The secret formula to Agatha Christie's murder mysteries - Jamie Bernthal

Çeviri: Naz Gursel Gözden geçirme: Sara Ozturk

Agatha Christie is the best-selling novelist of all time.

Agatha Christie, tüm zamanların en çok satan romancısı.

But in 1916, she wasn’t even the most promising writer in her family.

Ancak 1916′da ailesinin en umut verici yazarı bile değildi.

Her older sister Madge had already written several short stories,

Ablası Madge zaten birkaç kısa öykü yazmıştı,

while Agatha hadn’t published any.

o sırada Agatha hiçbir hikaye yayınlamamıştı.

So when Agatha shared her desire to write a mystery novel,

Agatha bir gizem romanı yazma arzusunu paylaştığında

Madge scoffed.

Madge, onunla alay etti.

She bet that Agatha wouldn’t be able to create a compelling mystery—

Agatha’nın zorlayıcı bir gizem yaratamayacağına dair bahse girdi

and certainly not something she couldn't solve.

ve bu onun kesinlikle çözemeyeceği bir şey değildi.

Today, the novel that came of that bet

Bugün bu bahisten çıkan roman,

stands alongside almost 100 other mysteries written by Christie,

Christie tarafından yazılan, her biri akıllıca oluşturulan

each one a cleverly constructed puzzle box

bir bulmaca kutusu ipucu, yanlış yönlendirme

of clues, misdirection, and human drama.

ve insan draması içeren yaklaşık 100 gizem romanının yanında duruyor.

So let's investigate how she crafted these perfect crimes.

Öyleyse bu kusursuz suçları nasıl yarattığını araştıralım.

Christie designed her stories in many ways,

Christie, hikayelerini birçok şekilde tasarladı

but one of the most important decisions was the setting.

ancak en önemli kararlardan biri mekandı.

From a remote island to a snow-stalled train car,

Uzak bir adadan karla kaplı bir tren vagonuna kadar

she favored locations isolated from society.

toplumdan izole edilmiş yerleri tercih etti.

By restricting the scope of her stories,

Christie, hikayelerinin kapsamını kısıtlayarak

Christie limited possible suspects and built tension

olası şüphelileri sınırladı ve karakterleri,

by forcing characters to stay put—

aralarında bir katil olsa bile oldukları yerde kalmaya zorlayarak gerilim yarattı.

even with a killer among them.

Sometimes she further heightened the drama

Bazen kime güvenebileceklerinden emin olamayan karakterleri yabancılaştırarak

by making the characters strangers,

unsure who they can trust.

dramayı daha da yükseltti.

But while her settings are eerie and extraordinary,

Ancak mekanları ürkütücü ve olağanüstü olsa da

her characters are just the opposite.

karakterleri tam tersiydi.

One of the biggest criticisms of Christie’s novels

Christie’nin en büyük eleştirilerinden biri,

is that they’re full of two-dimensional people.

romanlarının iki boyutlu insanlarla dolu olması.

But Christie avoided complex characters for a reason.

Ama Christie bir nedenden dolayı karmaşık karakterlerden kaçındı.

By reducing people to a handful of simple traits,

İnsanları bir avuç basit özelliklere indirgeyerek

she provided readers with predictable suspects.

okuyuculara öngörülebilir şüpheliler sağladı.

Well, usually predictable.

Yani genellikle tahmin edilebilir diyebiliriz.

Christie also used the audience's expectations against them.

Christie, ayrıca seyircinin beklentilerini onlara karşı kullandı.

However, this typecasting sometimes relied on

Bununla birlikte bu tipleme bazen çağdaş okuyucuların

what contemporary readers know to be harmful stereotypes.

zararlı klişeler olarak bildiklerine dayanıyordu.

She frequently caricatured particular occupations and ethnic groups

Sık sık belirli meslekleri ve etnik grupları komik etki için karikatürize etti

for comic effect,

reinforcing the prejudices of her time.

ve zamanının önyargılarını güçlendirdi.

This is certainly not an element of Christie’s work worth emulating,

Bu kesinlikle Christie’nin eserinin taklit edilmeye değer öğesi değil

and fortunately, many modern mystery writers

ve neyse ki birçok modern gizem yazarı

have found less problematic ways to use this technique.

bu tekniği kullanmanın daha az sorunlu yollarını bulmuş.

Even when she got it wrong,

Yanlış anlasa bile

Christie worked to make her characters feel authentic.

Christie, karakterlerinin otantik hissedilmesini sağlamaya çalıştı.

She closely observed the people around her,

Etrafındaki insanları yakından gözlemledi

and constantly scribbled down details from overheard conversations.

ve kulak misafiri olduğu konuşmalardan sürekli olarak ayrıntılar yazdı.

