Patricia Ryan: Don't insist on English!

Translator: Armenuhy Hovakimyan Reviewer: Kristine Sargsyan

I know what you're thinking.

Ես գիտեմ, թե դուք ինչ եք մտածում:

You think I've lost my way,

Դուք մտածում եք ես մոլորվել եմ

and somebody's going to come on the stage in a minute

և ինչ-որ մեկը մի րոպեից կբարձրանա այստեղ

and guide me gently back to my seat.

և բարեկիրթ ձևով կխնդրի վերադառնալ իմ նստարանին:

(Applause)

(Ծափահարություններ)

I get that all the time in Dubai.

Դուբայում միշտ այդ իրավիճակի մեջ էի:

"Here on holiday are you, dear?"

«Դուք այստեղ հանգստանում ե՞ք»:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

"Come to visit the children?

«Եկել եք երեխաներին այցելելու՞:

How long are you staying?"

Որքա՞ն եք մնալու»:

Well actually, I hope for a while longer yet.

Իրականում, հույս ունեմ, որ դեռ երկար կմնամ:

I have been living and teaching in the Gulf

Ես արդեն 30 տարի ապրում և

for over 30 years.

դասավանդում եմ Ծովածոցում:

(Applause)

(Ծափահարություններ)

And in that time, I have seen a lot of changes.

Եվ այդ ժամանակից սկսած, ես շատ փոփոխություններ եմ տեսել:

Now that statistic

Այժմ այդ վիճակագրությունը

is quite shocking.

բավական ցնցող է:

And I want to talk to you today

Ես ձեզ հետ այսօր ուզում եմ խոսել

about language loss

լեզուների կորստի և

and the globalization of English.

անգլերեն լեզվի համատարածման մասին:

I want to tell you about my friend

Ես ուզում եմ պատմել ձեզ իմ ընկերոջ մասին,

who was teaching English to adults in Abu Dhabi.

ով մեծահասակներին անգլերեն էր սովորեցնում Աբու Դաբիում:

And one fine day,

Մի հրաշալի օր,

she decided to take them into the garden

նա որոշում է ուսանողներին տանել այգի,

to teach them some nature vocabulary.

որպեսզի բնության հետ կապված բառեր սովորեն:

But it was she who ended up learning

Եվ ամեն ինչ վերջացավ նրանով, որ հենց ինքը սկսեց սովորել

all the Arabic words for the local plants,

տեղի բույսերի արաբական անվանումները,

as well as their uses --

ինչպես նաև դրանց օգտագործման եղանակները

medicinal uses, cosmetics,

բժշկական, կոսմետոլոգիական,

cooking, herbal.

խոհարարական և բուսական:

How did those students get all that knowledge?

Որտեղի՞ց էին ուսանողները ստացել այդ գիտելիքները:

Of course, from their grandparents

Իհարկե, իրենց մեծ ծնողներից,

and even their great-grandparents.

կամ նույնիսկ ավելի մեծ սերունդներից:

It's not necessary to tell you how important it is

Կարիք չկա ձեզ պատմելու, թե ինչքան կարևոր է

to be able to communicate

կարողանալ հաղորդակցվել

across generations.

սերունդների հետ:

But sadly, today,

Դժբախտաբար այսօր,

languages are dying

լեզուները մահանում են

at an unprecedented rate.

անընդունելի տեմպերով:

A language dies every 14 days.

Յուրաքանչյուր 14 օրը մեկ մի լեզու մահանում է:

Now, at the same time,

Եվ միևնույն ժամանակ,

English is the undisputed global language.

անգլերենն անկասկած հանդիսանում է համընդհանուր լեզու:

Could there be a connection?

Կարո՞ղ է այստեղ կապ լինել:

Well I don't know.

Ես չգիտեմ:

But I do know that I've seen a lot of changes.

Բայց ես հաստատ գիտեմ, որ ես շատ փոփոխություններ եմ տեսնում:

When I first came out to the Gulf, I came to Kuwait

Երբ ես առաջին անգամ դուրս եկա Ծովածոցից, ես գնացի Քուվեյթ

in the days when it was still a hardship post.

այն օրերին, երբ այնտեղ դեռ հաղորդակցման խնդիր կար:

Actually, not that long ago.

