5 ways to listen better | Julian Treasure | TED

Translator: Thura Soe Reviewer: Myo Aung

We are losing our listening.

ကျွန်တော်တို့ဟာ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ နားထောင်နိုင်စွမ်းကို ဆုံးရှုံးလာနေကြတယ်။

We spend roughly 60 percent of our communication time listening,

ပြောဆိုဆက်သွယ်မှု ၆၀% ခန့်ကို ကျွန်တော် တို့ဟာ နားထောင်ခြင်းဖြင့် ကုန်ဆုံးကြရပေမဲ့

but we're not very good at it.

ကျွန်တော်တို့က နားထောင်ရာမှာ မတော်ကြပါဘူး။

We retain just 25 percent of what we hear.

ကြားသမျှရဲ့ ၂၅%ပဲ ကျွန်တော်တို့ ခေါင်းထဲ ကျန်ခဲ့တာပါ။

Now -- not you, not this talk,

ခင်ဗျားတို့ကို၊ ဒီဟောပြောမှုကို ဆိုလိုတာ မဟုတ်ဘူး၊

but that is generally true.

(Laughter)

ဒါပေမဲ့ အဲဒါ ယေဘုယျအားဖြင့် မှန်ပါတယ်။

Let's define listening as making meaning from sound.

(ရယ်သံများ)

နားထောင်မှုဟာ အသံတွေကနေ နားလည်ဖို့ ကြိုးစားမှုလို့ သတ်မှတ်ကြစို့။

It's a mental process,

နားထောင်မှုဟာ စိတ်ထဲက ဖြစ်စဉ်ပါ။

and it's a process of extraction.

ပြီးတော့ ကောက်နှုတ်ရေး ဖြစ်စဉ်လည်းဖြစ်ပါတယ်။

နားထောင်ဖို့ ကျုပ်တို့ သုံးကြတဲ့ နည်းလမ်းကောင်း တချို့ရှိတယ်

We use some pretty cool techniques to do this.

One of them is pattern recognition.

တစ်ခုက ပုံစံဖြင့် မှတ်သားထားခြင်းပါ။

(Crowd noises) So in a cocktail party like this,

(လူတွေကြားက ဆူညံသံ) ဒီလို ဆူညံနေတဲ့ ပါတီပွဲမှာ၊

if I say, "David, Sara, pay attention" -- some of you just sat up.

ကျွန်တော်က "David၊ Sara နားထောင်ပါ" လို့ ပြောလိုက်ရင် တချို့တို့ ထိုင်လိုက်ကြမယ်။

We recognize patterns to distinguish noise from signal,

ဆူညံသံထဲက သိသင့်တဲ့အသံကို ခွဲခြားသိဖို့ ကျုပ်တို့ဟာ အသံပုံစံတွေကို မှတ်ထားရတယ်။

and especially our name.

အထူးသဖြင့် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ နာမည်တွေကိုပါ။

Differencing is another technique we use.

နောက်နည်းလမ်းတစ်ခုက အသံခွဲခြမ်းပစ်ရန်ပါ။

If I left this pink noise on for more than a couple of minutes,

ကျွန်တော်က ဒီနောက်ခံအသံကို မိနစ် အနည်းငယ်ကြာ ဖွင့်ထားလိုက်ရင်

(Pink noise) you would literally cease to hear it.

ခင်ဗျားတို့ဟာ (နောက်ခံအသံ)ကို လက်တွေ့တွင် ကြားကြရမှာ မဟုတ်ပါဘူး။

We listen to differences; we discount sounds that remain the same.

ကျုပ်တို့ဟာ ကွဲပြားမှုကို နားထောင်ကြပြီး တဆက်တည်း ကြားနေရတာကို လျှော့ချပစ်ကြတယ်။

And then there is a whole range of filters.

နောက်ပြီး အသံခွဲခြား စစ်ထုတ်ရေး နည်းတသီကြီးလည်း ရှိပါတယ်။

အဲဒီစစ်ထုတ်နည်းတွေက ကျုပ်တို့ အားရုံပေးလိုတာကို

These filters take us from all sound

down to what we pay attention to.

