5 ways to listen better | Julian Treasure | TED

Translator: Razaw S. Bor Reviewer: Daban Q. Jaff

We are losing our listening.

هەستی بیستن لەدەست دەدەین.

We spend roughly 60 percent of our communication time listening,

لەسەدا ٦۰ کاتەکانمان بە گوێگرتنەوە بەسەر دەبەین،

but we're not very good at it.

بەڵام، زۆرباش نین تێیدا.

We retain just 25 percent of what we hear.

تەنها ٪۲٥ شتە بیستراوەکان لامان دەمێنێتەوە.

Now -- not you, not this talk,

ئێستا ئێوە نا، ئەو گفتوگۆیەش نا،

but that is generally true.

بەڵام بەشێوەیەکی گشتی ئەمە ڕاستە.

(Laughter)

(پێکەنین)

Let's define listening as making meaning from sound.

با پێناسەیەکی گوێگرتن بکەین وەک دروستکردنی مانا لە دەنگدا.

It's a mental process,

ئەمە قۆناغێکى هزرییە،

and it's a process of extraction.

و قۆناغى جیاکردنەوەیە.

تەکنیکی سەرنج ڕاکێش بۆ ئەنجامدانی ئەم کارە بەکاردەهێنین.

We use some pretty cool techniques to do this.

One of them is pattern recognition.

یەکێک لەوان ناسینەوەی شێوازەکانە.

(Crowd noises) So in a cocktail party like this,

(لە ئاهەنگێکی ژاوە ژاو) و تێکەڵى وەک ئەمە،

if I say, "David, Sara, pay attention" -- some of you just sat up.

گەر بلێم, "سارا، دەیڤد، وریا بن" -- ھەندێ لە ئێوە هەڵدەستنە سەر پێ.

We recognize patterns to distinguish noise from signal,

بە جیاوازى کردنى ژاوەژاو لە نیشان شێوازەکان دەناسینەوە.

and especially our name.

و بەتایبەت ناوەکانمان.

جیاوازیکردن شێوازێکیترە کە ئێمە بەکاری دەهێنین.

Differencing is another technique we use.

If I left this pink noise on for more than a couple of minutes,

گەر بۆ ماوەى زیاتر لە ٢ خولەک گوێ بۆ ئەم ژاوەژاوە هەڕەمەکییە بگرم،

(Pink noise) you would literally cease to hear it.

گوێگرتن لەژاوەژاوى هەڕەمەکى دەپارێزین.

We listen to differences; we discount sounds that remain the same.

ئێمە گوێ لە جیاوازییەکان دەگرین: ئەم دەنگە بەردەوامەکان کەمدەبنەوە.

And then there is a whole range of filters.

هەروەها ژمارەیەکی زۆر لە فلتەرەکان هەن.

These filters take us from all sound

ئەو فلتەرانەش ئێمە لەو دەنگەکان دەنگانە دووردەخەنەوە

down to what we pay attention to.

لە خوارەوە تیشک دەخەینە سەریان.

Most people are entirely unconscious of these filters.

زۆرینەى خەڵک بەتەواوی بێئاگان لەم فلتەرانە.

But they actually create our reality in a way,

بەڵام لە ڕاستیدا بە چەشنێک ڕاستی ئێمە دروست دەکەن،

because they tell us what we're paying attention to right now.

چونکە ئەوانە پێمان دەڵێن کە ئێمە گرنگی بە چی دەدەین.

I'll give you one example of that.

نمونەیەکتان پێدەدەم.

Intention is very important in sound, in listening.

لەگوێ گرتندا، هۆش بۆ دەنگ زۆر گرنگە.

When I married my wife,

کاتێک هاوسەرگیریم لەگەڵ خێزانەکەم کرد،

I promised her I would listen to her every day

بەڵێنم پێدا کە هەموو ڕۆژێک گوێی بۆ بگرم

as if for the first time.

هەر وەکو یەکەم جار.

Now that's something I fall short of on a daily basis.

ئێستا ئەوە شتێکە کە ڕۆژانە نایکەم.

