5 ways to listen better | Julian Treasure | TED

Translator: Tatevik Avetisyan Reviewer: Luiza Hakobyan

We are losing our listening.

Մենք կորցնում ենք լսելու ունակությունը:

We spend roughly 60 percent of our communication time listening,

Հաղորդակցվելու ժամանակի մոտ 60 տոկոսը ծախսում ենք լսելու վրա:

but we're not very good at it.

Սակայն այնքան էլ լավ չենք լսելուց:

We retain just 25 percent of what we hear.

Մեր լսածի միայն 25 տոկոսն ենք մտապահում:

Now -- not you, not this talk,

Նկատի չունեմ ձեզ կամ այս ելույթը,

but that is generally true.

բայց հիմնականում դա այդպես է:

(Laughter)

Եկեք սահմանենք լսելը

Let's define listening as making meaning from sound.

որպես հնչյունների իմաստավորում:

It's a mental process,

Դա մտավոր աշխատանք է,

and it's a process of extraction.

իմաստի տարանջատման աշխատանք:

Մենք այդ անելու համար հիանալի մեթոդներ ենք կիրառում:

We use some pretty cool techniques to do this.

Դրանցից մեկը հնչյունների համախումբը ճանաչելն է:

One of them is pattern recognition.

(Ամբոխի աղմուկ): Եթե նման երեկույթի ժամանակ

(Crowd noises) So in a cocktail party like this,

if I say, "David, Sara, pay attention" -- some of you just sat up.

ասեմ` «Դեյվիդ, Սառա, լսեք»

ձեզնից ոմանք ուշադրություն կդարձնեն:

We recognize patterns to distinguish noise from signal,

Մենք ճանաչում ենք ձայնային համադրությունները

և տարբերակում աղմուկն ազդակից,

and especially our name.

հատկապես մեր անունը:

Differencing is another technique we use.

Տարբերակումը ևս մի միջոց է, որ կիրառում ենք:

If I left this pink noise on for more than a couple of minutes,

Եթե այս կատարյալ աղմուկը մի քանի րոպեից ավելի թողնեմ,

(Pink noise) you would literally cease to hear it.

դուք պարզապես կդադարեք այն լսել:

Մենք լսում ենք տարբերությունները

We listen to differences; we discount sounds that remain the same.

և անտեսում չփոփոխվող հնչյունները:

Բացի այդ գոյություն ունեն բազմատեսակ ֆիլտրեր:

And then there is a whole range of filters.

Ֆիլտրերի միջոցով մենք բոլոր ձայներից տարորոշում ենք,

These filters take us from all sound

down to what we pay attention to.

թե որոնց ուշադրություն դարձնենք:

Most people are entirely unconscious of these filters.

Մարդկանց մեծ մասը նույնիսկ չի գիտակցում

այդ ֆիլտրերի գոյության մասին:

But they actually create our reality in a way,

Բայց հենց դրանք են ստեղծում մեր իրականությունը

because they tell us what we're paying attention to right now.

և պայմանավորում` ինչին այդ պահին ուշադրություն դարձնել:

I'll give you one example of that.

Մի օրինակ բերեմ.

Intention is very important in sound, in listening.

նպատակադրվածությունը շատ կարևոր է հնչյունների տարորշման և լսելու համար:

When I married my wife,

Երբ ամուսնացա,

I promised her I would listen to her every day

կնոջս խոստացա, որ նրան կլսեմ ամեն օր այնպես,

as if for the first time.

ասես առաջին անգամ:

Դե իհարկե, դա ինձ մոտ չի ստացվում գրեթե ամեն օր

Now that's something I fall short of on a daily basis.

(Ծիծաղ)

(Laughter)

But it's a great intention to have in a relationship.

Բայց մեր հարաբերություններում սա շատ կարևոր մտադրություն է:

(Laughter)

Բայց սա դեռ ամենը չէ:

But that's not all.

Հնչյունը մեզ նաև տարածական և ժամանակային պատկերացում է տալիս:

Sound places us in space and in time.

Եթե փակեք ձեր աչքերը հենց հիմա այս սենյակում,

If you close your eyes right now in this room,

you're aware of the size of the room

միևնույն է, պատկերացում եք կազմում սրահի չափսի մասին`

դրա մակերեսներից եկող

from the reverberation and the bouncing of the sound off the surfaces;

ձայնային ալիքների տատանումների շնորհիվ:

you're aware of how many people are around you,

Գիտակցում եք նաև` քանի մարդ կա ձեր շուրջը,

քանի որ ձեզ են հասնում միկրոձայնային ալիքները:

because of the micro-noises you're receiving.

