How to make stress your friend | Kelly McGonigal | TED

Translator: viktoryia smatrytskaya Reviewer: Hanna Baradzina

I have a confession to make.

Я хачу зрабіць прызнанне,

But first, I want you to make a little confession to me.

але спачатку я хачу,

каб вы трошкі падзяліліся са мной.

In the past year, I want you to just raise your hand

Я хачу, каб вы паднялі руку, калі ў мінулым годзе

if you've experienced relatively little stress.

вы перажылі адносна невялікі стрэс.

Anyone?

Хто-небудзь?

How about a moderate amount of stress?

Як наконт умеранага стрэсу?

Who has experienced a lot of stress?

Хто выцярпеў шмат стрэсу?

Yeah. Me too.

Так. Я таксама.

But that is not my confession.

Але гэта не тое, у чым я хацела прызнацца.

My confession is this:

Мая споведзь заключаецца ў наступным: я псіхолаг здароўя,

I am a health psychologist,

and my mission is to help people be happier and healthier.

і мая задача - дапамагчы людзям быць шчаслівымі і здаровымі.

But I fear that something I've been teaching

Але я баюся, што тое, чаму я вучу

for the last 10 years is doing more harm than good,

апошнія 10 гадоў, робіць больш шкоды, чым карысці,

and it has to do with stress.

і гэта звязана са стрэсам.

For years I've been telling people, stress makes you sick.

На працягу многіх гадоў я казала людзям, што стрэс робіць вас хворымі.

It increases the risk of everything from the common cold

Стрэс павялічвае рызыку захворванняў: ад застуды

to cardiovascular disease.

да сардэчна-сасудзістых хвароб.

Такім чынам, я ператварыла стрэс у ворага.

Basically, I've turned stress into the enemy.

But I have changed my mind about stress,

Але я змяніла свой погляд на стрэс,

and today, I want to change yours.

і сення я хачу змяніць ваш.

Let me start with the study that made me rethink

Дазвольце мне пачаць з даследавання, якое прымусіла мяне пераасэнсаваць

my whole approach to stress.

увесь мой падыход да стрэсу.

У гэтым даследванні назіраліся 30,000 дарослых у Злучаных Штатах

This study tracked 30,000 adults in the United States for eight years,

на працягу васьмі гадоў, і яны пачалі з пытання:

and they started by asking people,

"How much stress have you experienced in the last year?"

«Як часта вы адчувалі стрэс у мінулым годзе?»

Яны таксама спыталі: «Ці верыце вы,

They also asked,

"Do you believe that stress is harmful for your health?"

што стрэс шкодны для здароўя?»

And then they used public death records to find out who died.

А пасля яны выкарысталі статыстыку смяротнасці,

каб высветліць, хто памёр.

(Laughter)

(Смех у зале)

Okay.

Добра. Але спачатку дрэнныя навіны.

Some bad news first.

People who experienced a lot of stress in the previous year

Стрэс, які людзі перажылі ў мінулым годзе,

had a 43 percent increased risk of dying.

прыводзіў да павелічэнне рызыкі смерці на 43 праценты.

But that was only true for the people

Але гэта спраўдзілася толькі для тых людзей,

who also believed that stress is harmful for your health.

якія лічылі, што стрэс шкодны для здароўя.

(Laughter)

(Смех)

People who experienced a lot of stress

У людзей, якія перажылі моцны стрэс,

but did not view stress as harmful

але не лічылі яго шкодным,

were no more likely to die.

даследчыкі не назірaлі павышэння смяротнасці.

In fact, they had the lowest risk of dying

Наадварот, у іх была заўважана самая нізкая рызыка смерці

of anyone in the study,

сярод усіх даследваных, у тым ліку сярод людзей,

including people who had relatively little stress.

якія перажылі адносна невялікі стрэс.

Now the researchers estimated that over the eight years

Даследчыікі падлічылі, што за восем гадоў

they were tracking deaths,

статыстыка смяротнасці паказала,

што 182,000 амерыканцаў памерла заўчасна,

182,000 Americans died prematurely,

not from stress,

але не ад стрэсу, а ад пераканання,

but from the belief that stress is bad for you.

што стрэс шкодны для нас. (Смех)

(Laughter)

That is over 20,000 deaths a year.

Гэта значыць больш за 20 000 смерцяў за год.

