Adam Grosser: A mobile fridge for vaccines

Adam Grosser và chiếc tủ lạnh lâu bền

Translator: Tuyen Hoang Reviewer: Thanh Pham

This is a work in process,

Đây là sản phẩm chưa được hoàn thiện

based on some comments that were made at TED two years ago

dựa vào ý kiến đóng góp của nhiều người

tại TED vào hai năm trước

về nhu cầu cất trữ vaccine.

about the need for the storage of vaccine.

(Video): [On this planet

(Nhạc)

Trên hành tinh này

1.6 billion people

1.6 tỉ người

khộng có cơ hội được tiếp cận đến điện

don't have access to electricity

tủ lạnh

refrigeration

hoặc nhiên liệu được bảo quản

or stored fuels

this is a problem

đây là một vấn đề

gây tác động đến:

it impacts:

the spread of disease

sự phát tán bệnh tật

việc cất trữ thực phẩm và thuốc men

the storage of food and medicine

and the quality of life.

và chất lượng cuộc sống

vì thế đây chính là phương án: chiếc tủ lạnh không tốn kém không sử dụng đến điện năng

So here's the plan ... inexpensive refrigeration

that doesn't use electricity, propane, gas, kerosene or consumables

... prôban, ga, dầu lửa hay các dạng nhiên liệu có thể tiêu thụ

đây là thời kỳ dành cho nhiệt động lực học

time for some thermodynamics

Và câu chuyện về chiếc tủ lạnh hấp thụ nhiệt liên tục

And the story of the Intermittent Absorption Refrigerator]

29 năm trước đây, người giáo viên dạy tôi môn nhiệt học

Adam Grosser: So 29 years ago, I had this thermo teacher

who talked about absorption and refrigeration, one of those things

từng giảng về sự hấp thụ và sự ướp lạnh.

Tôi cứ nhớ mãi về bài giảng đó.

that stuck in my head, a lot like the Stirling engine:

Nó hoạt động gần giống như động cơ Stirling:

chạy mát nhưng bạn không biết phải làm gì với nó.

it was cool, but you didn't know what to do with it.

Ông Ferdinand Carre chế tạo ra bộ động cơ đó vào năm 1858,

It was invented in 1858, by this guy Ferdinand Carré,

but he couldn't actually build anything with it

nhưng ông ta chẳng chế ra được cỗ máy nào sử dụng được với nó

vì hạn chế về công cụ vào thời đó.

because of the tools at the time.

This crazy Canadian named Powel Crosley commercialized this thing

Sau đó, có một người Canada khùng điên tên Powell Crosley

called the IcyBall, in 1928.

thương mại hóa động cơ này, đặt tên là Icyball (quả banh lạnh cóng) vào 1928,

đó là một ý tưởng quá hay,

It was a really neat idea, and I'll get to why it didn't work,

một lát nữa tôi sẽ nói tại sao nó hoạt động không tốt,

giờ tôi nói cách nó hoạt động trước đã.

but here's how it works.

There's two spheres and they're separated in distance.

Có hai khối cầu tách biệt nhau bởi một khoảng cách tương đối.

One has a working fluid, water and ammonia,

Một quả chứa chất lưu, nước và khí ammonia,

and the other is a condenser.

còn quả kia là bình ngưng.

You heat up one side, the hot side.

Khi đốt nóng một bên, lưu ý là bên chứa hỗn hợp nóng.

The ammonia evaporates and it recondenses in the other side.

Khí ammonia sẽ bay hơi

rồi ngưng tụ trở lại trong khối cầu kia.

You let it cool to room temperature,

Để nguội đến nhiệt độ phòng,

sau đó, khí ammonia sẽ bay hơi lần nữa và hòa với nước

and then, as the ammonia reevaporates and combines with the water

back on the erstwhile hot side,

trở lãi bên khối cầu bị đốt nóng,

tạo ra hiệu ứng làm mát cực mạnh.

it creates a powerful cooling effect.

