The myth of Zeus' test - Iseult Gillespie

Tłumaczenie: Kinga Otlik Korekta: Ola Królikowska

It was dark when two mysterious, shrouded figures

Było już ciemno, gdy dwie tajemnicze, okryte całunem postaci

appeared in the hillside village.

zjawiły się w wiosce na wzgórzu.

The strangers knocked on every door in town, asking for food and shelter.

Przybysze pukali do każdych drzwi, prosząc o jedzenie i schronienie.

But, again and again, they were turned away.

Niestety, za każdym razem im odmawiano.

Soon, there was just one door left:

Wkrótce zostały już tylko jedne drzwi,

that of a small, thatched shack.

prowadzące do małej, okrytej strzechą chatki.

An elderly couple, Baucis and Philemon, answered the thunderous knock.

Stare małżeństwo Baucis i Filemon odpowiedziało na ogłuszające pukanie.

Although there was something off about these visitors,

Mimo że w nowych gościach było coś dziwnego,

it was in the pair’s nature to care for those in need.

para nie miała serca odmówić pomocy potrzebującym.

Philemon invited them to rest,

Filemon poprosił gości, żeby odpoczęli,

and the cottage flooded with warmth as Baucis teased the fire back to life.

i chatka wkrótce wypełniła się ciepłem z ognia, który rozpaliła Baucis.

When they were young, Baucis and Philemon had fallen in love,

Gdy byli młodzi, Baucis i Filemon zakochali się w sobie,

married, and settled in the humble cottage.

wzięli ślub i zamieszkali w skromnej chatce.

Decades later, their home was still standing—

Dekady lat później ich dom wciąż stał,

and they were more devoted to each other than ever.

a oni kochali się jeszcze bardziej niż wcześniej.

The strangers watched intently as Baucis nestled twigs under a battered pot

Nieznajomi uważnie patrzyli, jak Baucis układała gałązki pod wysłużonym garnkiem

filled with vegetables.

wypełnionym warzywami.

The couple could rarely afford meat, but in honor of their guests,

Parę rzadko było stać na mięso, ale żeby ugościć przybyszów,

Philemon cut strips from an aging shank for the stew.

Filemon kroił paski starzejącej się jagnięciny do gulaszu.

They made cheerful conversation and offered their visitors hot baths.

Małżeństwo radośnie rozmawiało z nieznajomymi i zaproponowało im kąpiel.

Baucis used a chip of broken clay to balance the wobbly table’s legs

Baucis użyła kawałka stłuczonej gliny, żeby stolik przestał się chwiać,

and rubbed its surface with mint until it smelled sweet and fresh.

i potarła jego powierzchnię miętą, aż zaczął pachnieć słodko i świeżo.

Weaving around each other with care,

Troskliwie krzątając się wokół siebie,

the couple transformed what they had into a feast.

para przemieniła to, co miała, w prawdziwą ucztę.

Soon, the tabletop overflowed with food and the last of their sweet wine.

Wkrótce stół był przepełniony jedzeniem i tym, co zostało z ich słodkiego wina.

Privately, Baucis and Philemon worried that their provisions would run out.

Baucis i Filemon martwili się, że ich zapasy się skończą.

Yet, as the night wore on,

Noc jednak ciągnęła się,

and their strange guests took hearty gulps of wine,

i mimo że goście nie stronili od wina,

the clay vessel never ran dry.

gliniane naczynie nigdy nie stało puste.

The couple, at first relieved, grew terrified.

Małżeństwo, które na początku odetchnęło z ulgą, zaczęło być przerażone.

Their guests weren’t humble peasants traveling the countryside.

Ich goście nie byli skromnymi wieśniakami podróżującymi przez lasy i pola.

They were almost certainly gods in disguise—

Musieli być bogami w przebraniu.

but which gods, they didn’t know.

Ale którymi? Nie wiedzieli.

Panicked that their preparations were inadequate,

Przerażeni, że ich przygotowania były niewystarczające,

Baucis and Philemon searched for another offering.

Baucis i Filemon zaczęli szukać kolejnej ofiary dla bogów.

The only precious thing left was the goose that guarded their home.

Jedyną cenną rzeczą, która im została, była gęś broniąca ich domu.

