What makes Thomas Jefferson so controversial? - Frank Cogliano

Çeviri: Gul Karlidag Gözden geçirme: Ömer Faruk Zeren

Thomas Jefferson Amerika’nın özgürlük ve eşitlik savaşının bir parçasıydı.

He was part of America's fight for freedom and equality.

But were his enlightened principles outweighed

Fakat aydınlanma prensipleri dahil olduğu

by participation in a greater injustice?

büyük adaletsizliklerden daha mı önemliydi ?

Find out on History versus Thomas Jefferson.

Thomas Jefforson’a karşı Tarihte bunu keşfedelim.

Order! Order! Hey, that’s one of the guys from Mt. Rushmore.

Sessizlik! Sessizlik!

Bu Rushmore Anıt’ındaki adamlardan biri.

Ahem. This is Thomas Jefferson,

Bu Thomas Jefforson.

founding father of the United States of America

Amerika Birleşik Devletleri’nin kurucu babalarından biri

and primary author of the Declaration of Independence.

ve Özgürlük Bildirgesi’nin ana yazarı.

The document that established the US as a democratic republic

Bu belge, herkesin eşit yaratıldığı ilkesi üzerine

on the principle that everyone is created equal.

Amerika’yı demokratik bir cumhuriyet olarak kurmuştur.

If by “everyone” you mean property-owning white men.

Herkesten kastınız toprak sahibi beyazlar sanırım.

At the time Jefferson was writing,

Jefforson’ın bildirgeyi yazdığı sıralarda

one fifth of the colonies’ population was enslaved.

kolonilerin nüfusunun beşte biri köleleştirilmişti.

Surely he couldn’t be expected to single-handedly overturn

Tabi ki tek başına kölelik kurumunu devirmesi beklenemezdi.

the institution of slavery?

Couldn’t he have just written that into the Declaration?

Bildirgeye bunu yazamaz mıydı peki?

It wasn’t that simple, Your Honor.

Sayın hakim, bu o kadar basit değildi.

Jefferson was one of five authors,

Jefferson beş yazardan biriydi

and the document had to be ratified by the Continental Congress.

ve bildirge ilk ABD milli meclisi tarafından onaylanmalıydı.

He included a clause opposing the slave trade,

Köle ticaretine karşı bir ibare ekledi

but state delegates removed it.

ama hükümet temsilcileri kaldırdı.

Nevertheless, Jefferson recognized slavery as an immoral institution

Bununla birlike Jefferson köleliği ahlak dışı bir kurum olarak tanımladı

and condemned it throughout his life.

ve hayatı boyunca reddeti.

But Jefferson’s words never came close to matching his actions!

Ama Jefforson’ın söylemleri asla hareketleriyle örtüşmedi.

As Virginia’s governor, he did nothing to change the state slave laws.

Virginia valisi olarak kölelik yasalarını değiştirmek için hiçbir şey yapmadı

And in his personal life, he held over 600 people in slavery.

ve kişisel hayatında 600′den fazla köleye sahipti.

Furthermore, he believed Black people were intellectual inferiors who,

Dahası siyahilerin entelektüel olarak aşağı olduğu

if emancipated, should return to their countries of origin.

ve özgürleştiklerinde ülkelerine dönmesi gerektiğine inandı.

Frankly, there’s no argument that Jefferson did anything significant

Açıkcası Jefforson’ın kölelik ile savaşmak için

to combat slavery.

bir çaba gösterdiğine dair bir delil yok.

It’s true, Your Honor.

Bu doğru, Sayin hakim.

But Jefferson did make important contributions

Ama Jefforson, din, finans ve cinsiyet eşitliği konularına

to religious, financial, and gender equality.

önemli katkılarda bulundu.

He led the charge for separating church and state,

Virginia İngiliz Kilisesine yapılan

removing government funding for Virginia’s Anglican Church,

hükümet yardımlarını kaldırarak kilise ve devlet ayrımına öncülük etti

and paving the way for our modern understanding of religious freedom.

ve şu anki modern din özgürlüğü anlayışının temellerini atmıştır.

