The myth of Zeus' test - Iseult Gillespie

Translator: Bestjan Mamo Reviewer: Helena Bedalli

It was dark when two mysterious, shrouded figures

Ishte errësirë kur dy figura misterioze, të mbuluara me qefin

appeared in the hillside village.

u shfaqën në fshatin anës kodrës.

The strangers knocked on every door in town, asking for food and shelter.

Të huajit trokitën në çdo derë të qytetit, duke kërkuar ushqim dhe strehim.

But, again and again, they were turned away.

Por i ndoqën herë pas here.

Soon, there was just one door left:

Së shpejti, kishte mbetur vetëm një derë:

that of a small, thatched shack.

ajo e një kasolleje të vogël prej kashte.

An elderly couple, Baucis and Philemon, answered the thunderous knock.

Një çift i moshuar, Bosis dhe Filimon, iu përgjigj trokitjes zhurmuese.

Although there was something off about these visitors,

Edhe pse kishte diçka që s’shkonte me këta vizitorë,

it was in the pair’s nature to care for those in need.

ishte në natyrën e çiftit të kujdeseshin për ata në nevojë.

Philemon invited them to rest,

Filimoni i ftoi ata brenda të pushonin,

and the cottage flooded with warmth as Baucis teased the fire back to life.

dhe kasollja u mbush me ngrohtësi teksa Bosis e sillte zjarrin në jetë.

When they were young, Baucis and Philemon had fallen in love,

Kur ishin të rinj, Bosis dhe Filimoni ranë në dashuri,

married, and settled in the humble cottage.

u martuan, dhe u vendosën në një kasolle të thjeshtë.

Decades later, their home was still standing—

Dekada më vonë, shtëpia e tyre qëndronte ende në këmbë—

and they were more devoted to each other than ever.

dhe ata ishin më të përkushtuar ndaj njëri-tjetrit se kurrë.

The strangers watched intently as Baucis nestled twigs under a battered pot

Të huajt panë me vëmendje ndërsa Bosis fuste shkopinj nën një tenxhere të vjetër

filled with vegetables.

të mbushur me perime.

The couple could rarely afford meat, but in honor of their guests,

Çifti rrallë mund ta përballonte mishin, por për nder të mysafirëve të tyre,

Philemon cut strips from an aging shank for the stew.

Filimoni preu shirita nga një kembe e tymosur për çomlekun.

They made cheerful conversation and offered their visitors hot baths.

Ata u angazhuan në bisedë të këndshme dhe u ofruan vizitorëve banja të ngrohta.

Baucis used a chip of broken clay to balance the wobbly table’s legs

Bosis përdori një copë të thyer argjile për të balancuar këmbët e lëkundura të

and rubbed its surface with mint until it smelled sweet and fresh.

tavolinës dhe e fërkoi sipër me mente derisa vinte erë e ëmbël dhe e freskët.

Weaving around each other with care,

Duke u endur rreth njëri-tjetrit me kujdes,

the couple transformed what they had into a feast.

çifti e shndërroi çfarëdo që kishin në një gosti.

Soon, the tabletop overflowed with food and the last of their sweet wine.

Së shpejti, tavolina u mbush me ushqim e ç’kishte mbetur nga vera e tyre e ëmbël.

Privately, Baucis and Philemon worried that their provisions would run out.

Privatisht, Bosisi dhe Filimoni kishin frikë se furnizimet e tyre do të mbaronin.

Yet, as the night wore on,

Megjithatë, me kalimin e natës,

and their strange guests took hearty gulps of wine,

të ftuarit e tyre të pazakontë pinë gllënjka të bollshme vere,

the clay vessel never ran dry.

dhe ena prej balte nuk u tha kurrë.

The couple, at first relieved, grew terrified.

Çifti, që në fillim qe lehtësuar, filloi të tmerrohej.

Their guests weren’t humble peasants traveling the countryside.

Mysafirët e tyre nuk ishin fshatarë të përulur që udhëtonin nëpër fshat.

They were almost certainly gods in disguise—

Ata ishin me siguri perëndi të maskuar -

but which gods, they didn’t know.

por se cilët perëndi, ata nuk e dinin.

Panicked that their preparations were inadequate,

Të zënë paniku që përgatitjet e tyre ishin të pamjaftueshme,

Baucis and Philemon searched for another offering.

Bosis dhe Filimon filluan të kërkonin për dicka tjetër që mund të ofronin.

The only precious thing left was the goose that guarded their home.

E vetmja gjë e vyer që kishte mbetur ishte pata që ruante shtëpinë e tyre.

The couple repeatedly lunged after the bird,

Çifti u turr pas zogut vazhdimisht,

but they were too worn out for the chase.

por ata ishin tepër të lodhur ta ndiqnin.

