Learn to read Chinese ... with ease! | ShaoLan

3,336,662 views ・ 2013-05-07

TED


Ju lutemi, klikoni dy herë mbi titrat në anglisht më poshtë për të luajtur videon.

00:00
Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast
0
0
7000
Translator: Adela Sota Reviewer: Helena Bedalli
00:12
Growing up in Taiwan
1
12754
2056
I rritur në Tajvan,
00:14
as the daughter of a calligrapher,
2
14810
1612
si bija e një kaligrafisti,
00:16
one of my most treasured memories
3
16422
2368
një nga kujtimet më të vyera
00:18
was my mother showing me the beauty, the shape
4
18790
3093
është mamaja ime që më tregonte bukurinë, trajtën
00:21
and the form of Chinese characters.
5
21883
2633
dhe formën e karaktereve kineze.
00:24
Ever since then, I was fascinated
6
24516
2507
Që atëherë, u magjepsa
00:27
by this incredible language.
7
27023
2662
nga kjo gjuhë e jashtëzakonshme.
00:29
But to an outsider, it seems to be
8
29685
2735
Por një të huaji, i duket
00:32
as impenetrable as the Great Wall of China.
9
32420
3509
po aq e padepërtueshme sa edhe Muri i Madh i Kinës.
00:35
Over the past few years, I've been wondering
10
35929
2375
Gjatë viteve të fundit, kam pyetur veten
00:38
if I can break down this wall,
11
38304
2052
në mund ta shemb këtë mur,
00:40
so anyone who wants to understand and appreciate
12
40356
2594
në mënyrë që kushdo që dëshiron ta kuptojë dhe ta vlerësojë
00:42
the beauty of this sophisticated language could do so.
13
42950
3908
bukurinë e kësaj gjuhe të sofistikuar, të mund ta bëjë.
00:46
I started thinking about how a new, fast method
14
46858
4312
Fillova të mendoj se si një metodë e re, e shpejtë
00:51
of learning Chinese might be useful.
15
51170
2848
e të mësuarit të gjuhës kineze mund të jetë e dobishme.
00:54
Since the age of five, I started to learn how to draw
16
54018
3986
Qëkur isha 5 vjeç, fillova të mësoj si të vizatoj
00:58
every single stroke for each character
17
58004
3005
çdo vijë për çdo karakter
01:01
in the correct sequence.
18
61009
2544
në renditjen e duhur.
01:03
I learned new characters every day
19
63553
2057
Mësova karaktere të reja përditë
01:05
during the course of the next 15 years.
20
65610
2727
për 15 vjet.
01:08
Since we only have five minutes,
21
68337
2120
Meqë kemi vetëm pesë minuta,
01:10
it's better that we have a fast and simpler way.
22
70457
3635
është më mirë të kemi një mënyrë më të shpejtë e më të thjeshtë.
01:14
A Chinese scholar would understand 20,000 characters.
23
74092
3525
Specialistë kineze të gjuhës kuptojnë 20 000 karaktere.
01:17
You only need 1,000 to understand the basic literacy.
24
77617
5112
Juve ju duhen vetëm 1000 për të kuptuar shkrimet bazë.
01:22
The top 200 will allow you to comprehend
25
82729
4016
200 prej tyre do ju lejojnë të kuptoni
01:26
40 percent of basic literature --
26
86745
2896
40 përqind të literaturës bazë --
01:29
enough to read road signs, restaurant menus,
27
89641
2876
e mjaftueshme për të lexuar shenjat rrugore, menutë e restoranteve,
01:32
to understand the basic idea of the web pages
28
92517
3004
për të kuptuar idenë kryesore të faqeve të internetit
01:35
or the newspapers.
29
95521
1939
ose gazetat.
01:37
Today I'm going to start with eight
30
97460
2199
Sot do të filloj me tetë
01:39
to show you how the method works.
31
99659
1892
për t'ju treguar sesi funksionon metoda.
01:41
You are ready?
32
101551
1921
Jeni gati?
01:43
Open your mouth as wide as possible
33
103472
2683
Hapni gojën sa të mundeni
01:46
until it's square.
34
106155
2046
derisa të formohet një katror.
01:48
You get a mouth.
35
108201
2682
Ju del një gojë.
01:50
This is a person going for a walk.
36
110883
3088
Ky është një njeri duke shëtitur.
01:53
Person.
37
113971
3131
Njeri.
01:57
If the shape of the fire is a person
38
117102
2709
Nëse trajta e zjarrit është njeri
01:59
with two arms on both sides,
39
119811
2270
