Patricia Ryan: Don't insist on English!

Translator: Naga rick Reviewer: Pratik Dixit

I know what you're thinking.

तुम्हाला काय वाटतय याची मला माहिती आहे.

You think I've lost my way,

तुम्हाला वाटतय मी चुकलेय कुठेतरी.

and somebody's going to come on the stage in a minute

आणि आता एक मिनिटात कोणीतरी या व्यासपीठावर येऊन

and guide me gently back to my seat.

मला सोबत घेऊन माझे आसन दाखवण्यास मार्गदर्शन करेल.

(Applause)

(टाळ्यांचा गजर)

I get that all the time in Dubai.

हे मला दुबईत नेहेमीच अनुभवास मिळते.

"Here on holiday are you, dear?"

तुम्ही दुबईत सुट्टीवर आलात काय?

(Laughter)

(हास्य)

"Come to visit the children?

मुलांना भेटावयास आल्या आहात का?

How long are you staying?"

किती दिवस आहात तुम्ही इथे दुबईत?

Well actually, I hope for a while longer yet.

खरे तर, आम्हाला आशा आहे तुम्ही काही दिवस रहाल इथे दुबईत.

I have been living and teaching in the Gulf

मी तीस वर्षापासून खाडीप्रदेशातमध्ये (गल्फ मध्ये) राहतेय

for over 30 years.

आणि शिकवते आहे.

(Applause)

(टाळ्यांचा गजर)

And in that time, I have seen a lot of changes.

आणि या काळात, मी बरेच बदल पाहिले आहेत.

Now that statistic

आणि ती सांख्यिकी

is quite shocking.

जरा धक्कादायक आहे.

And I want to talk to you today

मला तुमच्याशी आज बोलायचय

about language loss

(इतर) भाषांची हानी

and the globalization of English.

आणि इंग्रजीच्या जागतिकीकरणाबाबत

I want to tell you about my friend

मी तुम्हाला माझ्या मैत्रिणीबाबत सांगते,

who was teaching English to adults in Abu Dhabi.

ती अबू धाबीत प्रौढांना इंग्रजी भाषा शिकवायची.

And one fine day,

एक दिवस

she decided to take them into the garden

ती सर्व विद्यार्थ्यांना बागेत

to teach them some nature vocabulary.

निसर्गासंबंधीचे (इंग्रजी) शब्द शिकवण्यासाठी घेऊन गेली.

But it was she who ended up learning

पण खरे तर ती स्वतःच

all the Arabic words for the local plants,

स्थानिक झाडांची सर्व अरबी नावे

as well as their uses --

आणि उपयोग शिकून गेली --

medicinal uses, cosmetics,

त्यांचे उपयोग - वैद्यकीय, सौंदर्यवर्धनातील,

cooking, herbal.

स्वयंपाकातील, वनौषधींसंबंधी.

How did those students get all that knowledge?

हे सर्व (स्थानिक झाडांचे) ज्ञान विद्यार्थ्यांना कुठे मिळाले?

Of course, from their grandparents

त्यांच्या पूर्वीच्या पिढ्यांपासून - आई, वडील, आजोबा, पणजोबा वगैरे.

and even their great-grandparents.

त्यांच्या पूर्वीच्या पिढ्यांपासून - आई, वडील, आजोबा, पणजोबा वगैरे.

It's not necessary to tell you how important it is

या सर्व पिढ्यांमध्ये (त्यांच्या भाषेत) बोलाचाली होणे किती महत्त्वाचे आहे हे सांगण्याची आवशक्यता नाहीये.

to be able to communicate

या सर्व पिढ्यांमध्ये (त्यांच्या भाषेत) बोलाचाली होणे किती महत्त्वाचे आहे हे सांगण्याची आवशक्यता नाहीये.

across generations.

या सर्व पिढ्यांमध्ये (त्यांच्या भाषेत) बोलाचाली होणे किती महत्त्वाचे आहे हे सांगण्याची आवशक्यता नाहीये.

But sadly, today,

सध्या या भाषा प्रचंड वेगाने मरतायत.

languages are dying

सध्या या भाषा प्रचंड वेगाने मरतायत.

at an unprecedented rate.

सध्या या भाषा प्रचंड वेगाने मरतायत.

A language dies every 14 days.

प्रत्येक १४ दिवसात एक भाषा नष्ट होतेय.

Now, at the same time,

आणि, याच आजच्या काळात,

English is the undisputed global language.

इंग्रजी ही बिनविरोध जागतिक भाषा आहे.

