12 Predictions for the Future of Technology | Vinod Khosla | TED

Translator: Yousif Chato Reviewer: Daban Q. Jaff

I'm a techno-optimist,

من گەشبینێکی تەکنەلۆژیام،

but techno-optimism should be practiced with both empathy and care.

بەڵام گەشبینی تەکنەلۆژیا دەبێت مەشق بکرێتە سەر هەردوو هاوسۆزی و بایەخپێدان.

And I’m a believer in what is possible if you do it that way.

و من باوەڕم بەوە هەیە کە چی دەکرێت ئەگەر بەم شێوەیە بیکەیت.

First, I'm going to give you a word of warning.

سەرەتا، من وشەیەکی ئاگادارکردنەوەتان پێ دەدەم.

Experts extrapolate the past.

شارەزایان ڕابردوویان لێکدەدەنەوە.

They prevent radical progress because they don't think nonlinearly.

ئەوان ڕێگری لە پێشکەوتنی بنەڕەتی دەکەن چونکە بیرناکەنەوە.

They don't think of the improbable.

ئەوان بیر لە رێتێچوون ناکەنەوە.

I personally believe only the improbables are important.

من خۆم باوەڕم وایە تەنها ڕێی ناپەسەندەکان گرنگن.

We just don't know which improbable is important.

ئێمە تەنها نازانین کامە ئەگەری گرنگە.

Entrepreneurs, on the other hand, with a passion for a vision,

لەلایەکی ترەوە، لەگەڵ حەز و خولیایەک بۆ بینینێک،

they dream the dreams, and then are foolish enough,

خەون دەبینن، پاشان زۆر گەمژە دەبن،

and we need more foolishness,

و پێویستمان بە گەمژەیی زیاترە،

to try and make those implausible dreams come true.

بۆ هەوڵدان و هێنانەدی ئەو خەونە باوەڕپێنەکراوانە.

That's what entrepreneurship is about, something I've loved my whole life.

کاری کارگێڕی ئەمەیە، شتێکە کە من بە درێژایی ژیانم خۆشم دەویست.

In the 40 years, I’ve been doing innovation and innovation only.

لە ماوەی 40 ساڵدا، من تەنها داهێنان و داهێنان دەکەم.

This may surprise people.

ئەمە لەوانەیە خەڵک سەرسام بکات.

I can't think of a single large social impact change

ناتوانم بیر لە یەک کاریگەری کۆمەڵایەتی گەورە بکەمەوە

that was driven by an expert in the field,

کە لەلایەن شارەزایەکەوە بەڕێوە دەبرێت،

possibly with the exception of biotechnology,

لەوانەیە بەجۆرێکلە بایۆتەکنەلۆژیا،

that's driven by an expert, by a large institution,

کە لەلایەن پسپۆڕێکەوە بەڕێوە دەبرێت، لەلایەن دامەزراوەیەکی گەورەوە

a large non-founder-led company.

کۆمپانیا لەلایەن دامەزراوەکان بەڕێوەدەچێت.

Think about it. In 40 years, not one example.

بیری لێ بکەوه. لە ماوەی 40 ساڵدا، یەک نموونە نەبوو.

Whether you look at SpaceX, or electric cars or Uber,

ئەگەر سەیری (سپەیس ئێکس) بکەیت، یان ئۆتۆمبیلی کارەبایی یان ئۆبەر،

not one example.

یەک نموونە نییە.

The earliest one I could think of was credit cards in the early 70s,

کۆنترین شت کە بیرم لێدەکردەوە کارتی کرێدیت بوو لە سەرەتای حەفتاکان،

when Bank of America put credit on plastic.

کاتێک بانکی ئەمریکا قەرزی خستە سەر پلاستیک.

So what is this plausible world?

کەواتە ئەم جیهانە باوەڕپێکراوە چییە؟

I'll go through a dozen scenarios

بە دەیان سیناریۆدا تێدەپەڕم

that I believe most experts will pooh-pooh.

