Dr. Dean Ornish: Your genes are not your fate

Dean Ornish :" Các gen của bạn không quyết định hoàn toàn số phận của bạn."

Translator: Thanh Dang Nhu Reviewer: Ha Tran

One way to change our genes is to make new ones,

Môt cách để thay đổi gen của chúng ta là tạo ra các gen mới

as Craig Venter has so elegantly shown.

như Craig Venter đã từng nói với chúng ta.

Another is to change our lifestyles.

Một cách khác là thay đổi lối sống của chúng ta

And what we're learning is how powerful and dynamic these changes can be,

Và chúng tôi đang nhận thấy được những thay đổi đó mạnh mẽ và sống động như thế nào,

that you don't have to wait very long to see the benefits.

bạn không cần phải đợi một thời gian dài để thấy được những hiệu quả của nó.

When you eat healthier, manage stress, exercise and love more,

Khi bạn ăn uống lành mạnh hơn, kiểm soát stress, tập thể dục và yêu thương nhiều hơn,

your brain actually gets more blood flow and more oxygen.

máu trong não sẽ lưu thông tốt hơn và lượng oxi lên não nhiều hơn.

But more than that, your brain gets measurably bigger.

Hơn nữa, não bộ của bạn sẽ thực sự lớn lên

Things that were thought impossible just a few years ago

Những điều được nghĩ là không thể ít năm trước

can actually be measured now.

nay đã có thể được đánh giá.

This was figured out by Robin Williams

Robin Williams là người đã xác định được điều đó

a few years before the rest of us.

một vài năm trước tất cả chúng ta.

Now, there's some things that you can do

Bây giờ, có một số điều mà bạn có thể làm

to make your brain grow new brain cells.

để làm cho bộ não của bạn sản sinh ra những tế bào não mới.

Some of my favorite things, like chocolate and tea, blueberries,

Một số thứ mà tôi thích, như chocolate và trà, việt quất,

alcohol in moderation, stress management

một lượng vừa phải chất cồn, kiểm soát stress

and cannabinoids found in marijuana.

và hợp chất canabanoid ở trong cần sa.

I'm just the messenger.

Tôi chỉ là người truyền đạt thôi đấy nhé (tôi chưa thử cần sa đâu)

(Laughter)

( cười)

What were we just talking about?

Ồ, chúng ta đang nói đến vấn đề gì nhỉ?

(Laughter)

( Cười )

And other things that can make it worse,

Và một số thứ có thể làm cho tình trạng của bạn xấu đi,

that can cause you to lose brain cells.

tức là làm cho số lượng tế bào não của bạn giảm đi.

The usual suspects, like saturated fat and sugar,

Những yếu tố thường được nghĩ tới là chất béo bão hòa và đường,

nicotine, opiates, cocaine, too much alcohol and chronic stress.

nicotine, các opiate ( chế phẩm có thuốc phiện), cocaine, lạm dụng chất cồn, và stress dai dẳng.

Your skin gets more blood flow when you change your lifestyle,

Da của bạn sẽ nhận được nhiều máu hơn khi bạn thay đổi lối sống,

so you age less quickly. Your skin doesn't wrinkle as much.

nên bạn sẽ già chậm hơn, da của bạn cũng sẽ ít nhăn nheo hơn.

Your heart gets more blood flow.

Trái tim của bạn được tưới máu tốt hơn,

We've shown that you can actually reverse heart disease.

Chúng tôi đã nhận thấy được rằng nó thực sự làm đảo ngược lại được diễn tiến của bệnh tim mạch.

That these clogged arteries that you see on the upper left,

Đó là những động mạch bị tắc mà các bạn có thể thấy ở phía trên trái màn hình,

after only a year become measurably less clogged.

chỉ sau 1 năm đã trở nên ít tắc một cách trông thấy.

And the cardiac PET scan shown on the lower left,

Và đây là hình ảnh PET scan (chụp bằng positron) của tim ở phía dưới trái màn hình,

the blue means no blood flow.

màu xanh có nghĩa là không có máu lưu thông.