Now, if that estimate is correct,

Калі гэты разлік з'яўляецца дакладным,

that would make believing stress is bad for you

вера ў тое, што стрэс шкодны для нас

зробіць яго 15тай найбуйнейшай прычынай смерці

the 15th largest cause of death in the United States last year,

ў Злучаных Штатах за мінулы год,

killing more people than skin cancer, HIV/AIDS and homicide.

забіваючы больш людзей, чым рак скуры,

ВІЧ/СНІД і забойствы.

(Смех)

(Laughter)

You can see why this study freaked me out.

Можна зразумець, чаму гэта даследванне ўсхвалявала мяне.

Here I've been spending so much energy telling people

Я патраціла шмат энергіі кажучы людзям,

што стрэс з'яўляецца шкодным для здароўя.

stress is bad for your health.

Вось чаму гэта даследванне зацікавіла мяне:

So this study got me wondering:

Can changing how you think about stress make you healthier?

ці можа тое, што вы думаеце пра стрэс,

зрабіць вас здаравейшымі? І вось навука кажа, што можа.

And here the science says yes.

When you change your mind about stress,

Калі вы зменіце сваё меркаванне пра стрэс,

you can change your body's response to stress.

вы можаце змяніць рэакцыю арганізма на стрэс.

Now to explain how this works,

Зараз да тлумачэння як гэта працуе:

I want you all to pretend that you are participants

я хачу каб вы ўявілі сябе ўдзельнікамі

in a study designed to stress you out.

даследвання, мэта якога прывесці вас у стан стрэсу.

It's called the social stress test.

Гэта завецца тэстам на сацыяльны стрэс.

You come into the laboratory,

Вы прыходзіце ў лабараторыю,

and you're told you have to give

і вам кажуць, што вы павінны выступіць з пяці-хвіліннай

a five-minute impromptu speech on your personal weaknesses

імправізаванай прамовай пра вашыя асабістыя слабасці

to a panel of expert evaluators sitting right in front of you,

перад групай экспертаў-ацэншчыкаў, якія сядзяць проста перад вамі,

and to make sure you feel the pressure,

а каб гарантаваць, што вы адчуваеце ціск,

there are bright lights and a camera in your face,

яркія лямпы і камера напраўлены ў вашы твар -

kind of like this.

накшталт гэтага.

(Laughter)

And the evaluators have been trained

Гэтыя ацэншчыкі натрэніраваныя

to give you discouraging, non-verbal feedback,

даваць нудлівы, невербальны водгук, як гэты.

like this.

(Exhales)

(Смех)

(Laughter)

Цяпер, калі вы дастаткова дэмаралізаваны,

Now that you're sufficiently demoralized,

time for part two: a math test.

час для другой часткі - тэст па матэматыцы.

And unbeknownst to you,

І незаўважна для вас,

the experimenter has been trained to harass you during it.

адзін эксперыментатар быў інструктаваны дапякаць вас падчас задання.

Now we're going to all do this together.

Цяпер мы зробім гэта разам.

It's going to be fun.

Нам будзе весела.

For me.

Прынамсі мне.

Okay.

Добра. Я хачу, каб вы ўсе палічылі ў зваротным парадку

(Laughter)

I want you all to count backwards from 996

ад 996 з крокам у сем.

in increments of seven.

You're going to do this out loud,

Вы зробіце гэта ўслых

as fast as you can,

як мага хутчэй, пачынаючы з 996.

starting with 996.

Go!

Марш!

(Audience counting)

Аўдыторыя: (лічыць)

Go faster. Faster please.

Хутчэй. Хутчэй калі ласка.

Гэта занадта павольна.

You're going too slow.

(Audience counting)

Стоп. Стоп, стоп, стоп.

Stop. Stop, stop, stop.

That guy made a mistake.

Вунь той хлопец зрабіў памылку.

We are going to have to start all over again.

Нам прыйдзецца пачаць усё нанова. (Смех у зале)

(Laughter)

You're not very good at this, are you?

Не надта адрымліваецца, так?

Добра, цяпер вы разумеце.

Okay, so you get the idea.

If you were actually in this study,

А зараз, калі б вы на самой справе былі ў гэтым даследванні,

you'd probably be a little stressed out.

вы, верагодна, адчулі б невялікі ціск.

Your heart might be pounding,

Ваша сэрца магчыма выскоквае,

you might be breathing faster, maybe breaking out into a sweat.

