How to make stress your friend | Kelly McGonigal | TED

Translator: Chinzorig Enkhtaivan Reviewer: Erdemtugs Chinzorig

I have a confession to make.

Надад та бүхэнд үнэнээ хэлэх зүйл байна.

But first, I want you to make a little confession to me.

Гэхдээ эхлээд та бүхнийг надад

үнэнээ хэлэхийг хүсч байна.

In the past year, I want you to just raise your hand

Хэрэв өнгөрсөн жилийн туршид бараг стрессэнд

if you've experienced relatively little stress.

ороогүй хүн байвал гараа өргөнө үү

Anyone?

Хэн нэгэн байна уу?

How about a moderate amount of stress?

Тэгвэл дунд зэргийн хэмжээний стресс?

Who has experienced a lot of stress?

Хэн маш их стрессэнд орсон бэ?

Yeah. Me too.

Тийм ээ, би ч гэсэн

But that is not my confession.

Гэхдээ миний хэлэх гэсэн зүйл энэ биш ээ.

My confession is this:

Би эрүүл мэндийн сэтгэл зүйч хүн.

I am a health psychologist,

and my mission is to help people be happier and healthier.

Миний үүрэг бол хүмүүсийг аз жаргалтай бас эрүүл байлгах.

But I fear that something I've been teaching

Гэвч миний өнгөрсөн 10 жилийн туршид

for the last 10 years is doing more harm than good,

заасан бүгд сайнаас илүү муу үр дүнд хүргэсэн.

and it has to do with stress.

Энэ нь стресстэй холбоотой.

For years I've been telling people, stress makes you sick.

Энэ жилүүдэд стресс та нарыг өвчлүүлж байна гэж зааж байлаа

It increases the risk of everything from the common cold

Стресс нь жирийн ханиадыг зүрх судасны өвчин болтол

to cardiovascular disease.

муутгаж чадах эрсдэлтэй.

Товчхондоо стрессийг би дайснаа болгов.

Basically, I've turned stress into the enemy.

But I have changed my mind about stress,

Гэхдээ стрессийн талаарх бодлоо өөрчилсөн.

and today, I want to change yours.

Өнөөдөр таны ойлголтыг ч мөн өөрчлөхийг хүсч байна.

Let me start with the study that made me rethink

Стрессний талаар бодлоо өөрчлөхөд хүргэсэн

my whole approach to stress.

судалгааны талаар та бүхэнд ярьж өгье.

8 жилийн турш 30,000 америк хүнийг хамруулсан

This study tracked 30,000 adults in the United States for eight years,

судалгааны хамгийн эхний асуулт

and they started by asking people,

"How much stress have you experienced in the last year?"

"Та өнгөрсөн жил хэр их стрессэнд оров" байлаа.

Тэгээд дараа нь "Стресс таны эрүүл мэндэд халтай

They also asked,

"Do you believe that stress is harmful for your health?"

гэдэгт та итгэдэг үү" гэж асуусан юм.

And then they used public death records to find out who died.

Тэгээд олон нийтийн мэдээллийн нас барагчдын

статистик мэдээллийг нэмж хавсаргав.

(Laughter)

(Инээв)

Okay.

Муу мэдээнээс нь эхлэе.

Some bad news first.

People who experienced a lot of stress in the previous year

Ноднин, их хэмжээгээр стрессдсэн хүмүүст

had a 43 percent increased risk of dying.

нас барах эрсдэл 43 хувь өндөр байлаа.

But that was only true for the people

Гэхдээ энэ нь тоо нь зөвхөн стресс эрүүл мэндэд нь

who also believed that stress is harmful for your health.

халтай гэдэгт итгэж явдаг хүмүүст хамааралтай байлаа.

(Laughter)

(Инээв)

People who experienced a lot of stress

Их стрессэнд орж байдаг боловч үүнийг эрүүл мэндэд нь

but did not view stress as harmful

хор нөлөөгүй гэж бодож явдаг хүмүүст

were no more likely to die.

нас барах эрсдэл бараг байсангүй.

