Chimamanda Ngozi Adichie: The danger of a single story | TED

Vertaald door: Sin-ming Sit Nagekeken door: els vanhoucke

I'm a storyteller.

Ik ben een verhalenverteller.

And I would like to tell you a few personal stories

Ik vertel jullie graag een paar persoonlijke verhalen

about what I like to call "the danger of the single story."

over wat ik noem 'het gevaar van het enkele verhaal'.

I grew up on a university campus in eastern Nigeria.

Ik ben opgegroeid op een universiteitscampus in Oost-Nigeria.

My mother says that I started reading at the age of two,

Volgens mijn moeder begon ik met lezen toen ik twee was

although I think four is probably close to the truth.

ik denk dat vier dichter op de werkelijkheid zit.

So I was an early reader,

Dus ik was een vroege lezer.

and what I read were British and American children's books.

Ik las Britse en Amerikaanse kinderboeken.

I was also an early writer,

Ik was ook een vroege schrijver.

and when I began to write, at about the age of seven,

Toen ik begon met schrijven, op ongeveer zevenjarige leeftijd,

verhalen in potlood met illustraties in wasco

stories in pencil with crayon illustrations

that my poor mother was obligated to read,

die mijn arme moeder moest lezen,

I wrote exactly the kinds of stories I was reading:

schreef ik precies de soort verhalen die ik ook las.

All my characters were white and blue-eyed,

Al mijn personages waren blank met blauwe ogen.

Ze speelden in de sneeuw.

they played in the snow,

they ate apples,

En aten appels.

(Laughter)

(Gelach)

and they talked a lot about the weather,

En ze spraken vaak over het weer.

how lovely it was that the sun had come out.

hoe fijn het was dat de zon scheen.

(Laughter)

(Gelach)

Now, this despite the fact that I lived in Nigeria.

Dit ondanks het feit dat ik in Nigeria woonde.

I had never been outside Nigeria.

Ik was nooit buiten Nigeria geweest.

We didn't have snow, we ate mangoes,

We hadden geen sneeuw. We aten mango's.

and we never talked about the weather,

En we hadden het nooit over het weer,

because there was no need to.

omdat daar geen reden toe was.

My characters also drank a lot of ginger beer,

Mijn personages dronken ook veel gemberbier

omdat de personages in de Britse boeken die ik las,

because the characters in the British books I read

drank ginger beer.

ook gemberbier dronken.

Never mind that I had no idea what ginger beer was.

Ik had geen idee wat gemberbier was.

(Laughter)

(Gelach)

And for many years afterwards,

Gedurende velen jaren daarna,

I would have a desperate desire to taste ginger beer.

wilde ik dolgraag gemberbier proeven.

But that is another story.

Maar dat is een ander verhaal.

What this demonstrates, I think,

Wat dit laat zien, is

is how impressionable and vulnerable we are

hoe beïnvloedbaar en kwetsbaar we zijn

in the face of a story,

als we worden blootgesteld aan een verhaal,

particularly as children.

vooral als kind.

Because all I had read were books in which characters were foreign,

Omdat in alle boeken die ik had gelezen

de personages vreemdelingen waren,

I had become convinced that books

was ik ervan overtuigd dat boeken

by their very nature had to have foreigners in them

altijd vreemdelingen als personages moesten hebben,

and had to be about things with which I could not personally identify.

en dat het over onderwerpen moest gaan

waarmee ik me niet kon identificeren.

Now, things changed when I discovered African books.

Dat is veranderd toen ik Afrikaanse boeken heb ondekt.

Er waren er niet zo veel,

There weren't many of them available,

en niet zo makkelijk te vinden als buitenlandse boeken.

and they weren't quite as easy to find as the foreign books.

