The myth of Zeus' test - Iseult Gillespie

Translator: Minh Phuc Tran Reviewer: 24 Anh

It was dark when two mysterious, shrouded figures

Màn đêm buông xuống, hai nhân vật bí ẩn, náu mình dưới lớp áo choàng đen

appeared in the hillside village.

xuất hiện ở ngôi làng bên triền đồi.

The strangers knocked on every door in town, asking for food and shelter.

Hai vị khách lạ gõ cửa từng ngôi nhà trong thị trấn,

hỏi xin thức ăn và chỗ trú.

But, again and again, they were turned away.

Nhưng hết lần này đến lần khác, họ đều bị từ chối.

Soon, there was just one door left:

Chẳng bao lâu, chỉ còn lại một ngôi nhà:

that of a small, thatched shack.

một túp lều nhỏ lợp tranh.

An elderly couple, Baucis and Philemon, answered the thunderous knock.

Cặp vợ chồng già Baucis và Philemon đã đáp lại tiếng gõ cửa như sấm rền.

Although there was something off about these visitors,

Dù hai vị khách có điều gì đó không ổn,

it was in the pair’s nature to care for those in need.

săn sóc người cần giúp đỡ là bản năng của đôi vợ chồng.

Philemon invited them to rest,

Philemon mời hai vị khách nghỉ ngơi,

and the cottage flooded with warmth as Baucis teased the fire back to life.

và ngôi nhà tranh ngập tràn hơi ấm khi Bausis nhóm lửa trở lại.

When they were young, Baucis and Philemon had fallen in love,

Ngày còn trẻ, Baucis và Philemon đã phải lòng nhau,

married, and settled in the humble cottage.

kết hôn và chung sống bên nhau tại căn nhà đơn sơ này.

Decades later, their home was still standing—

Qua nhiều thập kỷ, mái ấm của họ vẫn vững chãi,

and they were more devoted to each other than ever.

và hai vợ chồng yêu thương nhau nhiều hơn.

The strangers watched intently as Baucis nestled twigs under a battered pot

Hai vị khách lạ chăm chú quan sát

khi Bausis chèn các nhánh cây

dưới cái nồi đất sứt mẻ đựng đầy rau củ bên trong.

filled with vegetables.

The couple could rarely afford meat, but in honor of their guests,

Đôi vợ chồng khó mà mua nổi thịt, nhưng để chiêu đãi những vị khách,

Philemon cut strips from an aging shank for the stew.

Philemon thái miếng bắp bò đã để lâu và làm món hầm.

They made cheerful conversation and offered their visitors hot baths.

Họ trò chuyện vui vẻ và mời hai vị khách tắm nước nóng.

Baucis used a chip of broken clay to balance the wobbly table’s legs

Baucis dùng một mảnh gốm vỡ để kê lại chân bàn bị kênh

and rubbed its surface with mint until it smelled sweet and fresh.

và lau mặt bàn bằng lá bạc hà cho đến khi bàn ngát hương ngọt mát.

Weaving around each other with care,

Cùng nhau ân cần chuẩn bị,

the couple transformed what they had into a feast.

hai vợ chồng biến những gì mình có thành một bàn tiệc.

Soon, the tabletop overflowed with food and the last of their sweet wine.

Chiếc bàn nhanh chóng đầy thức ăn và chút rượu ngọt sót lại của họ.

Privately, Baucis and Philemon worried that their provisions would run out.

Baucis và Philemon thầm lo lắng rằng bữa ăn họ chuẩn bị sẽ hết nhanh thôi.

Yet, as the night wore on,

Thế nhưng, khi màn đêm dần buông,

and their strange guests took hearty gulps of wine,

và hai vị khách lạ say sưa uống rượu,

the clay vessel never ran dry.

bình rượu chẳng bao giờ vơi đi.

The couple, at first relieved, grew terrified.

Hai vợ chồng ban đầu thấy nhẹ nhõm,

nhưng ngay sau đó lại sợ hãi.

Their guests weren’t humble peasants traveling the countryside.

Hai vị khách không phải là những người nông dân nghèo

du ngoạn vùng nông thôn.

They were almost certainly gods in disguise—

Họ hẳn là những vị thần đang cải trang,

but which gods, they didn’t know.

nhưng là vị thần nào thì hai vợ chồng không biết.

Panicked that their preparations were inadequate,

Lo rằng họ tiếp đãi không đủ chu đáo,

Baucis and Philemon searched for another offering.

Baucis và Philemon tìm thêm những thứ mà họ có thể thết đãi.

The only precious thing left was the goose that guarded their home.

Con ngỗng trông nhà của họ là thứ quý giá nhất còn sót lại.

The couple repeatedly lunged after the bird,

Cặp vợ chồng liên tục vồ lấy con ngỗng,

but they were too worn out for the chase.

nhưng họ quá mệt để tiếp tục đuổi bắt.