ကြားနိုင်ဖို့ ကျန်တဲ့ အသံအားလုံးကို ဖယ်ရှားပစ်ကြတယ်။

Most people are entirely unconscious of these filters.

လူအများစုဟာ အဲဒီအသံစစ်ထုတ်နည်းတွေကို လုံးဝ မသိရှိကြပါဘူး။

But they actually create our reality in a way,

ဒါပေမဲ့ လောလောဆယ်မှာ ကျုပ်တို့ အာရုံပေးနေတာကို ညွှန်ပြနေတဲ့

because they tell us what we're paying attention to right now.

အရှိတရားကို အဲဒီနည်းလမ်းတွေက လက်တွေ့ ဖန်တီးပေးကြတာပါ။

I'll give you one example of that.

အဲဒါ ခင်ဗျားတို့ကို ဥပမာနဲ့ ရှင်းပြပါမယ်။

Intention is very important in sound, in listening.

အသံထဲမှာ၊ နားထောင်တဲ့အခါမှာ ရည်ရွယ်ရင်းဟာ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။

When I married my wife,

ကျွန်တော့်အမျိုးအမီးနဲ့ ကျွန်တော် အိမ်ထောင်ပြုတော့

I promised her I would listen to her every day

သူ့ကို ပထမဦးဆုံး နေ့တုန်းကလိုပဲ နေ့တိုင်း နားထောင်မယ်လို့ ကတိပေးခဲ့တယ်။

as if for the first time.

Now that's something I fall short of on a daily basis.

အခုတော့ အဲဒါကို နေ့စဉ်လုပ်ကိုင်ဖို့ ကျွန်တော် ပျက်ကွက်နေပါပြီ

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

But it's a great intention to have in a relationship.

သို့သော် ဒါဟာ အချစ်ရေးအချစ်ရာအတွက် အထူးအရေးကြီးပါတယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

But that's not all.

ဒါတင်မကသေးပါဘူး။

Sound places us in space and in time.

အသံဟာ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ နေရာနဲ့ အချိန်ကိုပါ သတ်မှတ်ပေးပါတယ်။

If you close your eyes right now in this room,

အခုဒီအခန်းထဲမှာ သင့်မျက်လုံးကို မှိတ်ထားလိုက်မယ် ဆိုရင်

you're aware of the size of the room

မျက်နှာပြင်တွေထံမှနေပြီး ပြန်ကန်လာတဲ့ အသံတွေနဲ့ ပဲ့တင်သံတွေကြောင့်

from the reverberation and the bouncing of the sound off the surfaces;

ခင်ဗျားတို့ ထိုင်နေတဲ့ အခန်းရဲ့ အကျယ်အဝန်းကို သိရှိနိုင်သလို၊

you're aware of how many people are around you,

ခင်ဗျားရဲ့ ဝန်းကျင်မှာ လူတွေဘယ်လောက် များကြောင်းကိုပါ

because of the micro-noises you're receiving.

သဲ့သဲ့လေး ကြားရနိုင်တဲ့ အသံတွေကြောင့် ခန့်မှန်းနိုင်ပါတယ်။

And sound places us in time as well,

အသံထဲမှာ အချိန်ကို ထည့်မြှုပ်ထားပေးလို့

because sound always has time embedded in it.

အသံဟာ အချိန်ထဲက ကျွန်တော်တို့ရဲ့ နေရာမှာ ချပေးပါသေးတယ်။

In fact, I would suggest that our listening is the main way

တကယ်တော့၊ အတိတ်မှ အနာဂတ်ဆီသို့ အချိန် ရေစီးကြောင်းကို

ကျွန်တော်တို့ ခံစားရမှုရဲ့ အဓိက နည်းလမ်းက

that we experience the flow of time

နားထောင်နိုင်ခြင်းပဲလို့ ကျွန်တော် ယူဆပါတယ်။

from past to future.

"ဩဇာရှိသော အသံမှာ အချိန်နဲ့အဓိပ္ပါယ် ပါရှိတယ်"လို့ ပြောရိုးစကား ရှိတယ်။

So, "Sonority is time and meaning" -- a great quote.