In fact, they had the lowest risk of dying

Үнэндээ эдгээр хүмүүст нас барах эрсдэл

of anyone in the study,

бага стресстэй хүмүүсээс ч

including people who had relatively little stress.

илүү бага байдаг нь байна.

Now the researchers estimated that over the eight years

Шинжээчид өмнөх 8 жилд цаг зуураар нас барсан 182.000 америк хүнд

they were tracking deaths,

судалгаа хийж үзэхэд

эдгээр хүмүүс нь стрессээс биш харин стресс

182,000 Americans died prematurely,

not from stress,

өөрсдөд нь муу гэдэг итгэснээсээ болж

but from the belief that stress is bad for you.

нас барсан байна. (Инээв)

(Laughter)

That is over 20,000 deaths a year.

Жилд энэ шалтгаанаар 20,000 хүн хорвоог орхидог.

Now, if that estimate is correct,

Хэрэв энэ тооцооллыг үнэн гэж үзвэл, стресс

that would make believing stress is bad for you

эрүүл мэндэд муу гэж үзэх нь америкийн жилийн

нийт нас баралтын 15 дахь том шалтгаан

the 15th largest cause of death in the United States last year,

болдог гэдгийг харж болно.

killing more people than skin cancer, HIV/AIDS and homicide.

Энэ нь арьсны хорт хавдар, ДОХ болон хүн амины

хэргээс ч илүү өндөр байгааг харж болох юм.

(Инээв)

(Laughter)

You can see why this study freaked me out.

Энэ судалгаа намайг яагаад гайхшруулсныг та нар мэдлээ

Here I've been spending so much energy telling people

Гэтэл би стресс хүний эрүүл мэндэд муу болохыг

хэлэхийн тулд маш хүч хөдөлмөр зарцуулсан.

stress is bad for your health.

Энэ судалгаа намайг хүмүүс стрессийн талаарх бодлоо

So this study got me wondering:

Can changing how you think about stress make you healthier?

өөрчилбөл эрүүл болж болж чадах болов уу

гэж бодоход хүргэсэн. Эрдэмтэд үүнд эргэлзээгүй.

And here the science says yes.

When you change your mind about stress,

Та стрессийн талаар бодлоо өөрчлөхөд

you can change your body's response to stress.

таны бие стрессэнд үзүүлэх хариу үйлдлээ өөрчилдөг.

Now to explain how this works,

Энэ процесс хэрхэн явагддаг болохыг тайлбарлая.

I want you all to pretend that you are participants

Одоо та бүхнийг зориудаар стресстүүлэх

in a study designed to stress you out.

туршилтанд оролцохыг хүсч байна.

It's called the social stress test.

Үүнийг нийгмийн стрессийн сорил гэж нэрлэдэг.

You come into the laboratory,

Та лаборторид орж ирлээ.

and you're told you have to give

Танд өөрийнхөө сул талыг ярих ёстой.

a five-minute impromptu speech on your personal weaknesses

Танд тавхан минут байна.

to a panel of expert evaluators sitting right in front of you,

Таны өмнө таныг мохоож, урмыг хугалахаар өршөөлгүй

and to make sure you feel the pressure,

шүүгчид, дүгнэгчид сууж байна.

there are bright lights and a camera in your face,

Мөн тан дээр хурц гэрэл тусч, таныг яг эд нар шиг

kind of like this.

камериуд бичиж байна.

(Laughter)

And the evaluators have been trained

Дээрээс дүгнэгчид, шүүгчид таныг үл тоомсорлож

to give you discouraging, non-verbal feedback,

мохоохын тулд нэг иймэрхүү үйлдэл хийнэ.

like this.

(Exhales)

(инээв)

(Laughter)

Одоо та өөртөө итгэх итгэлээ алдаж шалдаа уналаа

Now that you're sufficiently demoralized,

time for part two: a math test.

Дараагийн сорил, математик.

And unbeknownst to you,

Таны урьд өмнө сурах байтугай

the experimenter has been trained to harass you during it.

сонсож ч байгаагүй зүйлсээр таныг шалгана.