Jefferson also drafted laws that weakened the power of inherited wealth

Jefforsan ayrıca miras kalan servetin gücünü azaltan yasa tasarısı hazırladı.

and pushed for the state-funded education of boys and girls.

Kızların ve erkeklerin devlet destekli eğitimi için baskılar yaptı.

All valuable reforms, but you’re avoiding the fundamental issue here.

Bunların hepsi değerli reformlar ama temel sorundan kaçınıyorsun.

None of this benefited enslaved people or Indigenous Americans,

Köleler ve Amerikan yerlileri bunların hiçbirinden yararlanmadı

and it’s ridiculous to argue that Jefferson was pursuing equality

ve politikalarının sıklıkla beyaz olmayan gruplara zarar verdiğini düşünürsek

when his policies frequently harmed non-white groups.

Jefforson’ın eşitliği savunduğunu söylemek anlamsız olur.

Policies such as authorizing the military

Mesela Amerikan Bağımsızlık Savaşı sırasında

to exterminate Indigenous communities during the Revolutionary War.

yerli toplulukların kökünü kurutmak gibi politikalardı bunlar.

Objection! Those Northwestern tribes were allied with the British.

İtiraz ediyorum! O kuzey kabileleri İngilizlerle beraberdi.

In peacetime, Jefferson did his best to avoid conflict with Native Americans

Barış zamanında Jefforsan Kızılderililerle çatışmadan kaçınmak için her şeyi yaptı

and believed they could be equal to whites.

ve beyazlarla eşit olabileceklerine inandılar.

“Could be equal”? Listen to yourself!

“Eşit olabilir mi ?” Ne dediğini duyuyor musun?

Are you defending his attempts to forcibly assimilate Indigenous communities?

Yerli toplulukları zorla asimile etme girişimlerini mi savunuyorsunuz?

Jefferson’s recommendations even formed the basis

Hatta Jefferson’ın önerileri bir yıl sonra

for the Indian Removal Act years later.

Kızılderili Techir Yasası’nın temelini oluşturdu.

Recommendations? Why not laws?

Öneriler mi? Neden yasalar değil?

Thomas Jefferson served as a diplomat and Secretary of State

Thomas Jefforson 1796′da John Adams’ın altında başkan yardımcısı seçilmeden önce

before being elected as Vice President under John Adams in 1796.

Eyalet Sekreteri ve diplomat olarak görev yaptı.

A role in which he undermined the President’s authority.

Başkanın otoritesini sarstığı rol.

Jefferson argued that states should have the power

Jefferson, eyaletlerin anayasaya aykırı buldukları federal yasaları geçersiz kılma

to overrule federal laws they deemed unconstitutional—

yetkisine sahip olması gerektiğini savundu

an argument some Southern states would cite while seceding

bu bazı Güney eyaletlerinin 70 yıl sonra Birlikten ayrılırken

from the Union 70 years later.

alıntı yapacakları bir argümandı.

I think it’s a little unreasonable to lay the entire Civil War at Jefferson’s feet.

Bence bütün bir iç savaş için Jefferson’ı sorumlu tutmak biraz mantıksız.

Besides, his defense of states’ rights was motivated

Üstelik, eyalet haklarını savunması

by the president’s overreaching central government.

başkanın geniş merkez hükümeti tarafından desteklendi.

As part of Adams’ preparations for war with France,

Adam Fransa ile savaş hazırlıklarının bir parçası olarak

he signed legislation that tightened restrictions on immigrants

göçmenler üzerindeki kısıtlamaları sıkılaştıran

ve hükümeti eleştirenleri sınırlayan bir yasa imzaladı.

and limited criticism of the government.

Jefferson was just trying to protect the public.

Jefferson sadece halkı korumaya çalışıyordu.

And ultimately, his efforts were so popular that he was elected

Nihayetinde çabaları o kadar çok popüler oldu ki

as the next president.

sonrasında başkan olarak seçildi.

A dubious victory.

Şaibeli bir zafer.

He only won because states were allowed to count enslaved people

O kazandı çünkü eyaletler kölelere oy hakkı vermeden

towards their population without giving them voting rights.

nüfusa dahil edilmelerine izin verdi.

