How some friendships last — and others don’t - Iseult Gillespie

Translator: Daban Q. Jaff Reviewer: Razaw S. Bor

In a 2008 study,

لە توێژینەوەیەکی ساڵی ٢٠٠٨دا،

psychologists asked participants to rate the steepness of a hill.

دەروونناسەکان داوای هەڵسەنگاندنی بەرزی گردێکیان لە بەشداربووان کرد.

Those who were accompanied by a good friend

ئەوانەی هاوڕێیەکی باشییان لەگەڵ بوو

judged the hill to be less steep than people who were alone.

پێییان وابوو گردکە کەمتر هەورازە لە چاو ئەوانەی کە بە تەنیا بوون.

This is just one of many ways friendships can change how we see and move

ئەمە تەنها یەکێکە لە ڕێگاکانی هاوڕێیەتی دەتوانێت کاریگەری لەسەر دونیابینیمان دابنێت

through the world.

لە جیهاندا.

Friendships can boost our academic performance,

هاوڕێیەتی دەتوانێت ئاستی ئەکادیمیمان بەرز بکاتەوە،

help us deal with setbacks, and even improve our health.

لە کاتە سەختەکاندا دەتوانێت هاوکاربێت، و تەنانەت تەندروستیمان باشتر بکات.

And the relationships we form in our childhood and teenage years

و ئەو پەیوەندیانەی کە لە تەمەنی منداڵی و هەرزەکاریماندا دروستی دەکەین

can shape our beliefs, values, and emotional growth.

دەتوانێت بیروباوەڕ، بەها و گەشەی سوزداریمان لە قالب بدات.

It's clear that friendships are important,

ڕوونە هاوڕێیەتی گرنگە،

but making and maintaining friends isn't always easy.

بەڵام دروستکردنی هاوڕێ و پاراستنی هەمیشە ئاسان نییە.

Let's start at the beginning.

با لە سەرەتاوە دەست پێ بکەین.

If you struggle with approaching new people, you are far from alone.

ئەگەر کێشەت هەیە لەگەڵ نزیکبوونەوە لە خەڵک نوێ، ئێوە زۆر دوورن لە تەنیایی.

In a series of studies, participants had conversations of varying lengths

لە زنجیرەیەک توێژینەوەدا، بەشداربووان گفتوگۆی ماوە جیاوازیان

with strangers.

لەگەڵ کەسانی نامۆ کرد.

Afterward, they were asked to estimate how much they thought

دوای ئەوە، داوایان لێکرا خەمڵاندێک بکەن بۆ ئەوەی کەسانی بەرامبەریان تا چ رادەیەک

each stranger liked them.

کەسە نامۆکان ئەوانیان بە دڵ بوو.

Across the board, participants rated their own likability

بە شێوەیەکی گشتی، بەشداربووان هەڵسەنگاندنی زۆر نزمتریان بۆخۆیان کردبوو

much lower than others had actually rated them.

لە چاو ئەوەی کەسانی بەرامبەر هەڵسەنگاندیان بۆ کردبوون.

Scientists dubbed this tendency to underestimate how much others

زاناکان بە مەیلی بە کەم زانینی هەستی چێژ وەرگرتنی

enjoy our company as the “liking gap.”

خەڵکیتر لە هاوڕێیەتیمان دەڵێن “کەلێنی حەزکردن.”

So, before meeting new people,

کەواتە، پێش ئەوەی کەسانی نوێ بناسین،

it may be helpful to psych yourself up

لەوانەیە یارمەتیدەر بێت بۆ ئەوەی دەروونت ئارام بکەیتەوە

and remember that others like you more than you think.

و لە بیرت بێت کە ئەوانی تر لەوانیە زیاتر کەیفیان بە تۆ بێت لەوەی بیرت لێکردیتەوە.

You may even want to enter these conversations assuming

تەنانت لەوانەیە بتوانیت گریمانەی ئەوە بکەیت

that the other person will like you.

کە کەسی بەرامبەرت تۆی بە دڵە.

