The secret formula to Agatha Christie's murder mysteries - Jamie Bernthal

Translator: Ngọc Như Reviewer: My Den

Agatha Christie is the best-selling novelist of all time.

Agatha Christie là nhà văn ăn khách nhất mọi thời đại.

But in 1916, she wasn’t even the most promising writer in her family.

Nhưng vào năm 1916, thậm chí bà không phải cây bút triển vọng nhất trong gia đình.

Her older sister Madge had already written several short stories,

Chị gái bà Madge đã viết được một số truyện ngắn,

while Agatha hadn’t published any.

còn Agatha lại chưa xuất bản được tác phẩm nào.

So when Agatha shared her desire to write a mystery novel,

Vậy nên khi Agatha chia sẻ nguyện vọng viết tiểu thuyết trinh thám,

Madge scoffed.

Madge đã cười khẩy.

She bet that Agatha wouldn’t be able to create a compelling mystery—

Bà dám cá rằng Agatha không thể cho ra một vụ án bí ẩn hấp dẫn—

and certainly not something she couldn't solve.

và dù gì bà cũng có thể giải ra ngay.

Today, the novel that came of that bet

Ngày nay, cuốn tiểu thuyết từ vụ cá cược đó

stands alongside almost 100 other mysteries written by Christie,

đặt cạnh gần 100 truyện trinh thám khác được viết bởi Christie,

each one a cleverly constructed puzzle box

mỗi tác phẩm đều là một hộp câu đố được sắp đặt khéo léo

of clues, misdirection, and human drama.

các manh mối, sự đánh lạc hướng, và tâm lý xã hội.

So let's investigate how she crafted these perfect crimes.

Hãy cùng khám phá cách mà bà ấy đã tạo nên những tội ác hoàn hảo này.

Christie designed her stories in many ways,

Christie xây dựng cốt truyện theo nhiều cách.

but one of the most important decisions was the setting.

nhưng bối cảnh chính là một trong những quyết định quan trọng nhất.

From a remote island to a snow-stalled train car,

Từ một hòn đảo biệt lập đến một đoàn tàu kẹt trong tuyết,

she favored locations isolated from society.

bà ưu ái những địa điểm tách biệt với xã hội.

By restricting the scope of her stories,

Bằng cách hạn chế phạm vi của câu chuyện,

Christie limited possible suspects and built tension

Christie đã giới hạn các nghi phạm và tạo sự căng thẳng

by forcing characters to stay put—

bằng cách ép các nhân vật án binh bất động—

even with a killer among them.

kể cả khi đang có kẻ sát nhân trà trộn.

Sometimes she further heightened the drama

Đôi khi bà sẽ thúc đẩy sự kịch tính

by making the characters strangers,

bằng cách khiến họ không quen biết nhau,

unsure who they can trust.

không chắc ai mới là kẻ đáng tin.

But while her settings are eerie and extraordinary,

Nhưng trong khi các thiết lập của bà li kỳ và lạ thường,

her characters are just the opposite.

các nhân vật lại hoàn toàn trái ngược.

One of the biggest criticisms of Christie’s novels

Một trong những phê bình lớn nhất về tiểu thuyết của Christie

is that they’re full of two-dimensional people.

chính là truyện của bà chỉ toàn các nhân vật hai chiều.

But Christie avoided complex characters for a reason.

Nhưng Christie tránh phức tạp hóa nhân vật là có lý do.

By reducing people to a handful of simple traits,

Thông qua việc thu hẹp chỉ còn vài đặc điểm đơn giản,

she provided readers with predictable suspects.

bà cung cấp cho bạn đọc những nghi phạm dễ đoán.

Well, usually predictable.

Thường là vậy.

Christie also used the audience's expectations against them.

Christie còn khiến bạn đọc sụp hố chính dự đoán của họ.

However, this typecasting sometimes relied on

Tuy nhiên, kiểu phân vai này đôi lúc còn phụ thuộc vào

what contemporary readers know to be harmful stereotypes.

những định kiến độc hại độc giả đương thời nhận thức là gì.

She frequently caricatured particular occupations and ethnic groups

Bà thường xuyên biếm họa vài nghề nghiệp và sắc tộc cá biệt

for comic effect,

nhằm mục đích mua vui,

reinforcing the prejudices of her time.

tô đậm những định kiến trong thời đại của bà.

This is certainly not an element of Christie’s work worth emulating,

Đây không phải là một yếu tố nên bắt chước trong tác phẩm của Christie,

and fortunately, many modern mystery writers

và may thay, nhiều cây bút trinh thám hiện đại

have found less problematic ways to use this technique.

đã tìm ra những cách ít gây tranh cãi hơn để sử dụng kĩ thuật này.

Even when she got it wrong,

Kể cả khi đi sai đường,

Christie worked to make her characters feel authentic.

Christie vẫn nỗ lực khiến các nhân vật trở nên chân thật.

