5 ways to listen better | Julian Treasure | TED

Julian Treasure: 5 cách để nghe tốt hơn

Translator: Tu Tran Reviewer: Hoang Ly

We are losing our listening.

Chúng ta đang mất đi khả năng lắng nghe của mình

We spend roughly 60 percent of our communication time listening,

Chúng ta dành gần 60% thời gian giao tiếp cho việc nghe,

but we're not very good at it.

nhưng lại không nghe tốt.

We retain just 25 percent of what we hear.

Chúng ta chỉ ghi nhớ 25% những gì nghe được

Now -- not you, not this talk,

Không phải quý vị, không phải bài nói này,

but that is generally true.

mà nói chung chung là vậy.

(Laughter)

Hãy thử định nghĩa lắng nghe

Let's define listening as making meaning from sound.

là việc làm âm thanh trở nên có nghĩa.

It's a mental process,

Đó là một hoạt động trí não

and it's a process of extraction.

và là một quá trình trích rút.

Chúng ta sử dụng vài kỹ thuật khá là hay để làm điều này

We use some pretty cool techniques to do this.

Một trong số đó là nhận diện kiểu mẫu.

One of them is pattern recognition.

(Tiếng ồn đám đông) Nên trong một buổi tiệc như thế này,

(Crowd noises) So in a cocktail party like this,

if I say, "David, Sara, pay attention" -- some of you just sat up.

nếu tôi nói "Chú ý, David, Sara"

một số trong quý vị chỉ giật mình.

We recognize patterns to distinguish noise from signal,

Chúng ta nhận diện các kiểu mẫu

để phân biệt tiếng ồn và tín hiệu

and especially our name.

và đặc biệt là tên mình.

Differencing is another technique we use.

Phân biệt là một kỹ thuật khác mà chúng ta sử dụng

If I left this pink noise on for more than a couple of minutes,

Nếu tôi để mặc tiếng ồn ào này tiếp tục hơn hai phút

(Pink noise) you would literally cease to hear it.

chính xác là quý vị sẽ không nghe nó nữa

Chúng ta lắng nghe sự khác biệt

We listen to differences; we discount sounds that remain the same.

chúng ta không để ý những âm thanh giống nhau.

Và rồi có một dãy bộ lọc

And then there is a whole range of filters.

Tất cả âm thanh khi đi qua những bộ lọc này

These filters take us from all sound

down to what we pay attention to.

chỉ được giữ lại những gì chúng ta muốn chú ý.

Most people are entirely unconscious of these filters.

Hầu hết mọi người hoàn toàn không hay biết

về những bộ lọc này.

But they actually create our reality in a way,

Nhưng chúng, trên một phương diện nào đó, tạo ra hiện thực,

because they tell us what we're paying attention to right now.

bởi vì chúng cho biết điều chúng ta đang tập trung vào lúc này.

I'll give you one example of that.

Cho quý vị một ví dụ về điều này:

Intention is very important in sound, in listening.

Mục đích đóng vai trò rất quen trọng trong âm thanh, trong sự lắng nghe.

When I married my wife,

Khi tôi cưới vợ,

I promised her I would listen to her every day

tôi hứa là tôi sẽ luôn lắng nghe cô ấy mỗi ngày

as if for the first time.

như những ngày đầu mới quen.

Bây giờ hình như mỗi ngày tôi chỉ còn nghe một ít ngắn ngủi nhất định.

Now that's something I fall short of on a daily basis.

(Tiếng cười)

(Laughter)

But it's a great intention to have in a relationship.

Nhưng đó là một mục tiêu rất đáng có trong một mối quan hệ.

(Laughter)

Nhưng không phải tất cả.

But that's not all.

Âm thanh đặt chúng ta vào không gian và thời gian.

Sound places us in space and in time.

Nếu ngay bây giờ quý vị nhắm mắt lại ở trong căn phòng này,

If you close your eyes right now in this room,

you're aware of the size of the room

quý vị nhận biết được kích cỡ căn phòng

nhờ âm thanh vang

from the reverberation and the bouncing of the sound off the surfaces;

và dội trên bề mặt.

you're aware of how many people are around you,

Và quý vị nhận biết có bao nhiêu người xung quanh

nhờ có những tiếng động rất nhỏ mà quí vị đang nhận được.

because of the micro-noises you're receiving.

