5 ways to listen better | Julian Treasure | TED

Translator: Bibek Bhusal Reviewer: TED Translators admin

We are losing our listening.

हामी सुन्ने क्षमता गुमाउदैँ छौँ।

We spend roughly 60 percent of our communication time listening,

हामी अन्दाजी ६० प्रतिशत समय सुनेर गर्ने सन्चारमा खर्च गर्छौँ।

but we're not very good at it.

तर हामी यसमा त्यति पोख्त चाँहि छैनौँ।

We retain just 25 percent of what we hear.

हामीले सुनेको २५ प्रतिशत मात्र लिन्छौँ।

Now -- not you, not this talk,

अहिले तपाईँहरु, यो प्रवचनलाई भनेको होइन है,

but that is generally true.

तर साधारणतया यस्तै हुन्छ।

(Laughter)

ल हामी सुनाईलाई परिभाषित गरौँ

Let's define listening as making meaning from sound.

ध्वनिको अर्थ बुझ्ने कामको रुपमा।

It's a mental process,

यो एउटा दिमागी प्रक्रिया हो,

and it's a process of extraction.

र यो एउटा निचोडात्मक प्रक्रिया हो।

यसको लागि हामीले केही चाखलाग्दा तरिकाहरु प्रयोग गर्छौँ।

We use some pretty cool techniques to do this.

यी मध्ये एउटा ढाँचा पहिचान हो,

One of them is pattern recognition.

(भीडको हल्ला) यस्तो ककटेल पार्टीमा,

(Crowd noises) So in a cocktail party like this,

if I say, "David, Sara, pay attention" -- some of you just sat up.

यदि मैले, "डेभिड, सारा, यता सुन त,"

भन्दा केहि चुपचाप बस्नुहुन्छ।

We recognize patterns to distinguish noise from signal,

हामीले ढाँचालाई चिनेर

हल्लाबाट चाहिएको सङ्केतलाई छुट्टयाउँछौँ,

and especially our name.

विशेषगरि आफ्नो नाम।

Differencing is another technique we use.

फरक छुट्टयाउने अर्को तरिका हो।

If I left this pink noise on for more than a couple of minutes,

मैले यो ध्वनि केही मिनेटसम्म बजाइरहे भनेँ,

(Pink noise) you would literally cease to hear it.

तपाईँहरुले सुन्ने चेष्टा गर्नुहुन्न।

हामी फरकलाई सुन्छौँ,

We listen to differences; we discount sounds that remain the same.

अनि नफेरिने ध्वनिलाई छोड्दिन्छौँ।

अनि धेरै प्रकारका फिल्टरहरु अाउँछन।

And then there is a whole range of filters.

यस्ता फिल्टरहरुले हामीलाई ठ्याक्कै

These filters take us from all sound

down to what we pay attention to.

त्यहाँ पुर्याउछन जुन कुरा हामी सुन्न खोजिरहेका हुन्छौँ।

Most people are entirely unconscious of these filters.

धेरै जनालाई यस्ता फिल्टरबारे

थाहा नै हुदैँन।

But they actually create our reality in a way,

तर खासमा तिनीहरुले नै वास्तविकता देखाउँछन,

because they tell us what we're paying attention to right now.

किनभने यस्ता फिल्टरहरुले नै हामी कुन कुरामा ध्यान दिदैँ छौँ भन्ने बताउँछन्।

I'll give you one example of that.

म एउटा उदाहरण दिन्छु:

Intention is very important in sound, in listening.

सुन्नको लागि नियत पनि महत्वपुर्ण कुरा हो।

When I married my wife,

जब मैले बिहे गरेँ,

I promised her I would listen to her every day

मैले वाचा गरेको थिएँ उनका कुरा सधैँ सुन्नेछु

as if for the first time.

जिन्दगीमा पहिलो पटक।

र अहिले म सधैँ यो कुरा पुरा गर्न सकेको छैन।

Now that's something I fall short of on a daily basis.

(हाँसो)

(Laughter)

But it's a great intention to have in a relationship.

