Patricia Ryan: Don't insist on English!

Translator: Elena Panova Reviewer: Dejan Spaseski

I know what you're thinking.

Знам што си мислите.

You think I've lost my way,

Си мислите дека сум се загубила.

and somebody's going to come on the stage in a minute

и дека некој ќе дојде на сцена за една минута

and guide me gently back to my seat.

и полека ќе ме одведе до моето седиште.

(Applause)

(Аплауз)

I get that all the time in Dubai.

Ова ми се случува постојано во Дубаи.

"Here on holiday are you, dear?"

"Овде сте на одмор, нели драга?"

(Laughter)

(Смеа)

"Come to visit the children?

"Дојдовте да ги посетите децата?

How long are you staying?"

Колку долго ќе останете?"

Well actually, I hope for a while longer yet.

Па всушност, се надевам дека ќе останам подолго.

I have been living and teaching in the Gulf

Живеам и предавам на Заливот

for over 30 years.

повеќе од 30 години.

(Applause)

(Аплауз)

And in that time, I have seen a lot of changes.

И во целиот тој период, видов многу промени.

Now that statistic

Сега таа статистика

is quite shocking.

е прилично шокантна.

And I want to talk to you today

И сакам да Ви зборувам денеска

about language loss

за загубата на јазиците

and the globalization of English.

и глобализацијата на англискиот јазик.

I want to tell you about my friend

Сакам да ви кажам за мојата пријателка

who was teaching English to adults in Abu Dhabi.

која предаваше англиски на возрасни во Абу Даби.

And one fine day,

И еден сончев ден,

she decided to take them into the garden

решила да ги одведе во градината

to teach them some nature vocabulary.

за да ги научи зборови поврзани со природата.

But it was she who ended up learning

Но, на крајот таа ги научила

all the Arabic words for the local plants,

сите арапски зборови за локалните растенија,

as well as their uses --

како и нивната примена -

medicinal uses, cosmetics,

примена во медицината, козметиката,

cooking, herbal.

готвењето, за растенијата.

How did those students get all that knowledge?

На кој начин го стекнале овие студенти сето тоа знаење?

Of course, from their grandparents

Секако, од нивните баби и дедовци

and even their great-grandparents.

и дури од нивните прадедовци и прабаби.

It's not necessary to tell you how important it is

Не е неопходно да се каже колку е важно

to be able to communicate

да си способен да комуницираш

across generations.

низ генерациите.

But sadly, today,

Но, за жал, денеска,

languages are dying

јазиците изумираат

at an unprecedented rate.

со невидена стапка.

A language dies every 14 days.

Еден јазик умира секои 14 дена.

Now, at the same time,

Сега, во исто време,

English is the undisputed global language.

англискиот јазик е неспорен глобален јазик.

Could there be a connection?

Можно ли е да постои поврзаност?

Well I don't know.

Па, не знам.

But I do know that I've seen a lot of changes.

Но, знам дека сум видела многу промени.

When I first came out to the Gulf, I came to Kuwait

Кога дојдов за прв пат на Заливот, дојдов во Кувајт

in the days when it was still a hardship post.

во деновите кога сеуште беа тешки времиња.

Actually, not that long ago.

Всушност, не толку одамна.

That is a little bit too early.

Тоа е малку прерано.

But nevertheless,

Но, сепак,

I was recruited by the British Council,

бев вработена од страна на Британскиот совет

along with about 25 other teachers.

заедно со уште 25 други професори.

And we were the first non-Muslims

И ние бевме првите не-Муслимани

to teach in the state schools there in Kuwait.

кои предаваа во државните училишта во Кувајт.

We were brought to teach English

Бевме донесени да предаваме англиски

because the government wanted to modernize the country

затоа што владата сакаше да ја модернизира земјата

and to empower the citizens through education.

и да ги развие граѓаните преку образование.