Could there be a connection?

(इतर भाषा मरण्याचे) इंग्रजीशी काही संबंध आहे?

Well I don't know.

मला माहित नाही.

But I do know that I've seen a lot of changes.

परंतु मला हे माहिती आहे की मी बरेच बदल पाहिले आहेत.

When I first came out to the Gulf, I came to Kuwait

मी जेंव्हा प्रथम गल्फला आले, मी कुवेतला आले

in the days when it was still a hardship post.

त्या काळात तिथे काम करणे अतिशय कठीण होते

Actually, not that long ago.

फार काळ नाही झाला त्याला

That is a little bit too early.

ते बहुतेक लवकर झाले.

But nevertheless,

तरीही त्या काळात,

I was recruited by the British Council,

ब्रिटीश कौन्सिलने माझी नेमणूक केली

along with about 25 other teachers.

इतर २५ शिक्षकांबरोबर

And we were the first non-Muslims

आणि आम्ही कोणीही मुस्लीम नसणारे प्रथमच

to teach in the state schools there in Kuwait.

कुवेतच्या शाळेत शिकवणारे शिक्षक होतो.

We were brought to teach English

आम्हाला इंग्रजी शिकवण्यासाठी आणले होते

because the government wanted to modernize the country

कारण सरकारला देशाचे आधुनिकीकरण करायचे होते

and to empower the citizens through education.

आणि शिक्षणामार्फत नागरिकांचा विकास करावयाचा होता.

And of course, the U.K. benefited

अर्थात, यात इंग्लंडचा फायदा झाला

from some of that lovely oil wealth.

त्या गल्फच्या पेट्रोलच्या संपत्तीपासून

Okay.

ठीक आहे.

Now this is the major change that I've seen --

आणि हा प्रमुख बदल मी पहिला आहे -

how teaching English

इंग्रजी शिकवणे हे कसे

has morphed

बदलले आहे

from being a mutually beneficial practice

परस्परहिताच्या आचरणापासून ते♫

to becoming a massive international business that it is today.

आजचा प्रचंड आंतरराष्ट्रीय धंदा होण्यापर्यंत.

No longer just a foreign language on the school curriculum,

(इंग्रजी भाषा) आता परदेशी भाषा म्हणून कुठल्याही शाळेच्या अभ्यासक्रमात नाही.

and no longer the sole domain

आणि इंग्लंडचा एकटा मक्ता राहिला नाहीये तिच्यावर.

of mother England,

आणि इंग्लंडचा एकटा मक्ता राहिला नाहीये तिच्यावर.

it has become a bandwagon

ती मिळून गेलीय

for every English-speaking nation on earth.

जगातील प्रत्येक इंग्रजी बोलणाऱ्या देशात.

And why not?

आणि का नाही?

After all, the best education --

शेवटी, अत्युत्तम शिक्षण

according to the latest World University Rankings --

हे जागतिक विद्यापीठांच्या दर्जेनुसार

is to be found in the universities

इंग्लंड आणि अमेरिकेच्या विद्यापीठातच मिळते.

of the U.K. and the U.S.

इंग्लंड आणि अमेरिकेच्या विद्यापीठातच मिळते.

So everybody wants to have an English education, naturally.

म्हणजे, आता सगळ्यांचे शिक्षण इंग्रजीत हवे हे साहजिकच झाले.

But if you're not a native speaker,

पण तुम्ही जर स्थानिक भाषा बोलणारे असाल तर,

you have to pass a test.

तुम्हाला परीक्षा पास व्हावी लागणार

Now can it be right

आता हे बरोबर आहे का?

to reject a student

विधार्थ्याला नकार देणे

on linguistic ability alone?

त्याच्या फक्त (इंग्रजी) भाषेवरील क्षमतेवरून?

Perhaps you have a computer scientist

कदाचित, तो कोणी संगणक शास्त्रज्ञ असेल

who's a genius.

अतिशय बुद्धीमान

Would he need the same language as a lawyer, for example?

उदा: त्याला वकील होण्यासाठी त्याच (इंग्रजी) भाषेची गरज आहे?

Well, I don't think so.

माझ्या मते नाही.

We English teachers reject them all the time.

आम्ही इंग्रजी शिक्षक त्या (स्थानिक भाषा बोलणाऱ्या) विद्यार्थ्यांना कायम नाकारतो.

We put a stop sign,

आम्ही त्यांना नकार देतो.

and we stop them in their tracks.

आणि त्याना रस्त्यातच थांबवतो.