The couple repeatedly lunged after the bird,

Para wielokrotnie próbowała złapać ptaszysko,

but they were too worn out for the chase.

ale była zbyt zmęczona, żeby ją gonić.

So, they prepared to receive the wrath of the gods.

Przygotowali się więc na wściekłość bogów.

Their guests rose up, shedding their rags and mortal masks.

Ich goście wstali, porzucając łachmany i maski śmiertelników.

Looming before them was Zeus, the storm-brewing ruler of the gods,

Nagle stał przed nimi Zeus, władający burzą król wszystkich bogów,

and his son, Hermes,

i jego syn Hermes,

the fleet-footed messenger who shepherded mortals to the underworld.

zwinny posłaniec, który prowadził śmiertelników do podziemia.

The gods told the old couple that, unlike the other townspeople,

Bogowie powiedzieli starszemu małżeństwu, że w przeciwieństwie do innych mieszkańców

they had shown true xenia, or loving hospitality to strangers.

pokazali im oni prawdziwą gościnność wobec nieznajomych.

They alone had passed the test.

Jako jedyni zdali test.

The gods commanded the couple to follow them,

Bogowie kazali parze iść za nimi

and the group ascended the nearest mountain.

i grupa wspięła się na najbliższą górę.

Nearing the summit, Baucis and Philemon looked back—

Zbliżając się do szczytu, Baucis i Filemon spojrzeli za siebie

but were shocked to see a murky swamp where their village stood

i z zaskoczeniem odkryli, że tam, gdzie jeszcze chwilę temu była ich wioska,

just moments before.

jest tylko mętne bagno.

As punishment for refusing to shelter the gods,

W ramach kary za odmówienie bogom schronienia

Zeus and Hermes had cast the townspeople underwater,

Zeus i Hermes zatopili ludzi z miasta,

leaving only their hosts’ home intact,

pozostawiając w całości jedynie dom małżeństwa, które ich ugościło.

Recalling their friends and neighbors,

Myśląc o swoich przyjaciołach i sąsiadach,

Baucis and Philemon couldn’t hide their terror and mournful tears,

Baucis i Filemon nie mogli ukryć przerażenia i żałobnych łez,

even as their house transformed below.

nawet na widok przemiany ich starego domu.

It grew larger and sprouted marble pillars and steps.

Stawał się on coraz większy, wyrastały z niego marmurowe filary i schody.

Legends etched themselves onto its grand doors.

Na wielkich drzwiach wyryto starożytne legendy.

Their rickety cottage had metamorphosed into a gleaming temple for the gods.

Rozklekotana chatka przemieniła się w błyszczącą świątynię dla bogów.

Hermes commended the couple and gently asked if there was anything they desired.

Hermes złożył parze wyrazy szacunku i zapytał, czy jest coś, czego pragną.

After a brief discussion, Philemon requested that he and Baucis

Po krótkiej rozmowie Filemon poprosił o pozwolenie

na zajęcie się nowo powstałą świątynią przez niego i Baucis.

be permitted to care for the new temple.

And he asked if, when their time came, they could die together,

Zapytał również, czy mogliby umrzeć razem,

so neither would have to face life without the other.

więc żadne z nich nie będzie musiało żyć bez drugiego.

Tending to the temple and one another, they lived many more years.

Opiekując się świątynią i sobą nawzajem, małżeństwo żyło jeszcze przez wiele lat.

Until, one day, Baucis noticed leaves fluttering from her husband’s hands

Aż w końcu pewnego dnia Baucis zauważyła liście wyrastające z dłoni jej męża.

and looked down to find her own skin hardening.

Spojrzała w dół i zobaczyła, jak jej własna skóra twardnieje.

They embraced, becoming rooted in place.

Para przytuliła się, zapuszczając korzenie w jednym miejscu.

Vines wound around their legs and canopies flourished overhead.

Pnącza spowiły ich nogi, a nad głowami wyrosła wielka korona z liści.

They bid each other a loving, last farewell as humans.

Po raz ostatni jako ludzie pożegnali się czule i z miłością.

And where Baucis and Philemon had just stood, bent with age,

W miejscu, gdzie stali Baucis i Filemon,

there towered a linden and an oak tree,

wyrosły lipa i dąb

their branches intertwined for eternity.

z gałęziami splecionymi na wieczność.