What makes Thomas Jefferson so controversial? - Frank Cogliano

Translator: Stefan Mitikj

He was part of America's fight for freedom and equality.

Тој беше дел од борбата на Америка за слобода и еднаквост.

But were his enlightened principles outweighed

Но дали се неговите просветлени принципи надминати

by participation in a greater injustice?

со неговото учество во поголема неправда?

Find out on History versus Thomas Jefferson.

Дознајте во „Историјата против Томас Џеферсон“

Order! Order! Hey, that’s one of the guys from Mt. Rushmore.

Мир! Мир! Еј, тоа е еден од момците на планината Рашмор.

Ahem. This is Thomas Jefferson,

Ахм. Ова е Томас Џеферсон,

founding father of the United States of America

основач на Соединетите Држави на Америка

and primary author of the Declaration of Independence.

и примарен автор на Декларацијата за независност.

The document that established the US as a democratic republic

Документот што ја утврди САД како демократска република

on the principle that everyone is created equal.

на принципот дека сите се создадени еднакви.

If by “everyone” you mean property-owning white men.

Ако под „сите“ мислите на бели мажи кои поседуваат имот.

At the time Jefferson was writing,

Во времето кога Џеферсон пишувал,

one fifth of the colonies’ population was enslaved.

една петтина од населението на колониите било поробено.

Surely he couldn’t be expected to single-handedly overturn

Сигурно не можело да се очекува тој сам да ja отповика

the institution of slavery?

институцијата на ропството?

Couldn’t he have just written that into the Declaration?

Не можел ли само да го напише тоа во Декларацијата?

It wasn’t that simple, Your Honor.

Не било толку лесно, Ваше Височество.

Jefferson was one of five authors,

Џеферсон беше еден од петте автори,

and the document had to be ratified by the Continental Congress.

а документот морал да се ратификува од страна на Континенталниот конгрес.

He included a clause opposing the slave trade,

Тој вклучи клаузула против трговијата со робови,

but state delegates removed it.

но државните делегати ја отстранија.

Nevertheless, Jefferson recognized slavery as an immoral institution

Сепак, Џеферсон го препозна ропството како неморална институција

and condemned it throughout his life.

и ја осудуваше целиот свој живот.

But Jefferson’s words never came close to matching his actions!

Но, зборовите на Џеферсон никогаш не се совпаѓаа со неговите постапки!

As Virginia’s governor, he did nothing to change the state slave laws.

Како гувернер на Вирџинија, не направи ништо за менување на законите за робови.

And in his personal life, he held over 600 people in slavery.

А во личниот живот, држел во ропство над 600 луѓе.

Furthermore, he believed Black people were intellectual inferiors who,

Понатаму, тој верувал дека Црнците се интелектуално инфериорни луѓе кои,

if emancipated, should return to their countries of origin.

доколку се еманципирани, треба да се вратат од каде потекнуваат.

Frankly, there’s no argument that Jefferson did anything significant

Искрено, нема аргументи дека Џеферсон направил нешто значајно

to combat slavery.

во борната против ропството.

It’s true, Your Honor.

Вистина е, Височество.

But Jefferson did make important contributions

Но, Џеферсон направи важен придонес

to religious, financial, and gender equality.

за верска, финансиска и родова еднаквост.

He led the charge for separating church and state,

Тој го предводел одвојувањето на црквата од државата,

removing government funding for Virginia’s Anglican Church,

отстранувајќи го финансирањето на Англиканската црква во Вирџинија,

and paving the way for our modern understanding of religious freedom.

и отворајќи го патот за современата верската слобода.

Jefferson also drafted laws that weakened the power of inherited wealth

Џеферсон подготви и закони кои ја ослабија моќта на наследеното богатство

and pushed for the state-funded education of boys and girls.

и се залагаа за државно платено образование за момчиња и девојчиња.

All valuable reforms, but you’re avoiding the fundamental issue here.

Сите вредни реформи, но го избегнувате фундаменталниот проблем овде.

None of this benefited enslaved people or Indigenous Americans,

Ништо од ова не донесе корист на поробените или домородните Американци,

and it’s ridiculous to argue that Jefferson was pursuing equality

и смешно е да се тврди дека Џеферсон барал еднаквост

when his policies frequently harmed non-white groups.

кога неговите политики често им наштетуваа на небелите групи.

Policies such as authorizing the military

Политики како овластување на војската

to exterminate Indigenous communities during the Revolutionary War.

да ги истреби домородните заедници за време на Револуционерната војна.

Objection! Those Northwestern tribes were allied with the British.

Приговор! Тие северозападни племиња биле во сојуз со Британците.

In peacetime, Jefferson did his best to avoid conflict with Native Americans

Во време на мир, Џеферсон направи сѐ за да избегне конфликт со Индијанците

and believed they could be equal to whites.

и веруваше дека можат да бидат еднакви со белците.

“Could be equal”? Listen to yourself!

„Можат да биде еднакви“? Слушајте се!

Are you defending his attempts to forcibly assimilate Indigenous communities?

Дали ги браните неговите обиди за насилно асимилирање на домородните заедници?

Jefferson’s recommendations even formed the basis

Препораките на Џеферсон дури ја формираа основата

for the Indian Removal Act years later.

за Законот за индијанско отстранување години подоцна.

Recommendations? Why not laws?

Препораки? Зошто не закони?

Thomas Jefferson served as a diplomat and Secretary of State

Томас Џеферсон служеше како дипломат и државен секретар

before being elected as Vice President under John Adams in 1796.