Maar door schrijvers als Chinua Achebe en Camara Laye

But because of writers like Chinua Achebe and Camara Laye,

I went through a mental shift in my perception of literature.

beleefde ik een mentale verandering

in mijn perceptie van literatuur

I realized that people like me,

Ik realiseerde me dat mensen zoals ikzelf,

girls with skin the color of chocolate,

meisjes met een chocolade huidskleur,

whose kinky hair could not form ponytails,

wier kinky haar niet in een paardenstaart te maken is,

could also exist in literature.

ook in de literatuur konden voorkomen.

I started to write about things I recognized.

Ik begon te schrijven over dingen die ik herkende.

Now, I loved those American and British books I read.

Ik hield van die Amerikaanse en Britse boeken die ik las.

They stirred my imagination. They opened up new worlds for me.

Ze voedden mijn verbeelding. Ze openden nieuwe werelden voor me.

But the unintended consequence

Maar het onbedoelde gevolg

was that I did not know that people like me

was dat ik niet wist dat mensen zoals ik

could exist in literature.

ook in literatuur konden bestaan.

So what the discovery of African writers did for me was this:

De ontdekking van Afrikaanse schrijvers

heeft mij gered van het hebben van een enkel verhaal

It saved me from having a single story of what books are.

over wat boeken zijn.

I come from a conventional, middle-class Nigerian family.

Ik kom uit een conventioneel, Nigeriaans middenklassengezin.

My father was a professor.

Mijn vader was professor.

My mother was an administrator.

Mijn moeder was bestuurder.

And so we had, as was the norm,

Dus hadden wij, zoals gebruikelijk,

live-in domestic help, who would often come from nearby rural villages.

een inwonende hulp, meestal afkomstig uit naburige landelijke dorpjes.

So, the year I turned eight, we got a new house boy.

Het jaar dat ik acht werd, kregen we een nieuwe huisjongen.

His name was Fide.

Zijn naam was Fide.

The only thing my mother told us about him was that his family was very poor.

Het enige wat mijn moeder over hem vertelde,

was dat zijn familie erg arm was.

My mother sent yams and rice, and our old clothes, to his family.

Mijn moeder stuurde hen yams en rijst,

en onze oude kleding.

En wanneer ik mijn bord niet leeg at, zei mijn moeder:

And when I didn't finish my dinner, my mother would say,

"Finish your food! Don't you know? People like Fide's family have nothing."

"Eet je bord leeg! Er zijn mensen als Fide's familie die niks hebben."

So I felt enormous pity for Fide's family.

Dus voelde ik enorm veel medelijden met Fide's familie.

Then one Saturday, we went to his village to visit,

Dan, op een zaterdag, bezochten we zijn dorpje.

and his mother showed us a beautifully patterned basket

En zijn moeder liet ons een mand met prachtige patronen zien,

made of dyed raffia that his brother had made.

van gekleurd raffia, die zijn broer had gemaakt.

I was startled.

Ik was perplex.

It had not occurred to me that anybody in his family

Het kwam niet in mij op dat iemand in zijn familie

could actually make something.

werkelijk iets kon maken.

All I had heard about them was how poor they were,

Het enige wat ik over hen hoorde, was hoe arm ze waren,

so that it had become impossible for me to see them as anything else but poor.

dus werd het voor mij onmogelijk anders over hen te denken

dan dat ze arm waren.

Their poverty was my single story of them.

Hun armoede was mijn enige verhaal over hen.

Years later, I thought about this when I left Nigeria

Jaren later dacht ik hieraan toen ik Nigeria verliet

to go to university in the United States.

om te gaan studeren in de Verenigde Staten.

I was 19.

Ik was 19.

My American roommate was shocked by me.

Mijn Amerikaanse kamergenote was geshockeerd door mij.

She asked where I had learned to speak English so well,

Ze vroeg waar ik zo goed Engels had leren spreken,

and was confused when I said that Nigeria

en ze was verbaasd toen ik zei dat Nigeria

happened to have English as its official language.

Engels als officiële voertaal heeft.