And sound places us in time as well,

Ձայնը մեզ նաև ժամանակի զգացողություն է տալիս,

because sound always has time embedded in it.

քանի որ ժամանակը միշտ

պարփակված է նրանում:

In fact, I would suggest that our listening is the main way

Ի դեպ, կարող եմ հավաստիացնել նաև, որ

that we experience the flow of time

լսելու միջոցով ենք ընկալում ժամանակի ընթացքը`

from past to future.

անցյալից մինչ ապագա:

«Հնչյունությունը ժամանակ և իմաստ է», հիանալի է ասված:

So, "Sonority is time and meaning" -- a great quote.

Սկզբում նշեցի, որ մենք կորցնում ենք լսելու ունակությունը:

I said at the beginning, we're losing our listening.

Իսկ ինչու՞ նշեցի:

Why did I say that?

Well, there are a lot of reasons for this.

Դրա պատճառները շատ են:

First of all, we invented ways of recording --

Առաջինը, ստեղծել ենք տեղեկատվությունը փաստագրելու միջոցներ`

սկզբում գրելը, հետո ձայնագրումը,

first writing, then audio recording and now video recording as well.

իսկ հիմա նաև տեսագրումը:

The premium on accurate and careful listening has simply disappeared.

Ուշադիր և ճշգրիտ լսելու արժեքը

պարզապես անհետացել է:

Secondly, the world is now so noisy,

Երկրորդ, աշխարհն այժմ այնքան աղմկոտ է:

(Noise) with this cacophony going on visually and auditorily,

(Աղմուկ) Այս աններդաշնակության պայմաններում,

լսողական և տեսողական,

it's just hard to listen;

պարզապես դժվար է լսել:

it's tiring to listen.

Լսելը հոգնեցուցիչ է:

Many people take refuge in headphones,

Շատերն աղմուկից փրկություն են գտնում ականջակալներ կրելով:

but they turn big, public spaces like this,

Սակայն նրանք այս մեծ հանրային տարածքը`

shared soundscapes,

ձայնային ընդհանուր տարածքը

into millions of tiny, little personal sound bubbles.

վերածում են միլիոնավոր աննշան ձայնային միավորների:

In this scenario, nobody's listening to anybody.

Այս սցենարի դեպքում ոչ ոք մյուսին չի լսում:

Մենք անհամբեր ենք դառնում:

We're becoming impatient.

Մենք այլևս պերճախոսություն չենք ցանկանում լսել,

We don't want oratory anymore; we want sound bites.

այլ հնչյունների պատառիկներ:

And the art of conversation is being replaced -- dangerously, I think --

Եվ զրույցի արվեստը,

ըստ իս, վտանգավոր ձևով փոխարինվում է

by personal broadcasting.

սեփական անձը ներկայացնելով:

I don't know how much listening there is in this conversation,

Չգիտեմ, թե որքան է լսելու բաժինը այսպիսի զրույցում,

որը հաճախ է պատահում

which is sadly very common, especially in the UK.

հատկապես Միացյալ Թագավորությունում:

We're becoming desensitized.

Մեր ընկալունակությունը թուլանում է:

Our media have to scream at us with these kinds of headlines

Լրատվամիջոցները այսպիսի ճչացող գլխագրերով են ստիպված

in order to get our attention.

գրավել մեր ուշադրությունը:

And that means it's harder for us to pay attention

Դա նշանակում է` մենք դժվարանում ենք ուշադրություն դարձնել

նրբորեն, անուղղակիորեն

to the quiet, the subtle, the understated.

կամ ոչ բացահայտորեն ասվածին:

This is a serious problem that we're losing our listening.

Այն, որ լսելու ունակությունը կորցնում ենք, լուրջ խնդիր է:

This is not trivial,

Սա անկարևոր մանրուք չէ,

because listening is our access to understanding.

քանի որ լսելը քայլ է դեպի հասկացողություն:

Գիտակցաբար լսելը միշտ տանում է ըմբռնման:

Conscious listening always creates understanding,

and only without conscious listening

Եվ միայն չգիտակցված լսելու պարագայում

can these things happen.

կարող են այսպիսի բաներ պատահել.

A world where we don't listen to each other at all

աշխարհը, որտեղ միմյանց բացարձակ չեն լսում,

իսկապես սարսափելի վայր է:

is a very scary place indeed.