အစပိုင်းကပြောခဲ့သလို နားထောင်နိုင်စွမ်းကို ကျွန်တော်တို့ဆုံးရှုံးနေကြရပါတယ်။

I said at the beginning, we're losing our listening.

Why did I say that?

ကျွန်တော်ဘာလို့ အဲ့လိုပြောလဲ။

Well, there are a lot of reasons for this.

အကြောင်းပြစရာတွေ အများကြီး ရှိနေလို့ပါ။

First of all, we invented ways of recording --

ပထမအနေနဲ့ လူတွေက မှတ်တမ်းတင်ဖို့ နည်းလမ်းတွေ တီထွင်ခဲ့ကြတယ် --

first writing, then audio recording and now video recording as well.

စာရေးခြင်းမှ စတင်ခဲ့ကြတဲ့ နောက်မှာ အသံကို ဖမ်းယူခြင်းနဲ့ ဗီဒီယိုကို ဖမ်းယူလာကြပြီ။

The premium on accurate and careful listening has simply disappeared.

တိကျမှန်ကန်စွာ ဂရုတစိုက် နားထောင်ဖို့ လိုအပ်ချက်ဆိုတာ ပျောက်သွားခဲ့လို့ပါ။

Secondly, the world is now so noisy,

ဒုတိယအချက် အနေနဲ့ ကမ္ဘာကြီးဟာ သိပ်ကို ဆူညံတဲ့ နေရာဖြစ်လာနေကာ

(Noise) with this cacophony going on visually and auditorily,

(ဆူညံသံ) အမြင်အာရုံ အတွက်ရော၊ အကြားအာရုံ အတွက်ပါ ကျွက်ကျွက်ညံနေလို့

it's just hard to listen;

နားထောင်ဖို့ခက်လာပါတယ်၊

it's tiring to listen.

နားထောင်ရတာ ပင်ပန်းစရာကြီး ဖြစ်လာတယ်။

Many people take refuge in headphones,

လူအများအပြားက နားကြပ်ကိုယ်စီနဲ့ ပုန်းကွယ်ဖို့ ကြိုးစားကြပေမဲ့၊

but they turn big, public spaces like this,

သူတို့ဟာ အသံကို လူတွေအားလုံး ဝိုင်းပြီး နားထောင်ရတဲ့ ဒီလိုခန်းမလို နေရာတွေကို

shared soundscapes,

into millions of tiny, little personal sound bubbles.

သန်းချီရှိကြတဲ့ ကိုယ်ပိုင် အသံပူးဖောင်း သေးသေးလေးအဖြစ် ပြောင်းပစ်လိုက်ကြတယ်။

In this scenario, nobody's listening to anybody.

ဒီလို အခြေအနေမျိုးမှာ ဘယ်သူမှာမှ ဘယ်သူကိုမှ နားမထောင်တော့ပါဘူး။

ကျွန်တော်တို့ဟာ စိတ်မရှည်တတ်ကြတော့ပါဘူး။

We're becoming impatient.

ကျုပ်တို့ဟာ ဟောပြောချက်တွေအစား အသံ bite တွေကိုပဲ နားထောင်ချင်ကြတယ်။

We don't want oratory anymore; we want sound bites.

And the art of conversation is being replaced -- dangerously, I think --

ပြီးတော့၊ ဆွေးနွေးရေး အနုပညာကို၊ ကျွန်တော့စိတ်ထင် အန္တရာယ်များတဲ့၊

by personal broadcasting.

လူတစ်ဦးချင်း ထုတ်လွှင့်ချက်တွေနဲ့ အစားထိုးလာကြတယ်။

I don't know how much listening there is in this conversation,

UK လိုနိုင်ငံမှာ ဝမ်းနည်းဖွယ် မကြာခဏ တွေ့မြင်ကြရတဲ့ အဲဒီလိုထုတ်လွှင့်ချက်ထဲမှာ

which is sadly very common, especially in the UK.

နားထောင်စရာ အချက်တွေ ဘယ်လောက် များတာကို ကျွန်တော်မသိပါဘူး။

We're becoming desensitized.

ကျွန်တော်တို့ဟာ ခံစားနိုင်စွမ်း မရှိကြတော့ပါဘူး။

Our media have to scream at us with these kinds of headlines

မီဒီယာတွေကလည်း ဒီလိုခေါင်းစဉ်တွေနဲ့ အော်ဟစ်ပြီး

in order to get our attention.