They can't pursue their dream any longer,

त्यांची (शिक्षणाची) स्वप्ने त्या नकारामुळे ते पूर्ण करू शकत नाहीत.

'til they get English.

जोपर्यंत त्यांना इंग्रजी येत नाही तोपर्यंत.

Now let me put it this way:

आता मी हे असे समजावून सांगते.

if I met a monolingual Dutch speaker

समजा, मी फक्त डच भाषा बोलणाऱ्या एका माणसाला भेटले

who had the cure for cancer,

ज्याच्याकडे कॅन्सरचा उपाय आहे

would I stop him from entering my British University?

मी त्याला ब्रिटीश विद्यापीठात प्रवेश करावयास/शिकण्यास आडवेन का?

I don't think so.

नाही, बिलकुल नाही.

But indeed, that is exactly what we do.

पण खरे तर, आम्ही नेमके तेच (प्रवेश न देणे) करतो.

We English teachers are the gatekeepers.

आम्ही इंग्रजी शिक्षक हे त्या प्रवेशद्वारावरचे पहारेकरी आहोत.

And you have to satisfy us first

आणि तुम्ही आमचे आधी समाधान केले पाहिजे

that your English is good enough.

की तुम्हाला नीटनेटके इंग्रजी येते याचे

Now it can be dangerous

आता लोकांच्या छोट्या समूहाला

to give too much power

एवढी जास्त ताकद देणे

to a narrow segment of society.

हे धोकादायक होऊ शकते.

Maybe the barrier would be too universal.

कदाचित हा अटकाव सार्वत्रिक असावा.

Okay.

ठीक आहे.

"But," I hear you say,

तुम्ही म्हणताय "पण,

"what about the research?

संशोधनाचे काय?

It's all in English."

ते सगळे इंग्रजीमध्ये आहे."

So the books are in English,

पुस्तके इंग्रजीमध्ये आहेत.

the journals are done in English,

संशोधनाची नियतकालिके इंग्रजीमध्ये आहेत.

but that is a self-fulfilling prophecy.

ते स्वपुर्ततेचे भाकीत झाले.

It feeds the English requirement.

ते इंग्रजी आवश्यकतेतून सुरू होते.

And so it goes on.

आणि मग (चक्र) चालू राहते.

I ask you, what happened to translation?

मी हे विचारते - भाषांतराचे काय झाले?

If you think about the Islamic Golden Age,

तुम्ही जर इस्लामी सुवर्णयुगाचा विचार केला तर,

there was lots of translation then.

त्या काळात बरेच भाषांतर झाले.

They translated from Latin and Greek

त्यांनी लॅटीन आणि ग्रीकचे भाषांतर

into Arabic, into Persian,

अरबी आणि फारसीमध्ये केले.

and then it was translated on

आणि त्याचे भाषांतर

into the Germanic languages of Europe

युरोपमध्ये जर्मन भाषेत

and the Romance languages.

आणि रोमन भाषेत झाले.

And so light shone upon the Dark Ages of Europe.

आणि मग युरोपच्या अंधारमय युगावर प्रकाश पडला.

Now don't get me wrong;

आता मला चुकीचे समजू नका

I am not against teaching English,

मी इंग्रजी शिकवण्याच्या विरुद्ध नाही

all you English teachers out there.

सर्व इंग्रजी शिक्षकांनो

I love it that we have a global language.

आपली एक जागतिक भाषा आहे हे मला आवडते.

We need one today more than ever.

एक जागतिक भाषा असणे ही आजच्या काळाची गरज आहे.

But I am against using it

पण माझा विरोध आहे त्या भाषेचा उपयोग

as a barrier.

प्रतिबंध/अडथळा म्हणून करण्याचा.

Do we really want to end up with 600 languages

खरच आपल्याला ६०० भाषा नष्ट करून

and the main one being English, or Chinese?

इंग्रजी किंवा चीनी प्रमुख भाषा करायची आहे का?

We need more than that. Where do we draw the line?

आपल्याला यापेक्षा जास्त काहीतरी हवे आहे. आणि याला (एकभाषीयतेला) सीमा आहे की नाही?

This system

हि (एकभाषीयतेची) पद्धत

equates intelligence

बुद्धिमत्तेला

with a knowledge of English,

इंग्रजी किती येते यास जोडते

which is quite arbitrary.

हे खरे तर अवास्तविक आहे.