можа вы дыхаеце часта, а то і ў пот кідае.

And normally, we interpret these physical changes as anxiety

Звычайна, мы тлумачым гэтыя фізічныя змены

трывогай,

or signs that we aren't coping very well with the pressure.

або прыкметамі таго, што мы не вельмі добра спраўляемся з ціскам.

Але што, калі б вы разглядалі іх наадварот,

But what if you viewed them instead

як прыкметы таго, што вашае цела напаўняецца энергіяй,

as signs that your body was energized,

was preparing you to meet this challenge?

рыхтуецца адказаць на выклік?

Вось гэта менавіта тое, што было сказана ўдзельнікам

Now that is exactly what participants were told

in a study conducted at Harvard University.

падчас даследвання, праведзеным у Гарвардскім універсітэце.

Before they went through the social stress test,

Перад тым як яны прайшлі гэты тэст на сацыяльны стрэс,

they were taught to rethink their stress response as helpful.

яны атрымалі настаўленне пераасэнсаваць сваю рэакцыю на стрэс як карысную.

That pounding heart is preparing you for action.

Сэрца, якое моцна б'ецца, рыхтуе вас да дзеянняў.

If you're breathing faster, it's no problem.

Калі вы дыхаеце хутчэй - гэта не праблема.

It's getting more oxygen to your brain.

Гэта дае больш кіслароду вашаму мозгу.

And participants who learned to view the stress response

Такім чынам, удзельнікі, якія навучыліся ўспрымаць рэакцыю на стрэс

as helpful for their performance,

як карысную для іх прадукцыйнасці,

well, they were less stressed out, less anxious, more confident,

сама меней, былі менш напружанымі,

менш усхваляванымі, і больш упэўненымі,

but the most fascinating finding to me

але самай цікавай знаходкай для мяне

was how their physical stress response changed.

было тое, як змянілася іх фізічная рэакцыя на стрэс.

Now, in a typical stress response,

Зараз, у тыповай рэакцыі на стрэс

your heart rate goes up,

ваш пульс учашчаецца,

and your blood vessels constrict like this.

і крывяносныя сасуды звужаюцца вось так.

І гэта адна з прычын таго, што хранічны стрэс,

And this is one of the reasons that chronic stress

is sometimes associated with cardiovascular disease.

падчас, асацыюецца з сардэчна-сасудзістымі захворваннямі.

It's not really healthy to be in this state all the time.

Гэта не вельмі здарова - быць у гэтым стане ўвесь час.

But in the study,

Але ў даследаванні, калі ўдзельнікі разглядалі

when participants viewed their stress response as helpful,

сваю рэакцыю на стрэс як карысную,

their blood vessels stayed relaxed like this.

іх крывяносныя сасуды заставаліся расслабленымі, вось так.

Their heart was still pounding,

Іх сэрца па-ранейшаму калацілася,

but this is a much healthier cardiovascular profile.

але гэта значна здаравейшая сардэчна-сасудзістая мадэль.

It actually looks a lot like what happens

Як ні дзіўна, гэта больш выглядае як тое, што здараецца

in moments of joy and courage.

ў момант радасці і мужнасці.

Over a lifetime of stressful experiences,

На працягу ўсяго жыцця, напоўненага стрэсавымі сітуацыямі,

this one biological change

усяго толькі адна біялагічная змена

could be the difference

можа стаць розніцай

between a stress-induced heart attack at age 50

паміж выкліканым стрэсам сардэчным прыступам ва ўзросце 50 гадоў,

and living well into your 90s.

і доўгім жыццём больш за 90 гадоў.

And this is really what the new science of stress reveals,

І гэта сапраўды тое, што паказвае сучасная навука аб стрэсе:

that how you think about stress matters.

тое, што вы думаеце аб стрэсе, мае сэнс.

Такім чынам, мая мэта, як псіхолага здароўя, змянілася.

So my goal as a health psychologist has changed.

I no longer want to get rid of your stress.

Я больш не хачу пазбавіцца ад стрэсу.

I want to make you better at stress.

Я хачу, каб вы спраўляліся лепш са стрэсам.

And we just did a little intervention.

І мы толькі што зрабілі невялікае ўмяшанне.

