5 ways to listen better | Julian Treasure | TED

Translator: Amol Terkar Reviewer: Arvind Patil

We are losing our listening.

ऐकण्याची क्षमता आपण गमावत आहोत.

We spend roughly 60 percent of our communication time listening,

आपल्या संवादाच्या वेळेपैकी आपण जवळजवळ ६० टक्के वेळ हा श्रवणात घालवतो,

but we're not very good at it.

तरीही ते समाधानकारक नसते .

We retain just 25 percent of what we hear.

आपण जे ऐकतो त्याच्या केवळ २५ टक्केच लक्षात राहतं.

Now -- not you, not this talk,

आता -- आपण किंवा हे व्याख्यान

but that is generally true.

नव्हे पण साधारणपणे हे सत्य आहे.

(Laughter)

(हशा)

Let's define listening as making meaning from sound.

आवाजाचा अर्थ शोधणे अशी श्रवणाची व्याख्या करू या.

It's a mental process,

ती एक मानसिक प्रक्रिया आहे,

and it's a process of extraction.

आणि ती माहिती मिळवण्याची प्रक्रिया आहे.

We use some pretty cool techniques to do this.

आपण त्यासाठी काही सहजसोपी तंत्रं वापरतो.

One of them is pattern recognition.

त्यांपैकी एक म्हणजे नमुन्याची ओळख.

(Crowd noises) So in a cocktail party like this,

(गर्दीचे आवाज) यासारख्या एखाद्या पार्टीत,

if I say, "David, Sara, pay attention" -- some of you just sat up.

जर मी म्हणालो, " डेव्हिड, सारा लक्ष द्या" -- तुमच्यापैकी काहीजण नुकतेच सावरून बसले.

We recognize patterns to distinguish noise from signal,

आपण नमुने ओळखतो गोंगाटाला संकेतापासून वेगळं करण्यासाठी

and especially our name.

आणि खासकरून आपलं नाव.

Differencing is another technique we use.

फरक करणे हे अजून एक तंत्र आपण वापरतो.

If I left this pink noise on for more than a couple of minutes,

जर मी हा अनियंत्रीत आवाज दोन मिनिटांपेक्षा जास्त वेळ चालू ठेवला,

(Pink noise) you would literally cease to hear it.

(अनियंत्रीत आवाज) आपल्याला तो अक्षरशः ऐकू येणार नाही.

We listen to differences; we discount sounds that remain the same.

आपण फरकांचं श्रवण करतो; जे आवाज तसेच राहतात त्यांना आपण सूट देतो.

And then there is a whole range of filters.

आणि नंतर चाळण्यांची एक पूर्ण श्रेणीच आहे.

These filters take us from all sound

या चाळण्या सगळ्या आवाजांपैकी आपल्याला

down to what we pay attention to.

ज्याकडे आपण लक्ष देतो तिथे पोचवतात.

Most people are entirely unconscious of these filters.

बहुतांशी लोकांना या चाळण्यांची जाणीव नसते.

But they actually create our reality in a way,

पण एका अर्थी आपलं वास्तव निर्माण करतात,

because they tell us what we're paying attention to right now.

कारण आपण आत्ता कुठे लक्ष देत आहोत हे ते सांगतात.

I'll give you one example of that.

मी आपल्याला त्याचं एक उदाहरण देतो.

Intention is very important in sound, in listening.

आवाजात, श्रवणात उद्देश खूप महत्वाचा आहे.

When I married my wife,

जेव्हा माझं लग्न झालं, मी माझ्या

I promised her I would listen to her every day

पत्नीला वचन दिलं कि दररोज मी तिचं ऐकेन अगदी

as if for the first time.

पहिल्यांदाच ऐकत असल्यासारखं.

Now that's something I fall short of on a daily basis.

आता हि अशी एक गोष्ट आहे ज्यात मी दररोज कमी पडतो.

(Laughter)

(हशा)

But it's a great intention to have in a relationship.

पण नात्यात हवा असणारा हा महान उद्देश आहे.

(Laughter)

(हशा)

But that's not all.

पण तोच सर्वेसर्वा नाही.

Sound places us in space and in time.

ध्वनी आपल्याला अवकाशात आणि वेळेत ठेवतो.

If you close your eyes right now in this room,

जर आत्ता या सभागृहात आपण आपले डोळे बंद केले,

you're aware of the size of the room

तर आपल्याला सभागृहाचे आकारमान कळेल

from the reverberation and the bouncing of the sound off the surfaces;

प्रतिध्वनी आणि भिंतींवर आदळून परत येणाऱ्या ध्वनीमुळे;

you're aware of how many people are around you,

आपल्या आसपास किती लोक आहेत याची आपल्याला

because of the micro-noises you're receiving.