me dy krahë në të dyja anët,
02:02
as if she was yelling frantically,
40
122081
2170
sikur po bërtet çmendurisht,
02:04
"Help! I'm on fire!" --
41
124251
3553
"Ndihmë! Po digjem!" --
02:07
This symbol actually is originally from the shape of the flame,
42
127804
4167
Ky simbol vjen nga trajta e zjarrit,
02:11
but I like to think that way. Whichever works for you.
43
131971
3813
por më pëlqen ta mendoj në këtë mënyrë. Si ta keni më mirë.
02:15
This is a tree.
44
135784
2259
Kjo ështe një pemë.
02:18
Tree.
45
138043
2098
Pemë.
02:20
This is a mountain.
46
140141
4425
Ky është një mal.
02:24
The sun.
47
144566
2601
Dielli.
02:29
The moon.
48
149458
4654
Hëna.
02:34
The symbol of the door
49
154112
1975
Simboli i derës
02:36
looks like a pair of saloon doors in the wild west.
50
156087
5706
duket si një palë dyer salloni ne wild west.
02:41
I call these eight characters radicals.
51
161793
3738
Këto tetë karaktere i quaj rrënjë.
02:45
They are the building blocks
52
165531
1766
Janë blloqet ndërtuese
02:47
for you to create lots more characters.
53
167297
4130
për të krijuar shumë karaktere të tjera.
02:51
A person.
54
171427
1738
Njeri.
02:53
If someone walks behind, that is "to follow."
55
173165
4268
Nëse dikush ecën mbrapa, kjo është "ndjek"
02:57
As the old saying goes,
56
177433
2128
Siç thotë dhe shprehja e vjetër,
02:59
two is company, three is a crowd.
57
179561
3726
dyshja është shoqëri, treshja është turmë.
03:03
If a person stretched their arms wide,
58
183287
2915
Nëse një person hap krahët,
03:06
this person is saying, "It was this big."
59
186202
4647
ai po thotë: "ishte kaq e madhe."
03:10
The person inside the mouth, the person is trapped.
60
190849
3848
Personi brenda gojës, personi është kapur.
03:14
He's a prisoner, just like Jonah inside the whale.
61
194697
5846
Eshtë i burgosur, si Jonah brenda balenës.
03:20
One tree is a tree. Two trees together, we have the woods.
62
200543
3494
Një pemë është pemë. Dy pemë së bashku, kemi minipyll.
03:24
Three trees together, we create the forest.
63
204037
3556
Tre pemë së bashku na krijojnë pyllin.
03:27
Put a plank underneath the tree, we have the foundation.
64
207593
4072
Vendos një dërrasë poshtë pemës, kemi themelin.
03:31
Put a mouth on the top of the tree, that's "idiot." (Laughter)
65
211665
4135
Vendos një gojë mbi majën e pemës, është "idiot". (Të qeshura)
03:35
Easy to remember,
66
215800
2081
E lehtë për t'u mbajtur mend,
03:37
since a talking tree is pretty idiotic.
67
217881
4942
duke qenë se një pemë që flet është mjaft idioteske.
03:42
Remember fire?
68
222823
2042
Mbani mend zjarrin?
03:44
Two fires together, I get really hot.
69
224865
2661
Dy zjarre së bashku, kam shumë vapë.
03:47
Three fires together, that's a lot of flames.
70
227526
2859
Tre zjarre së bashku, shumë flakë.
03:50
Set the fire underneath the two trees, it's burning.
71
230385
4601
Vendos zjarrin nën dy pemë, është djegie.
03:54
For us, the sun is the source of prosperity.
72
234986
3092
Për ne, dielli është simboli i mbarësisë.
03:58
Two suns together, prosperous.
73
238078
2179
Dy diej së bashku, i mbarë.
04:00
Three together, that's sparkles.
74
240257
2358
Tre së bashku, xixëllima.
04:02
Put the sun and the moon shining together,
75
242615
2021
Vendos diellin dhe hënën të ndriçojnë së bashku,
04:04
it's brightness.
76
244636
1308
është shkëlqim.
04:05
It also means tomorrow, after a day and a night.
77
245944
4225
Do të thotë edhe nesër, pas një dite e një nate.
04:10
The sun is coming up above the horizon. Sunrise.
78
250169
4483
Dielli po vjen në horizont. Agim.
04:14
A door. Put a plank inside the door,
79
254652
3103
Një derë. Vendos një dërrase brenda derës,
04:17
it's a door bolt.
80
257755
2057
është shul dere.
04:19
Put a mouth inside the door, asking questions.
81
259812
2964
Vendos një gojë brenda derës, të bësh pyetje.