Now we're going to all do this together.

Одоо бүгдээрээ үүнийг туршъя.

It's going to be fun.

Хөгжилтэй байх болно.

For me.

Надад.

Okay.

Та бүхнийг 996-аас 7, 7-р хасч

(Laughter)

I want you all to count backwards from 996

хойноос нь урагшаа тоолохыг хүсч байна.

in increments of seven.

You're going to do this out loud,

Тоолохдоо чадлынхаа хэрээр чангаар

as fast as you can,

хамгийн хурднаараа тоолно, 996-с эхлэнэ шүү

starting with 996.

Go!

Эхлэе!

(Audience counting)

Үзэгчид: (Тоолж эхлэв)

Go faster. Faster please.

Хурдан, илүү хурдан

Удаан байна, хурдан.

You're going too slow.

(Audience counting)

За зогсоё, зогс, зогсоорой.

Stop. Stop, stop, stop.

That guy made a mistake.

Энд нэг залуу алдчихлаа.

We are going to have to start all over again.

Дахиад эхнээс эхлэх хэрэгтэй боллоо. (Инээв)

(Laughter)

You're not very good at this, are you?

Амархан биш байгаа биз?

Та нар бараг санааг нь ойлгосон байх.

Okay, so you get the idea.

If you were actually in this study,

Энэ даалгаврыг нухацтайгаар давтаж үзвэл

you'd probably be a little stressed out.

та нарт багагүй хэмжээний стресс мэдрэгдэнэ.

Your heart might be pounding,

Таны зүрх хурдан цохилж эхлэнэ.

you might be breathing faster, maybe breaking out into a sweat.

Амьсгал чинь хурдасна, хөлөрч ч магадгүй.

And normally, we interpret these physical changes as anxiety

Бид энэхүү физик өөрчлөлтийг сэтгэл тавгүй болсноос

үүдэлтэй гэж тайлбарладаг

or signs that we aren't coping very well with the pressure.

Эсвэл хүнд байдлаас гарч чадахгүй байгаа учраас ч байж болох юм.

Тэгвэл үүнийг өөрөөр харах гээд үзье.

But what if you viewed them instead

Таны бие улам эрч хүчтэй болж, таныг сорилттой

as signs that your body was energized,

was preparing you to meet this challenge?

тулгарахад бэлдэж байна гэвэл ямар вэ?

Яг энэ тайлбарыг Харвардын Их Сургуулийн сорилд

Now that is exactly what participants were told

in a study conducted at Harvard University.

оролцсон хүмүүст урьдчилан хэлсэн юм.

Before they went through the social stress test,

Тэдгээр хүмүүсийг нийгмийн туршилтанд орохоос

they were taught to rethink their stress response as helpful.

өмнө стресс тэдэнд хэрэгтэй байж болох талаар дуулгасан юм.

That pounding heart is preparing you for action.

Зүрх хурдан цохилох нь таныг сорилтонд бэлдэж байна.

If you're breathing faster, it's no problem.

Таны амьсгал хурдасч байгаа нь ч асуудалгүй.

It's getting more oxygen to your brain.

Энэ нь тархинд илүү хүчилтөрөгчийг авчирч байгаа юм.

And participants who learned to view the stress response

Стрессийн хариу үйлдэл тэдний гүйцэтгэлд тустайгаар

as helpful for their performance,

нөлөөлж байгааг оролцогчид анзаарчээ.

well, they were less stressed out, less anxious, more confident,

Тиймээс ч тэд харьцангуй бага сэтгэл зовж

илүүтэйгээр өөртөө итгэлтэй болсон байна.

but the most fascinating finding to me

Гэхдээ намайг хамгийн ихээр гайхшруулсан зүйл бол

was how their physical stress response changed.

тэдний стресст үзүүлэх хариу үйлдэл өөрчлөгдсөнд байлаа.

Now, in a typical stress response,

Ердийн стресстэй үед

your heart rate goes up,

таны зүрхний цохилт хурдсаж

and your blood vessels constrict like this.

таны судас ингэж нарийсдаг.