And of course, the U.K. benefited

И, секако, Обединетото кралство имаше корист

from some of that lovely oil wealth.

од дел од тоа привлечно нафтено богатство.

Okay.

Добро.

Now this is the major change that I've seen --

Сега, ова е најголемата промена која сум ја видела -

how teaching English

како предавањето англиски

has morphed

се измени

from being a mutually beneficial practice

од заеднички корисна практика

to becoming a massive international business that it is today.

во тоа да стане масивен меѓународен бизнис каков што е денеска.

No longer just a foreign language on the school curriculum,

Не е повеќе само странски јазик во училишната програма.

and no longer the sole domain

И не е повеќе единствен имот

of mother England,

на мајка Англија.

it has become a bandwagon

Тој стана предводник

for every English-speaking nation on earth.

за секоја нација која зборува англиски на земјата.

And why not?

И зошто да не?

After all, the best education --

На крајот на краиштата, најдоброто образование -

according to the latest World University Rankings --

според последните рангирања на светски универзитети

is to be found in the universities

може да се најде на универзитетите

of the U.K. and the U.S.

во Обединетото Кралство и во САД.

So everybody wants to have an English education, naturally.

Така што, природно е што секој сака да има образование на англиски.

But if you're not a native speaker,

Но, ако англискиот јазик не ти е мајчин,

you have to pass a test.

мора да положиш тест.

Now can it be right

Сега може ли да биде исправно

to reject a student

да одбиеш студент

on linguistic ability alone?

само заради лингвистичката способност?

Perhaps you have a computer scientist

Можеби имате научник за компјутери

who's a genius.

кој е гениј.

Would he need the same language as a lawyer, for example?

Би му требал ли нему истиот јазик, како на пример, на правник?

Well, I don't think so.

Па, јас не мислам така.

We English teachers reject them all the time.

Ние, професорите по англиски ги одбиваме постојано.

We put a stop sign,

Ставаме знак стоп,

and we stop them in their tracks.

и ги запираме на нивниот пат.

They can't pursue their dream any longer,

Тие не можат да го остварат својот сон повеќе,

'til they get English.

сè додека не научат англиски.

Now let me put it this way:

Дозволете ми вака да кажам,

if I met a monolingual Dutch speaker

доколку сретнам некој кој зборува само холандски

who had the cure for cancer,

кој има лек за рак,

would I stop him from entering my British University?

дали ќе го запрам да не студира на мојот Британски универзитет?

I don't think so.

Мислам дека нема.

But indeed, that is exactly what we do.

Но, всушност токму тоа го правиме.

We English teachers are the gatekeepers.

Ние, професорите по англиски сме портири.

And you have to satisfy us first

И вие треба прво нас да нè убедите

that your English is good enough.

дека зборувате англиски доволно добро.

Now it can be dangerous

Сега може да биде опасно

to give too much power

да дадете премногу моќ

to a narrow segment of society.

на тесен сегмент од општеството.

Maybe the barrier would be too universal.

Можеби пречката би била премногу универзална.

Okay.

Добро.

"But," I hear you say,

"Но," слушам дека велите,

"what about the research?

"што е со истражувањата?

It's all in English."

Сите се на англиски јазик."

So the books are in English,

Книгите се на англиски,

the journals are done in English,

научните списанија се пишуваат на англиски,

but that is a self-fulfilling prophecy.

но тоа е пророштво што само се исполнува.

It feeds the English requirement.

Ја храни потребата од англиски.

And so it goes on.

И така продолжува.

I ask you, what happened to translation?

Ве прашувам, што се случи со преведувањето?

If you think about the Islamic Golden Age,

Ако мислите на исламското златно доба (Islamic Golden Age),

there was lots of translation then.

тогаш имало многу преводи.

They translated from Latin and Greek

Тие преведувале од латински и грчки

into Arabic, into Persian,

на арапски, на персиски,

and then it was translated on

и потоа се преведувало на

into the Germanic languages of Europe

јазиците од германската група од Европа

and the Romance languages.