तर यस्तो अभिप्राय राख्नु सम्बन्धमा राम्रो हुन्छ।

(Laughter)

तर यो पनि सबै होइन।

But that's not all.

ध्वनिले नै हामीलाई स्पेस(स्थान) र समयमा स्थापित गराउँछ।

Sound places us in space and in time.

यदि तपाईले अहिले यो कोठामा आँखा बन्द गर्नुभयो भने पनि

If you close your eyes right now in this room,

you're aware of the size of the room

तपाईँले यो कोठाको साइज अनुमान लगाउन सक्नुहुन्छ

प्रतिध्वनिबाट

from the reverberation and the bouncing of the sound off the surfaces;

र भित्ताहरुबाट फर्केको आवाज सुनेर।

you're aware of how many people are around you,

र यहाँ कति मान्छे छन भन्ने पनि अनुमान लगाउन सकिन्छ

किनभन्दा सानासाना आवाजहरु तपाईँहरु सुनिरहनुभएको छ।

because of the micro-noises you're receiving.

And sound places us in time as well,

अनि ध्वनिले हामीलाई समयमा राख्छ,

because sound always has time embedded in it.

किनभन्दा ध्वनिमा सधैँ

समय पनि समाहित हुन्छ।

In fact, I would suggest that our listening is the main way

खासमा, म के भन्न रुचाउँछु भने सुनाई नै प्रमुख कुरा हो

that we experience the flow of time

जसबाट हामी समयलाई अनुभव गर्छौँ

from past to future.

विगतदेखि भविष्यसम्म।

त्यसैले "ध्वन्यात्मकता नै समय र अर्थ हो(Sonority is time and meaningJean-Luc Nancy)" -- एउटा राम्रो उद्गार।

So, "Sonority is time and meaning" -- a great quote.

मैले सुरुमा नै भनेको थिएँ, हामीहरु सुन्ने क्षमता गुमाउँदै छौँ।

I said at the beginning, we're losing our listening.

मैले किन त्यस्तो भनेँ त?

Why did I say that?

Well, there are a lot of reasons for this.

त्यसको पछाडि धेरै कारणहरु छन्।

First of all, we invented ways of recording --

पहिलो, हामीले रेकर्डिङ प्रविधि पत्ता लगायौँ--

पहिले लेखाई, त्यसपछि ध्वनि रेकर्डिङ

first writing, then audio recording and now video recording as well.

अनि अहिले भिडियो रेकर्डिङ।

The premium on accurate and careful listening has simply disappeared.

जुन ध्यान र शुध्द सुन्ने प्रयास गरिन्थ्यो

त्यो सजिलो हराएर गयो।

Secondly, the world is now so noisy,

दोस्रो, संसार धेरै कोलाहलमय छ,

(Noise) with this cacophony going on visually and auditorily,

(हल्ला) यस्ता कर्कश हल्लाहरु भइरहेछन,

श्रव्य र दृश्य दुवैमा,

it's just hard to listen;

अनि सुन्न गार्हो हुदै छ,

it's tiring to listen.

अनि सुन्दैमा थाकिने भइसक्यो।

Many people take refuge in headphones,

धेरै मानिसहरुले हेडफोन प्रयोग गर्छन,

but they turn big, public spaces like this,

तर त्यसले पनि ठुला, सार्वजनिक स्थल,

shared soundscapes,

जस्तै यहाँ, यी साझा ध्वनिहरु,

into millions of tiny, little personal sound bubbles.

लाखौँ, साना, मसिना व्यक्तिगत ध्वनिवृत्तमा परिवर्तन हुन्छन्।

In this scenario, nobody's listening to anybody.

यस्तो परिदृश्यमा, कसैले कसैलाई सुनेको हुदैँन।

हामीहरु अधैर्य बन्दै छौँ।

We're becoming impatient.

हामीलाई वक्तृत्व मन पर्दैन,

We don't want oratory anymore; we want sound bites.