A year later -- orange and white is maximum blood flow.

Và 1 năm sau -- màu cam và trắng chỉ ra rằng lưu lượng máu đã trở về tối đa.

We've shown you may be able to stop and reverse the progression

Chúng tôi cũng nhận thấy rằng bạn có thể làm ngừng lại và đảo ngược diễn tiến

of early prostate cancer and, by extension, breast cancer,

của ung thư tiền liệt tuyến giai đoạn sớm, xa hơn nữa, có thể cả ung thư vú,

simply by making these changes.

đơn giản chỉ bằng cách thực hiện những thay đổi trên trong lối sống.

We've found that tumor growth in vitro was inhibited

Chúng tôi nhận thấy sự phát triển của khối u trong môi trường nuôi cấy bị kìm hãm.

70 percent in the group that made these changes,

70% trong nhóm thực hiện thay đổi đạt được điều này,

whereas only nine percent in the comparison group.

trong khi chỉ có 9% ở trong nhóm chứng.

These differences were highly significant.

Những sự khác biệt này là hết sức có y nghĩa.

Even your sexual organs get more blood flow,

Thậm chí cả cơ quan sinh dục của bạn cũng nhận được nhiều máu hơn,

so you increase sexual potency.

do đó bạn tăng cường được khả năng tình dục của mình.

One of the most effective anti-smoking ads was done

Một trong những quảng cáo chống thuốc lá hiệu quả nhất được thực hiện bởi

by the Department of Health Services,

bộ y tế,

showing that nicotine, which constricts your arteries,

chỉ ra rằng nicotine, làm co các mạch máu của bạn,

can cause a heart attack or a stroke,

có thể gây ra nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ,

but it also causes impotence.

và cả chứng bất lực nữa.

Half of guys who smoke are impotent.

Một nửa đàn ông hút thuốc mắc chứng bất lực.

How sexy is that?

Điều đó gợi cảm như thế nào cơ chứ ?

Now we're also about to publish a study --

Bây giờ, chúng tôi sắp xuất bản một nghiên cứu --

the first study showing you can change gene expression in men with prostate cancer.

một nghiên cứu chỉ ra rằng bạn có thể thay đổi biểu hiện của gen ở những đàn ông mắc ung thư tiền liệt tuyến

This is what's called a heat map --

Đây là bản đồ nhiệt

and the different colors -- and along the side, on the right, are different genes.

và những màu khác nhau, và dọc theo bên phải là những gen khác nhau

And we found that over 500 genes were favorably changed --

Và chúng tôi thấy rằng trên 500 gen có xu hướng thay đổi

in effect, turning on the good genes, the disease-preventing genes,

làm hoạt hóa những gen tốt, những gen giúp ngăn ngừa bệnh

turning off the disease-promoting genes.

làm bất hoạt những gen gây bệnh

And so these findings I think are really very powerful,

Và vì vậy những phát hiện này theo tôi có sức mạnh to lớn

giving many people new hope and new choices.

đem lại niềm hy vọng mới và những sự lựa chọn mới cho nhiều người

And companies like Navigenics and DNA Direct and 23andMe,

Và những công ty như Navigenix và DNA Direct và 23andMe,

that are giving you your genetic profiles,

nơi cung cấp tiểu sử gen của bạn,

are giving some people a sense of, "Gosh, well, what can I do about it?"

tạo cho một số người cảm giác, " Ôi, vậy sao, tôi có thể làm gì đây ?"

Well, our genes are not our fate, and if we make these changes --

Các gen không quyết định toàn bộ số phận của chúng ra, và nếu chúng ta thực hiện những thay đổi này --

they're a predisposition -- but if we make bigger changes

chúng thuộc về bẩm chất, nhưng chúng ta có thể tạo ra những thay đổi lớn hơn

than we might have made otherwise,

là chúng ta đã từng làm

we can actually change how our genes are expressed.

khi đó chúng ta có thể thực sự thay đổi cách mà các gen của chúng ta được biểu hiện.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)