कल्पना आहे आपल्याला येणाऱ्या सूक्ष्म आवाजांमुळे.

And sound places us in time as well,

आणि ध्वनी आपल्याला वेळेचीही जाणीव करून देतो,

because sound always has time embedded in it.

कारण ध्वनीत नेहमीच वेळ हि घट्ट रोवलेली असते.

In fact, I would suggest that our listening is the main way

वास्तविक पाहता, मी असं सुचवेन कि आपलं श्रवण हा मुख्य मार्ग

that we experience the flow of time

आहे ज्यामुळे आपण वेळेचा प्रवाह अनुभवतो

from past to future.

भूतकाळाकडून भविष्याकडे.

So, "Sonority is time and meaning" -- a great quote.

म्हणून, "खणखणीत आवाज हा वेळ आणि अर्थ आहे" -- एक उत्तम वाक्य.

I said at the beginning, we're losing our listening.

मी सुरुवातीला म्हणालो आपण श्रवण करणं हरवत आहोत.

Why did I say that?

मी ते का म्हणालो?

Well, there are a lot of reasons for this.

यासाठी पुष्कळ करणं आहेत.

First of all, we invented ways of recording --

सर्वप्रथम आपण मुद्रणाचे अनेक मार्ग शोधले --

first writing, then audio recording and now video recording as well.

प्रथम लिहिणे, नंतर ध्वनीमुद्रण आणि आता चलतचित्रमुद्रणसुद्धा.

The premium on accurate and careful listening has simply disappeared.

अचूक आणि काळजीपूर्वक श्रवणाचं अधिमूल्य निव्वळ नाहीसं झालं आहे.

Secondly, the world is now so noisy,

दुसरं म्हणजे, आता जगात इतका गोंगाट आहे,

(Noise) with this cacophony going on visually and auditorily,

(गोंगाट) या दृश्य आणि श्राव्य कर्णकटू आवाजामुळे

it's just hard to listen;

श्रवण करणं हे खूप अवघड झालं आहे;

it's tiring to listen.

श्रवण करणं हे थकवणारं आहे.

Many people take refuge in headphones,

कित्येक लोक हेडफोन्सचा आसरा घेतात,

but they turn big, public spaces like this,

पण ते यासारख्या मोठ्या सार्वजनिक जागा,

shared soundscapes,

सामायिक संगीतिका,

into millions of tiny, little personal sound bubbles.

लाखो अतिसूक्ष्म वैयक्तिक ध्वनी आभासांत परिवर्तीत करतात.

In this scenario, nobody's listening to anybody.

अशा परिस्थितीत, कोणीच कोणाचं ऐकत नसतं.

We're becoming impatient.

आपण अधीर होत चालले आहोत.

We don't want oratory anymore; we want sound bites.

आता वक्तृत्व नको आहे;आपल्याला संभाषणातील निवडक रंजक भाग हवा आहे.

And the art of conversation is being replaced -- dangerously, I think --

आणि संभाषणकलेची जागा -- भीषणतेने, मला वाटतं --

by personal broadcasting.

वैयक्तिक प्रसारण घेत आहे.

I don't know how much listening there is in this conversation,

मला ठाऊक नाही या संभाषणात श्रवण किती आहे,

which is sadly very common, especially in the UK.

जे दुर्दैवाने सगळीकडे आहे, खासकरून UK मध्ये.

We're becoming desensitized.

आपण बधिर होत चाललो आहोत.

Our media have to scream at us with these kinds of headlines

आपल्या माध्यमांना आपल्यावर या प्रकारच्या मथळ्यांनी किंचाळावं लागतं

in order to get our attention.

आपलं लक्ष वेधून घेण्यासाठी.

And that means it's harder for us to pay attention

आणि त्याचा अर्थ आपल्याला लक्ष देणं अवघड आहे

to the quiet, the subtle, the understated.

शांत, छान, सूक्ष्म गोष्टींकडे.

This is a serious problem that we're losing our listening.

आपण श्रवण करणं हरवत आहोत हि एक गंभीर समस्या आहे.

This is not trivial,

हे क्षुल्लक नाही,

because listening is our access to understanding.

कारण श्रवण हा आपल्या आकलनाचा मार्ग आहे.

Conscious listening always creates understanding,

सचेतन श्रवण नेहमी आकलनाची निर्मिती करतं,

and only without conscious listening

आणि केवळ त्याच्या अभावामुळे

can these things happen.

अशा गोष्टी होऊ शकतात.

A world where we don't listen to each other at all

असं जग जिथे आपण एकमेकांचं काहीच ऐकून घेत नाही

is a very scary place indeed.

ती खरोखरच एक भीतीदायक जागा आहे.