चाखलाग्दो बयान मन पर्छ।

And the art of conversation is being replaced -- dangerously, I think --

साथै कुराकानीको कला

प्रतिस्थापित हुदैँ छ-- खतरनाक रुपमा, मेरो विचारमा--

by personal broadcasting.

व्यक्त्तिगत सन्चारले।

I don't know how much listening there is in this conversation,

म भन्न सक्दिन यो प्रवचनमा कतिको सुनिएको छ,

दुखद कुरा यो सर्वत्र छ,

which is sadly very common, especially in the UK.

खासगरि संयुक्त अधिराज्यमा।

We're becoming desensitized.

हामीहरु कम संवेदनशील हुदैँ छौँ।

Our media have to scream at us with these kinds of headlines

हाम्रा मिडियाहरु कराउनै पर्छ हेडलाइनहरु तिर

in order to get our attention.

हाम्रो ध्यान तान्न।

And that means it's harder for us to pay attention

र यसले के बताउँछ भने हाम्रो ध्यान पुग्दैन

साना, मसिना,

to the quiet, the subtle, the understated.

अनि कम चर्चा गरिएकामा।

This is a serious problem that we're losing our listening.

यो गम्भिर समस्या हो कि हामी सुन्ने क्षमता गुमाउदैँ ‍छौँ।

This is not trivial,

यो साधारण हुदैँ होइन।

because listening is our access to understanding.

किनभने सुनाई हाम्रो बुझाईको ढोका हो।

सचेत सुनाईले सधैँ बुझाईलाई सघाउँछ।

Conscious listening always creates understanding,

and only without conscious listening

र सचेत सुनाई बिना

can these things happen.

यस्ता कुरा हुन सक्छन--

A world where we don't listen to each other at all

एउटा यस्तो संसार जहाँ एउटाले अर्कोलाई सुन्दैन,

पक्कै पनि डरलाग्दो ठाउँ हुनेछ।

is a very scary place indeed.

त्यसैले म के कुरा बाँड्न चाहन्छु भने

So I'd like to share with you five simple exercises,

पाँच साधारण अभ्यासहरु, साधनहरु जुन तपाईँ सगैँ लिएर जहाँ पनि पुग्न सक्नुहुन्छ,

tools you can take away with you,

आफ्नो सचेत सुनाईलाई सुधार्न।

to improve your own conscious listening.

के तपाईँहरु यो चाहनुहुन्छ?

Would you like that?

Audience: Yes!

(श्रोताहरु : हजुर) राम्रो।

Good. The first one is silence.

पहिलो हो शान्ति।

Just three minutes a day of silence is a wonderful exercise

दिनमा तीन मिनेट (शान्तिमा)मौन बस्नु

एउटा राम्रो अभ्यास हो

to reset your ears and to recalibrate,

जसले तपाईँका कानलाई जाँचेर पहिलेकै अवस्थामा पुर्याउँछ

so that you can hear the quiet again.

अनि तपाईँले पहिले जस्तै सुन्न सक्नुहुन्छ।

यदि पुर्ण शान्ति मिल्दैन भने

If you can't get absolute silence,

go for quiet, that's absolutely fine.

चुपचाप भए पनि हुन्छ।

Second, I call this "the mixer."

दोस्रो, म यसलाई मिक्सर भन्छु।

(Noise) So even if you're in a noisy environment like this --

(हल्ला) यदि यस्तो कोलाहलमय वातावरणमा तपाईँ पर्नुभयो भने--

र हामी सबैजसोले धेरैजसो समय यस्तै हल्लामा बस्छौँ --

and we all spend a lot of time in places like this --

listen in the coffee bar to how many channels of sound can I hear?

कफि बार सुनौँ

कति च्यानलहरु मैले सुन्न सक्छु त?

How many individual channels in that mix am I listening to?

ती मध्ये कति च्यानललाई मैले खासमा सुनिरहेको हुन्छु?

You can do it in a beautiful place as well, like in a lake.