Իրականում ոչ այսքան վաղ:

That is a little bit too early.

Սա մի քիչ ավելի վաղ ժամանակ է:

But nevertheless,

Բայց այնուամենայնիվ,

I was recruited by the British Council,

ինձ և ևս 25 այլ ուսուցիչների

along with about 25 other teachers.

հավաքագրեց Բրիտանական խորհրդիը:

And we were the first non-Muslims

Եվ մենք դարձանք առաջին ոչ մուսուլման ուսուցիչները,

to teach in the state schools there in Kuwait.

ովքեր պետք է դասավանդեին Քուվեյթի դպրոցներում:

We were brought to teach English

Մեզ տարել էին, որ անգլերեն սովորեցնենք,

because the government wanted to modernize the country

քանի որ իրենց կառավարությունը ցանկանում էր արդիականացնել երկիրը

and to empower the citizens through education.

և զարգացնել քաղաքացիներին կրթության միջոցով:

And of course, the U.K. benefited

Եվ, իհարկե, Միացյալ Թագավորությունն օգտվեց

from some of that lovely oil wealth.

նրանց նավթի սիրելի պաշարներից:

Okay.

Լավ:

Now this is the major change that I've seen --

Այժմ այն գլխավոր փոփոխությունը, որ ես տեսա`

how teaching English

ինչպես անգլերենի ուսուցումը

has morphed

փոխշահավետ

from being a mutually beneficial practice

փորձառությունից վերածվեց

to becoming a massive international business that it is today.

և դարձավ առօրյա մասսայական միջազգային բիզնես:

No longer just a foreign language on the school curriculum,

Այն արդեն ընդամենը դպրոցում ուսուցանվող առարկա չէ:

and no longer the sole domain

Եվ արդեն ոչ մենակ մայր Անգլիայի

of mother England,

միակ ոլորտը:

it has become a bandwagon

Այն դարձել է համընդհանուր շարժում

for every English-speaking nation on earth.

աշխարհի յուրաքանչյուր անգլախոս երկրում:

And why not?

Իսկ ինչու՞ ոչ:

After all, the best education --

Ի վերջո, լավագույն կրթությունը,

according to the latest World University Rankings --

համաձայն Աշխարհի համալսարանների դասակարգման վերջին ցուցակի,

is to be found in the universities

լավագույնները գտնվում են

of the U.K. and the U.S.

Միացյալ Թագավորությունում և ԱՄՆ-ում:

So everybody wants to have an English education, naturally.

Եվ դրա համար ամեն ոք ուզում է ունենալ անգլերեն կրթություն, բնականաբար:

But if you're not a native speaker,

Բայց եթե այն քո մայրենին չէ,

you have to pass a test.

դու պետք է թեստ հանձնես.

Now can it be right

Հիմա, ինչքանո՞վ է արդարացի

to reject a student

մերժել ուսանողին հիմնվելով միայն

on linguistic ability alone?

լեզվական կարողությունների վրա:

Perhaps you have a computer scientist

Գուցե դուք գիտեք համակարգչային գիտությունների մասնագետի

who's a genius.

ով պարզապես հանճար է:

Would he need the same language as a lawyer, for example?

Արդյո՞ք նա կարիք ունի իմանալու նույն լեզուն, ինչ իրավաբանը, օրինակ:

Well, I don't think so.

Համենայն դեպս ես այդպես չեմ կարծում:

We English teachers reject them all the time.

Մենք` անգլերենի ուսուցիչներս միշտ հերքում ենք դա:

We put a stop sign,

Մենք դնում ենք կանգ առնելու նշան

and we stop them in their tracks.

և կանխում ենք նրանց ճանապարհը:

They can't pursue their dream any longer,

Նրանք չեն կարող հետևել իրենց երազանքին,

'til they get English.

քանի դեռ անգլերեն չսովորեն:

Now let me put it this way:

Այժմ թույլ տվեք այլ տեսանկյունից նայել.

if I met a monolingual Dutch speaker

եթե ես հանդիպեի միալեզու հոլանդացու,

who had the cure for cancer,

ով գտել է քաղցկեղի բուժումը,

would I stop him from entering my British University?