کە من لەو باوەڕەدام کە زۆربەی شارەزایان پوو پوو دەکەن.

Most expertise enabled by AI will be free.

زۆربەی شارەزایی کە لەلایەن زیرەکی دەستکرد چالاک دەکرێت بەخۆڕایی دەبێت.

I'm most excited

من زۆر بە پەڕۆشم

that every human being on the planet

کە هەموو مرۆڤێک لەسەر ئەم هەسارەیە

can have, 24/7, a free doctor,

دەتوانێت هەبێت، ٢٤/٧، پزیشکێکی ئازاد،

primary care in a very expansive way.

چاودێری سەرەتایی بە ڕێگایەکی زۆر فراوان.

That every child can have a free tutor

کە هەموو منداڵێک دەتوانێت مامۆستای تایبەتی هەبێت

in a very available, accessible way,

بە شێوەیەکی زۆر بەردەست و دەستڕاگەیشتن،

and these will be near free.

و ئەمانە لە نزیک بەخۆڕایی دەبن.

It doesn't matter, other expertise

گرنگ نییە، شارەزایی تر

whether you're looking at structural engineers or oncologists,

ئەگەر سەیری ئەندازیارانی پێکهاتە بکەیت یان پسپۆڕی گرێکان،

most expertise will be near free.

زۆربەی شارەزاییەکان بەخۆڕایی دەبن.

The cost of computing.

تێچووی ژمێریاری.

Most labor will also be free.

زۆربەی کرێکارانیش بەخۆڕایی دەبن.

I can imagine a billion bipedal robots

دەتوانم بیهێنمە پێش چاوم ملیارێک ڕۆبۆتی دوو پێ

doing more work than all of human labor does today,

زیاتر لە هەموو کارەکانی ئەمڕۆی مرۆڤ کار دەکەن،

freeing humans from the servitude of some of the jobs.

ئازادکردنی مرۆڤ لە کۆیلایەتی هەندێک لە کارەکان.

Working at General Motors on an assembly line for eight hours a day,

کارکردن جەنەڕاڵ مۆتۆرز هێڵێکی کۆکردنەوەدا بۆ ماوەی هەشت کاتژمێر لە ڕۆژێکدا

doing the same thing for 30 years.

بۆ ماوەی 30 ساڵ هەمان شت ئەکەن.

That's not a job. That's almost slavery.

ئەوە کار نییە. ئەوە نزیکە لە کۆیلایەتییە.

I do believe we will have enough abundance

من باوەڕم وایە کە بەشی پێویستمان دەبێت

to take care of everybody who is displaced.

ئەوەی گرنگی بە هەموو ئەو کەسانە بدەن کە ئاوارەن.

And that's where the empathy part of techno-optimism comes in.

لێرەدا بەشی هاوسۆزی گەشبینی تەکنەلۆژیا دێتە پێشەوە.

We will have enough for redistribution to happen.

ئێمە ئەوەندەی پێویستمان دەبێت بۆ دووبارە دابەشکردنەوە.

Programming will be near free also.

پرۆگرامەکانیش بەخۆڕایی دەبن.

And though we think of computers as pervasive today,

هەرچەندە ئێمە ئەمڕۆ وا بیر دەکەینەوە کە کۆمپیوتەر بڵاو دەبێتەوە،

I think they'll be much more prevalent,

وابزانم زۆر بەربڵاوتر دەبن،

much more pervasive and expansive.

زۆر بەربڵاوتر و فراوانتر.

In fact, I think we will think of computers almost like a utility.

لە ڕاستیدا، وابزانم ئێمە کۆمپیوتەر وەک ئامرازێک دەبینین.

How many of you think about electricity?

چەند کەس لە ئێوە بیر لە کارەبا دەکەنەوە؟

That's how it will be in the background, not in our face.

لە پشتەوە بەم شێوەیە دەبێت، نەک لە ڕوخسارماندا.

And like this little Rabbit device I have in my hand, we'll just talk to it.