So, they prepared to receive the wrath of the gods.

Vì vậy, họ đã chuẩn bị đón nhận cơn thịnh nộ của các vị thần.

Their guests rose up, shedding their rags and mortal masks.

Hai vị khách đứng dậy, rũ bỏ áo choàng và lớp mặt nạ phàm nhân.

Looming before them was Zeus, the storm-brewing ruler of the gods,

Hiện ra lờ mờ trước mặt họ là thần Zeus, người cai trị khó tính của các vị thần,

and his son, Hermes,

và con trai của ngài, Hermes,

the fleet-footed messenger who shepherded mortals to the underworld.

vị sứ giả nhanh nhẹn, người dẫn đường cho phàm nhân tới địa ngục.

The gods told the old couple that, unlike the other townspeople,

Hai vị thần nói với cặp vợ chồng già rằng không giống như người dân làng khác,

they had shown true xenia, or loving hospitality to strangers.

họ đã thể hiện đúng tinh thần xenia, hay lòng mến khách đối với người lạ.

They alone had passed the test.

Chỉ có họ vượt qua thử thách này.

The gods commanded the couple to follow them,

Hai vị thần ra lệnh cho cặp vợ chồng đi theo họ,

and the group ascended the nearest mountain.

và tất cả trèo lên ngọn núi gần nhất.

Nearing the summit, Baucis and Philemon looked back—

Khi gần đến đỉnh núi, Baucis và Philemon nhìn lại

but were shocked to see a murky swamp where their village stood

nhưng kinh ngạc khi thấy một đầm lầy tối tăm

nơi mà mới một lúc trước từng là ngôi làng của họ.

just moments before.

As punishment for refusing to shelter the gods,

Vì để trừng phạt những ai từ chối cho các vị thần nơi trú ngụ,

Zeus and Hermes had cast the townspeople underwater,

Zeus và Hermes đã nhấn chìm dân làng trong biển nước,

leaving only their hosts’ home intact,

chỉ giữ lại ngôi nhà của chủ nhà đã đón tiếp họ nguyên vẹn.

Recalling their friends and neighbors,

Nhớ về những người bạn và hàng xóm,

Baucis and Philemon couldn’t hide their terror and mournful tears,

Baucis và Philemon không thể giấu nổi nỗi kinh hoàng

và những giọt nước mắt tiếc thương,

even as their house transformed below.

ngay cả khi ngôi nhà của họ đang biến đổi ngay bên dưới.

It grew larger and sprouted marble pillars and steps.

Nó lớn dần với những cột nhà và bậc thang bằng đá cẩm thạch mọc lên.

Legends etched themselves onto its grand doors.

Thần thoại tự khắc lên trên những cánh cổng lớn.

Their rickety cottage had metamorphosed into a gleaming temple for the gods.

Ngôi nhà tranh ọp ẹp của họ đã biến thành một đền thờ thần lấp lánh.

Hermes commended the couple and gently asked if there was anything they desired.

Hermes tán dương cặp vợ chồng và nhẹ nhàng hỏi họ có khao khát gì không.

After a brief discussion, Philemon requested that he and Baucis

Sau khi thảo luận nhanh,

Philemon đáp ông muốn được cùng Baucis trông nom ngôi đền mới.

be permitted to care for the new temple.

And he asked if, when their time came, they could die together,

Và ông hỏi liệu khi tới lúc qua đời, họ có thể chết cùng nhau được không,

so neither would have to face life without the other.

để không ai phải sống tiếp mà không có người kia.

Tending to the temple and one another, they lived many more years.

Vừa trông nom ngôi đền và chăm sóc lẫn nhau,

họ sống thêm rất nhiều năm.

Until, one day, Baucis noticed leaves fluttering from her husband’s hands

Cho tới một ngày nọ,

Baucis thấy những chiếc lá mọc lên từ đôi tay của chồng mình

and looked down to find her own skin hardening.

và khi cúi xuống, bà thấy da mình đang cứng lại.

They embraced, becoming rooted in place.

Họ ôm lấy nhau, dần bén rễ ngay tại chỗ.

Vines wound around their legs and canopies flourished overhead.

Những dây leo quấn lấy chân họ và những tán cây nở rộ trên đầu.

They bid each other a loving, last farewell as humans.

Họ trao nhau lời từ biệt đầy yêu thương lần cuối với tư cách là con người.

And where Baucis and Philemon had just stood, bent with age,

Và nơi mà Baucis và Philemon vừa đứng, khom lưng vì đã có tuổi,

there towered a linden and an oak tree,

mọc lên một cây bồ đề và một cây sồi,

their branches intertwined for eternity.

những cành cây của chúng đan vào nhau mãi mãi.