արդյո՞ք ես կարգելեմ նրա մուտքը որևէ բրիտանական համալսարան:

I don't think so.

Չեմ կարծում:

But indeed, that is exactly what we do.

Բայց իրականում հենց դա ենք մենք անում:

We English teachers are the gatekeepers.

Մենք` անգլերենի ուսուցիչներս դարպասապահ ենք:

And you have to satisfy us first

Եվ դուք պետք է առաջին հերթին մեզ ապացուցեք,

that your English is good enough.

որ անգլերենի ձեր իմացությունը բավական լավն է:

Now it can be dangerous

Չափազանց վտանգավոր է

to give too much power

այսքան մեծ իշխանություն տալ

to a narrow segment of society.

հասարակության փոքր մասին:

Maybe the barrier would be too universal.

Արգելքները կարող է չափազանց համընդհանուր պատնեշ դառնալ:

Okay.

Լավ:

"But," I hear you say,

Բայց, գիտեմ, հիմա դուք կասեք,

"what about the research?

«Իսկ ի՞նչ անենք վերլուծությունների հետ:

It's all in English."

Դրանք անգլերեն են»:

So the books are in English,

Գրքերն անգլերեն են,

the journals are done in English,

ամսագրերը նույնպես անգլերեն են,

but that is a self-fulfilling prophecy.

և դա գիտելիքի ինքնաբավարաման գործընթաց է:

It feeds the English requirement.

Դա լրացնում է անգլերենի իմացության պահանջը:

And so it goes on.

Եվ այդպես շարունակ:

I ask you, what happened to translation?

Ես ձեզ հարցնում եմ, ի՞նչ պատահեց թարգմանությունների հետ:

If you think about the Islamic Golden Age,

Եթե հիշենք Իսլամական Ոսկեդարը,

there was lots of translation then.

ապա բազում թարգմանություններ կգտնենք:

They translated from Latin and Greek

Նրանք արաբերեն և պարսկերեն էին թարգմանում

into Arabic, into Persian,

լատիներենից և հունարենից,

and then it was translated on

ապա դրանք թարգմանվում էին

into the Germanic languages of Europe

գերմանա-եվրոպական և

and the Romance languages.

և ռոմանա-գերմանական լեզուներով:

And so light shone upon the Dark Ages of Europe.

Եվ այդպես լույսը շողաց Եվրոպայի մութ դարերի վրա:

Now don't get me wrong;

Ինձ սխալ չհասկանաք.

I am not against teaching English,

ես դեմ չեմ անգլերեն սովորելուն,

all you English teachers out there.

դուք բոլորդ անգլերենի ուսուցիչներ եք:

I love it that we have a global language.

Ինձ դուր է գալիս, որ անգլերենը համընդհանուր լեզու է:

We need one today more than ever.

Մենք իրոք այդպիսի լեզվի կարիք ունենք:

But I am against using it

Բայց ես դեմ եմ, որ այն օգտագործենք

as a barrier.

որպես արգելք:

Do we really want to end up with 600 languages

Արդյո՞ք մեզ իրականում անհրաժեշտ է սպանել 600 լեզու

and the main one being English, or Chinese?

և թողնել մեկ խոշոր լեզու` անգլերենը կամ չինարենը:

We need more than that. Where do we draw the line?

Մեզ ավելին է հարկավոր: Որտե՞ղ պետք է լինի սահմանագիծը:

This system

Այս համակարգը

equates intelligence

հավասարեցնում է մտավոր կարողությունը

with a knowledge of English,

անգլերենի իմացությանը,

which is quite arbitrary.

ինչը բավական վիճելի է:

(Applause)

(Ծափահարություններ)

And I want to remind you

Եվ ես ցանկանում եմ ձեզ հիշեցնել,

that the giants upon whose shoulders

որ այն հսկաները, ում ուսերին

today's intelligentsia stand

«կանգնած է» այսօրվա մտավորականությունը

did not have to have English,

պարտադիր չէր, որ անգլերեն իմանային,

they didn't have to pass an English test.

նրանք պարտավոր չէին անգլերենի թեստ հանձնել:

Case in point, Einstein.