So, they prepared to receive the wrath of the gods.

Pra, ata u bënë gati të pranonin zemërimin e perëndive.

Their guests rose up, shedding their rags and mortal masks.

Mysafirët u ngritën në këmbë, duke i hedhur rreckat dhe maskat e tyre mortale.

Looming before them was Zeus, the storm-brewing ruler of the gods,

Përpara tyre qëndronte Zeusi, sundimtari i stuhishëm i perëndive,

and his son, Hermes,

dhe djali i tij, Hermesi,

the fleet-footed messenger who shepherded mortals to the underworld.

lajmëtari me këmbë fluturake që udhëhiqte të vdekshmit në botën e nëndheshme.

The gods told the old couple that, unlike the other townspeople,

Zotat i thanë çiftit të vjetër se, ndryshe nga banorët e tjerë të qytetit,

they had shown true xenia, or loving hospitality to strangers.

ata kishin treguar kseni të vërtetë, apo mikpritje dashamirëse ndaj të huajve.

They alone had passed the test.

Vetëm ata e kishin kaluar testin.

The gods commanded the couple to follow them,

Zotat e urdhëruan çiftin që t’i ndiqnin

and the group ascended the nearest mountain.

dhe së bashku u ngjitën në malin më të afërt.

Nearing the summit, Baucis and Philemon looked back—

Kur po arrinin majën, Bosis dhe Philimon hodhën sytë prapa—

but were shocked to see a murky swamp where their village stood

por u tronditën kur panë një moçal të errët aty ku fshati i tyre

just moments before.

qëndronte pak çaste më parë.

As punishment for refusing to shelter the gods,

Si ndëshkim ndaj refuzimit për të strehuar perënditë,

Zeus and Hermes had cast the townspeople underwater,

Zeusi dhe Hermesi i kishin hedhur nën ujë banorët e qytetit,

leaving only their hosts’ home intact,

duke lënë të paprekur vetëm shtëpinë e pritësve të tyre.

Recalling their friends and neighbors,

Duke kujtuar miqtë dhe fqinjët e tyre,

Baucis and Philemon couldn’t hide their terror and mournful tears,

Bosis dhe Filimon nuk mund t’i fshihnin dot lotët e tyre të tmerrit dhe zisë,

even as their house transformed below.

edhe kur shtëpia e tyre transformohej poshtë.

It grew larger and sprouted marble pillars and steps.

U bë më e madhe dhe mbiu kolona e shkallë mermeri.

Legends etched themselves onto its grand doors.

Legjenda u gdhendën në dyert e saj madhështore.

Their rickety cottage had metamorphosed into a gleaming temple for the gods.

Kasollja e tyre e mjerë qe metamorfozuar në një tempull shkëlqyes për perënditë.

Hermes commended the couple and gently asked if there was anything they desired.

Hermesi e përgëzoi çiftin dhe pyeti ëmbël nëse kishte ndonjë gjë që ata dëshironin.

After a brief discussion, Philemon requested that he and Baucis

Pas një diskutimi të shkurtër, Filimoni kërkoi që ai dhe Bosis

be permitted to care for the new temple.

të lejoheshin të kujdeseshin për tempullin e ri.

And he asked if, when their time came, they could die together,

Dhe ai pyeti nëse ishte e mundur që, kur tu vinte koha, ata të vdisnin së bashku,

so neither would have to face life without the other.

kështu që asnjërit të mos i duhej të përballej me jetën pa tjetrin.

Tending to the temple and one another, they lived many more years.

Duke u kujdesur për tempullin dhe njëri- tjetrin, jetuan edhe shumë vite të tjera.

Until, one day, Baucis noticed leaves fluttering from her husband’s hands

Derisa, një ditë, Bosis vuri re gjethet që fluturonin nga duart e burrit të saj

and looked down to find her own skin hardening.

dhe shikoi poshtë për të vërejtur lëkurën e saj që po ngurtësohej.

They embraced, becoming rooted in place.

Ata u përqafuan, duke u rrënjosur në vend.

Vines wound around their legs and canopies flourished overhead.

Vreshta mbinë rreth këmbëve të tyre me tenda që lulëzonin sipër.

They bid each other a loving, last farewell as humans.

Ata i dhanë njëri-tjetrit një lamtumirë të dashur e të fundit si njerëz.

And where Baucis and Philemon had just stood, bent with age,

Dhe aty ku Bosis dhe Filimon po qëndronin, të përkulur nga mosha,

there towered a linden and an oak tree,

aty gjendeshin një pemë bliri dhe lisi,

their branches intertwined for eternity.

degët e tyre të ndërthurura në përjetësi.