04:22
Knock knock. Is anyone home?
82
262776
3331
Tak tak. Ka njeri në shtëpi?
04:26
This person is sneaking out of a door,
83
266107
2888
Ky person po largohet fshehurazi nga dera,
04:28
escaping, evading.
84
268995
2832
po arratiset, po dredhon.
04:31
On the left, we have a woman.
85
271827
2153
Në të majtë, kemi një grua.
04:33
Two women together, they have an argument.
86
273980
2162
Dy gra së bashku, grindje.
04:36
(Laughter)
87
276142
2133
(Të qeshura)
04:38
Three women together, be careful, it's adultery.
88
278275
6518
Tri gra së bashku, kujdes, është tradhti bashkëshortore.
04:44
So we have gone through almost 30 characters.
89
284793
3509
Pra, kemi parë gati 30 karaktere.
04:48
By using this method, the first eight radicals
90
288302
3337
Duke përdorur këtë metodë, tetë rrënjët e para
04:51
will allow you to build 32.
91
291639
2001
të lejojnë të ndërtosh 32.
04:53
The next group of eight characters
92
293640
1763
Grupi i tetë karaktereve të tjera
04:55
will build an extra 32.
93
295403
2192
ndërton edhe 32 të tjera.
04:57
So with very little effort,
94
297595
2302
Kështu që me shumë pak mundime,
04:59
you will be able to learn a couple hundred characters,
95
299897
2266
jeni në gjendje të mësoni disa qindra karaktere,
05:02
which is the same as a Chinese eight-year-old.
96
302163
2552
aq sa di një tetëvjeçar kinez.
05:04
So after we know the characters, we start building phrases.
97
304715
3547
Pra, pasi mësojmë karakteret, fillojmë të ndërtojmë fraza.
05:08
For example, the mountain and the fire together,
98
308262
2697
Për shembull, mali dhe zjarri bashkë,
05:10
we have fire mountain. It's a volcano.
99
310959
2928
kemi mal zjarri. Ky është vullkani.
05:13
We know Japan is the land of the rising sun.
100
313887
3320
Dimë që Japonia është toka e agimit të diellit.
05:17
This is a sun placed with the origin,
101
317207
3418
Ky është një diell, vendosur pranë origjinës,
05:20
because Japan lies to the east of China.
102
320625
3127
sepse Japonia shtrihet në lindje të Kinës.
05:23
So a sun, origin together, we build Japan.
103
323752
3890
Kështu diell, origjinë së bashku, ndërtojmë Japoninë.
05:27
A person behind Japan, what do we get?
104
327642
2958
Një person pas Japonisë, çfarë marrim?
05:30
A Japanese person.
105
330600
3102
Një japonez.
05:33
The character on the left is two mountains
106
333702
2801
Karakteri në të majtë është dy male
05:36
stacked on top of each other.
107
336503
2107
mbi njëri-tjetrin.
05:38
In ancient China, that means in exile,
108
338610
3217
Në Kinën e lashtë, do të thotë mërgim,
05:41
because Chinese emperors, they put their political enemies
109
341827
2438
sepse perandorët kinezë çonin kundërshtarët politikë
05:44
in exile beyond mountains.
110
344265
2371
në mërgim prapa maleve.
05:46
Nowadays, exile has turned into getting out.
111
346636
5011
Sot, mërgimi është shndërruar në "të dalësh jashtë".
05:51
A mouth which tells you where to get out
112
351647
2571
Një gojë që të tregon ku të dalësh
05:54
is an exit.
113
354218
1928
është dalje.
05:56
This is a slide to remind me that I should stop talking
114
356146
3641
Ky është një slide që më kujton se duhet të pushoj së foluri
05:59
and get off of the stage. Thank you.
115
359787
1883
dhe të dal nga skena. Falemnderit.
06:01
(Applause)
116
361670
3969
(Duartrokitje)
Rreth kësaj faqe interneti

Kjo faqe do t'ju prezantojë me videot e YouTube që janë të dobishme për të mësuar anglisht. Do të shihni mësime angleze të mësuara nga mësues të nivelit më të lartë nga e gjithë bota. Klikoni dy herë mbi titrat në anglisht të shfaqura në secilën faqe të videos për të luajtur videon prej andej. Titrat lëvizin në sinkron me riprodhimin e videos. Nëse keni ndonjë koment ose kërkesë, ju lutemi na kontaktoni duke përdorur këtë formular kontakti.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7