Վառ օրինակ` Էյնշտեյնը:

He, by the way, was considered remedial at school

Նա, ի դեպ, դպրոցում հատուկ վերապատրաստում էր անցնում,

because he was, in fact, dyslexic.

քանի որ, նա, իրականում, դիսլեքսիկ էր:

But fortunately for the world,

Ի բարեբախտություն աշխարհի,

he did not have to pass an English test.

նա պարտավոր չէր անգլերենի թեստ հանձնել:

Because they didn't start until 1964

Քանի որ դրանք չէին անց կացվում մինչև 1964թ.

with TOEFL,

երբ սկսեց կազմակերպվել TOEFL-ը

the American test of English.

անգլերենի ամերիկյան թեստը:

Now it's exploded.

Այժմ դա տարածվում է:

There are lots and lots of tests of English.

Կան անգլերենի բազում, շատ-շատ թեստեր:

And millions and millions of students

Եվ միլիոնավոր ուսանողներ,

take these tests every year.

ովքեր ամեն տարի հանձնում են այս թեստերը:

Now you might think, you and me,

Հիմա դուք կմտածեք, դուք և ես,

"Those fees aren't bad, they're okay,"

այս վճարները այդքան էլ վատ չեն, սովորական են,

but they are prohibitive

բայց դրանք չափազանց շատ են

to so many millions of poor people.

միլիոնավոր աղքատ մարդկանց համար:

So immediately, we're rejecting them.

Եվ անմիջապես մենք հերքում ենք դրանք:

(Applause)

(Ծափահարություններ)

It brings to mind a headline I saw recently:

Սա հիշեցնում է մի վերնագիր, որ տեսա վերջերս.

"Education: The Great Divide."

«Կրթություն. Մեծագույն բաժանում»

Now I get it,

Հիմա ես այն հասկանում եմ,

I understand why people would want to focus on English.

ես հասկանում եմ, թե ինչու են մարդիկ շեշտադրում անգլերենը:

They want to give their children the best chance in life.

Նրանք ցանկանում են իրենց երեխաներին կյանքի լավագույն շանսը տալ:

And to do that, they need a Western education.

Եվ դա անելու համար նրանք պետք է ունենան արևմտյան կրթություն:

Because, of course, the best jobs

Քանի որ, իհարկե, լավագույն աշխատատեղերը

go to people out of the Western Universities,

տրամադրվում են արևմտյան համալսարանների շրջանավարտներին,

that I put on earlier.

ինչի մասին քիչ առաջ ասացի:

It's a circular thing.

Սա մի շրջան է:

Okay.

Լավ:

Let me tell you a story about two scientists,

Թույլ տվեք ձեզ երկու գիտնականների մասին մի պատմություն պատմեմ,

two English scientists.

երկու անգլիացի գիտնականների մասին:

They were doing an experiment

Նրանք գենետիկայի հետ կապված

to do with genetics

փորձարկում էին անում,

and the forelimbs and the hind limbs of animals.

որը կապված էր կենդանիների առջևի և հետևի վերջույթների հետ:

But they couldn't get the results they wanted.

Բայց նրանք չէին ստանում իրենց ցանկալի արդյունքը:

They really didn't know what to do,

Նրանք իսկապես չգիտեին ինչ անել,

until along came a German scientist

մինչև եկավ մի գերմանացի գիտնական,

who realized that they were using two words

ով բացահայտեց, որ նրանք օգտագործում են 2 բառ

for forelimb and hind limb,

առջևի և հետևի վերջույթների համար,

whereas genetics does not differentiate

մինչդեռ գենետիկան դրանք չի տարբերակում,

and neither does German.

ինչը չի անում նաև գերմաներենը:

So bingo,

Եվ բինգո,

problem solved.

խնդիրը լուծվեց:

If you can't think a thought,

Եթե դուք չեք կարող մտածել,

you are stuck.

ապա դուք հապաղում եք:

But if another language can think that thought,

Բայց, եթե այլ լեզուն կարող է «մտածել» այդ միտքը,

then, by cooperating,

ապա, համագործակցելով,

we can achieve and learn so much more.

մենք կարող ենք հասնել և սովորել շատ ավելին:

My daughter

Իմ աղջիկը,

came to England from Kuwait.