и на јазиците од романската група.

And so light shone upon the Dark Ages of Europe.

И толку многу светлина светеше над темното доба во Европа (Dark Ages of Europe).

Now don't get me wrong;

Немојте да ме сфатите погрешно;

I am not against teaching English,

јас не сум против предавање на англиски,

all you English teachers out there.

сите вие професори кои предавате англиски.

I love it that we have a global language.

Го обожавам фактот што имаме глобален јазик.

We need one today more than ever.

Денес ни треба глобален јазик повеќе од било кога.

But I am against using it

Но, јас сум против тоа да се употребува јазикот

as a barrier.

како пречка.

Do we really want to end up with 600 languages

Дали навистина сакаме да завршиме со 600 јазици

and the main one being English, or Chinese?

и главен јазик да остане англискиот, или кинескиот?

We need more than that. Where do we draw the line?

Ни треба повеќе од тоа. Каде ќе ја повлечеме линијата?

This system

Овој систем

equates intelligence

ги изедначува интелигенцијата

with a knowledge of English,

со познавањето на англискиот јазик

which is quite arbitrary.

што е прилично произволно.

(Applause)

(Аплауз)

And I want to remind you

И сакам да ве потсетам

that the giants upon whose shoulders

дека гигантите на чии раменици

today's intelligentsia stand

почива денешната интелигенција

did not have to have English,

не морале да знаат англиски,

they didn't have to pass an English test.

не морале да полагаат тест по англиски.

Case in point, Einstein.

Чист пример е Ајнштајн.

He, by the way, was considered remedial at school

Тој, патем, бил сметан за проблематично дете во училиште

because he was, in fact, dyslexic.

затоа што, всушност бил дислексичен.

But fortunately for the world,

Но, за среќа на светот,

he did not have to pass an English test.

тој не морал да полага тест по англиски јазик.

Because they didn't start until 1964

Затоа што, тие тестови не започнале се до 1964

with TOEFL,

кога започнал TOEFL,

the American test of English.

американскиот тест по англиски јазик.

Now it's exploded.

Сега ова експлодираше.

There are lots and lots of tests of English.

Постојат сè повеќе и повеќе тестови по англиски јазик.

And millions and millions of students

И милиони и милиони студенти

take these tests every year.

ги полагаат овие тестови секоја година.

Now you might think, you and me,

Сега, можеби ќе помислите, вие и јас,

"Those fees aren't bad, they're okay,"

тие провизии не се лоши, добри се,

but they are prohibitive

но тие се елиминаторни

to so many millions of poor people.

за толку многу милиони сиромашни луѓе.

So immediately, we're rejecting them.

Според тоа, ние веднаш ги одбиваме.

(Applause)

(Аплауз)

It brings to mind a headline I saw recently:

Ми доаѓа на памет еден наслов што го видов неодамна:

"Education: The Great Divide."

"Образование: Големата поделба."

Now I get it,

Сега сфатив,

I understand why people would want to focus on English.

разбирам зошто луѓето би се фокусирале на англиски.

They want to give their children the best chance in life.

Тие сакаат да им ги пружат на нивните деца најдобрите можности во животот.

And to do that, they need a Western education.

И, за да го направат тоа, ним им треба западно образование.

Because, of course, the best jobs

Затоа што, секако, најдобрите работни места

go to people out of the Western Universities,

одат кај луѓе што се надвор од Западните универзитети,

that I put on earlier.

кои ги спомнав порано.

It's a circular thing.

Тоа е движење во круг.

Okay.

Добро.

Let me tell you a story about two scientists,

Дозволете да ви кажам приказна за двајца научници,

two English scientists.

двајца англиски научници.

They were doing an experiment

Тие правеле експеримент

to do with genetics

поврзан со генетика

and the forelimbs and the hind limbs of animals.

и долните и горните екстремитети на животните.