وەک ئەم ئامێرە بچووکەی کەروێشک کە لە دەستمدایە تەنها قسەی لەگەڵ دەکەین.

It'll understand human instruction.

لە ڕێنماییەکانی مرۆڤ تێدەگات.

Computers will adapt to humans.

کۆمپیوتەر لەگەڵ مرۆڤدا دەگونجێت.

We won't have to have humans learn computer.

پێویست ناکات مرۆڤ فێری کۆمپیوتەر بێت.

Five years ago, when I first spoke at a conference in Toronto

پێنج ساڵ لەمەوبەر، کاتێک بۆ یەکەم جار لە کۆنفرانسێکدا قسەم کرد لە تۆرۆنتۆ

on the role AI will play in music generation,

لەسەر ئەو ڕۆڵەی کە AI دەیگێڕێت لە بەرهەمهێنانی مۆسیقادا،

I was met with skepticism.

من بە گومانەوە ڕووبەڕوو بوومەوە..

In fact, derision.

لە ڕاستیدا، گاڵتەجاری.

Whether it's AI alone or AI plus humans,

ئەگەر بەتەنها زیرەکی دەستکرد بێت یان زیرەکی دەستکردی لەگەڵ مرۆڤ،

the level of creativity in entertainment and design will dramatically go up.

ئاستی داهێنان لە بواری ڕابواردنی و دیزایندا بەشێوەیەکی بەرچاو بەرز دەبێتەوە

The level of diversity of these things will go up dramatically.

ئاستی هەمەجۆری ئەم شتانە بەشێوەیەکی بەرچاو بەرز دەبێتەوە.

I'm excited about that.

من زۆر دڵخۆشم دەربارەی ئەمە.

Surprisingly, internet access will mostly be by agents.

سەرسوڕهێنەر ئەوەیە کە ئینتەرنێت بەزۆری لەلایەن بریکارەکانەوە دەبێت.

Billions of agents running around doing things for us humans.

ملیارەها سیخوڕ دەسوڕێنەوە بۆ ئێمەی مرۆڤ.

Medicine is my other favorite.

دەرمان دڵخوازێکی ترە بۆ من.

We have pretty good medicine today,

ئەمڕۆ دەرمانێکی زۆر باشمان هەیە،

but we have the practice of medicine,

بەڵام ئێمە کاری پزیشکیمان هەیە،

and it will change to the science of medicine.

و دەگۆڕێت بۆ زانستی پزیشکی.

It will change from what is mostly sick care today,

ئەوە دەگۆڕێت لەوەی کە ئەمڕۆ بەزۆری چاودێری نەخۆشی هەیە،

we apply medicine when people are sick,

ئێمە دەرمان بەکاردەهێنین کاتێک خەڵک نەخۆش دەبێت،

to health care to prevent sickness.

بۆ چاودێری تەندروستی بۆ ڕێگریکردن لە نەخۆشی.

It's a shame that in this day and age,

جێگەی شەرمەزارییە کە لەم سەردەمەدا،

most people who get a heart attack discover they have cardiac disease

زۆربەی ئەو کەسانەی کە تووشی جەڵتەی دڵ دەبن بۆیان دەردەکەوێت کە نەخۆشی دڵیان هەیە

by having a heart attack,

بەهۆی تووشبوون بە جەڵتەی دڵەوە.

not 20 years earlier when that disease started.

نەک بیست ساڵ لەمەوبەر کاتێک ئەو نەخۆشییە دەستی پێکرد

That won't happen.

ئەوە ڕوونادات.

Food.

خواردن.

We will have new types of proteins, which we need,

جۆرێکی نوێی پرۆتینمان دەبێت کە پێویستمانە،

and new kinds of fertilizer essential to agriculture.

و جۆری نوێی پەینی کیمیایی گرنگ بۆ کشتوکاڵ.

RuBisCO is the most prevalent protein on the planet.

ڕوبیسکۆ بەربڵاوترین پرۆتینە لەسەر ئەم هەسارەیە.