(Laughter)

(پێکەنین)

But it's a great intention to have in a relationship.

لە بوونی پەیوەندییدا ئەمە ئامانجێکى گەورەیە.

(Laughter)

(پێکەنین)

But that's not all.

بەڵام ئەوە بەس نییە.

Sound places us in space and in time.

دەنگ گەردوون و کاتمان بۆ نمایش دەکات.

If you close your eyes right now in this room,

گەر ئێستا ئێوە لەم ژوورە چاوتان دابخەن،

you're aware of the size of the room

ئێوە قەبارەی ژوورەکە هەست پێ دەکەن

from the reverberation and the bouncing of the sound off the surfaces;

لە لەرینەوەی دەنگ، هەڵبەز و دابەزی دەنگەکان لە ئاستی سەرەوە،

you're aware of how many people are around you,

دەزانیت چەند کەس لەدەورووبەرتن،

because of the micro-noises you're receiving.

بەهۆی ئەو ژاوە ژاوە بچوکانەی کە وەریان دەگریت.

And sound places us in time as well,

دەنگ کاتیشمان بۆ دەستنیشان دەکات،

because sound always has time embedded in it.

چونکە دەنگ هەمیشە کاتێکی چەسپاوی هەیە.

In fact, I would suggest that our listening is the main way

لە ڕاستیدا، وای بۆ دەچم گوێگرتن سەرەکیترین ڕێگەیە

that we experience the flow of time

ئێمە ئەزموونی بە تێپەربوونی کات دەکەین

from past to future.

لە ڕابردوو تا داهاتوو.

کەواتە، "دەنگ کات و مانایە" -- وتەیەکی جوانە.

So, "Sonority is time and meaning" -- a great quote.

I said at the beginning, we're losing our listening.

لەسەرەتاوە گوتم گوێگرتنمان لە دەست دەدەین.

Why did I say that?

بۆچی وام گوت؟

Well, there are a lot of reasons for this.

باشە، چەندین هۆکار بۆ ئەمە هەیە.

First of all, we invented ways of recording --

لەسەرەتا، ئێمە ڕێگەکانی تۆمار کردنمان داهێنا --

first writing, then audio recording and now video recording as well.

سەرەتا نووسین، دواتر تۆمارکردنی دەنگ وهەروەها تۆمار کردنی ڤیدیۆ.

The premium on accurate and careful listening has simply disappeared.

گوێگرتن بە وردی بە تەرکیز و بە سەلیقە لە ئێستادا نەماوە.

Secondly, the world is now so noisy,

دووەمین، جیهان ئێستا پڕە لە ژاوەژاو،

(Noise) with this cacophony going on visually and auditorily,

ئەم ژاوەژاوە وەک وێنەیەک و دەنگێک دەردەکەوێت،

it's just hard to listen;

ئەمە گرانە بۆ گوێ گرتن،

it's tiring to listen.

ئەمە تاقەت پڕوکێنە بۆ گوێ گرتن.

Many people take refuge in headphones,

زۆرینەی خەڵکی پەنا بۆ هێدفۆنەکانیان دەبەن،

but they turn big, public spaces like this,

بەڵام دەگەڕێنەوە بۆ شوێنێکی گشتی وەکو ئەمە،

shared soundscapes,

ئەو مۆسیقایانەی کە ژینگە بەبیر مرۆڤ دەھێننەوە،

into millions of tiny, little personal sound bubbles.

بۆ چەندەھا ملیۆن دەنگی نزم و بچوک.

In this scenario, nobody's listening to anybody.

لەم سیناریۆیە کەس گوێ لە کەس ڕاناگرێ.

We're becoming impatient.

بێ ئارام دەبین.

We don't want oratory anymore; we want sound bites.

چیتر وتارمان ناوێت؛ ئێمە خوێندنەوەی دەنگیمان دەوێ.

And the art of conversation is being replaced -- dangerously, I think --

و هونەری گفتوگۆ بە شێوەیەکی ترسناک، جێی پێ لێژکراوە بە -- پێم وایە --

by personal broadcasting.