(Applause)

(टाळ्यांचा गजर)

And I want to remind you

आणि मला तुम्हाला याची आठवण करून द्यायची आहे की

that the giants upon whose shoulders

ज्या श्रेष्ट लोकांच्या खांद्यावर

today's intelligentsia stand

आजचे बुद्धीजीवी उभे आहेत,

did not have to have English,

त्या श्रेष्ठांना इंग्रजी आवश्यक नव्हते.

they didn't have to pass an English test.

त्यांना इंग्रजी भाषेची परीक्षा पास व्हावी लागत नव्हती.

Case in point, Einstein.

उदा: (आल्बर्ट) आइनस्टाइन (मातृ भाषा: जर्मन)

He, by the way, was considered remedial at school

तो शाळेत शिक्षणात कठीण विद्यार्थी समजला जायचा.

because he was, in fact, dyslexic.

त्याला खर तर डिस्लेक्सिया होता. (डिस्लेक्सिया म्हणजे लिहायला, वाचायला व समजून घ्यायला येणारी अडचण.)

But fortunately for the world,

या जगासाठी, सुदैवाने

he did not have to pass an English test.

त्याला इंग्रजी भाषेची परीक्षा द्यावी लागली नाही.

Because they didn't start until 1964

कारण त्याची सुरुवात १९६४ पर्यंत झाली नव्हती

with TOEFL,

टोफल (TOEFL) मार्फत. (TOEFL - Test Of English as Foreign Language),

the American test of English.

अमेरिकेची इंग्रजी भाषेची परीक्षा

Now it's exploded.

आता त्याचा अतिप्रसार झाला आहे.

There are lots and lots of tests of English.

इंग्रजी भाषेच्या आता अनेक परीक्षा आहेत.

And millions and millions of students

आणि लाखो विद्यार्थी

take these tests every year.

दर वर्षी या परीक्षा देतात.

Now you might think, you and me,

आता तुम्ही (आणि मी) असा विचार कराल

"Those fees aren't bad, they're okay,"

ती फी फार जास्त नाहीये, ठीकठाक आहे.

but they are prohibitive

ती फी मनाई करणारी आहे

to so many millions of poor people.

लाखो गरीब लोकांसाठी

So immediately, we're rejecting them.

आणि त्यामुळे आम्ही तत्काळ त्यांना नकार देतो.

(Applause)

(टाळ्यांचा गजर)

It brings to mind a headline I saw recently:

माझ्या मनात नुकतीच वाचलेली एक ठळक बातमी येतेय

"Education: The Great Divide."

शिक्षण - एक मोठी दुफळी.

Now I get it,

आता मला समजतय

I understand why people would want to focus on English.

लोक इंग्रजीवर का लक्ष देतात.

They want to give their children the best chance in life.

त्यांच्या मुलांना ते उत्कृष्ट शिक्षण देऊ इच्छित आहेत.

And to do that, they need a Western education.

त्यासाठी त्यांना हवे आहे - पाश्चात्य शिक्षण.

Because, of course, the best jobs

कारण, अर्थात, चांगल्या नोकऱ्या

go to people out of the Western Universities,

पाश्चात्य विद्यापीठाच्या लोकांना मिळतात.

that I put on earlier.

हे मी आधी सांगितले आहेच.

It's a circular thing.

हे एक चक्र आहे.

Okay.

ठीक.

Let me tell you a story about two scientists,

मी तुम्हाला दोन शास्त्रज्ञांची गोष्ट सांगते.

two English scientists.

दोन इंग्रजी शास्त्रज्ञ

They were doing an experiment

प्रयोग करत होते,

to do with genetics

जनुकशास्त्र (जेनेटिक्स)

and the forelimbs and the hind limbs of animals.

आणि प्राण्यांच्या पुढच्या आणि मागच्या अवयवावर.

But they couldn't get the results they wanted.

परंतु त्यांना जो परिणाम मिळायला हवा तो मिळत नव्हता.

They really didn't know what to do,

त्यांना समजत नव्हते काय कराव याबाबत.

until along came a German scientist

शेवटी एक जर्मन शास्त्रज्ञ आले.

who realized that they were using two words

त्यांच्या लक्षात आले की ती दोघे दोन शब्द (विभाग) वापरत होते

for forelimb and hind limb,

पुढचे अवयव आणि मागचे अवयव.

whereas genetics does not differentiate

आणि जनुकशास्त्र तर अशी विभागणी करत नाही.

and neither does German.

तसेच जर्मन भाषा देखील नाही.

So bingo,

अहा!

problem solved.

प्रश्न सुटला.

If you can't think a thought,

तुम्ही जर असा विचार करू शकला नाही,

you are stuck.