Энэ нь ужиг стресс зүрх судасны

And this is one of the reasons that chronic stress

is sometimes associated with cardiovascular disease.

өвчнийг үүсгэгч болдог шалтгаан юм.

It's not really healthy to be in this state all the time.

Байнга ийм байдалтай байх нь эрүүл мэндэд халтай.

But in the study,

Харин энэ судалгаанд, оролцогчид стресс нь

when participants viewed their stress response as helpful,

хүний хариу үйлдэлд тустай гэж үзсэн.

their blood vessels stayed relaxed like this.

Тэдний судас иймэрхүү хэвийн байдалтай байлаа.

Their heart was still pounding,

Тэдний зүрх хүчтэй цохилж байсан.

but this is a much healthier cardiovascular profile.

Гэхдээ зүрх судсанд хал болох хэмжээнд биш байв.

It actually looks a lot like what happens

Үнэндээ энэ хэмжээ нь баяр хөөртэй, аль эсвэл

in moments of joy and courage.

зориг хүчтэй болох үеийнхтэй яг адил байлаа.

Over a lifetime of stressful experiences,

Олон жилийн туршилтын үр дүнд

this one biological change

энэхүү биологийн өөрчлөлт нь магад

could be the difference

таныг 50 наснаас 90 нас хүртэл

between a stress-induced heart attack at age 50

стресснээс үүдэлтэй зүрх судасны өвчнүүдээс

and living well into your 90s.

хамгаалж болох юм.

And this is really what the new science of stress reveals,

Стрессийн талаарх энэ нээлт стрессийн талаарх таны

that how you think about stress matters.

бодлыг магад өөрчилж чадах болов уу.

Эрүүл мэндийн сэтгэлзүйч миний зорилго үндсэндээ өөрчлөгдсөн.

So my goal as a health psychologist has changed.

I no longer want to get rid of your stress.

Би таны стрессийг арилгахыг хичээхээ больсон.

I want to make you better at stress.

Стрессийг зөв чиглүүлэх чадвартай болгохыг хүсч байна.

And we just did a little intervention.

Тиймээс энэ туршилтыг хийсэн юм.

If you raised your hand and said

Хэрэв та гараа өргөсөн бол

you'd had a lot of stress in the last year,

өнгөрсөн жил маш их стресстэй байсан бол

we could have saved your life,

бид одоо таны амийг аварч чадахаар боллоо.

because hopefully the next time your heart is pounding from stress,

Учир нь дараагийн удаа

таны зүрх стрессээс болж хурдан цохилоход

you're going to remember this talk

та энэ лекцийг эргэн санаж

and you're going to think to yourself,

өөрийнхөө биеийг хүнд сорилтод

this is my body helping me rise to this challenge.

бэлдэж чадах боллоо.

And when you view stress in that way,

Та стрессийг энэ талаас харж чадвал

your body believes you,

таны бие стрессийг эрүүл мэндэд

and your stress response becomes healthier.

ашигтайгаар хүлээн авах болно.

Now I said I have over a decade of demonizing stress

Олон жилийн турш стрессийг үзэн ядаж явснаа

to redeem myself from,

наманчлан дахин нэг зүйлийн

so we are going to do one more intervention.

талаар та бүхэнд дуулгая.

I want to tell you

Та бүхний тийм ч дуртай биш

about one of the most under-appreciated aspects of the stress response,

стрессийн баг нэг хариу үйлдлийн талаар хэлье.

and the idea is this:

Тэр бол стресс таныг

Stress makes you social.

нийгэмшүүлдэг явдал юм.

To understand this side of stress,

Стрессийн энэ үйлдлийг ойлгохын тулд бид

окситоцин гэдэг гормоны талаар мэдэх хэрэгтэй болно.

we need to talk about a hormone, oxytocin,

and I know oxytocin has already gotten as much hype as a hormone can get.

Окситоцин нь гормонд байж болох

бараг бүх идэвхжүүлэгчийг агуулдаг.

It even has its own cute nickname, the cuddle hormone,

Энэ гормонд "тэврэгч" гэдэг өхөөрдөм нэр өгсөн.

because it's released when you hug someone.