بڵاوکراوە تاکە کەسییەکان.

I don't know how much listening there is in this conversation,

نازانم لەم گفتوگۆیە تا چەند گوێگرتن هەیە،

which is sadly very common, especially in the UK.

کە بەداخەوە زۆر بەربڵاوە، بەتایبەتی لە شانشینی یەکگرتوو.

We're becoming desensitized.

توشی برینداربوون دەبین.

Our media have to scream at us with these kinds of headlines

ميدياکانمان بەم مانشێتانە بەسەرمان دەقیژێنن

in order to get our attention.

بۆ ئەوەی، سەرنجمان ڕابکێشن.

And that means it's harder for us to pay attention

ئمەش مانای وایە بۆ ئێمە قوڕسترە سەرنج لە

to the quiet, the subtle, the understated.

هێمنی، ووردیی، تێگەیشتن بدەین.

This is a serious problem that we're losing our listening.

ئەمەش کێشەیەکی ترسناکە کە ئێمە بیستن لە دەست دەدەین.

This is not trivial,

ئەمە بێ بەها نییە،

because listening is our access to understanding.

چونکە گوێگرتن ڕێگەیەکە بۆ تێگەیشتن.

Conscious listening always creates understanding,

گوێگرتنی بە هۆشیاری هەموو کاتێک تێگەیشتن دروست دەکات،

and only without conscious listening

تەنها بە گوێگرتن، بەبێ هۆشیاری

can these things happen.

دەشێت ئەم شتانە ڕووبدا.

A world where we don't listen to each other at all

جیهانێک بەبێ ئەوەی کەس گوێ لە کەس بگرێت

is a very scary place indeed.

بەڕاستى شوێنێکی ترسێنەرە.

So I'd like to share with you five simple exercises,

حەزدەکەم پێنج جۆری ڕاهێنانتان پێبناسێنم کە دەتوانیت،

tools you can take away with you,

لە لایەن خۆتەوە سودیان لێ وەربگریت،

to improve your own conscious listening.

بۆ بەرەو پێشبردنی هەستی بیستنت.

Would you like that?

حەز بەمە دەکەن؟

Audience: Yes!

ئامادەبووان: بەڵێ!

Good. The first one is silence.

باشە. یەکەم شت بێدەنگییە.

Just three minutes a day of silence is a wonderful exercise

تەنها ۳ خولەک بێدەنگبوون لە ڕۆژدا باشترین ڕاهێنانە

to reset your ears and to recalibrate,

بۆ حەسانەوە و پشودانی گوێچکەکانت،

so that you can hear the quiet again.

ئاوا دەتوانی گوێچکەت دووبارە هێمن بکەیتەوە.

If you can't get absolute silence,

ئەگەر نەتتوانی بێدەنگی تەواو بەدەست بێنی،

go for quiet, that's absolutely fine.

هێمن بە، ئەوە بە تەواوی باشە.

Second, I call this "the mixer."

دووەم، بەمە دەڵێم "تێکەڵە."

(Noise) So even if you're in a noisy environment like this --

تەنانەت گەر لە ژینگەیەکی جەنجاڵی وەک ئەمە بیت --

and we all spend a lot of time in places like this --

و زۆرینەی کاتەکانمان لەو شوێنانە بەڕێدەکەین --

listen in the coffee bar to how many channels of sound can I hear?

گوێگرتن لە کافتریایەک دەتوانم چەند کەناڵی دەنگیم گوێ لێ ببێت؟

How many individual channels in that mix am I listening to?

چەند کەناڵی تاکی هەیە کە دەتوانم گوێی لێبگرم؟

You can do it in a beautiful place as well, like in a lake.

دەتوانی لە شوێنێکی جوان تاقیبکەیتەوە، .بۆنموونە، لەنزیک دەریاچەیەک.

How many birds am I hearing?

گوێم لە دەنگی چەند باڵندە دەبێ؟

Where are they? Where are those ripples?