She asked if she could listen to what she called my "tribal music,"

Ze vroeg of ze naar muziek van mijn stam kon luisteren,

en was bijgevolg erg teleurgesteld

and was consequently very disappointed

toen ik mijn cassette van Mariah Carey te voorschijn haalde.

when I produced my tape of Mariah Carey.

(Laughter)

(Gelach)

She assumed that I did not know how to use a stove.

Ze ging ervan uit dat ik niet wist

hoe een fornuis werkte.

What struck me was this:

Wat mij zo trof, was dat ze al medelijden met mij had,

She had felt sorry for me even before she saw me.

voordat ze mij had ontmoet.

Her default position toward me, as an African,

Haar vooringenomen standpunt tegenover mij, Afrikaanse,

was a kind of patronizing, well-meaning pity.

was een neerbuigend, welbedoeld medelijden.

My roommate had a single story of Africa:

Mijn kamergenote had een enkel verhaal over Afrika.

a single story of catastrophe.

Het enige verhaal van catastrofe.

In this single story,

In dit enkele verhaal was er geen mogelijkheid

there was no possibility of Africans being similar to her in any way,

dat Afrikanen op enige wijze op haar konden lijken.

no possibility of feelings more complex than pity,

Geen mogelijkheid tot gevoelens complexer dan medelijden.

no possibility of a connection as human equals.

Geen mogelijkheid van een band als gelijkwaardige mensen.

Ik moet zeggen dat voordat ik naar de VS ging,

I must say that before I went to the U.S.,

I didn't consciously identify as African.

ik me niet bewust als Afrikaanse identificeerde.

Maar in de VS werd, telkens Afrika ter sprake kwam, naar mij gekeken.

But in the U.S., whenever Africa came up, people turned to me.

Never mind that I knew nothing about places like Namibia.

Ook al wist ik niets over plaatsen als Namibië.

Maar ik begon die nieuwe identiteit te omarmen.

But I did come to embrace this new identity,

and in many ways I think of myself now as African.

En in veel opzichten bekijk ik mijzelf nu als Afrikaanse.

Although I still get quite irritable when Africa is referred to as a country,

Maar het irriteert mij nog steeds

wanneer men denkt dat Afrika een land is.

the most recent example being my otherwise wonderful flight

Het meest recente voorbeeld: tijdens de overigens prettige vlucht

vanuit Lagos, twee dagen geleden,

from Lagos two days ago,

in which there was an announcement on the Virgin flight

was er een bericht tijdens de vlucht met Virgin

about the charity work in "India, Africa and other countries."

over het liefdadigheidswerk in "India, Afrika en andere landen".

(Laughter)

(Gelach)

So, after I had spent some years in the U.S. as an African,

Na een aantal jaren in de VS te hebben doorgebracht als Afrikaanse,

I began to understand my roommate's response to me.

begon ik de reactie van mijn kamergenote op mij te begrijpen.

Als ik niet in Nigeria was opgegroeid,

If I had not grown up in Nigeria,

and if all I knew about Africa were from popular images,

en het enige wat ik van Afrika wist, kwam van bekende beelden,

I too would think that Africa was a place of beautiful landscapes,

zou ik ook denken dat Afrika een plek was

van prachtige landschappen, prachtige dieren,

beautiful animals,

and incomprehensible people,

en onbegrijpelijke mensen,

fighting senseless wars, dying of poverty and AIDS,

die onzinnige oorlogen voeren, doodgaan van armoede en AIDS,

unable to speak for themselves

die niet voor zichzelf kunnen spreken,

and waiting to be saved by a kind, white foreigner.

en die wachten op redding

door een vriendelijke, blanke vreemdeling.

I would see Africans in the same way that I,

Ik zou Afrikanen hetzelfde zien als ik

as a child, had seen Fide's family.

als kind, Fide's familie had gezien.

This single story of Africa ultimately comes, I think, from Western literature.