तपाईँले यो सुन्दर ठाउँमा पनि गर्न सक्नुहुन्छ, जस्तै तालको छेउछाउमा।

कति चराको आवाज म सुन्न सक्छु?

How many birds am I hearing?

Where are they? Where are those ripples?

तिनीहरु कहाँ छन? अनि त्यो छाल नि?

It's a great exercise for improving the quality of your listening.

यो एउटा राम्रो अभ्यास हो

सुन्ने क्षमताको गुणस्तर बढाउनको लागि।

Third, this exercise I call "savoring," and this is a beautiful exercise.

तेस्रो, यो अभ्यासलाई म रमाउनु भन्छु,

र यो एउटा सुन्दर अभ्यास हो।

It's about enjoying mundane sounds.

यो साधारण आवाजहरुमा नै रमाउनुसित सम्बन्धित छ।

This, for example, is my tumble dryer.

ल, उदाहरणको लागि, मेरो सुकाउने मेसिनलाई लिउँ।

(Dryer)

(ड्रायरको आवाज) यो वाल्ट्ज सङ्गीत हो।

It's a waltz -- one, two, three; one, two, three; one, two, three.

एक, दुइ, तीन।एक, दुइ, तीन।एक, दुइ, तीन।

मलाई यो मन पर्छ।

I love it!

Or just try this one on for size.

अथवा यो पो विचार गर्ने कि?

(Coffee grinder)

(कफि पिस्ने )

Wow!

आहा!

So, mundane sounds can be really interesting --

यस्ता साधारण ध्वनिहरु पनि रोचक हुन्छन ध्यान दिने हो भने।

if you pay attention.

म यसलाई अदृश्य वाद्य भन्छु।

I call that the "hidden choir" -- it's around us all the time.

यस्ता ध्वनि सधैँ हाम्रो वरिपरि भेटिन्छन।

अर्को अभ्यास

The next exercise is probably the most important of all of these,

जुन सबैभन्दा महत्वपुर्ण हुन पनि सक्छ,

जब तपाईँले एउटा कुरा छोड्नुहुन्छ।

if you just take one thing away.

This is listening positions --

त्यो सुन्ने अवस्था वा आसन हो --

the idea that you can move your listening position

मुल कुरा के भने तपाईँले आफ्नो सुन्ने आसन वा अवस्था परिवर्तन गर्ने

जबसम्म उचित सुन्ने अवस्थामा पुगिदैँन।

to what's appropriate to what you're listening to.

यो पनि ती फिल्टरहरुसँग नै खेल्ने हो।

This is playing with those filters.

तपाईँलाई याद छ नि, मैले सुरुमा तपाईहरुलाई फिल्टर दिएको थिएँ।

Remember I gave you those filters?

अब यसको खेल सुरु भयो तिनिहरुलाई लिभर जस्तो गरेर

It's starting to play with them as levers,

तिनीहरुबारे सचेत हुने र फरकफरक ठाउँमा सारेर हेर्ने।

to get conscious about them and to move to different places.

यी केही सुन्ने अवस्था वा आसनहरु हुन,

These are just some of the listening positions,

जुन तपाईँहरु प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ।

or scales of listening positions, that you can use.

There are many.

यस्ता धेरै छन।

Have fun with that. It's very exciting.

यसमा रमाउनुस। यो रोचक पनि छ।

And finally, an acronym.

अनि अन्तिममा एउटा संक्षेप है।

You can use this in listening, in communication.

तपाईँले यसलाई सुनाईमा वा सन्चारमा प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ।

If you're in any one of those roles --

यदि तपाईँ यस्तो रोलमा हुनुहुन्छ भने --

and I think that probably is everybody who's listening to this talk --

र मलाई लाग्छ सबैजसो जो यो प्रवचन सुन्दै हुनहुन्छ --

the acronym is RASA,

यो संक्षेप हो 'रस'।(RASA)

which is the Sanskrit word for "juice" or "essence."