ئەمانە لەکوێنە؟، ئەم نەرمۆڵانە لەکوێنە؟

It's a great exercise for improving the quality of your listening.

ئەمە ڕاهێنانێکی باشە بۆ بەرەو پێشچوونی کوالێتی گوێگرتنت.

Third, this exercise I call "savoring," and this is a beautiful exercise.

سێیەم، ئەم راھێنانەم ناو ناوە "تامکردن،" ڕاھێنانێکی زۆر جوانە.

It's about enjoying mundane sounds.

دەربارەی چێژ وەرگرتنە لە دەنگەکانی ڕۆژانە.

This, for example, is my tumble dryer.

ئەمە، بۆنمونە، ئەمە وشکەرەوە کەمە.

(Dryer)

(وشککەرەوە)

It's a waltz -- one, two, three; one, two, three; one, two, three.

ئەمە سەماى واڵتزە---یەک، دوو، سێ، .یەک، دوو، سێ: یەک، دوو، سێ.

I love it!

حەزم لێییە!

Or just try this one on for size.

یاخود ئەمە بۆ پێوانەکردن بەکار بھێنە.

(Coffee grinder)

(دەنگی مەکینەی هاڕینی قاوە)

Wow!

واو!

So, mundane sounds can be really interesting --

هەروەها، دەنگەکانی ڕۆژانە بەڕاستی دەکرێ چێژبەخش بن --

if you pay attention.

ئەگەر سەرنجی بدەین.

I call that the "hidden choir" -- it's around us all the time.

من ناوم ناوە "کۆرسی نھێنی" -- ھەمیشە لە دەوروبەرمانە.

The next exercise is probably the most important of all of these,

ڕاهێنانی دواتر دەشێ لە گشت ڕاهێنانەکانیتر گرنگتر بێت،

if you just take one thing away.

ئەگەر تەنها یەک شتيش ببەیت.

This is listening positions --

ئەمە شێوازی گوێگرتنە --

the idea that you can move your listening position

بیرۆکەکە ئەمەیە دەتوانی شێوازی گوێگرتن بگۆڕیت

to what's appropriate to what you're listening to.

کە چ شتێک شیاوە بۆ ئەوەی گوێی لێبگرین.

This is playing with those filters.

ئەمە کاردەکات لەگەڵ ئەم فلتەرانە.

Remember I gave you those filters?

لە یادتانە فلتەرەکانم پێشاندان؟

It's starting to play with them as levers,

وەکو دەسکی دەرگە یارییان پێ دەکات،

to get conscious about them and to move to different places.

بۆ ئەوەى بە ئاگابیت لێیان و بڕۆیت بۆ شوێنێکى جیاواز.

These are just some of the listening positions,

ئەمانە تەنها چەند شێوازێکی کەمی بیستنن،

or scales of listening positions, that you can use.

یان هەڵکەوتنی شوێنی گوێگرتن کە دەتوانی بەکاریبهێنی.

There are many.

لێرەدا چەندین،

Have fun with that. It's very exciting.

سود دەبینین، ئەمەش زۆر سەرنج ڕاکێشە.

And finally, an acronym.

و لەکۆتایدا، کورتکراوەیەکتان پێ دەناسێنم.

You can use this in listening, in communication.

،دەتوانی ئەم جۆرە لە گوێگرتن لە گفتوگۆکانت بەکاربێنیت.

If you're in any one of those roles --

ئەگەر تۆ لە هەر یەک لەم پۆستانەیت --

and I think that probably is everybody who's listening to this talk --

وای دادەنێم کە گوێگرانی ئەم گفتوگۆیە لە یەکێک لەو پۆستانە کاردەکات.

the acronym is RASA,

کورتکراوەکە بریتە لە RASA،

which is the Sanskrit word for "juice" or "essence."

وشەیەکی سانسکریتیەت بە مانای "شەربەت" یان "کڕۆک" دێت.