Այսպիսով, կցանկանայի ձեզ ներկայացնել

So I'd like to share with you five simple exercises,

հինգ պարզ վարժություն, մատչելի միջոցներ`

tools you can take away with you,

բարելավելու ձեր գիտակցված լսողությունը:

to improve your own conscious listening.

Կցանկանա՞ք:

Would you like that?

Audience: Yes!

(Հանդիսատեսը` այո) Բարի:

Good. The first one is silence.

Առաջինը լռությունն է:

Just three minutes a day of silence is a wonderful exercise

Օրական գոնե երեք րոպե լռությունը

հիանալի վարժանք է

to reset your ears and to recalibrate,

ականջները հանգստացնելու և վերալիցքավորվելու համար,

so that you can hear the quiet again.

որպեսզի կրկին կարողանաք ունկնդիր լինել լռությանը:

Եթե չեք կարող բացարձակ լռության մեջ լինել,

If you can't get absolute silence,

go for quiet, that's absolutely fine.

ապա գոնե անաղմուկ վայր ընտրեք, որը նույնպես ընդունելի է:

Second, I call this "the mixer."

Երկրորդ, սա ես ձայների խառնուրդ եմ անվանում

(Noise) So even if you're in a noisy environment like this --

Նույնիսկ եթե այսպիսի աղմկոտ միջավայրում եք գտնվում,

իսկ մենք հաճախ ենք այսպիսի վայրերում լինում,

and we all spend a lot of time in places like this --

listen in the coffee bar to how many channels of sound can I hear?

ուշադրություն դարձրեք, թե օրինակ սրճարանում

քանի աղբյուրից եք ձայն լսում:

How many individual channels in that mix am I listening to?

Այս խառնուրդի մեջ քանի՞ առանձին ձայն եք լսում:

You can do it in a beautiful place as well, like in a lake.

Նույնը կարելի է անել նաև մի գեղեցիկ վայրում,օրինակ լճի մոտ:

Քանի՞ թռչունի ձայն եք լսում:

How many birds am I hearing?

Where are they? Where are those ripples?

Որտե՞ղ են դրանք: Որտեղի՞ց է գալիս կոհակների ձայնը:

It's a great exercise for improving the quality of your listening.

Հիանալի վարժանք է

լսելու որակը լավացնելու համար:

Third, this exercise I call "savoring," and this is a beautiful exercise.

Երրորդ վարժությունն անվանում եմ ըմբոշխնում.

գեղեցիկ վարժանք է:

It's about enjoying mundane sounds.

Խոսքն առօրյա ձայներից հաճույք ստանալու մասին է:

This, for example, is my tumble dryer.

Սա, օրինակ, իմ չորացուցիչն է

(Dryer)

(Չորացուցիչի ձայնը) Ասես վալս է.

It's a waltz -- one, two, three; one, two, three; one, two, three.

մեկ-երկու-երեք, մեկ-երկու-երեք:

Ինձ իսկապես դուր է գալիս:

I love it!

Or just try this one on for size.

Իսկ հապա մի սա փորձեք

(Coffee grinder)

(Սրճաղացի ձայն):

Wow!

Օ՜:

So, mundane sounds can be really interesting --

Առօրյա ձայներն իսկապես հետաքրքիր են, եթե ուշադրություն դարձնեք:

if you pay attention.

Դա անվանում եմ թաքնված երգչախումբ:

I call that the "hidden choir" -- it's around us all the time.

Միշտ մեզ հետ է:

Հաջորդ վարժանքը

The next exercise is probably the most important of all of these,

հավանաբար ամենից կարևորն է,

եթե միայն դա հիշելու լինեք:

if you just take one thing away.

This is listening positions --

Խոսքը լսելու շեշտադրումների մասին է`

the idea that you can move your listening position

կարող եք ինքներդ ընտրություն կատարել լսելու այն,

ինչը նպատակահարմար է կամ ինչը ցանկանում եք լսել:

to what's appropriate to what you're listening to.

Սա այն ֆիլտրերի փորձարկմանն է վերաբերում:

This is playing with those filters.

Հիշու՞մ եք այն ֆիլտրերը, որոնց օրինակները բերեցի սկզբում:

Remember I gave you those filters?

Սկսեք որպես լծակներ փորձարկել դրանք,

It's starting to play with them as levers,

գիտակցված ընկալել և տեղափոխվել տարբեր տարածքներ:

to get conscious about them and to move to different places.

Սրանք լսելու դիրքերից

These are just some of the listening positions,

կամ աստիճաններից մի քանիսն են միայն, որ կարող եք կիրառել:

or scales of listening positions, that you can use.

There are many.