Учир нь энэ гормон та хэн нэгнийг тэврэх үед ялгардаг.

But this is a very small part of what oxytocin is involved in.

Гэхдээ энэ нь окситоцины оролцдог олон зүйлсийн өчүүхэн хэсэг юм.

Oxytocin is a neuro-hormone.

Окситоцин нь мэдрэлийн гормон.

It fine-tunes your brain's social instincts.

Энэ гормон таны тархины нийгмийн зөн билэгийн хэсгийг тохируулдаг.

It primes you to do things

Таны харилцааг улам дотно болгох үйлдэлд

that strengthen close relationships.

таныг залж чиглүүлдэг.

Oxytocin makes you crave physical contact with your friends and family.

Окситоцин таныг гэр бүлийнхэнтэйгээ, аль эсвэл

найз нөхөддөө хүрэх, дотно байх хүслийг төрүүлдэг.

It enhances your empathy.

Таны бусдын төлөөх сэтгэлийг хүчтэй болгодог.

It even makes you more willing to help and support

Мөн хайртай хүмүүстээ тусалж, тэднийгээ дэмжих

the people you care about.

хүслийг улам батжуулж байдаг.

Some people have even suggested we should snort oxytocin...

Зарим хүмүүс окситоцин хэрэглэж

бусдын төлөө сэтгэл тавих чадвараа

сайжруулах хэрэгтэй гэсэ саналыг ч тавьж байлаа.

to become more compassionate and caring.

But here's what most people don't understand about oxytocin.

Гэтэл ихэнх хүмүүс окситоцины талаарх үнэнийг

огт мэддэггүй юм.

It's a stress hormone.

Энэ бол стрессийн гормон.

Your pituitary gland pumps this stuff out

Таны өнчин тархи энэ бодисыг стрессэнд

as part of the stress response.

орох үед ялгаруулдаг.

It's as much a part of your stress response

Адреланин таны зүрхний цохилтыг хурдасгадагтай

as the adrenaline that makes your heart pound.

адил стрессдэх үед үзүүлдэг хариу үйлдэл юм.

And when oxytocin is released in the stress response,

Стрессдэх үед окситоцин ялгарч таныг хэн нэгнээс

it is motivating you to seek support.

тусламж хүсэх үйлдэлд хөтөлдөг.

Your biological stress response

Таны биологийн хариу үйлдэл таныг

is nudging you to tell someone how you feel,

хүнд хэцүүгээ өөртөө тээж хүндрүүлэхийн оронд

instead of bottling it up.

хэн нэгэнд сэтгэлээ нээж хөнгөлж байхыг сануулдаг.

Your stress response wants to make sure you notice

Таны стрессийн хариу үйлдэл таныг эргэн тойрны хэн нэгэнд

when someone else in your life is struggling

хүнд хэцүү тохиолдох үед анзаарч ажиглан, харилцан тусалж

so that you can support each other.

нэг нэгнээ дэмжин амьдрахад хөтөлдөг.

When life is difficult,

Амьдралын хүнд хэцүү үед стресс таныг

your stress response wants you to be surrounded

хайртай хүмүүсээрээ бүчүүлж байхыг хүсдэг юм.

by people who care about you.

Okay, so how is knowing this side of stress going to make you healthier?

Стрессийн нууц таны эрүүл саруул амьдралд

хэрхэн тус болж чадах вэ?

Well, oxytocin doesn't only act on your brain.

Окситоцин нь зөвхөн таны тархинд нөлөөлөөд зогсолгүй

It also acts on your body,

таны биенд ч мөн нөлөө үзүүлдэг.

and one of its main roles in your body

Энэхүү гормон нь таны биеийг

is to protect your cardiovascular system from the effects of stress.

зүрх судасны өвчнөөс хамгаалахад

нэн чухал үүрэг гүйцэтгэдэг байна.

It's a natural anti-inflammatory.

Энэ бол натурал судас тэлэгч.

It also helps your blood vessels stay relaxed during stress.