And sound places us in time as well,

Âm thanh còn đặt chúng ta vào thời gian nữa

because sound always has time embedded in it.

bởi vì thời gian luôn luôn

gắn liền với âm thanh.

In fact, I would suggest that our listening is the main way

Thực ra, tôi cho rằng lắng nghe là cách thức chính

that we experience the flow of time

mà chúng ta nhận biết dòng chảy thời gian

from past to future.

từ quá khứ tới tương lai

Vì thế, có một câu nói nổi tiếng là "Độ vang là thời gian và có ý nghĩa"

So, "Sonority is time and meaning" -- a great quote.

Như tôi nói lúc đầu, chúng ta đang mất đi sự lắng nghe của mình.

I said at the beginning, we're losing our listening.

Vì sao tôi nói vậy?

Why did I say that?

Well, there are a lot of reasons for this.

Có nhiều lý do để giải thích

First of all, we invented ways of recording --

Đầu tiên là chúng ta phát minh ra cách ghi lại --

đầu tiên là viết lại, rồi thu âm lại

first writing, then audio recording and now video recording as well.

và giờ có cả ghi hình nữa.

The premium on accurate and careful listening has simply disappeared.

Động lực để lắng nghe chính xác và cẩn thận

đã biến mất một cách giản vậy.

Secondly, the world is now so noisy,

Thứ hai là, thế giới bây giờ quá ồn ào

(Noise) with this cacophony going on visually and auditorily,

(Tiếng ồn) dễ dàng nhìn thấy và nghe thấy

tạp âm như vậy vẫn diễn ra

it's just hard to listen;

chỉ là khó lắng nghe mà thôi

it's tiring to listen.

thật mệt mỏi để lắng nghe.

Many people take refuge in headphones,

Nhiều người lẩn tránh bằng việc đeo tai nghe headphone

but they turn big, public spaces like this,

nhưng họ lại mở lớn tiếng ra ngoài như thế này

shared soundscapes,

chia trường âm thanh

into millions of tiny, little personal sound bubbles.

thành hàng triệu bong bóng âm nhỏ riêng rẽ.

In this scenario, nobody's listening to anybody.

Trong tình huống này, không ai lắng nghe ai cả

Chúng ta đang trở nên thiếu kiên nhẫn

We're becoming impatient.

Chúng ta không thích nghe giảng đạo nhà thờ nữa

We don't want oratory anymore; we want sound bites.

chúng ta thích đọc "âm thanh"

And the art of conversation is being replaced -- dangerously, I think --

Và nghệ thuật giao tiếp

đang được thay thế, mà theo tôi nghĩ là rất nguy hiểm,

by personal broadcasting.

bằng việc phát sóng cho từng cá nhân.

I don't know how much listening there is in this conversation,

Tôi không biết có bao nhiêu điều được lắng nghe trong buổi trao đổi này

thật tiếc là điều này rất bình thường,

which is sadly very common, especially in the UK.

đặc biệt là ở nước Anh.

We're becoming desensitized.

Chúng ta trở nên lãng tai

Our media have to scream at us with these kinds of headlines

Các phương tiện truyền thông quất vào chúng ta những kiểu tít thế này

in order to get our attention.

để thu hút sự chú ý.

And that means it's harder for us to pay attention

Và điều đó có nghĩa là chúng ta lại khó tập trung hơn

khi nghe gì đó yên tĩnh, tinh tế

to the quiet, the subtle, the understated.

nhẹ nhàng.

This is a serious problem that we're losing our listening.

Đây là một vấn đề nghiêm trọng, chúng ta đang mất đi khả năng lắng nghe

This is not trivial,

Đây không phải là chuyện nhỏ.

because listening is our access to understanding.

Bởi lắng nghe là cách chúng ta tiếp cận để hiểu.

Việc nghe có ý thức luôn dẫn đến việc nắm bắt vấn đề.

Conscious listening always creates understanding,

and only without conscious listening

Và chỉ khi không chủ định lắng nghe

can these things happen.

thì những điều này mới xảy ra --

A world where we don't listen to each other at all

một thế giới nơi mà chúng ta không hề lắng nghe lẫn nhau

thật là một nơi rất đáng sợ.

is a very scary place indeed.