Known as the “acceptance prophecy,”

بە "پێشبینی قبوڵکردن" ناسراوە،

psychologists find that when people expect to be well-liked,

دەروونناسەکان پێەیان وایە ئەو کەسانەی کە وا هەست دەکەن خۆشەویستن،

they often unknowingly come across as warmer and friendlier.

زۆرجار بەبێ ئەوەی هەستی پێ بکەن، خۆشەویستر و روح شیرین دێنە بەرچاو.

And the more new people you meet, the more confident you’ll likely feel.

و تا زیاتر کەسانی نوێ بناسیت، زیاتر هەست بە متمانە بەخۆبوون دەکەیت.

In one study, people who talked to just one new person each day for a week

لە توێژینەوەیەکدا ئەو کەسانەی بۆ ماوەی هەفتەیەک ڕۆژانە تەنها قسەیان لەگەڵ کەسێکی نوێ کردووە

reported feeling less afraid of rejection,

ئاماژەیان بەوە کردووە کە کەمتر ترسیان لە رەت کردنەوە هەبووە،

more secure in their conversational skills,

زیاتر بە متمانەوە قسە دەکەن،

and more excited to meet new people overall.

و بە گشتی زیاتر پەرۆشن بۆ ناسینی کەسانی نوێ.

Next, what’s happening when relationships grow from casual acquaintances

دواتر، چی روودەدات کاتێک پەیوەندی لە ناسینێکی ئاسایی بۆ

to confidants?

بۆ متمانە پێکردن؟

Psychologists have identified two key features of more intimate friendships:

دەروونناسەکان دوو خاڵی یەکلایکەرەوەی هاوڕێ متمانەپێکراو دەستنیشان کردووە

companionship and closeness.

بەیەکەوەبوون و نزیکایەتی.

Companionship is defined as the rapport or understanding

بەیەکەوەبوون بە لێکتێگەیشتن و هاوسۆزی پێناسە دەکرێت

that blooms between people with similar hobbies, interests, or values.

کە لە نێوان ئەو کەسانەی کە هەمان ئاوات، بەها، ویست و حەزییان هەیە گەشە دەکات.

Sometimes, just being in the same class or team is enough

هەندێک جار، تەنها لە هەمان پۆلدا بوون یان لە تیم بوون بەسە

to build this connection.

بۆ دروستکردنی ئەم پەیوەندییە.

And companionship has many benefits—

و هاوڕێیەتی چەندین سوودی هەیە-

it’s been shown to improve self-esteem and increase our resilience to stress.

سەلمێنراوە کە هەستی ڕێزی-خوو بەرزدەکاتەوە و لە بەرامبەر سترێس بەهێزترت دەکاتەوە.

Closeness, on the other hand, looks different for every relationship.

لە لایەکی دیکەوە، نزیکبوون، بۆ هەموو پەیوەندییەک جیاوازە.

It might mean supporting each other through difficult times

لەوانەیە بە مانای پشتگیری یەکتر لە کاتە سەختەکان بێت

or feeling comfortable sharing your thoughts and feelings.

یان هەستکردن بە ئاسوودەیی لە باس کردنی بیرکردنەوە و هەستەکانت.

But not every friendship has to get deeply personal, especially at first.

بەس مەرج نییە هەموو هاوڕێیەتییەک بۆ ئاستی کەسی قووڵ بێتەوە، بە تایبەت لە سەرەتادا.

Simply telling a friend about your day or sharing your interests

تەنها باسی ڕۆژەکەت بۆ هاوڕێیەکت بکەیت یان باسی حەزەکان

can help build closeness.

دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە درووست کردنی نزیکایەتی.

While every friendship develops on its own timeline,

لە کاتێکدا هەموو هاوڕێیەتییەک بە شێوازی خۆی گەشە دەکات،

consistency can help,

هاوڕێکی دەتوانێت یارمەتیدەر بێت،

which can include sticking to plans, chatting regularly,

پابەندبوون بە پلانەکان، گفتوگۆکردن بە بەردەوامی،

and remembering the things that are important to each other.