Мөн таны судсыг стрессийн үед хэвийн байлгахад тусалдаг.

But my favorite effect on the body is actually on the heart.

Мөн зүрхэнд тустай үр нөлөө үзүүлдэг..

Your heart has receptors for this hormone,

Таны зүрх энэ гормоны нөлөөг хүлээн авдаг.

and oxytocin helps heart cells regenerate

Окситоцин таны зүрхийг нөхөн сэргээж, стресснээс

and heal from any stress-induced damage.

хамааралтай аливаа гэмтлийг эмчилдэг.

This stress hormone strengthens your heart.

Стрессийн гормон таны зүрхийг хүчтэй болгож,

And the cool thing is that all of these physical benefits

эерэг физик үр дүн үзүүлээд зогсолгүй

of oxytocin are enhanced by social contact and social support.

таныг нийгмийн харилцаанд бэлдэж

байдаг нь гайхалтай юм.

So when you reach out to others under stress,

Энэ гормон стресстэй байх үед чинь бусад дээр аваачиж,

either to seek support or to help someone else,

бусдаас тусламж дэмжлэг хүсэх, бусдад туслах

you release more of this hormone,

хүслийг төрүүлдэг. Энэ гормоныг ялгарах тусам

your stress response becomes healthier,

таны стрессийн хариу үйлдэл таныг эрүүл болгож

and you actually recover faster from stress.

та стресснээс илүү хурдан гарч чаддаг.

I find this amazing,

Стресс сэтгэл зовнилын эсрэг

that your stress response has a built-in mechanism

байгалиас заяасан хамгаалах систем байдаг нь

for stress resilience,

хамгийн гайхамшигтай.

and that mechanism is human connection.

Энэ бол нь хүн бидний хоорондын холбоо юм.

Би дахин нэг судалгаагаар илтгэлээ дуусгая..

I want to finish by telling you about one more study.

And listen up, because this study could also save a life.

Анхааралтай сонсоорой, энэ судалгаа хүний амь аварч болох юм шүү.

This study tracked about 1,000 adults in the United States,

Энэ судалгаанд АНУ-ын 34-93 нас хүртэлх

and they ranged in age from 34 to 93,

насанд хүрсэн 1000 хүнийг хамруулсан.

and they started the study by asking,

Тэр хүмүүсээс хамгийн түрүүнд ингэж асуулаа.

"How much stress have you experienced in the last year?"

"Та өнгөрсөн жил хэр их стрессэнд орсон бэ?"

They also asked,

Тэгээд дараа нь энэ хугацаанд найз нөхөд,

"How much time have you spent helping out friends, neighbors,

айл саахалтын хүмүүстээ, эргэн тойрныхондоо

people in your community?"

хэр их тусалсан бэ гэж асуусан юм.

And then they used public records for the next five years

Мөн дараагийн таван жилийн нас баралтын

to find out who died.

статистик судалгааг оруулав.

Okay, so the bad news first:

Муу мэдээнээс нь эхлэе..

For every major stressful life experience,

Амьдралд тохиолддог хүн хэцүү стрессүүд,

like financial difficulties or family crisis,

санхүүгийн бэрхшээл, гэр бүлийн золгүй явдалууд нь

that increased the risk of dying by 30 percent.

нас барах эрсдлийг 30 хувиар өсгөсөн байлаа.

But -- and I hope you are expecting a "but" by now --

Гэвч, энэ тоо баримт хүн бүрт

but that wasn't true for everyone.

адил байсангүй.

People who spent time caring for others

Бусдын санаа тавьж байсан хүмүүст

showed absolutely no stress-related increase in dying.

стрессээс хамааралтай нас барах эрсдэл огт байсангүй. Тэг хувь.

Zero.

Caring created resilience.

Анхаарал халамж хүнийг уян болгодог..

And so we see once again

Эрүүл мэндэд хор учруулж болох

that the harmful effects of stress on your health

стрессийн муу үр нөлөөнөөс

are not inevitable.

зугатан зайлах аргагүй.