जुन एउटा संस्कृत शब्द हो

रस वा सारको लागि।

And RASA stands for "Receive," which means pay attention to the person;

अब 'रस' को पुरा रुप हुन्छ पाउनु (Receive)

अर्थात स्रोत तिर ध्यान दिएर केहि पाउनु,

सराहना गर्नु (Appreciate), सानो आवाज निकाल्नु

"Appreciate," making little noises like "hmm," "oh," "OK";

जस्तै अँ, ओहो, ठिक छ,

"Summarize" -- the word "so" is very important in communication;

सारांश निकाल्नु (Summarize), "त्यसैले" भन्ने शब्द सन्चारमा धेरै महत्वपुर्ण छ,

अनि सोध्नु(Ask), पछि प्रश्न सोध्ने।

and "Ask," ask questions afterwards.

Now sound is my passion, it's my life.

अहिले आवाज नै मेरो लागि उत्साह हो, यो नै मेरो जिवन हो।

I wrote a whole book about it. So I live to listen.

मैले यसकै बारेमा किताब लेखिसकेँ। त्यसैले म सुन्नकै लागि बाँच्छु।

यो अति नै धेरै हुन सक्छ कति मानिसहरुको लागि।

That's too much to ask for most people.

तर म के मा विश्वास गर्छु भने मान्छेले

But I believe that every human being needs to listen consciously

सचेत भएर सुन्नुपर्छ

in order to live fully --

पुरा जिवन जिउनलाई‍--

स्थान (space) र समयमा जोडिन

connected in space and in time to the physical world around us,

हाम्रो वरपरको भौतिक संसारसँग,

connected in understanding to each other,

एक अर्काको बुझाइलाई जोड्न,

आध्यात्मिक संयोजनको कुरै नगरौँ,

not to mention spiritually connected,

किनकि मैले थाहा पाएको आध्यात्मिक मार्गमा

because every spiritual path I know of has listening and contemplation

सुनाइ र यसको मनन

नै केन्द्रमा रहेको छ।

at its heart.

That's why we need to teach listening in our schools as a skill.

त्यसैले

हाम्रा स्कुलहरुमा सुन्न सिकाइनु पर्छ

एउटा सीपको रुपमा।

Why is it not taught? It's crazy.

यो किन गरिदैनँ? अनौठो छ।

यदि हामीले सुनाइलाई स्कुलमा सिकाइयो भने,

And if we can teach listening in our schools,

we can take our listening off that slippery slope

हाम्रो सुनाइलाई भिरालो धरापबाट

to that dangerous, scary world that I talked about,

खतरनाक संसारमा ल्याउन सक्छौँ जसको बारेमा मैले कुरा गरेँ

and move it to a place where everybody is consciously listening all the time,

र त्यहाँ लैजान सक्छौँ जहाँ सबै सचेत भएर सुनिरहेका हुनेछन --

or at least capable of doing it.

अथवा कम्तिमा यसको लागि तयार हुनेछन।

Now, I don't know how to do that,

अहिले त्यो कसरी होला भन्न सकिदैँन,

but this is TED,

तर यो TED हो,

and I think the TED community is capable of anything.

र मलाई लाग्छ TED समुदाय जे गर्न पनि सक्षम छ।

So I invite you to connect with me, connect with each other,

त्यसैले म तपाईँलाई मसँग सम्पर्क गर्न निम्त्याउँछु, र सबैसँग सम्पर्कमा रहनको लागि,

take this mission out.

यो कार्यलाई सबैतिर पुर्याउनुहोस अनि स्कुलमा पनि सुनाइ सिकाइयोस,

And let's get listening taught in schools,

जसले संसारलाई यस्तो पुस्तामा रुपान्तरण गरोस जुन सचेत सुनाइ सहितको हुनेछ --

and transform the world in one generation

to a conscious, listening world -- a world of connection,

संचार सम्पर्कको संसार,

a world of understanding

बुझाइको अनि शान्तिको संसार।

and a world of peace.

Thank you for listening to me today.

मलाई आज सुनिदिनु भएकोमा धन्यवाद।

(Applause)

(ताली)