ကျွန်တော်တို့ အာရုံကို ဆွဲဆောင်လာကြရတယ်။

And that means it's harder for us to pay attention

အဲဒါကြောင့် ကျွန်တော်တို့အနေနဲ့ အသံတိုးတိုးလေးနဲ့၊

to the quiet, the subtle, the understated.

သိမ်မွေ့စွာ၊ သိုသိပ်စွာ ဖေါ်ပြကြတာတွေကို အာရုံစိုက်ဖို့ ပိုခက်လာပါတယ်။

နားထောင်နိုင်စွမ်းကို ပျောက်ဆုံးလာရခြင်းဟာ စိုးရိမ်စရာ ပြဿနာကြီးပါ။

This is a serious problem that we're losing our listening.

This is not trivial,

ဒါဟာ အသေးအဖွဲကိစ္စ မဟုတ်ဘူးနော်၊

because listening is our access to understanding.

နားထောင်တတ်မှ ကျွန်တော်တို့ သိရှိနားလည်နိုင်ကြမှာမို့လို့ပါ။

Conscious listening always creates understanding,

ကောင်းစွာနားထောင်ခြင်းကနေ နားလည်မှုကို အမြဲရနေပါတယ်

and only without conscious listening

အသိစိတ်ဖြင့် နားထောင်မှုက အစဉ်ပဲ အသိတရားကို ဖန်တီးပေးတယ်၊

အသိစိတ်မပါဘဲ နားထောင်မှုက ခုနကလို အရာတွေ ဖြစ်ပွားစေတာပါ။

can these things happen.

A world where we don't listen to each other at all

တစ်ယောက်က အခြားတစ်ယောက်ကို နားမထောင်ကြတဲ့ လောကကြီးဟာ

is a very scary place indeed.

တကယ့်ကို ကြောက်လန့်ဖို့ ကောင်းတဲ့ နေရာကြီးပါ။

ဒီတော့ ကျွန်တော် ခင်ဗျားတို့ကို လေ့ကျင့် ခန်း ရိုးရိုးလေး ၅ခုကို မျှဝေချင်ပါတယ်၊

So I'd like to share with you five simple exercises,

အဲဒီ နည်းလေးတွေကို ခင်ဗျားတို့နဲ့အတူ အိမ်ကို ယူသွားခြင်းဖြင့်

tools you can take away with you,

to improve your own conscious listening.

ခင်ဗျားရဲ့ အသိစိတ်နဲ့ နားထောင်မှုကို တိုးမြှင့်နိုင်ကြပါမယ်။

Would you like that?

Audience: Yes!

လိုချင်ကြသလား?

Good. The first one is silence.

ပရိသတ် - လိုချင်တယ်။

ကောင်းပြီ။ ပထမဆုံးကတော့ တိတ်ဆိတ်မှုပါ။

Just three minutes a day of silence is a wonderful exercise

တရက်မှာ ၃မိနစ်လောက် တိတ်ဆိတ်မှုက သင့်အနေနဲ့ တိတ်ဆိတ်မှုကို ပြန်ကြားနိုင်ရန်

to reset your ears and to recalibrate,

သင့်နားတွေကို ပြန်ပြီး ချိန်ညှိပေးဖို့

so that you can hear the quiet again.

အကောင်းဆုံး လေ့ကျင့်ခန်းပါပဲ။

If you can't get absolute silence,

လုံးဝ တိတ်ဆိတ်တာကို ရှာမတွေ့နိုင်ဘူး ဆိုရင်၊

go for quiet, that's absolutely fine.

တိတ်ဆိတ်တဲ့ နေရာဆီသွားတာ အကောင်းဆုံးပါပဲ။

Second, I call this "the mixer."

ဒုတိယအချက်ကို အသံနှောလို့ ကျွန်တော်က ခေါ်ပါတယ်။

(ဆူညံသံ) ကျွန်တော်တို့ဟာ အခုလို ဆူညံနေတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ ရှိနေရင်တောင်၊

(Noise) So even if you're in a noisy environment like this --

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အချိန်အများကြီးကို အဲ့လို နေရာတွေမှာ ဖြုန်းကြရတယ်လေ၊

and we all spend a lot of time in places like this --

listen in the coffee bar to how many channels of sound can I hear?