Այդպիսիք շատ կան:

Have fun with that. It's very exciting.

Հաճույք ստացեք դրանք օգտագործելուց: Շատ ոգևորիչ է:

And finally, an acronym.

Վերջում մի հապավում ներկայացնեմ:

You can use this in listening, in communication.

Կարող եք կիրառել լսելիս, հաղորդակցվելիս:

If you're in any one of those roles --

Եթե այդ երկու դերերից մեկում եք,

and I think that probably is everybody who's listening to this talk --

որն այս դեպքում վերաբերում է բոլորիդ, քանի որ լսում եք այս ելույթը:

the acronym is RASA,

հապավումը կոչվում է RASA.

which is the Sanskrit word for "juice" or "essence."

սանսկրիտերենից թարգմանաբար նշանակում է

կենսահյութ կամ էություն:

And RASA stands for "Receive," which means pay attention to the person;

RASA նշանակում է Ընկալել,

այսինքն ուշադրություն դարձնել մարդուն,

Գնահատել` արձագանքելով արտահայտչամիջոցներով,

"Appreciate," making little noises like "hmm," "oh," "OK";

ինչպես` ըհը, այո, օ, բարի,

"Summarize" -- the word "so" is very important in communication;

Ամփոփել, «այսպիսով» բառը շատ կարևոր է հաղորդակցության մեջ,

Հարցնել` վերջում հարցեր տվեք:

and "Ask," ask questions afterwards.

Now sound is my passion, it's my life.

Այպիսով, հնչյունը իմ կիրքն է, իմ կյանքը:

I wrote a whole book about it. So I live to listen.

Մի ամբողջ գիրք եմ գրել դրա մասին: Ապրում եմ լսելու համար:

Իհարկե շատերից այդչափ նվիրում ակնկալելը չափազանց է:

That's too much to ask for most people.

Սակայն հավատացած եմ, որ յուրաքանչյուր մարդ

But I believe that every human being needs to listen consciously

պետք է գիտակցաբար լսի

in order to live fully --

լիարժեք ապրելու համար.

ժամանակի ու տարածության մեջ

connected in space and in time to the physical world around us,

մեզ շրջապատող ֆիզիկական աշխարհի հետ կապակցված լինելու,

connected in understanding to each other,

փոխըմբռնման շնորհիվ միմյանց հետ կապված լինելու համար:

Էլ չեմ ասում հոգևոր կապվածության մասին,

not to mention spiritually connected,

քանի որ իմ գիտեցած ցանկացած հոգևոր ճանապարհի հիմքում

because every spiritual path I know of has listening and contemplation

լսելն ու խորհելն

է ընկած:

at its heart.

That's why we need to teach listening in our schools as a skill.

Այդ իսկ պատճառով

մեր դպրոցներում լսելը պետք է դասավանդենք

որպես հմտություն:

Why is it not taught? It's crazy.

Ինչու՞ այն չի դասավանդվում: Անհեթեթություն է:

Եվ եթե լսելու հմտություններ սովորեցնենք մեր դպրոցներում,

And if we can teach listening in our schools,

we can take our listening off that slippery slope

ապա լսելու անկման վտանգավոր միտումը

to that dangerous, scary world that I talked about,

և սարսափելի աշխարհի հավանականությունը կարող ենք կանխել

and move it to a place where everybody is consciously listening all the time,

և տեղափոխվել մեկ այլ իրողություն, որտեղ բոլորը միմյանց գիտակցաբար լսում են

or at least capable of doing it.

կամ առնվազն ունակ են այդ անելու:

Now, I don't know how to do that,

Չգիտեմ ինչպես դրան հասնել,

but this is TED,

սակայն սա TEDն է,

and I think the TED community is capable of anything.

իսկ TED-ի համայնքը ցանկացած բան անելու ներուժ ունի:

So I invite you to connect with me, connect with each other,

Ուրեմն, հրավիրում եմ բոլորիդ միանալու ինձ, միանալու մեկմեկու`

take this mission out.

այս առաքելությունը ստանձնելու և դպրոցում դասավանդելու

And let's get listening taught in schools,

մեկ սերնդի աշխարհը փոխելով, լսող,

and transform the world in one generation

to a conscious, listening world -- a world of connection,

փոխկապակցված, փոխըմբռնող

a world of understanding

և խաղաղ աշխարհ ստեղծելու համար:

and a world of peace.

Thank you for listening to me today.

Շնորհակալ եմ, որ լսեցիք ինձ այսօր:

(Applause)

(Ծափահարություններ)