Every place you see green, there is RuBisCO behind that chlorophyll,

لە هەر شوێنێک سەوز دەبینیت، (ڕوبیسکۆ) لە پشت ئەو کلۆرۆفیلەوە هەیە،

or almost everywhere.

یان نزیکەی لە هەموو شوێنێک.

There's a few exceptions.

چەند جیاوازییەک هەیە.

And we will have much more environmentally better proteins

و ئێمە پڕۆتینێکی ژینگەیی باشترمان دەبێت

than either plant proteins,

بە بەراورد لەگەڵ پرۆتینی ڕووەکی،

and possibly better than corn and soy.

و لەوانەیە باشتر بێت لە گەنمەشامی و سۆیا.

So I'm excited about that, and greener fertilizer.

بۆیە من دڵخۆشم بەوە، و پەینی سەوزتر.

Oh, my favorite.

ئۆه، دڵخوازی من.

Experts completely disagree with me when I say this.

شارەزایان بەتەواوی لەگەڵ من ناکۆکن کاتێک ئەمە دەڵێم.

We can, in the next 25 years,

دەتوانین، لە بیست و پێنج ساڵی داهاتوودا،

replace most cars in most cities.

لە زۆربەی شارەکاندا زۆربەی ئۆتۆمبێلەکان بگۆڕن.

Why? By making transit faster than a chauffeured car,

بۆچی؟ بە خێرایی گواستنەوە لە سەیارەی شۆفێر،

cheaper than a public transit system

هەرزانترە لە سیستەمی گواستنەوەی گشتی

and pervasive, any time on demand.

و بڵاو بووەوە، هەر کاتێک لەسەر داواکاری بێت.

And yes, we can do it.

و بەڵێ، ئێمە ئەنجامی دەدەین.

In fact, we are building the first one of these public transit systems

لە ڕاستیدا، ئێمە یەکەم سیستەمی گواستنەوەی گشتی دروست دەکەین

in San Jose today.

ئەمڕۆ لە سان جۆس.

Another one of these, flying at almost 4000 mph.

یەکێکی تر لەوانە بە خێرایی چوار هەزار میل لە کاتژمێرێکدا دەفڕی.

We will be able to fly from New York to London for lunch.

دەتوانین لە نیویۆرکەوە بۆ لەندەن بفڕین بۆ نانی نیوەڕۆ.

It will make the world a much closer place.

جیهان زۆر نزیکتر دەکاتەوە.

And we fret a lot about power,

و ئێمە زۆر نیگەران دەبین لە دەسەڵات،

and we think solar and wind are the solution.

و ئێمە پێمان وایە خۆر و با چارەسەرن.

They're great solutions

ئەوان چارەسەری زۆر باشن

I've been advocating for the last 20 years.

من لە بیست ساڵی ڕابردوودا داکۆکی لە کارەکان دەکەم.

But fusion power will replace most coal and natural gas power plants today.

ئەمرۆ وزەی فیوژن جێگەی زۆربەی وێستگەکانی کارەبای خەڵوز و گازی سروشتی دەگرێتەوە.

Again, people say we can't build that many.

دووبارە خەڵک دەڵێن ئێمە ناتوانین ژمارە دروست بکەین.

We can if we are smart, if we just replace their boilers,

دەتوانین ئەگەر زیرەک بین، ئەگەر بۆیلەرەکانیان بگۆڕین،

or maybe the boilers and their turbines.

یان لەوانەیە بۆیلەر و تۆربینەکانیان.

In fact, all those plants will probably be retrofitted with fusion,

لە ڕاستیدا، هەموو ئەو ڕووەکانە لەوانەیە بە تێکەڵ بوون نوێ بکرێنەوە،

possibly with superhot geothermal,

بە ئەگەری زۆرەوە لەگەڵ گەرمی زەوی زۆر گەرم،

not the kind of geothermal you've heard about,

نەک ئەو جۆرە گەرمی زەوی کە گوێت لێبووە،

even heard about at TED.

تەنانەت لە (تێد) بیستوویەتی.