If you raised your hand and said

Калі вы паднялі руку і сказалі,

you'd had a lot of stress in the last year,

што вы перажылі шмат стрэсу ў мінулым годзе,

we could have saved your life,

мы маглі б выратаваць ваша жыццё,

because hopefully the next time your heart is pounding from stress,

таму што, спадзяюся, у наступны раз,

калі ваша сэрца калоціцца ад стрэсу,

you're going to remember this talk

вы узгадаеце гэтую размову,

and you're going to think to yourself,

і ўявіце сабе,

this is my body helping me rise to this challenge.

што гэта ваша цела дапамагае вам справіцца з гэтай праблемай.

And when you view stress in that way,

Так, калі вы ўспрымаеце стрэс такім чынам,

your body believes you,

ваша цела верыць вам,

and your stress response becomes healthier.

і рэакцыя на стрэс становіцца здаравейшай.

Now I said I have over a decade of demonizing stress

Я казала, што больш за дзесяць гадоў я жыла з лютым стрэсам,

to redeem myself from,

але я пазбавілася ад яго,

so we are going to do one more intervention.

а зараз яшчэ адно ўмяшанне.

I want to tell you

Я хачу расказаць вам аб адным з самых

about one of the most under-appreciated aspects of the stress response,

недаацэненых аспектаў стрэсавай рэакцыі,

and the idea is this:

і гэтая ідэя ў наступным:

Stress makes you social.

стрэс робіць вас таварыскімі.

To understand this side of stress,

Каб зразумець гэты бок стрэсу,

нам трэба пагутарыць пра гармон аксытацын,

we need to talk about a hormone, oxytocin,

and I know oxytocin has already gotten as much hype as a hormone can get.

і я ведаю, што аксытацын ужо атрымаў

дастаткова шуміхі.

It even has its own cute nickname, the cuddle hormone,

У яго нават ёсць сваё ўласнае, цудоўнае прозвішча - гармон абдымкаў,

because it's released when you hug someone.

таму што ён вылучаецца, калі вы абдымаеце кагосьці.

But this is a very small part of what oxytocin is involved in.

Але гэта толькі невялікая частка ўласцівасцяў аксытацына.

Oxytocin is a neuro-hormone.

Аксытацын з'яўляецца нейра-гармонам.

It fine-tunes your brain's social instincts.

Ён наладжвае сацыяльныя інстынкты вашага мозгу.

It primes you to do things

Ён cтымулюе вас рабіць рэчы,

that strengthen close relationships.

якія ўмацоўваюць блізкія адносіны.

Oxytocin makes you crave physical contact with your friends and family.

Дзякуючы аксытацыну, вам хочацца быць бліжэй

да сяброў і членаў сям'і.

It enhances your empathy.

Гэта павышае вашу здольнасць суперажываць.

It even makes you more willing to help and support

Вы імкняцеся дапамагаць і падтрымліваць

the people you care about.

дарагіх вам людзей.

Some people have even suggested we should snort oxytocin...

Некаторыя нават прапанавалі

ўдыхаць аксытацын,

каб стаць больш спачувальнымі і клапатлівымі.

to become more compassionate and caring.

But here's what most people don't understand about oxytocin.

А зараз тое, што большасць людзей не разумеюць

пра аксытацын.

It's a stress hormone.

Гэта гармон стрэсу.

Your pituitary gland pumps this stuff out

Ваш гіпофіз выпампоўвае гэтaе рэчыва

as part of the stress response.

як частку рэакцыі на стрэс.

It's as much a part of your stress response

Гэта такая ж рэакцыя на стрэс,

as the adrenaline that makes your heart pound.

як і адрэналін, які прымушае ваша сэрца калаціцца.

And when oxytocin is released in the stress response,

Так, калі аксытацын вылучаецца падчас рэакцыі на стрэс,

it is motivating you to seek support.

гэта падштурхоўвае вас шукаць падтрымкі.

Your biological stress response

Ваша біялагічная рэакцыя на стрэс

is nudging you to tell someone how you feel,

прымушае вас падзяліцца тым, што вы адчуваеце,

instead of bottling it up.

замест таго, каб заглушыць гэта.

Your stress response wants to make sure you notice

Ваша рэакцыя на стрэс хоча пераканацца, што вы заўважыце,

when someone else in your life is struggling

калі нехта іншы ў вашым жыцці змагаецца з цяжкасцямі,

so that you can support each other.

каб вы маглі падтрымаць адзін аднаго.