եկավ Անգլիա Քուվեյթից:

She had studied science and mathematics in Arabic.

Նա բնական գիտությունները և մաթեմատիկան սովորել էր արաբերեն:

It's an Arabic-medium school.

Դա արաբական միջին դպրոց էր:

She had to translate it into English at her grammar school.

Աղջիկս ստիպված էր թարգմանել դրանք անգլերեն իր քերականության դպրոցում:

And she was the best in the class

Եվ նա լավագույն արդյունքներն ուներ

at those subjects.

այդ առարկաներից դասարանում:

Which tells us

Սա մեզ ասում է այն մասին,

that when students come to us from abroad,

որ, երբ ուսանողները գալիս են արտասահմանից,

we may not be giving them enough credit

մենք հավանաբար չենք տա նրանց բավարար կրեդիտներ

for what they know,

իրենց գիտելիքների համար,

and they know it in their own language.

ինչքան կտայինք իրենց մայրենի լեզվով հանձնելու դեպքում:

When a language dies,

Երբ լեզուն մահանում է,

we don't know what we lose with that language.

մենք չգիտենք, թե ինչ ենք կորցնում այդ լեզվի հետ միասին:

This is -- I don't know if you saw it on CNN recently --

Սա, ես չգիտեմ տեսել եք արդյոք CNN-ով,

they gave the Heroes Award

նրանք տվել են Հերոսի մրցանակ

to a young Kenyan shepherd boy

այս երիտասարդ քենիացի հովվին,

who couldn't study at night in his village,

ով չէր կարողանում սովորել իր գյուղում,

like all the village children,

ինչպես գյուղացի մյուս երեխաները,

because the kerosene lamp,

քանի որ նավթի լամպը

it had smoke and it damaged his eyes.

ծուխ էր անում և վնասում աչքերը:

And anyway, there was never enough kerosene,

Բացի դրանից, երբեք բավարար նավթ չէր լինում,

because what does a dollar a day buy for you?

քանի որ ի՞նչ կգնեք օրական մեկ դոլարով:

So he invented

Այդպիսով նա հայտնագործեց

a cost-free solar lamp.

անվճար արևային լամպը:

And now the children in his village

Եվ այժմ իր գյուղի երեխաները

get the same grades at school

ստանում են նույն գնահատականները,

as the children who have electricity at home.

ինչ իրենց տանը էլեկտրականություն ունեցող երեխաները:

(Applause)

(Ծափահարություններ)

When he received his award,

Երբ նա ստացավ իր մրցանակը,

he said these lovely words:

նա ասաց այս հրաշալի բառերը.

"The children can lead Africa from what it is today,

«Երեխաները կարող են առաջնորդել և դուրս բերել Աֆրիկան այսօրվա ներկա իրավիճակից,

a dark continent,

մռայլ մայրցամաքից,

to a light continent."

դեպի պայծառ մայրցամաք»:

A simple idea,

Պարզ միտք, որը կարող է

but it could have such far-reaching consequences.

ունենալ այնքան հեռու գնացող հետևանքներ:

People who have no light,

Մարդիկ, ովքեր լույս չունեն,

whether it's physical or metaphorical,

թե ֆիզիկական, թե փոխաբերական առումով,

cannot pass our exams,

չեն կարող հանձնել քննությունները,

and we can never know what they know.

և մենք երբեք չենք իմանա, թե նրանք ինչ գիտեն:

Let us not keep them and ourselves

Եկե'ք չթողնենք նրանց և մեզ

in the dark.

մթության մեջ:

Let us celebrate diversity.

Եկե'ք տոնենք բազմազանությունը:

Mind your language.

Մտածեք ձեր լեզվով:

Use it to spread great ideas.

Օգտագործեք այն հրաշալի մտքերը տարածելու համար:

(Applause)

(Ծափահարություններ)

Thank you very much.

Շատ շնորհակալ եմ:

(Applause)

(Ծափահարություններ) Բազում ծաղիկներ ծնվում են աննկատ ամաչելու համար և տարածում են իրենց քնքշությունը անապատի օդում: (Թոմաս Գրեյ, Էլեգիա` գրված գյուղական գերեզմանատանը)