Vì thế tôi muốn chia sẻ với quý vị

So I'd like to share with you five simple exercises,

năm bài luyện tập đơn giản, những công cụ quý vị có thể đem theo bên mình

tools you can take away with you,

để nâng cao khả năng nghe có chủ ý.

to improve your own conscious listening.

Quý vị thích chứ?

Would you like that?

Audience: Yes!

(Khán giả: Có) Tốt

Good. The first one is silence.

Điều đầu tiên là sự yên lặng

Just three minutes a day of silence is a wonderful exercise

Chỉ cần ba phút yên lặng mỗi ngày

là một bài tập tuyệt vời

to reset your ears and to recalibrate,

để khởi động lại và cân chỉnh lại đôi tai

so that you can hear the quiet again.

để quý vị lại có thể nghe được sự yên tĩnh

Nếu quý vị không thể có được sự yên tĩnh hoàn toàn

If you can't get absolute silence,

go for quiet, that's absolutely fine.

hãy đi tìm chỗ yên tĩnh, điều đó hoàn toàn ổn.

Second, I call this "the mixer."

Thứ hai, tôi gọi là trộn lẫn.

(Noise) So even if you're in a noisy environment like this --

(Tiếng ồn) Để thậm chí nếu quý vị ở vào một môi trường ồn ào như thế này --

mà phần lớn thời gian của tất cả chúng ta có mặt ở những nơi như vậy --

and we all spend a lot of time in places like this --

listen in the coffee bar to how many channels of sound can I hear?

ngồi trong quán bar và lắng nghe

có bao nhiêu kênh âm thanh tôi có thể nghe?

How many individual channels in that mix am I listening to?

Có bao nhiêu kênh riêng biệt trong đám hỗn độn đó mà tôi đang nghe?

You can do it in a beautiful place as well, like in a lake.

Quý vị cũng có thể thực hành ở một nơi cảnh đẹp, như là ở một cái hồ

Có bao nhiêu con chim đang hót?

How many birds am I hearing?

Where are they? Where are those ripples?

Chúng đang ở đâu? Những âm thanh đó vọng đến từ đâu?

It's a great exercise for improving the quality of your listening.

Đó là một bài tập tuyệt vời

để cải thiện chất lượng nghe của quý vị.

Third, this exercise I call "savoring," and this is a beautiful exercise.

Thứ bai, bài tập này tôi gọi là sự nhấm nháp

và là một bài tập dễ thương.

It's about enjoying mundane sounds.

Bài tập này là để thưởng thức âm thanh đời thường

This, for example, is my tumble dryer.

Đây là một ví dụ, cái máy sấy tóc của tôi

(Dryer)

Đó là một điệu van

It's a waltz -- one, two, three; one, two, three; one, two, three.

Một, hai, ba. Một, hai, ba. Một hai ba.

Tôi yêu điều này

I love it!

Or just try this one on for size.

Hoặc chỉ cần thử

(Coffee grinder)

(Máy xay cà phê)

Wow!

Wow!

So, mundane sounds can be really interesting --

Những âm thanh cuộc sống thế này thực sự thú vị nếu bạn để ý

if you pay attention.

Tôi gọi đó là dàn đồng ca ẩn dấu

I call that the "hidden choir" -- it's around us all the time.

Nó lúc nào cũng hiện diện quanh chúng ta.

Bài tập tiếp theo

The next exercise is probably the most important of all of these,

có thể là phần quan trọng nhất

nếu quý vị chỉ có thể thực hiện được một thứ.

if you just take one thing away.

This is listening positions --

Đây là những vị trí nghe --

the idea that you can move your listening position

ý tưởng ở đây là quý vị có thể di chuyển vị trí của mình

để nghe đúng cái mà quý vị đang nghe

to what's appropriate to what you're listening to.

Đây là cách thư giãn với những bộ lọc đó

This is playing with those filters.

Quý vị có nhớ là lúc mới vào đầu tôi đã nói về những bộ lọc này

Remember I gave you those filters?

Hãy bắt đầu thử với chúng để làm đòn bẫy

It's starting to play with them as levers,

lắng nghe chúng rõ ràng và di chuyển qua những chỗ khác.

to get conscious about them and to move to different places.

Đây chỉ là một vài vị trí nghe

These are just some of the listening positions,

hay là các cấp độ của các vị trí nge mà quý vị có thể dùng

or scales of listening positions, that you can use.