She closely observed the people around her,

Bà quan sát thật kĩ mọi người xung quanh,

and constantly scribbled down details from overheard conversations.

và liên tục ghi chú các chi tiết nghe lỏm được từ những cuộc hội thoại.

She would then rearrange these details to piece her mysteries together,

Bà sẽ sắp xếp lại các chi tiết này để ghép các bí ẩn lại thành một,

often switching who the murderer was as she worked.

thường thay đổi kẻ sát nhân giữa lúc viết.

This approach kept information murky and disoriented even the sharpest readers.

Cách tiếp cận này giữ các đầu mối mơ hồ và lộn xộn kể cả người đọc sắc bén nhất.

However, there’s an important balance to strike

Tuy nhiên, có một sự cân bằng quan trọng để đạt được

between being clever and being confusing.

giữa mưu trí và rối rắm.

Nobody wants to read a predictable mystery,

Không ai muốn đọc một vụ án dễ đoán,

but if things get too convoluted you can lose your reader altogether.

nhưng nếu mọi thứ quá xoắn não, bạn sẽ dọa độc giả chạy mất dép.

Christie handled this in part by keeping her language simple and accessible.

Christie đã kiểm soát phần nào nhờ giữ từ ngữ đơn giản và thông dụng.

She used short sentences and clear, snappy dialogue

Bà dùng những mẫu câu ngắn và hội thoại rõ ràng, linh hoạt

to help readers follow information.

giúp bạn đọc dễ theo dõi thông tin.

This kind of clarity is essential,

Sự rõ ràng này rất quan trọng,

because the best mysteries string their audience along

vì các tác phẩm trinh thám hấp dẫn nhất kéo độc giả

with a carefully laid trail of clues.

đi theo con đường mòn rải rác cẩn thận các manh mối.

With Christie, a good clue is one the reader will remember,

Với Christie, một manh mối tốt là thứ người đọc sẽ nhớ đến,

but usually, fail to completely understand.

nhưng lại thường, không hiểu thấu đáo.

For example, when a character cries that “Everything tastes foul today,”

Ví dụ, khi một nhân vật hét lên “Thứ gì hôm nay cũng có vị thật kinh tởm,”

just minutes before he dies,

ngay trước khi anh ta chết,

the reader races to determine who poisoned his beverage.

người đọc sẽ chạy đua để tìm xem ai là kẻ hạ độc vào thức uống của anh ta.

But they’re likely failing to truly consider this clue.

Nhưng họ dường như đã lướt qua manh mối này.

If everything tasted foul that day,

Nếu mọi thứ hôm ấy đều tởm lợm,

then he’d been poisoned long before that drink.

vậy anh ta có thể đã bị đầu độc từ lâu trước cả thức uống đó.

Christie also used clues to intentionally mislead her audience.

Christie cũng sử dụng các đầu mối để cố tình đánh lạc hướng độc giả.

For example, readers might recognize a clue associated with one suspect,

Ví dụ, người đọc có thể bắt gặp một manh mối liên quan đến một nghi phạm,

only to learn that it was being used to frame them.

nhưng hóa ra nó được dùng để đóng khung tư duy.

Other times, she built misdirection directly into the story’s structure—

Vài lần khác, bà đã lồng ghép định hướng sai trực tiếp vào cấu trúc truyện—

like when a narrator reporting the murder is revealed to be the killer.

như khi người dẫn chuyện kể lại vụ án mạng bị vạch trần là kẻ sát nhân.

Outside crime and clues,

Bên cạnh tội ác và các đầu mối,

there’s one more ingredient in Christie’s formula:

vẫn còn một nguyên liệu nữa trong công thức của Christie:

the detective.

người thám tử.

Christie created many sleuths,

Dù Christie sáng tạo ra nhiều thám tử,

but her most enduring are Hercule Poirot and Miss Jane Marple.

nhưng hai vị đồng hành lâu nhất chính là Hercule Poirot and Jane Marple.

Neither this petit Belgian refugee nor this elderly amateur detective

Cả quý ngài dân tị nạn người Bỉ nhỏ bé hay quý bà thám tử tay mơ đều không phải

are traditional heroes.

mẫu anh hùng truyền thống.

But their outsider status is exactly what helps them slip past security

Nhưng chính lớp vỏ xã hội này đã giúp họ vượt qua hàng rào an ninh

and make suspects let their guard down.

và khiến các nghi phạm mất cảnh giác.

As you might have guessed, Agatha won her sister’s bet.

Bạn đoán đúng rồi đấy, Agatha đã thắng cược chị mình.

Her eccentric detectives, clever clues, and simplified suspects

Các vị thám tử lập dị, manh mối khôn ngoan và nghi phạm đơn giản hóa của bà

form a blueprint that has stumped countless readers.

đã tạo thành một bản thiết kế chi tiết bỏ bùa vô số độc giả.

And now that you've uncovered her strategies,

Giờ đây khi đã bật mí các bí kíp của bà,

the only mystery left is what stories you can tell with these secrets.

bạn sẽ kể câu chuyện gì với những bí mật này là bí ẩn duy nhất còn sót lại.