ကော်ဖီဆိုင်ထဲမှာ အသံလိုင်း ဘယ်နှစ်ခုကို ကိုယ်ကြားနိုင်တာ နားထောင်ကြည့်ပါ။

How many individual channels in that mix am I listening to?

အဲ့လိုရောနှောနေတဲ့ အထဲမှာ လူတစ်ဦးချင်း လိုင်းတွေ ဘယ်နှစ်ခု ကိုယ်ကြားနိုင်သလဲ၊

You can do it in a beautiful place as well, like in a lake.

သာယာလှပတဲ့ ရေကန်လို နေရာမှာလည်း အဲဒါကို သင်ဟာ လုပ်ကြည့်နိုင်ပါတယ်။

ငှက် ဘယ်နှစ်ကောင်ရဲ့ တွန်မြည်သံကို ငါကြားနေရတာလဲ။

How many birds am I hearing?

Where are they? Where are those ripples?

ငှက်တွေ ဘယ်မှာလဲ။ လှိုင်းတွန့်သံ လာတာ ဘယ်ကလဲ။

It's a great exercise for improving the quality of your listening.

ကိုယ့်နားထောင်နိုင်စွမ်း မြှင့်တင်ဖို့ အဲဒါက တကယ့် လေ့ကျင့်ခန်းကောင်းတစ်ခုပါ။

Third, this exercise I call "savoring," and this is a beautiful exercise.

တတိယ လေ့ကျင့်ခန်းကို ကျွန်တော်က အရသာခံခြင်းလို့ခေါ်ပြီး ချစ်စရာလေးပါ။

သာမန်အသံတွေကို လိုက်ပါစီးမျောခံစားမှုပါ။

It's about enjoying mundane sounds.

အဲဒါရဲ့ ဥပမာက ကျွန်တော့ အဝတ်အခြောက်ခံစက်ပဲပေါ့။

This, for example, is my tumble dryer.

(Dryer)

(အဝတ်အခြောက်ခံစက် အသံ)

It's a waltz -- one, two, three; one, two, three; one, two, three.

ဝေါ်ဇ်အကသံပါပဲ။ တစ်၊ နှစ်၊ သုံး။ တစ်၊ နှစ်၊ သုံး။ တစ်၊ နှစ်၊ သုံး။

ချစ်စရာလေးနော်။

I love it!

ဒါမှမဟုတ် နောက်တစ်ခုကို စမ်းကြည့်ရအောင်။

Or just try this one on for size.

(Coffee grinder)

(ကော်ဖီကြိတ်စက်သံ)

Wow!

Wow!

ဒီတော့၊ သာမန်ကြားနေကြ အသံတွေဟာလည်း ကိုယ်က အာရုံစိုက်တတ်ရင်၊

So, mundane sounds can be really interesting --

တကယ့်ကို စိတ်ဝင်စားဖို့ ကောင်းတဲ့ အသံတွေပါ။

if you pay attention.

I call that the "hidden choir" -- it's around us all the time.

ပုန်းကွယ်နေကြတဲ့ သံစုံတီးဝိုင်းတွေ ကျုပ်တို့ကို အမြဲတမ်း ဝန်းရံနေကြတယ်။

The next exercise is probably the most important of all of these,

နောက်လေ့ကျင့်ခန်းတစ်ခု ဒါတွေထဲက အရေးကြီးဆုံး ဖြစ်ဖို့များတယ်၊

တစ်ခုခုကို ယူပြီး အဝေးမှာ ထားပေးရမယ်။

if you just take one thing away.

This is listening positions --

နားထောင်တဲ့ နေရာနဲ့ သက်ဆိုင်ပြီး၊

the idea that you can move your listening position

ကိုယ်က နားထောင်နေတဲ့ အရာကိုလိုက်ပြီး ကိုယ့်အနေအထားကို ရွှေ့ပြောင်းရင်း၊

အသင့်လျော်ဆုံး နေရာကို ရှာဖွေယူခြင်းပါ။

to what's appropriate to what you're listening to.