How you think and how you act

Харин таны бодох бодол, хийх үйлдэл тань

can transform your experience of stress.

стрессийн үр нөлөөг үндсээр нь өөрчилж чадна.

When you choose to view your stress response as helpful,

Хэрвээ та стрессийн үр нөлөөг тустайгаар өөрчлөхөөр

шийдсэн бол та өөртөө

you create the biology of courage.

эр зоригийн биологийг бий болгож байгаа юм.

And when you choose to connect with others under stress,

Та стрессэнд орсон үедээ бусадтай уулзахаар шийдэхдээ

you can create resilience.

илүү хүлээцтэй, уян хатан байж чадна.

Now I wouldn't necessarily ask for more stressful experiences in my life,

Миний хувьд стрессээр дүүрэн

хүсээд байхгүй байсан.

but this science has given me a whole new appreciation for stress.

Гэтэл стресст талархах бодлыг

шинжлэх ухаан надад өгсөн.

Stress gives us access to our hearts.

Стресс бидний зүрх сэтгэлийг нээж өгч байна.

The compassionate heart that finds joy and meaning

Бидний зүрх сэтгэл нь бусатай хамт байхдаа

in connecting with others,

илүү хүчтэй байж,

and yes, your pounding physical heart,

цохилох бүртээ танд чадал,

working so hard to give you strength and energy.

эрч хүчийг бэлэглэсээр байх болно.

And when you choose to view stress in this way,

Стрессийг энэ талаас нь харж чадвал,

you're not just getting better at stress,

та стрессийг эерэгээр шийдээд зогсолгүй,

you're actually making a pretty profound statement.

бас нэгэн үнэнийг хүчтэйгээр тунхаглаж байгаа юм.

You're saying that you can trust yourself to handle life's challenges.

Өөртөө итгэлтэй байж, амьдралын ямар ч хүнд хэцүүг

давж чадна гэдгээ амлаж буй хэрэг юм.

And you're remembering that you don't have to face them alone.

Мөн хүнд хэцүүг хэзээ ч ганцаараа

даван гарах шаардлагагүй боллоо.

Thank you.

Баярлалаа.

(Applause)

(Алга ташив)

Chris Anderson: This is kind of amazing, what you're telling us.

Крис Андерсон: Таны хэлсэн бүгд маш гайхалтай байлаа.

Стрессийн талаарх итгэл хэн нэгний амьдралыг уртасгах

It seems amazing to me that a belief about stress

can make so much difference to someone's life expectancy.

маш том өөрчлөлтийг авчирч чадна гэж санасангүй.

How would that extend to advice,

Цаашлаад хэн нэгний хувьд шийдвэр гаргахад

like, if someone is making a lifestyle choice

жишээлбэл амьдралынхаа хэв маяг болон,

between, say, a stressful job and a non-stressful job,

стресстэй стрессгүй ажил сонгоход эцсийн дүндээ

does it matter which way they go?

ялгаагүй болох нь байна шүү дээ.

It's equally wise to go for the stressful job

Хэрэв өөртөө л итгэлтэй байгаа бол илүү

so long as you believe that you can handle it, in some sense?

стресстэй ажил сонгох нь илүү ашигтай гэж ойлгож болох уу?

KM: Yeah, and one thing we know for certain

Келли Макгонигал: Тийм ээ, бид энэ сонголтыг зөвхөн тав тухын төлөө биш

эрүүл мэндийнхээ төлөө мөн хийж байгаа

is that chasing meaning is better for your health

than trying to avoid discomfort.

гэдгээ мэдэж байх нь чухал.

And so I would say that's really the best way to make decisions,

Энэ сонголтыг хийснээрээ стрессээ шийдвэрлэж

is go after what it is that creates meaning in your life

өөрийнхөө амьдралыг илүү үнэ цэнэтэй

болгож байгаад хамгийн гол учир оршино.

and then trust yourself to handle the stress that follows.

CA: Thank you so much, Kelly. It's pretty cool.

- Баярлалаа Келли, маш сонирхолто байлаа. - Баярлалаа

(Алга ташив)

(Applause)