There are many.

Có nhiều vị trí như vậy.

Have fun with that. It's very exciting.

Hãy tận hưởng điều đó. Nó rất thú vị.

And finally, an acronym.

Và cuối cùng, một cụm từ viết tắt.

You can use this in listening, in communication.

Quý vị có thể dùng cách này để nghe, trong giao tiếp

If you're in any one of those roles --

Nếu quý vị là một trong số những người kia

and I think that probably is everybody who's listening to this talk --

mà tôi nghĩ có thể là tất cả mọi người đang nghe bài nói này --

the acronym is RASA,

từ viết tắt là RASA,

which is the Sanskrit word for "juice" or "essence."

đó là một từ tiếng Phạn

có nghĩa là nước cốt, hay là bản chất.

And RASA stands for "Receive," which means pay attention to the person;

RASA là viết tắt của chữ Receive (Thu nhận)

có nghĩa là chú ý đến người khác

Appreciate (Biết ơn), tạo ít tiếng ồn

"Appreciate," making little noises like "hmm," "oh," "OK";

như là "hmmm, ô, tốt"

"Summarize" -- the word "so" is very important in communication;

Summarize (Tóm tắt), từ "vì vậy" rất quan trọng trọng trong giao tiếp

và Ask (Hỏi), đặt câu hỏi.

and "Ask," ask questions afterwards.

Now sound is my passion, it's my life.

Bây giờ, thanh âm là đam mê của tôi, là cuộc sống của tôi.

I wrote a whole book about it. So I live to listen.

Tôi viết cả một cuốn sách về nó. Vì thế mà tôi sống để nghe.

Điều đó là quá sức với rất nhiều người.

That's too much to ask for most people.

Nhưng tôi tin rằng mỗi một con người

But I believe that every human being needs to listen consciously

đều cần lắng nghe một cách có ý thức

in order to live fully --

để sống một cách trọn vẹn --

kết nối với không gian và thời gian

connected in space and in time to the physical world around us,

với thế giới vật chất quanh ta

connected in understanding to each other,

kết nối thấu hiểu lẫn nhau

chưa kể đến sự kết nối tinh thần,

not to mention spiritually connected,

bởi vì mỗi một dòng chảy tinh thần mà tôi biết

because every spiritual path I know of has listening and contemplation

về bản chất

đều chứa đựng lắng nghe và suy ngẫm.

at its heart.

That's why we need to teach listening in our schools as a skill.

Đó là lý do vì sao

chúng ta cần dạy kỹ năng lắng nghe

ở trường học.

Why is it not taught? It's crazy.

Tại sao nó lại không được dạy? Bởi nó thật điên rồ.

Nhưng nếu chúng ta có thể dạy kỹ năng nghe ở trường học

And if we can teach listening in our schools,

we can take our listening off that slippery slope

chúng ta có thể đưa chúng ta ra khỏi con dốc trơn tuột

to that dangerous, scary world that I talked about,

dẫn tới thế giới đáng sợ và nguy hiểm mà tôi đã nói tới

and move it to a place where everybody is consciously listening all the time,

và đưa tới một nơi mà mọi người lúc nào cũng lắng nghe sáng suốt --

or at least capable of doing it.

hoặc ít nhất là có khả năng làm được.

Now, I don't know how to do that,

Giờ tôi vẫn chưa tìm ra cách thực hiện điều đó,

but this is TED,

nhưng đây là TED

and I think the TED community is capable of anything.

và tôi nghĩ cộng đồng TED có khả năng làm bất cứ điều gì.

So I invite you to connect with me, connect with each other,

Vì thế mà tôi mời quý vị kết nối với tôi, kết nối với nhau

take this mission out.

thực hiện nhiệm vụ này và hãy dạy cách lắng nghe ở trường học,

And let's get listening taught in schools,

để trong vòng một thế hệ, biến thế giới này thành một thế giới biết cách lắng nghe --

and transform the world in one generation

to a conscious, listening world -- a world of connection,

một thế giới của những kết nối,

a world of understanding

một thế giới thấu hiểu và một thế giới hòa bình

and a world of peace.

Thank you for listening to me today.

Cảm ơn đã lắng nghe tôi hôm nay.

(Applause)

(Vỗ tay)