Dit enkel verhaal over Afrika komt, uit Westerse literatuur.

Now, here is a quote from the writing of a London merchant called John Lok,

Hier is een citaat van

een Londense handelaar, John Locke,

who sailed to west Africa in 1561

die in 1561 naar West-Afrika zeilde

and kept a fascinating account of his voyage.

en een fascinerend verslag optekende over zijn reis.

After referring to the black Africans as "beasts who have no houses,"

Nadat hij zwarte Afrikanen beschreef

als 'beesten zonder huizen',

he writes, "They are also people without heads,

schreef hij: "Het zijn ook mensen zonder hoofden,

having their mouth and eyes in their breasts."

die hun mond en ogen in hun borst hebben."

Now, I've laughed every time I've read this.

Elke keer dat ik dit las, moest ik lachen.

And one must admire the imagination of John Lok.

Men moet de verbeeldingskracht van John Locke bewonderen.

But what is important about his writing

Maar wat belangrijk is aan zijn schrijven,

is that it represents the beginning

is dat dit het begin vertegenwoordigt

of a tradition of telling African stories in the West:

van een traditie van verhalen over Afrika in het Westen.

A tradition of Sub-Saharan Africa as a place of negatives,

Een traditie van Subsaharaans Afrika als een plek van negatieven,

of difference, of darkness,

van verschillen, van duisternis,

of people who, in the words of the wonderful poet Rudyard Kipling,

van mensen die, in de woorden van de geweldige dichter,

Rudyard Kipling

are "half devil, half child."

'half duivel, half kind' zijn.

And so, I began to realize that my American roommate

En zo begon ik te beseffen dat wat mijn Amerikaanse kamergenote

must have throughout her life

haar hele leven moet hebben gezien en gehoord,

seen and heard different versions of this single story,

verschillende versies waren van dit enkel verhaal.

as had a professor,

Net zoals een professor

who once told me that my novel was not "authentically African."

die mij eens vertelde dat mijn roman niet 'authentiek Afrikaans' was.

Ik was best bereid toe te geven

Now, I was quite willing to contend

that there were a number of things wrong with the novel,

dat een aantal dingen niet klopte aan mijn roman,

that it had failed in a number of places,

dat het op verschillende vlakken niet voldoende was.

Maar ik had niet kunnen bedenken dat het had gefaald

but I had not quite imagined that it had failed

at achieving something called African authenticity.

in zoiets als authentiek Afrikaans zijn.

In fact, I did not know what African authenticity was.

Ik wist eerlijk gezegd niet

wat authentiek Afrikaans was.

De professor zei me dat mijn personages

The professor told me that my characters were too much like him,

te veel zoals hij waren,

an educated and middle-class man.

een goed opgeleide man uit de middenklasse.

My characters drove cars.

Mijn personages reden met de auto.

They were not starving.

Ze vergingen niet van de honger.

Daardoor waren ze niet authentiek Afrikaans.

Therefore they were not authentically African.

Maar ik moet er snel aan toevoegen dat ik net zo schuldig ben

But I must quickly add that I too am just as guilty

in the question of the single story.

wat het enkele verhaal betreft.

A few years ago, I visited Mexico from the U.S.

Een aantal jaren geleden bezocht ik Mexico vanuit de VS.

Het politieke klimaat in de VS was destijds gespannen.

The political climate in the U.S. at the time was tense,

and there were debates going on about immigration.

Er waren discussies aan de gang over immigratie.

And, as often happens in America,

En, zoals dat in Amerika vaak gebeurt,

immigration became synonymous with Mexicans.

werd immigratie synoniem met Mexicanen.

There were endless stories of Mexicans

Er waren eindeloze verhalen over Mexicanen:

as people who were fleecing the healthcare system,

dat het mensen waren die

het gezondheidssysteem zaten te flessen,

sneaking across the border,

stiekem de grens overstaken,

being arrested at the border, that sort of thing.

gearresteerd werden aan de grens, dat soort dingen.