و بیرهێنانەوەی ئەو شتانەی کە گرنگن بۆ یەکتر.

This holds true even for long-distance friendships.

ئەمە تەنانەت بۆ. هاوڕێیەتی دوور و درێژیش ڕاستە.

Chatting and texting can keep these relationships strong—

چاتکردن و نامە ناردن دەتوانێت پەوەندیەکان بەهێزی بهێڵێتەوە

as long as they remain intimate, trusting, and consistent.

تا ئەو کاتەی کە بە قووڵی، متمانە، و بەردەوام دەمێنێتەوە.

Yet even the closest friendships hit rough patches.

لەگەڵ ئەوەشدا تەنانەت نزیکترین هاوڕێیەتییەکانیش هەورازیان دێتە پێش.

This is especially true for teenage friendships,

ئەمە بە تایبەتی ڕاستە بۆ هاوڕێیەتی هەرزەکاران،

when people often navigate different types of challenges for the first time.

کاتێک خەڵک بۆ یەکمجار دەست و پەنجە لەگەڵ ئاڵانگاریەکان نەرم دەکەن.

For example, there might be a situation that puts two friends in competition—

بۆ نموونە لەوانەیە دۆخێک هەبێت کە دوو هاوڕێ دەخاتە کێبڕکێیەوە—

like applying to the same college.

وەک پێشکەشکردنی داواکاری بۆ هەمان کۆلێژ.

One might betray the other's confidence or make a hurtful comment.

لەوانەیە یەکێکیان خیانەت لە متمانەی ئەوی دیکە بکات یان کۆمێنتێکی ئازاربەخش بدات.

And these relationships can also falter when one person feels unable or unwilling

پەیوەندیەکان دەکرێت تووشی دابەزبن کاتێک لایەنێک هەست بکات ناتوانێت یان نەیەوێت

to support the other through challenging situations—

لە کاتی بارودۆخێک یان ئاڵانگاریەک پشتگیری ئەیتر بکات

like breakups, illnesses, or personal tragedies.

وەکو جیابوونەوە، نەخۆشی، یان کارەساتی کەسی.

The most surefire way to deal with rifts is to talk about them.

دڵنیاترین ڕێگە بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ درزەکاندا قسەکردنە لەسەریان.

These conversations can be tough and awkward.

ئەم گفتوگۆیانە دەتوانن توند و نائاسایی بن.

But if they’re approached in the right way,

بەڵام ئەگەر لێیان نزیک ببنەوە بە شێوەیەکی دروست،

they can strengthen friendships in the long run.

دەتوانن هاوڕێیەتی بەهێز بکەن لە درێژخایەندا.

Before these difficult conversations,

پێش ئەم گفتوگۆ سەختانە،

try to remind yourselves to show up without judgment.

هەوڵ بدەن خۆتان لە بڕیاردان بەدوور بگرن.

Avoid getting too defensive or making accusations—

دوور بکەوەرەوە لە زۆر بەرگریکردن یان تۆمەتبارکردن

instead, share how the situation is making you feel and invite them to do the same.

لەبری ئەوە، باسی ئەوە بکە دۆخەکە چ هەستێکی بۆ درووست کردوویت و داوا لە بەرامبەرت بکە بیر لە هەمان هەست بکاتەوە.

Some friendships naturally come to an end.

هەندێک هاوڕێیەتی بە سروشتی کۆتایی دێت.

Others change.

هەندێکی تر دەگۆڕدرێن.

Whether new buddies or lifelong pals,

جا هاوڕێی نوێ بێت یان هاوڕێی تەمەن درێژ،

all friendships can benefit from building healthy habits.

هەموو هاوڕێیەتییەک دەتوانێت سوودمەند بێت لە بنیاتنانی خووی تەندروستەوە.

And it’s never too late to make a new friend.

و هەرگیز درەنگ نییە بۆ ئەوەی هاوڕێیەکی نوێ دروست بکات.