But much hotter, better, more efficient geothermal.

بەڵام گەرمی زەوی زۆر گەرمتر، باشتر و کاریگەرتر.

Doomers say we don't have enough resources like lithium and copper.

دوومەرس دەڵێن ئێمە سەرچاوەی پێویستمان وەک لیتیۆم و مس نیە.

In fact, I say we haven't started to look.

لە ڕاستیدا، من دەڵێم ئێمە دەستمان بە گەڕان نەکردووە.

In fact, we haven't started to develop the technologies

لە ڕاستیدا، ئێمە هێشتا دەستمان بە پەرەپێدانی تەکنەلۆژیاکان نەکردووە

that will let us look a kilometer below the surface.

کە وامان لێدەکات کیلۆمەترێک لە ژێر ڕووی زەوی ببینین.

We are well on our way, though.

هەرچەندە ئێمە بەباشی لە ڕێگاداین.

There will be carbon solutions for everything.

چارەسەری کاربۆن بۆ هەموو شتێک دەبێت.

Entrepreneurs are working on this.

بازرگانان کار لەسەر ئەمە دەکەن.

There's only a dozen major emitter categories,

تەنها دەرزەنێک جۆری سەرەکی بڵاوکەرەوە هەیە،

and I wrote a blog on it about two years ago.

دوو ساڵ لەمەوبەر بلۆگم لەسەر نووسی.

And it only takes one entrepreneur to tackle each of these categories,

و تەنها یەک بازرگان دەوێت بۆ چارەسەرکردنی هەریەک لەم جۆرانە.

so a dozen instigators can change the world of climate.

کەواتە دەیان هاندەر دەتوانن جیهانی کەش و هەوا بگۆڕن.

In fact, we inaugurated last week

لە ڕاستیدا، ئێمە هەفتەی پێشوو دەستمان پێکرد.

the first cement plant in California

یەکەم کارگەی چیمەنتۆ لە کالیفۆرنیا

which from the same amount of limestone produces twice the amount of cement

کە لە هەمان بڕی بەردی قسڵ دوو ئەوەندەی چیمەنتۆ بەرهەم دەهێنێت

by capturing the carbon dioxide and putting it into product.

بە گرتنی دووەم ئۆکسیدی کاربۆن و خستنە ناو بەرهەمەوە

You repurpose existing plants,

تۆ ڕووەکەکانی ئێستا بەکاردەهێنیتەوە،

upgrade them like you would coal plants and natural gas plants,

بەرزیان بکەرەوە وەک ئەوەی تۆ وێستگەی خەڵوز و وێستگەی گازی سروشتی دەکەیت

and you increase the level of product

و ئاستی بەرهەمەکە بەرز دەکەیتەوە

while decreasing the cost per ton.

لە کاتێکدا نرخی هەر تەنێک کەم دەکاتەوە.

That's what makes these things scalable.

ئەمەشە وادەکات ئەم شتانە

توانای پێوانەکردنی هەبێت. هەموو ئەوەی پێویستمانە چەند بازرگانێکە

All we need is a few entrepreneurs

who will imagine the impossible, dream the dreams,

کە خەیاڵی مەحاڵ دەکات، خەون بە خەونەکانەوە دەبینێت،

and then be foolish enough to make them come true.

و دواتر ئەوەندە گەمژە بە کە بیانهێنێتە دی.

There's lots of reasons this won't happen, but I won't delve into them.

زۆر هۆکار هەیە کە ئەمە ڕوو نادات، بەڵام من ناچمە ناویانەوە.

But I do think a really abundant world is possible.

بەڵام من پێم وایە جیهانێکی زۆر گونجاوە.

It only takes a few motivated,

تەنها چەند هاندانێکی کەم دەوێت،

impassioned entrepreneurs to make it happen.

بازرگانە بەپەرۆشەکان بۆ ئەوەی ئەو کارە ئەنجام بدەن.

Thank you.

سوپاس.

(Applause)

(چەپڵەڕێزان)