အဲဒါက ပြောပြခဲ့တဲ့ အသံစစ်ထုတ်နည်းတွေကို ကစားကြည့်မှုပါ။

This is playing with those filters.

အသံစစ်ထုတ်နည်းတွေကို ပြောပြခဲ့တာ မှတ်မိကြတယ်မလား။

Remember I gave you those filters?

It's starting to play with them as levers,

အဲ့ဒါတွေကို မောင်းတံလိုသုံးပြီး စ ကစားကြည့်ဖို့ပါ၊

to get conscious about them and to move to different places.

အဲ့ဒါတွေကို သတိထားရင်း နေရာ အမျိုးမျိုးကို ရွှေပြောင်းကြည့်ဖို့ပါ။

These are just some of the listening positions,

ဒါတွေက ခင်ဗျားတို့ သုံးနိင်တဲ့

or scales of listening positions, that you can use.

နားထောင်ဖို့ နေရာ သို့မဟုတ် နားထောင်မှု နေရာရဲ့ စကေး တချို့ပါ။

There are many.

အဲဒါမျိုး အများကြီးပါ။

Have fun with that. It's very exciting.

အပျော်စမ်းကြည့်ပါ၊ စိတ်လှုပ်ရှားစရာပါ။

And finally, an acronym.

နောက်ဆုံးတစ်ခုက အတိုကောက် စာလုံးပါ။

You can use this in listening, in communication.

ဆက်သွယ်ပြောဆိုမှုထဲ နားထောင်ရာတွင် သုံးနိုင်ပါတယ်။

If you're in any one of those roles --

ခင်ဗျားတို့ဟာ အဲဒီလို အခန်းကဏ္ဍ တစ်ခုခုကို ကို ယူထားရရင် -

and I think that probably is everybody who's listening to this talk --

ပြီးတော့ ဒီဟောပြောချက်ကို နားထောင်နေသူ အားလုံးနီးပါးတို့ရော -

the acronym is RASA,

အဲဒီအတိုကောက်က RASA ဆိုတဲ့

which is the Sanskrit word for "juice" or "essence."

Sanskrit စကားလုံးဖြစ်ပြီး အနှစ်သာရလို့အဓိပ္ပါယ်ရပါတယ်။

And RASA stands for "Receive," which means pay attention to the person;

RASA ကို ဖွင့်ပြရရင် "Receive" က တစ်စုံတစ်ယောက်ကို နာခံမှု၊

"Appreciate," making little noises like "hmm," "oh," "OK";

"Appreciate" က ‘‘အင်း’’၊ ‘‘အို’’ ‘‘အိုကေ’’ လို ထောက်ခံပြောပေးမှု၊

"Summarize" -- the word "so" is very important in communication;

"Summarize" က ဆက်သွယ်စကား ပြောရာတွင်၊ ‘‘ဒီတော့’’ လို အရေးကြီးတဲ့ စကားလုံး၊

and "Ask," ask questions afterwards.

ပြီးတော့ ‘‘Ask’’ က ပြီးရင် မေးခွန်းမေးရမယ့် သဘောပါ။

ပြောချင်တက အသံဟာ ကျွန်တော့်ဝါသနာ၊ ကျွန််တော့်ဘ၀ပါပဲ။

Now sound is my passion, it's my life.

I wrote a whole book about it. So I live to listen.

အဲဒီအကြောင်း စာအုပ်တောင် ရေးဖွဲ့ထားတယ်။ ဒီတော့ နားထောင်ဖို့ အသက်ရှင်နေသူပါ။

That's too much to ask for most people.

