени

form a blueprint that has stumped countless readers.

формираат план кој вчудоневиди безброј читатели.

And now that you've uncovered her strategies,

И сега штом ги откривте нејзините стратегии,

the only mystery left is what stories you can tell with these secrets.

мистеријата што остана е кои приказни можете да раскажете со овие тајни.