But they couldn't get the results they wanted.

Но не можеле да ги добијат резултатите кои ги посакувале.

They really didn't know what to do,

Тие всушност не знаеле што да прават,

until along came a German scientist

сè додека не им пришол еден германски научник

who realized that they were using two words

кој сфатил дека тие користеле два збора

for forelimb and hind limb,

за долни и горни екстремитети,

whereas genetics does not differentiate

додека генетиката не прави разлика

and neither does German.

како ни германскиот.

So bingo,

Па бинго,

problem solved.

проблемот е решен.

If you can't think a thought,

Ако не може да ви текне некоја мисла,

you are stuck.

заглавени сте.

But if another language can think that thought,

Но, ако некој друг јазик може да смисли таква мисла,

then, by cooperating,

тогаш, преку соработка,

we can achieve and learn so much more.

можеме да постигнеме и да научиме многу повеќе.

My daughter

Мојата ќерка,

came to England from Kuwait.

дојде во Англија од Кувајт.

She had studied science and mathematics in Arabic.

Таа студираше наука и математика на арапски.

It's an Arabic-medium school.

Тоа е арапско средно училиште.

She had to translate it into English at her grammar school.

Мораше да преведува на англиски во нејзиното училиште по граматика.

And she was the best in the class

И беше најдобра во класот

at those subjects.

по овие предмети.

Which tells us

Тоа ни кажува

that when students come to us from abroad,

дека, кога студентите доаѓаат кај нас од странство.

we may not be giving them enough credit

можеби не им даваме доволно признание

for what they know,

за она што го знаат,

and they know it in their own language.

а го знаат тоа на нивниот мајчин јазик.

When a language dies,

Кога умира еден јазик,

we don't know what we lose with that language.

не знаеме што губиме со тој јазик.

This is -- I don't know if you saw it on CNN recently --

Тоа значи - не знам дали сте гледале на CNN неодамна -

they gave the Heroes Award

ја врачија наградата Heroes Award

to a young Kenyan shepherd boy

на младо момче овчар од Кенија

who couldn't study at night in his village,

кој не можел да студира ноќе во неговото село

like all the village children,

како сите други селски деца,

because the kerosene lamp,

затоа што газиената ламба,

it had smoke and it damaged his eyes.

правела чад и ги оштетила неговите очи.

And anyway, there was never enough kerosene,

И покрај тоа, никогаш немало доволно газија,

because what does a dollar a day buy for you?

зашто, што можете да купите со еден долар дневно?

So he invented

Тој измислил

a cost-free solar lamp.

бесплатна соларна ламба.

And now the children in his village

И сега децата во неговото село

get the same grades at school

ги имаат истите оценки на училиште

as the children who have electricity at home.

како и децата кои имаат електрична енергија дома.

(Applause)

(Аплауз)

When he received his award,

Кога ја прими наградата,

he said these lovely words:

ги изговори овие прекрасни зборови:

"The children can lead Africa from what it is today,

"Децата може да ја поведат Африка од она што е денеска,

a dark continent,

темен континент,

to a light continent."

кон светол континент."

A simple idea,

Едноставна идеја,

but it could have such far-reaching consequences.

но може да има толку далекусежни последици.

People who have no light,

Луѓето кои немаат светлина,

whether it's physical or metaphorical,

без разлика дали физички или метафорично,

cannot pass our exams,

не можат да ги положат нашите испити,

and we can never know what they know.

и никогаш нема да знаеме што знаат тие.

Let us not keep them and ourselves

Ајде да не ги оставиме нив и себеси

in the dark.

во темнина.

Let us celebrate diversity.

Ајде да ја славиме различноста.

Mind your language.

Водете сметка за вашиот јазик.

Use it to spread great ideas.

Користете го за да ги распространите големите идеи.

(Applause)

(Аплауз)

Thank you very much.

Ви благодарам многу.

(Applause)

(Аплауз)