I remember walking around on my first day in Guadalajara,

Ik herinner me een wandeling op mijn eerste dag in Guadalajara.

watching the people going to work,

Ik bekeek mensen die naar hun werk gingen,

rolling up tortillas in the marketplace,

die op de markt tortillas aan het rollen waren,

smoking, laughing.

die rookten en lachten.

I remember first feeling slight surprise.

Ik voelde eerst een lichte verbazing.

And then, I was overwhelmed with shame.

En toen werd ik overvallen door schaamte.

Ik realiseerde me dat ik zo was ondergedompeld

I realized that I had been so immersed in the media coverage of Mexicans

in de verslaggeving door de media over Mexicanen

dat ze in mijn gedachten één ding waren geworden:

that they had become one thing in my mind,

the abject immigrant.

de verachtelijke immigrant.

I had bought into the single story of Mexicans

Ik was gevallen voor het enkel verhaal over de Mexicanen

and I could not have been more ashamed of myself.

en ik schaamde me dood voor mezelf.

Dit is hoe je het enkele verhaal creëert:

So that is how to create a single story,

show a people as one thing,

laat een volk zien als één ding,

as only one thing,

als één enkel ding,

over and over again,

telkens weer,

en dat is wat ze worden.

and that is what they become.

It is impossible to talk about the single story

Het is onmogelijk om het over het enkele verhaal te hebben

without talking about power.

zonder het te hebben over macht.

There is a word, an Igbo word,

Er is een woord, een Igbo-woord;

that I think about whenever I think about the power structures of the world,

ik denk eraan telkens ik denk over

de machtsstructuren van de wereld, en het is 'nkali'.

and it is "nkali."

It's a noun that loosely translates to "to be greater than another."

Het is een naamwoord dat, vrij vertaald, betekent

'groter zijn dan een ander'.

Like our economic and political worlds,

Net zoals onze economische en politieke werelden,

stories too are defined by the principle of nkali:

zijn ook verhalen bepaald

door het principe van nkali.

How they are told, who tells them,

Hoe ze verteld worden, wie ze vertelt,

when they're told, how many stories are told,

wanneer ze verteld worden, hoeveel er verteld worden,

are really dependent on power.

dit alles is werkelijk afhankelijk van macht.

Power is the ability not just to tell the story of another person,

Macht is het vermogen niet alleen een verhaal over een ander te vertellen,

but to make it the definitive story of that person.

maar dat verhaal te maken tot het definitieve verhaal over die persoon.

The Palestinian poet Mourid Barghouti writes

De Palestijnse dichter Mourid Barghouti schrijft

that if you want to dispossess a people,

dat, als je bezit wil nemen van een volk,

the simplest way to do it is to tell their story

de meest eenvoudige manier is om hun verhaal te vertellen,

and to start with, "secondly."

en te beginnen met 'ten tweede'.

Start the story with the arrows of the Native Americans,

Begin het verhaal met de pijlen van de Indianen,

and not with the arrival of the British,

en niet met de aankomst van de Britten,

and you have an entirely different story.

en je hebt een totaal ander verhaal.

Start the story with the failure of the African state,

Begin het verhaal met

het falen van de Afrikaanse staat,

and not with the colonial creation of the African state,

en niet met de koloniale creatie van de Afrikaanse staat,

and you have an entirely different story.

en je hebt een totaal ander verhaal.

I recently spoke at a university

Kort geleden sprak ik op een universiteit

where a student told me that it was such a shame

waar een student mij vertelde

dat het zo'n zonde was

that Nigerian men were physical abusers

dat Nigeriaanse mannen fysieke misbruikers zijn

zoals het vader-personage uit mijn roman.

like the father character in my novel.