She would then rearrange these details to piece her mysteries together,

Daha sonra gizemlerini bir araya getirmek için bu ayrıntıları yeniden düzenler

often switching who the murderer was as she worked.

ve çalışırken genellikle katilin kim olduğunu değiştirirdi.

This approach kept information murky and disoriented even the sharpest readers.

Bu yaklaşım, en keskin okuyuculara bile bilgiyi bulanık ve şaşırtıcı halde tuttu.

However, there’s an important balance to strike

Ancak zeki olmakla kafa karıştırıcı olmak arasında

between being clever and being confusing.

kurulması gereken önemli bir denge var.

Nobody wants to read a predictable mystery,

Kimse tahmin edilebilir bir gizemi okumak istemez

but if things get too convoluted you can lose your reader altogether.

ancak işler çok sarpa sararsa okuyucunuzu tamamen kaybedebilirsiniz.

Christie handled this in part by keeping her language simple and accessible.

Christie, bunu kısmen dilini basit ve erişilebilir tutarak halletti.

She used short sentences and clear, snappy dialogue

Okuyucuların bilgileri takip etmesine yardımcı olmak için kısa cümleler

to help readers follow information.

ve net, hızlı diyaloglar kullandı.

This kind of clarity is essential,

Bu tür bir netlik gerekli

because the best mysteries string their audience along

çünkü en iyi gizemler, izleyicilerini

with a carefully laid trail of clues.

dikkatle hazırlanan ipuçlarıyla birleştirir.

With Christie, a good clue is one the reader will remember,

Christie için iyi bir ipucu, okuyucunun hatırlayacağı

but usually, fail to completely understand.

ancak genellikle tam olarak anlayamadığı bir ipucuydu.

For example, when a character cries that “Everything tastes foul today,”

Örneğin, bir karakter ölmeden birkaç dakika önce,

“Bugün her şeyin tadı berbat.” dediğinde

just minutes before he dies,

the reader races to determine who poisoned his beverage.

okuyucu içeceğini kimin zehirlediğini belirlemek için yarışıyor.

But they’re likely failing to truly consider this clue.

Ama muhtemelen bu ipucunu gerçekten dikkate almıyorlar.

If everything tasted foul that day,

O gün her şeyin tadı kötüyse

then he’d been poisoned long before that drink.

o içkiden çok önce zehirlenmişti.

Christie also used clues to intentionally mislead her audience.

Christie, ayrıca izleyicilerini bilerek yanlış yönlendirmek

için ipuçları kullandı.

For example, readers might recognize a clue associated with one suspect,

Örneğin, okuyucular bir şüpheliyle ilişkili bir ipucu tanıyabilir

only to learn that it was being used to frame them.

ancak bunun onları suçlama için kullanıldığını öğrenebilirler.

Other times, she built misdirection directly into the story’s structure—

Diğer zamanlarda cinayeti bildiren anlatıcının

katil olduğu ortaya çıktığında olduğu gibi

like when a narrator reporting the murder is revealed to be the killer.

doğrudan hikayenin yapısına yanlış yönlendirme yaptı.

Outside crime and clues,

Suç ve ipuçlarının dışında

there’s one more ingredient in Christie’s formula:

Christie’nin formülünde bir bileşen daha var:

the detective.

Dedektif.

Christie created many sleuths,

Christie birçok dedektif yarattı

but her most enduring are Hercule Poirot and Miss Jane Marple.

ancak en uzun sürenleri Hercule Poirot ve Miss Jane Marple oldu.

Neither this petit Belgian refugee nor this elderly amateur detective

Ne bu küçük Belçikalı mülteci ne de bu yaşlı amatör

geleneksel kahraman olamadı.

are traditional heroes.

But their outsider status is exactly what helps them slip past security

Ancak güvenlikten kaçmalarına ve şüphelilerin

gardlarını düşürmelerine yardımcı olan şey,

and make suspects let their guard down.

onların yabancı statüsüydü.

As you might have guessed, Agatha won her sister’s bet.

Tahmin edebileceğiniz gibi Agatha, kız kardeşinin bahsini kazandı.

Her eccentric detectives, clever clues, and simplified suspects

Eksantrik dedektifleri, akıllı ipuçlarıyla basitleştirilmiş şüpheliler,

form a blueprint that has stumped countless readers.

sayısız okuyucuyu şaşırtan bir plan oluşturuyor.

And now that you've uncovered her strategies,

Şimdi onun stratejilerini çözdüğünüze göre

the only mystery left is what stories you can tell with these secrets.

geriye kalan tek gizem, bu sırlarla hangi hikayeleri anlatabileceğiniz.