This system gave states that held people in slavery additional voting power

Bu sistem iç savaşa kadar Seçmenler Kurulunda köle sahibi insanların

in the Electoral College until the Civil War.

ekstra oy hakkına sahip olmasını sağladı.

Be that as it may, Jefferson was a popular president.

Doğru bile olsa Jefferson sevilen bir başkandı.

He worked to prevent the country from taking on too much debt,

Ülkenin çok fazla borç altına girmesini önledi.

and successfully led the US through the Napoleonic and the Barbary Wars.

Amerikayı Napolyon ve Berberi Savaşlarında başarı ile yönetti.

Plus, he dramatically expanded the country’s territory

Üstelik Lousiana’nın satın alımı ile ülkenin sınırlarını

through the Louisiana Purchase.

belirgin şekilde genişletti.

Where he once again failed to stop slavery from taking hold.

Köleliğin yerleşmesini engellemeyediği bir yer daha.

I’ll remind you that President Jefferson signed a law

Size Başkan Jefforson’ın 1807′de

forbidding the importation of enslaved people in 1807.

kölelerin dışarıdan alınmasını yasaklamıştır.

And yet he continued to enslave those already on American soil—

Ama Amerikan topraklarında kendi kanından kişiler de

including his own flesh and blood.

dahil olmak üzere bu işe devam etmiştir.

Pardon?

Anlayamadım?

Following his wife's death,

Eşinin ölümünün ardınden Jefforson üvey kız kardeşi ve hizmetçisi olan

Jefferson began a relationship with her half-sister and maid, Sally Hemings.

Sally Hemings ile ilişki yaşadı ve altı çocuğu oldu.

Jefferson fathered six children with Hemings

and kept the entire relationship secret,

İlişkisini sır olarak sürdürmeye devam ederken

while continuing to publicly denounce the personhood of Black Americans.

Siyah Amerikalıların birey olmalarının aleyhinde davrandı.

Jefferson freed several members of the Hemings family,

Jefforson Sally’den olan çocukları dahil olmak üzere

including his children with Sally—

birçok Heming aile üyesini özgürlüğe kavuşturdu.

While refusing to free anyone else.

Ama başkalarını özgürleştirmeyi reddetti.

Despite enslaving over 600 people, Jefferson only freed 10.

600 insanı kölelikten kurtarmak yerine sadece 10 tanesini kölelikten kurtardı.

Beş tanesini yaşarken diğer beşi ise vasiyetinde bildirerek yaptı

Five during his life and five in his will—

all members of the Hemings family.

ve hepsi Heming ailesi üyeleriydi.

Kabul etmeliyim ki, bunun savunulacak bir tarafı da yoktu.

Even I have to admit, this seems indefensible.

It’s true, Your Honor.

Doğru, Sayin Hakim

Despite pursuing what he believed to be equality,

Eşitlik olduğuna inandığı şeylerin peşinden koşmasına rağmen

Jefferson failed to uphold his own ideals.

Jefferson bunu sürdürmekte başarısız oldu.

Ultimately, he was a man of his time—

Sonuç olarak o zamanın adamıydı ve sömürgecilik

living in an economy that relied on exploitation and enslaved labor.

köleliğe dayanan bir ekonomide yaşıyordu.

That’s hardly a defense when many of Jefferson’s contemporaries

Bu bir savunma değildi ve Jefforson’ın çağdaşları

opposed slavery and took action to abolish it.

köleliğe karşı çıktı ve onu yıkmak için adımlar attılar.

Even if some people considered him a great man in his time,

Bazıları onu zamanının en iyi adamı olarak görebilirler

he doesn’t have to be an icon in ours.

ancak o bizim zamanımızın ikonu olmak zorunda değil.

Well, I hear Mount Rushmore has a problematic past, too.

Açıkcası, Rushmore Dağı’nın tartışmalı bir geçmişi olduğunu da duydum.

Can we judge historical figures by modern standards?

Tarihi figürleri modern standartlara göre yargılayabilir miyiz?

And what responsibilities do powerful people have to the future?

Bu güçlü insanların geleceğe karşı ne gibi sorumlulukları var?

Answering these questions is all part of putting history on trial.

Bu sorulara cevap aramak tarihi yargılamanın bir parçasıdır.