пред да биде избран за потпретседател под Џон Адамс во 1796 година.

A role in which he undermined the President’s authority.

Улога во која тој го поткопа авторитетот на претседателот.

Jefferson argued that states should have the power

Тој тврдеше дека државите треба да ја имаат моќта

to overrule federal laws they deemed unconstitutional—

да ги отфрлат федералните закони што ги сметаа за неуставни -

an argument some Southern states would cite while seceding

став што јужните држави го наведуваат при отцепувањето

from the Union 70 years later.

од Унијата 70 години подоцна.

I think it’s a little unreasonable to lay the entire Civil War at Jefferson’s feet.

Мислам дека е малку неразумно да се обвини Џеферсон за целата Граѓанска војна.

Besides, his defense of states’ rights was motivated

Освен тоа, одбраната на правата беше мотивирана

by the president’s overreaching central government.

од прекумерната централна влада на претседателот

As part of Adams’ preparations for war with France,

Како дел од подготовките на Адамс за војна со Франција,

he signed legislation that tightened restrictions on immigrants

тој потпиша закон со кој се заоструваат ограничувањата за имигрантите

and limited criticism of the government.

и се ограничува критиката кон владата.

Jefferson was just trying to protect the public.

Џеферсон само се обидуваше да ја заштити јавноста.

And ultimately, his efforts were so popular that he was elected

И на крајот, неговите напори беа толку популарни што беше избран

as the next president.

за следниот претседател.

A dubious victory.

Сомнителна победа.

He only won because states were allowed to count enslaved people

Победи само бидејќи на државите можеа да бројат поробени луѓе

towards their population without giving them voting rights.

кон популацијата без да им дадат право на глас.

This system gave states that held people in slavery additional voting power

Системот даде на државите што држеа луѓе во ропство додатна гласачка моќ

in the Electoral College until the Civil War.

во Изборниот колеџ до Граѓанската војна.

Be that as it may, Jefferson was a popular president.

Како и да е, Џеферсон беше популарен претседател.

He worked to prevent the country from taking on too much debt,

Тој работеше да ја спречи земјата да преземе премногу долгови,

and successfully led the US through the Napoleonic and the Barbary Wars.

и успешно ги водеше САД низ Наполеонските и Варварските војни.

Plus, he dramatically expanded the country’s territory

Плус, тој драматично ја прошири територијата на земјата

through the Louisiana Purchase.

преку купувањето во Луизијана.

Where he once again failed to stop slavery from taking hold.

Каде што тој уште еднаш не успеа да го спречи ропството да завладее.

I’ll remind you that President Jefferson signed a law

Ќе ве потсетам дека претседателот Џеферсон потпиша закон

forbidding the importation of enslaved people in 1807.

забранувајќи увоз на поробени луѓе во 1807 г.

And yet he continued to enslave those already on American soil—

А сепак продолжи да ги поробува тие веќе на американско тло -

including his own flesh and blood.

вклучувајќи ги неговата крв и месо.

Pardon?

Пардон?

Following his wife's death,

По смртта на сопругата,

Jefferson began a relationship with her half-sister and maid, Sally Hemings.

Џеферсон започна врска со нејзината полусестра и слугинка, Сали Хемингс.

Jefferson fathered six children with Hemings

Џеферсон имал шест деца со Хемингс

and kept the entire relationship secret,

и ја чуваше целата врска во тајност,

while continuing to publicly denounce the personhood of Black Americans.

додека продолжи јавно да ги осудува црните Американци.

Jefferson freed several members of the Hemings family,

Џеферсон ослободи неколку членови од семејството Хемингс,

including his children with Sally—

вклучувајќи ги децата со Сали -

While refusing to free anyone else.

додека одбил да ослободи некој друг.

Despite enslaving over 600 people, Jefferson only freed 10.

И покрај тоа што пороби над 600 луѓе, Џеферсон ослободи само 10.

Five during his life and five in his will—

Пет во текот на животот и пет во тестаментот -

all members of the Hemings family.

сите членови на семејството Хемингс.

Even I have to admit, this seems indefensible.

Морам да признаам, ова изгледа неодбранливо.

It’s true, Your Honor.

Вистина е, Ваше Височество.

Despite pursuing what he believed to be equality,

Покрај тоа што следеше тоа што веруваше за еднаквост,

Jefferson failed to uphold his own ideals.

Џеферсон не успеа да ги поддржи сопствените идеали.

Ultimately, he was a man of his time—

На крај, тој беше човек на своето време -

living in an economy that relied on exploitation and enslaved labor.

живејќи во економија која се потпира на експлоатација и поробена работна сила.

That’s hardly a defense when many of Jefferson’s contemporaries

Тоа едвај е одбрана кога многумина од современиците на Џеферсон

opposed slavery and took action to abolish it.

се спротивставиле на ропството и пробале да го укинат.

Even if some people considered him a great man in his time,

Дури и ако некои луѓе го сметале за голем човек на времето,

he doesn’t have to be an icon in ours.

тој не мора да биде икона во нашето.

Well, I hear Mount Rushmore has a problematic past, too.

Па, слушам дека и планината Рашмор има проблематично минато.

Can we judge historical figures by modern standards?

Можеме ли да ги судиме ист. личности според современите стандарди?

And what responsibilities do powerful people have to the future?

И какви одговорности имаат моќните луѓе кон иднината?

Answering these questions is all part of putting history on trial.

Одговорот на овие прашања е дел од ставањето на историјата на судење.