လူအများစုကို မေတ္တာရပ်ခံချင်တာ သိပ်များလွန်းချင် များနိုင်ပါတယ်။

But I believe that every human being needs to listen consciously

လူသားတိုင်းဟာ ပြည့်ဝတဲ့ ဘဝမျိုးနဲ့ နေထိုင်ချင်ရိုးမှန်ရင်၊

in order to live fully --

ကျုပ်တို့ကို ဝန်းရံနေတဲ့ ရုပ်ပိုင်းကမ္ဘာ နေရာနဲ့ အချိန်ထဲမှာ ချိတ်ဆက်နေရင်း၊

connected in space and in time to the physical world around us,

အပြန်အလှန်နားလည်မှုဖြင့် ချိတ်ဆက်မိနေရင်း၊

connected in understanding to each other,

ဝိညာဉ်လမ်းကြောင်းဟာ အခြေခံသဘော အရ နားထောင်မှုနဲ့ ဆင်ခြင်မှု ပါတာမို့၊

not to mention spiritually connected,

ဝိညာဉ်အရ ချိတ်ဆက်နေမှုကို ထည့်ပြော မနေတော့ဘဲ၊

because every spiritual path I know of has listening and contemplation

လူတိုင်းလူတိုင်းဟာ အသိစတ်ဖြင့် နားထောင်ဖို့ အရေးကြီးလိုအပ်တယ်လို့

at its heart.

ကျွန်တော် ယုံကြည်ပါတယ်။

That's why we need to teach listening in our schools as a skill.

ကျွန်တော်တို့ကျောင်းတွေမှာနားထောင်ခြင်းကို ကျွမ်းကျင်မှုပညာအဖြစ် ပို့ချသင့်ပါတယ်။

Why is it not taught? It's crazy.

အဲဒါကို ဘာလို့မပို့ချကြတာလဲ။  နားမလည်နိုင်ဘူး။

တကယ်လို့ ကျောင်းတွေမှာ နားထောင်ခြင်းပညာကို သင်ပေးနိုင်ရင်၊

And if we can teach listening in our schools,

we can take our listening off that slippery slope

ကျွန်တော် ပြောပြခဲ့တဲ့ ကြောက်စရာ အဖြစ်အပျက်တွေဆီ သွားနေတဲ့

to that dangerous, scary world that I talked about,

လွဲချော်နေတဲ့ လမ်းမှ ခွာထွက်လိုက်ပြီး

and move it to a place where everybody is consciously listening all the time,

လူတိုင်းက တချိန်လုံး အသိစိတ်ဖြင့် နားထောင်ကြမယ့်ဆိုရင်

သို့မဟုတ် အနည်းဆုံးအားဖြင့် အဲဒီလို လုပ်တတ်လာကြမယ့်ဆီကို ဦးတည်နိုင်ကြမှာပါ။

or at least capable of doing it.

Now, I don't know how to do that,

အခုတော့ အဲဒါကို ဘယ်လိုလုပ်ရမှန်း မသိဘူး၊

but this is TED,

ဒါပေမဲ့ ဒါက TED ဆိုတော့၊

and I think the TED community is capable of anything.

TED အသိုင်းအဝိုင်းက ဘာမဆို တတ်စွမ်း နိုင်တာကို ကျွန်တော်ာယုံကြည်တယ်။

So I invite you to connect with me, connect with each other,

ခင်ဗျားတို့ကို ကျွန်တော်နဲ့ လာချိတ် ဆက်ဖို့၊ အချင်းချင်း ချိတ်ဆက်ကြဖို့၊

take this mission out.

ဒီတာဝန်ကို ထမ်းဆောင်ကြဖို့ ဖိတ်ကြားပါရစေ။

And let's get listening taught in schools,

ကျောင်းတွေမှာ နားထောင်ခြင်းကို သင်ဖြစ်အောင် ကြိုးပမ်းကြပါစို့။

and transform the world in one generation

ကမ္ဘာကြီးကို မျိုးဆက်တစ်ခု အတွင်းမှာ

to a conscious, listening world -- a world of connection,

အသိစိတ်ဖြင့် နားထောင်တဲ့ ကမ္ဘာ၊ ချိတ်ဆက်နေတဲ့ ကမ္ဘာ၊

a world of understanding

and a world of peace.

သိရှိနားလည်မှုရှိတဲ့ ကမ္ဘာ၊

Thank you for listening to me today.

ငြိမ်းချမ်းတဲ့ ကမ္ဘာအဖြစ် ပြောင်းပစ်ကြပါစို့။

(Applause)

အားလုံးကိုကျေးဇူတင်ပါတယ်

(လက်ခုပ်သံများ)