And RASA stands for "Receive," which means pay attention to the person;

بە مانای "وەرگرتن،" و گرنگی دان دێت،

"Appreciate," making little noises like "hmm," "oh," "OK";

"نرخاندن،" دروستکردنی هەندێ دەنگی :"وەک "هم"،"ئۆه"، "باشە،"

"Summarize" -- the word "so" is very important in communication;

"کورتکراوە"ووشەی "ئاوا" لە گفتوگۆکردندا زۆر گرنگە،

and "Ask," ask questions afterwards.

و "پرسیار کردن،" بەدواچوون و .پرسیار کردن گرنگە

Now sound is my passion, it's my life.

ئێستا دەنگ حەزى منە، ئەو ژیانمە.

I wrote a whole book about it. So I live to listen.

کتێبێکی تەواوم دەربارەی نوسیووە دەژیم بۆئەوەی گوێبگرم.

That's too much to ask for most people.

داواکرنی ئەمە لە زۆرینەی خەڵکی کارێکی قوڕسە.

But I believe that every human being needs to listen consciously

باوەڕم وایە هەموو کەسێک پێویستە بە وریاییەوە گوێبگرێت

in order to live fully --

لەپێناو ژیانکردن بەتەواوی --

connected in space and in time to the physical world around us,

بەستراوەتەوە بە شوێن و کات و بەو شتە بەرجەستانەی لەدەوروبەرمانن،

connected in understanding to each other,

بەندە بە لەیەکتر تێگەیشتن،

not to mention spiritually connected,

باسی پەیوەندی ڕۆحیش هەر مەکە،

because every spiritual path I know of has listening and contemplation

چونکە گوێگرتن و تێفکرین بەشێکی سەرەکی گشت ئەم ڕێگە ڕۆحیانەیە کە من پێیان ئاشنام

at its heart.

گوێگرتن کەوتۆتە ناوناخی ئەم رێگە ڕۆحیانەیە.

That's why we need to teach listening in our schools as a skill.

بۆیە پێویستە وانەی گوێگرتن لە قوتابخانەکان وەک وانەیەکی سەرەکی بخوێنرێت.

Why is it not taught? It's crazy.

بۆچی تائێستا ناخوێندرێت؟ ئەوە شێتییە.

And if we can teach listening in our schools,

و گەر ئێمە بتوانین لە قوتابخانەکانمان گوێگرتن بخوێنین،

we can take our listening off that slippery slope

دەشێ خۆمان لە گفتوگۆی تاقەتپڕوکێن و بێمانا بپارێزین

to that dangerous, scary world that I talked about,

لەم جیهانە ترسناک و مەترسیەى، کە پێشتر ئاماژەم پێکرد،

and move it to a place where everybody is consciously listening all the time,

و لە شوێنێک دەبین کە تێیدا گشتمان هەموو کاتێک بە وریاییەوە گوێدەگرین،

or at least capable of doing it.

یان بەلایەنی کەمەوە دەتوانین بەم شێوەیە بین.

Now, I don't know how to do that,

ئێستا، نازانم چۆن ئەوە بکەم،

but this is TED,

بەڵام ئەمە تێدە،

پێم وایە ئەو کەسانەی کە گوێ لە ڤیدیۆکانی دەگرن، دەتوانن ئەم کارە بکەن.

and I think the TED community is capable of anything.

So I invite you to connect with me, connect with each other,

بانگهێشتتان دەکەم پەیوەندیمان هەبێت، پەیوەندیتان لەگەڵ یەکتری هەبێت،

take this mission out.

کۆتایی بەم کارە بهێنن.

And let's get listening taught in schools,

با وابکەین وانەی گوێگرتن لە قوتابخانەکان هەبێت،

and transform the world in one generation

و جیهان بگۆرین بۆ نەوەیەکی

بەئاگا، بۆ جیهانێکی گوێگر -- جیهانێک پڕ لە پەیوەندی،

to a conscious, listening world -- a world of connection,

a world of understanding

جیهانێک بۆ لێک تێگەیشتن

and a world of peace.

و جیهانێک بۆ ئاشتی.

Thank you for listening to me today.

سوپاس بۆ گوێگرتنتان لە من ئەمڕۆ.

(Applause)

(چەپڵە)