So I'd like to share with you five simple exercises,

म्हणून मला आपल्याला पाच साधे उपाय सांगायचे आहेत,ती अशी

tools you can take away with you,

साधनं जी आपण आपल्यासोबत नेऊ शकता,

to improve your own conscious listening.

आपलं स्वतःचं सचेतन श्रवण सुधारण्यासाठी.

Would you like that?

आपल्याला ते आवडेल का?

Audience: Yes!

श्रोते: हो!

Good. The first one is silence.

उत्तम. पहिलं आहे मौन.

Just three minutes a day of silence is a wonderful exercise

दिवसाला केवळ तीन मिनिटांचं मौन हा एक उत्तम उपाय आहे

to reset your ears and to recalibrate,

आपल्या कानांना पुनर्जीवित आणि संतुलित करण्याचा

so that you can hear the quiet again.

जेणेकरून आपल्याला शांतता पुन्हा जाणवू शकेल.

If you can't get absolute silence,

जर आपल्याला परिपूर्ण मौन शक्य नसेल,

go for quiet, that's absolutely fine.

शांतता स्वीकारा, तीसुद्धा उत्तम आहे.

Second, I call this "the mixer."

दुसरं, मी याला "ध्वनीमिश्रणाचं साधन" म्हणतो.

(Noise) So even if you're in a noisy environment like this --

(गोंगाट) मग जरी आपण यासारख्या गोंगाटात असाल -- आणि

and we all spend a lot of time in places like this --

आपण सारेचजण यासारख्या जागांमध्ये बराचसा वेळ व्यतीत करतो --

listen in the coffee bar to how many channels of sound can I hear?

कॉफी बारमध्ये मला किती ध्वनीप्रवाह ऐकू येऊ शकतात?

How many individual channels in that mix am I listening to?

त्या मिश्रणातील किती सुटे प्रवाह मला ऐकू येत आहेत?

You can do it in a beautiful place as well, like in a lake.

आपण तलावासारख्या सुंदर जागीदेखील ते करू शकता.

How many birds am I hearing?

मला किती पक्ष्यांचा आवाज येतोय?

Where are they? Where are those ripples?

ते कुठे आहेत? ते तरंग कुठे आहेत?

It's a great exercise for improving the quality of your listening.

आपल्या श्रवणाची गुणवत्ता वाढवण्याचा हा एक खूप छान उपाय आहे.

Third, this exercise I call "savoring," and this is a beautiful exercise.

तिसरं, या उपायाला मी "रसग्रहण" म्हणतो आणि हा खूप सुंदर उपाय आहे.

It's about enjoying mundane sounds.

हा नीरस ध्वनींची मजा लुटण्याबाबत आहे.

This, for example, is my tumble dryer.

हा, उदाहरणार्थ, माझा फिरणारा ड्रायर आहे.

(Dryer)

(ड्रायर)

It's a waltz -- one, two, three; one, two, three; one, two, three.

ते एक नृत्य आहे -- एक, दोन, तीन; एक, दोन, तीन; एक, दोन, तीन.

I love it!

मला ते आवडतं!

Or just try this one on for size.

किंवा हा ऐकून बघा.

(Coffee grinder)

(कॉफी ग्राइंडर)

Wow!

वाह!

So, mundane sounds can be really interesting --

म्हणजे, नीरस ध्वनी खरंच मनोरंजक वाटतात --

if you pay attention.

जर लक्ष दिलं तर.

I call that the "hidden choir" -- it's around us all the time.

मी त्याला "अदृश्य गायकसमूह" म्हणतो -- तो आपल्या भोवती सतत असतो.

The next exercise is probably the most important of all of these,

पुढचा उपाय हा बहुदा या सर्वांपैकी खूप महत्वाचा आहे,

if you just take one thing away.

जर आपण केवळ एक गोष्ट दूर केली तर.

This is listening positions --

हा आहे श्रवणाची स्थिती --

the idea that you can move your listening position

ती कल्पना ज्यानुसार आपण आपली श्रवणाची जागा बदलू शकता

to what's appropriate to what you're listening to.

जे आपण ऐकता आहात त्यासाठी योग्य असलेल्या जागी जाण्याची.

This is playing with those filters.

हे त्या चाळण्यांबरोबर खेळणं आहे.

Remember I gave you those filters?

आठवताहेत मी दिलेल्या त्या चाळण्या?

It's starting to play with them as levers,

ते त्यांना तरफांसारख हलवायला सुरुवात करत

to get conscious about them and to move to different places.

आहे त्यांची जाणीव करून घेण्यासाठी व विविध जागांवर हलवण्यासाठी

These are just some of the listening positions,

या काही थोडक्या श्रवणाच्या जागा आहेत,

or scales of listening positions, that you can use.

किंवा त्यांच्या श्रेणी आहेत, ज्या आपण वापरू शकता.