When life is difficult,

У цяжкія хвіліны жыцця, рэакцыя на стрэс хоча,

your stress response wants you to be surrounded

каб вы былі ў асяроддзі людзей, якія хвалююцца за вас.

by people who care about you.

Okay, so how is knowing this side of stress going to make you healthier?

Добра, дык як гэтыя веды аб стрэсе

могуць зрабіць вас здаравейшымі?

Well, oxytocin doesn't only act on your brain.

Аксытацын дзейнічае не толькі на мозг.

It also acts on your body,

Ён таксама ўплывае на ваша цела,

and one of its main roles in your body

і адной з яго галоўных роляў у вашым целе

is to protect your cardiovascular system from the effects of stress.

з'яўляецца абарона сардэчна-сасудзістай сістэмы

ад наступстваў стрэсу.

It's a natural anti-inflammatory.

Гэта натуральны процізапаленчы сродак.

It also helps your blood vessels stay relaxed during stress.

Ён таксама дапамагае крывяносным сасудам заставацца паслабленымі падчас стрэсу.

But my favorite effect on the body is actually on the heart.

Але мой самы любімы эфект - гэта эфект на сэрца.

Your heart has receptors for this hormone,

Ваша сэрца лёгка ўспрымае гэты гармон,

and oxytocin helps heart cells regenerate

і аксытацын дапамагае рэгенераваць клеткі сэрца,

and heal from any stress-induced damage.

а таксама справіцца з любым пашкоджаннем, выкліканым стрэсам.

This stress hormone strengthens your heart.

Гэты гармон стрэсу ўмацоўвае ваша сэрца,

And the cool thing is that all of these physical benefits

і выдатна тое, што гэтыя ўласцівасці аксытацына

of oxytocin are enhanced by social contact and social support.

павышаюцца за кошт сацыяльных кантактаў

і сацыяльнай падтрымкі,

So when you reach out to others under stress,

таму калі вы звяртаецеся да кагосьці ў стане стрэсу,

either to seek support or to help someone else,

каб атрымаць падтрымку або дапамагчы,

you release more of this hormone,

вы вылучаеце больш гэтага гармону,

your stress response becomes healthier,

ваша рэакцыя на стрэс становіцца здаравейшай,

and you actually recover faster from stress.

і вы, на самой справе, хутчэй аднаўляeцеся пасля стрэсу.

I find this amazing,

Гэта цудоўна,

that your stress response has a built-in mechanism

што ваша рэакцыя на стрэс мае ўбудаваны механізм

for stress resilience,

для стрэсаўстойлівасці,

and that mechanism is human connection.

і што гэты механізм - гэта чалавечыя ўзаемаадносіны.

Напрыканцы, я хачу вам расказаць пра яшчэ адно даследванне.

I want to finish by telling you about one more study.

And listen up, because this study could also save a life.

Слухайце ўважліва, таму што гэта даследванне можа таксама выратаваць жыццё.

This study tracked about 1,000 adults in the United States,

У гэтым даследванні назіралася 1000 дарослых амерыканцаў

and they ranged in age from 34 to 93,

ва ўзросце ад 34 да 93,

and they started the study by asking,

а пачалі яны даследаванне спытаўшы:

"How much stress have you experienced in the last year?"

"Колькі стрэсу вы зведалі ў мінулым годзе?"

They also asked,

Яны таксама спыталі: «Колькі часу вы патрацілі

"How much time have you spent helping out friends, neighbors,

на дапамогу сябрам, суседзям,

people in your community?"

ды проста знаёмым?»

And then they used public records for the next five years

А пасля, на працягу наступных пяці гадоў, яны выкарыстоўвалі статыстыку смяротнасці,

to find out who died.

каб высветліць, хто памёр.

Okay, so the bad news first:

Добра, але спачатку дрэнныя навіны:

For every major stressful life experience,

кожнае сапраўды цяжкае, негатыўнае здарэнне,

like financial difficulties or family crisis,

такія як фінансавыя цяжкасці або сямейная крыза,

that increased the risk of dying by 30 percent.

павялічвалі рызыку смерці на 30 адсоткаў.

But -- and I hope you are expecting a "but" by now --

Але - і я спадзяюся што вы ўжо чакалі «але» да гэтага часу -

but that wasn't true for everyone.

гэта не спраўдзілася для ўсіх.