तर तुम्ही अडकता (त्या एकाच जागेवर)

But if another language can think that thought,

परंतु जर दुसरी भाषा त्या विचाराचा विचार करू शकत असेल,

then, by cooperating,

तर सहकार्याने

we can achieve and learn so much more.

आपण बरच शिकू आणि साध्य करून शकतो.

My daughter

माझी मुलगी

came to England from Kuwait.

कुवेतमधून इंग्लंडला आली आहे.

She had studied science and mathematics in Arabic.

ती अरबी भाषेत शास्त्र आणि गणित शिकली आहे.

It's an Arabic-medium school.

ती अरबी माध्यमाची शाळा आहे.

She had to translate it into English at her grammar school.

तिला अरबी भाषेचे इंग्लिश मध्ये भाषांतर करावे लागायचे.

And she was the best in the class

आणि ती वर्गात प्रथम होती

at those subjects.

त्या विषयात

Which tells us

हे सर्व आपल्याला सांगतय की

that when students come to us from abroad,

जेंव्हा विद्यार्थी परदेशातून आपल्याकडे येतात

we may not be giving them enough credit

आपण त्यांना फारसे महत्त्व देत नाही

for what they know,

त्यांच्या ज्ञानासाठी

and they know it in their own language.

आणि त्यांनी ते ज्ञान त्यांच्या स्वतःच्या भाषेत मिळवलेले असते.

When a language dies,

जेंव्हा भाषा मरते,

we don't know what we lose with that language.

आपल्याला हे माहिती नाही की त्या भाषेबरोबर काय काय हरवेल.

This is -- I don't know if you saw it on CNN recently --

हे तुम्ही नुकतेच CNN वर पाहिले असेल -

they gave the Heroes Award

त्यांनी नुकतेच बक्षीस दिले

to a young Kenyan shepherd boy

एका केनयाच्या मेंढपाळाच्या मुलाला

who couldn't study at night in his village,

तो गावात रात्री अभ्यास करू शकत नव्हता

like all the village children,

गावातील सर्व मुलांसारखा.

because the kerosene lamp,

कारण केरोसीनच्या कंदिलाच्या

it had smoke and it damaged his eyes.

धुरामुळे त्याचे डोळे खराब झाले.

And anyway, there was never enough kerosene,

आणि केरोसीनची/रॉकेलची कमतरता घरात नेहेमीच होती

because what does a dollar a day buy for you?

कारण गरिबीच्या उत्पन्नात काय मिळणार आहे?

So he invented

मग त्याने शोध लावला

a cost-free solar lamp.

निशुल्क सौर उर्जेवर चालणाऱ्या दिव्याचा.

And now the children in his village

आणि आता त्याच्या गावातल्या मुलांना

get the same grades at school

शाळेत सारखेच गुण मिळतात

as the children who have electricity at home.

इतर मुलांसारखे ज्यांच्या घरात वीज आहे.

(Applause)

(टाळ्यांचा गजर)

When he received his award,

जेंव्हा त्याला हे बक्षीस मिळाले,

he said these lovely words:

त्याने अतिशय सुंदर शब्दात सांगितले:

"The children can lead Africa from what it is today,

"मुले आजच्या आफ्रिकेला पुढे नेऊ शकतात,

a dark continent,

अंधारमय खंडापासून

to a light continent."

ते प्रकाशमान खंडापर्यंत."

A simple idea,

एक साधी कल्पना,

but it could have such far-reaching consequences.

पण तिचे दूरगामी परिणाम होऊ शकतात.

People who have no light,

ज्यांच्या घरात प्रकाश नाहीये -

whether it's physical or metaphorical,

ते भौतिक असो की रूपकात्मक,

cannot pass our exams,

जे आपल्या (इंग्रजीच्या) परीक्षा पास होऊ शकत नाही,

and we can never know what they know.

आणि आपल्याला हे कधीही कळणार नाही त्यांना काय माहिती आहे ते.

Let us not keep them and ourselves

आपण त्यांना आणि आपल्याला

in the dark.

असे अंधारात ठेवायला नको.

Let us celebrate diversity.

ही विविधता साजरी करू या.

Mind your language.

तुमच्या (स्वतःच्या) भाषेवर लक्ष द्या.

Use it to spread great ideas.

तिचा विशाल कल्पनांचा प्रसार करण्यासाठी उपयोग करा.

(Applause)

(टाळ्यांचा गजर)

Thank you very much.

आभारी आहे.

(Applause)

(टाळ्यांचा गजर)