So it was a great idea that didn't work at all.

Như thế ý tưởng tuyệt vời này không làm được gì nhiều vì nó nổ tung

They blew up.

Khí ammonia sẽ tạo ra áp lực vô cùng lớn

(Laughter)

Because you're using ammonia, you get hugely high pressures

if you heated them wrong;

nếu đốt nóng không đúng cách.

it topped 400 psi.

Áp suất vượt quá 400 psi, khí ammonia độc bị xì hơi khắp nơi.

The ammonia was toxic, it sprayed everywhere.

But it was kind of an interesting thought.

Nhưng ít ra đó là ý tưởng rất thú vị.

Thế nên, điều tuyệt vời trong năm 2006 đó là

So the great thing about 2006,

there's a lot of really great computational work you can do.

có nhiều kỹ thuật điện toán tuyệt vời để mà sử dụng.

So we got the whole thermodynamics department at Stanford involved --

Và rồi chúng tôi có cả một phòng ban về nhiệt động lực học

tại Stanford.

a lot of computational fluid dynamics.

Thực hiện rất nhiều tính toán về động lực của chất lưu.

We proved that most of the ammonia refrigeration tables are wrong.

Chúng tôi chứng minh rằng hầu hết các bảng biểu sự đông lạnh khí ammonia đều sai.

Chúng tôi tìm ra các chất đông lạnh không độc hại

We found some nontoxic refrigerants

that worked at very low vapor pressures.

hoạt động với áp suất bốc hơi cực thấp.

Sau đó tôi có một đội ngũ từ Vương Quốc Anh --

We brought in a team from the UK --

a lot of great refrigeration people, it turns out, in the UK --

những người giỏi về kỹ thuật đông lạnh,

hóa ra đều ở Anh Quốc --

and built a test rig, and proved that, in fact,

chúng tôi vội làm một mô hình thử, và chứng minh được rằng

we could make a low-pressure, nontoxic refrigerator.

ta có thể làm được cái tủ lạnh áp suất thấp mà không độc.

So this is the way it works.

Sau đây là nguyên tắc hoạt động.

You put it on a cooking fire.

Chúng ta đốt nó bằng ngọn lửa dùng nấu nướng.

Ai cũng có lửa để nấu nướng,

Most people have cooking fires in the world,

thậm chí phân lạc đà hoặc củi đều cho lửa.

whether it's camel dung or wood.

It heats up for about 30 minutes, cools for an hour.

Đốt nóng trong vòng 30 phút, rồi để nguội trong một tiếng.

cho vào một thùng đựng lớn

You put it into a container and it will refrigerate for 24 hours.

nó sẽ làm lạnh trong 24 giờ.

It looks like this.

Nhìn nó giống như thế này. Đây là vật mẫu thứ năm. Chưa xong đâu.

This is the fifth prototype, it's not quite done.

It weighs about eight pounds, and this is the way it works.

Trọng lượng khoảng 8 pound, cách hoạt động như sau.

You put it into a 15-liter vessel, about three gallons,

Chúng ta đặt nó vào thùng 15 lít, chứa được khoảng 3 gallon chất lỏng,

and it'll cool it down to just above freezing --

và nó sẽ làm lạnh đến trên nhiệt độ đông một chút,

three degrees above freezing --

khoảng 3 độ trên nhiệt độ đông,

for 24 hours in a 30 degree C environment.

giữ lạnh được 24 giờ trong môi trường 30 độ C. Và rất rẻ nữa.

It's really cheap.

Chúng tôi nghĩ chắc có thể sản xuất đại trà thứ này chỉ với 25 dollar Mỹ,

We think we can build these in high volumes for about 25 dollars,

nếu không đại trà thì tốn khoảng 40 dollar.

in low volumes for about 40 dollars.

Và chúng tôi nghĩ ta có thể phổ biến công cụ làm lạnh

And we think we can make refrigeration something that everybody can have.

cho tất cả mọi người.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)