There are many.

तशा पुष्कळ आहेत.

Have fun with that. It's very exciting.

त्यांची मजा लुटा. ते खूप रोमांचक आहे.

And finally, an acronym.

आणि शेवटी, एक संक्षिप्त शब्द.

You can use this in listening, in communication.

आपण हा श्रवण करताना, संवाद साधताना वापरू शकता.

If you're in any one of those roles --

जर तुम्ही त्यापैकी कुठल्याही भूमिकेत असाल --

and I think that probably is everybody who's listening to this talk --

आणि मला वाटतं हे व्याख्यान ऐकणारा प्रत्येकजण त्यात आहे --

the acronym is RASA,

तो संक्षिप्त शब्द आहे RASA.

which is the Sanskrit word for "juice" or "essence."

जो एक संस्कृत शब्द आहे "रस" किंवा "सार" यासाठी.

And RASA stands for "Receive," which means pay attention to the person;

आणि RASA म्हणजे "Receive," अर्थात व्यक्तीकडे लक्ष द्या;

"Appreciate," making little noises like "hmm," "oh," "OK";

"Appreciate," म्हणजे "हं," "ओह," "ठीक" असं म्हणणे;

"Summarize" -- the word "so" is very important in communication;

"Summarize" -- "सारांशाने" हा शब्द संभाषणात खूप महत्वाचा आहे;

and "Ask," ask questions afterwards.

आणि "Ask," नंतर प्रश्न विचारा.

Now sound is my passion, it's my life.

ध्वनीची मला अतिशय आवड आहे, ते माझं जीवन आहे. मी

I wrote a whole book about it. So I live to listen.

त्यावर एक पूर्ण पुस्तक लिहीलं आहे. मी श्रवणासाठी जगतो.

That's too much to ask for most people.

बऱ्याच लोकांना ती अतिशयोक्ती वाटते.

But I believe that every human being needs to listen consciously

पण मी हे मानतो कि प्रत्येक मानवाने जाणीवपूर्वक श्रवण करण्याची गरज आहे

in order to live fully --

परिपूर्ण आयुष्य जगण्यासाठी --

connected in space and in time to the physical world around us,

आपल्या भोवतालच्या भौतिक जगाशी अवकाश आणि काळाने जोडलेलं,

connected in understanding to each other,

एकमेकांना समजून घेण्यात जोडलेलं,

not to mention spiritually connected,

आणि अर्थातच अध्यात्माशी जोडलेलं,

because every spiritual path I know of has listening and contemplation

कारण मला महित असलेल्या अध्यात्माच्या प्रत्येक मार्गाच्या मुळाशी

at its heart.

श्रवण आणि चिंतन आहे.

That's why we need to teach listening in our schools as a skill.

म्हणूनच आपल्या शाळांमध्ये श्रवण हे एक कौशल्य म्हणून शिकवण्याची गरज आहे.

Why is it not taught? It's crazy.

ते का शिकवलं जात नाही? हे अतर्क्य आहे.

And if we can teach listening in our schools,

आणि जर आपण श्रवण शाळांमध्ये शिकवू शकलो,

we can take our listening off that slippery slope

तर आपण आपलं श्रवण त्या भयंकर, भीषण जगाकडे, ज्याबद्दल मी

to that dangerous, scary world that I talked about,

बोललो, जाणाऱ्या निसरड्या उतारावरून हटवू शकतो

and move it to a place where everybody is consciously listening all the time,

आणि अशा जागी हलवू शकतो जेथे प्रत्येकजण नेहमी जाणीवपूर्वक श्रावण करतो आहे,

or at least capable of doing it.

किंवा ते करण्याची क्षमता बाळगून आहे.

Now, I don't know how to do that,

आता, मला हे महित नाही ते कसं करायचं,

but this is TED,

पण हे TED आहे,

and I think the TED community is capable of anything.

आणि मला वाटतं TED समुदाय काहीही करू शकतो.

So I invite you to connect with me, connect with each other,

म्हणून मी आपल्याला माझ्याशी जोडले जाण्याची, आपापसांत जोडले जाण्याची

take this mission out.

कार्यप्रसारणासाठी विनवतो.

And let's get listening taught in schools,

आणि शाळांमध्ये श्रवण शिकवण्याचा आग्रह धरू या

and transform the world in one generation

आणि एका पिढीतील जग परिवर्तीत करू या

to a conscious, listening world -- a world of connection,

एका सचेतन, श्रवण करणाऱ्या जगात -- एक संबंधांचं जग,

a world of understanding

एक समजूतदार जग

and a world of peace.

आणि एक शांततामय जग.

Thank you for listening to me today.

आज माझं ऐकून घेतल्याबद्दल आभारी आहे.

(Applause)

(टाळ्या)