People who spent time caring for others

Людзі, якія праводзілі час у клопатах пра іншых,

showed absolutely no stress-related increase in dying.

не паказалі абсалютна ніякага звязанага са стрэсам павілічэння смяротнасці. Нуль.

Zero.

Caring created resilience.

Клопат стварае ўстойлівасць.

And so we see once again

І вось мы яшчэ раз бачым,

that the harmful effects of stress on your health

што шкоднае ўздзеянне стрэсу на ваша здароўе

are not inevitable.

не з'яўляецца непазбежным.

How you think and how you act

Як вы думаеце, і як вы дзейнічаеце

can transform your experience of stress.

можа перетварыць ваша адчуванне стрэсу.

When you choose to view your stress response as helpful,

Калі вы выбіраеце ўспрымаць рэакцыю на стрэс

як карысную,

you create the biology of courage.

вы ствараеце біялогію мужнасці.

And when you choose to connect with others under stress,

І калі вы вырашылі звярнуцца да людзей ва ўмовах стрэсу,

you can create resilience.

вы аднаўляеце сваю загартоўку.

Now I wouldn't necessarily ask for more stressful experiences in my life,

Цяпер, мне не абявязкова прасіць

больш стрэсавых сітуацый у маім жыцці,

but this science has given me a whole new appreciation for stress.

гэта навука дала мне

зусім новую ўдзячнасць за стрэс.

Stress gives us access to our hearts.

Стрэс адчыняе дзверы ў нашыя сэрцы.

The compassionate heart that finds joy and meaning

Спачувальнае сэрца, якое знаходзіць радасць і сэнс y тым,

in connecting with others,

каб дапамагчы людзям,

and yes, your pounding physical heart,

і сэрца, якое шалёна калоціцца,

working so hard to give you strength and energy.

старанна працуюць, каб даць вам сілы і энергію,

And when you choose to view stress in this way,

і калі вы ўспрымаеце стрэс такім чынам,

you're not just getting better at stress,

гэта не проста дазваляе вам спраўляцца як мага лепш са стрэсам,

you're actually making a pretty profound statement.

на самой справе, вы робіце вельмі сур'ёзную заяву.

You're saying that you can trust yourself to handle life's challenges.

Вы заяўляеце, што вы здольныя давяраць сабе,

спраўляцца з выклікамі жыцця,

And you're remembering that you don't have to face them alone.

вы памятаеце, што

вы не павінны змагацца на самоце.

Thank you.

Дзякуй.

(Applause)

(Апладысменты)

Chris Anderson: This is kind of amazing, what you're telling us.

Крыс Андэрсан: «Гэта даволі дзіўна, што вы тут кажаце.

Здаецца дзіўным, што перекананне наконт стрэсу

It seems amazing to me that a belief about stress

can make so much difference to someone's life expectancy.

можа зрабіць такі вялікі ўплыў на працягласць жыцця.

How would that extend to advice,

Ці магчыма гэта распаўсюдзіць на параду,

like, if someone is making a lifestyle choice

тыпу, калі хтосьці робіць выбар пра лад жыцця

between, say, a stressful job and a non-stressful job,

паміж, скажам, напружанай працай і ненапружанай працай,

does it matter which way they go?

ці мае гэта значэнне, якім шляхам яны пойдуць?

It's equally wise to go for the stressful job

Гэта ў роўнай ступені мудра выбраць напружаную працу,

so long as you believe that you can handle it, in some sense?

пакуль вы лічыце, што вы можаце справіцца з гэтым, у пэўным сэнсе?

KM: Yeah, and one thing we know for certain

Келлі МакГонігал: «Так, і адзінае, што мы ведаем напэўна,

што шукаць сэнс лепш для вашага здароўя,

is that chasing meaning is better for your health

than trying to avoid discomfort.

чым спрабаваць пазбегнуць дыскамфорту.

And so I would say that's really the best way to make decisions,

І таму я бы сказала, што самы лепшы спосаб прымаць рашэнні -

is go after what it is that creates meaning in your life

гэта знайсці тое, што мае сэнс у вашым жыцці,

і даверыцца сабе ў тым, што вы можаце справіцца са стрэсам.

and then trust yourself to handle the stress that follows.

CA: Thank you so much, Kelly. It's pretty cool.

КА: Вялікі дзякуй, Келі. Гэта здорава. КМ: Дзякуй.

(Апладысменты)

(Applause)