Ik vertelde hem dat ik onlangs een roman had gelezen

I told him that I had just read a novel called "American Psycho" --

die heette 'American Psycho' --

(Laughter)

(Gelach)

-- and that it was such a shame

-- en dat het zo'n zonde was

that young Americans were serial murderers.

dat jonge Amerikanen seriemoordenaars waren.

(Laughter)

(Gelach)

(Applause)

(Applaus)

Natuurlijk zei ik dit in een staat van milde irritatie.

Now, obviously I said this in a fit of mild irritation.

(Laughter)

(Gelach)

But it would never have occurred to me to think

Het zou nooit in mij opkomen om te denken

that just because I had read a novel in which a character was a serial killer

dat omdat ik net een roman had gelezen

met als personage een seriemoordenaar,

that he was somehow representative of all Americans.

dit representatief zou zijn

voor alle Amerikanen.

This is not because I am a better person than that student,

Dit is niet omdat ik een beter persoon ben dan die student,

but because of America's cultural and economic power,

maar vanwege Amerika's culturele en economische macht

I had many stories of America.

had ik vele verhalen over Amerika.

I had read Tyler and Updike and Steinbeck and Gaitskill.

Ik had Tyler en Updike en Steinbeck en Gaitskill gelezen.

I did not have a single story of America.

Ik had niet een enkel verhaal over Amerika.

When I learned, some years ago,

Toen ik enkele jaren geleden vernam dat van schrijvers werd verwacht

that writers were expected to have had really unhappy childhoods

dat ze een zeer ongelukkige jeugd hebben gehad

to be successful,

om succesvol te zijn,

begon ik te bedenken wat ik kon verzinnen,

I began to think about how I could invent horrible things my parents had done to me.

verschrikkelijke dingen die mijn ouders me hadden aangedaan.

(Laughter)

(Gelach)

But the truth is that I had a very happy childhood,

Maar de werkelijkheid is dat ik een zeer gelukkige jeugd had,

full of laughter and love, in a very close-knit family.

vol met pret en liefde, in een zeer hechte familie.

But I also had grandfathers who died in refugee camps.

Maar ik had ook grootvaders die stierven in vluchtelingenkampen.

My cousin Polle died because he could not get adequate healthcare.

Mijn neef Polle overleed omdat hij geen adequate zorg kon krijgen.

One of my closest friends, Okoloma, died in a plane crash

Een goede vriend, Okoloma, kwam om in een vliegtuigongeluk

because our fire trucks did not have water.

omdat onze brandweerwagens geen water hadden.

I grew up under repressive military governments

Ik ben opgegroeid onder een repressieve militaire overheid

that devalued education,

die onderwijs niet naar waarde schatte,

so that sometimes, my parents were not paid their salaries.

zodat mijn ouders soms hun salarissen niet kregen uitbetaald.

And so, as a child, I saw jam disappear from the breakfast table,

En dus zag ik als kind de jam van de ontbijttafel verdwijnen,

then margarine disappeared,

dan verdween de margarine,

then bread became too expensive,

dan werd het brood te duur,

then milk became rationed.

dan werd de melk gerantsoeneerd.

And most of all, a kind of normalized political fear

Maar vooral, een vanzelfsprekende politieke angst

invaded our lives.

nam plaats in onze levens.

All of these stories make me who I am.

Al deze verhalen maken mij tot wie ik ben.

But to insist on only these negative stories

Maar alleen de nadruk leggen op deze negatieve verhalen

is to flatten my experience

vlakt mijn ervaringen uit,

en ziet de vele andere verhalen over het hoofd

and to overlook the many other stories that formed me.

die mij hebben gevormd.

The single story creates stereotypes,

Het enkele verhaal creëert stereotypen.

and the problem with stereotypes is not that they are untrue,

En het probleem met stereotypen

is niet dat ze onwaar zijn,

but that they are incomplete.

maar dat ze onvolledig zijn.

They make one story become the only story.

Ze maken een verhaal tot het enige verhaal.

Inderdaad, Afrika is een continent vol catastrofes.

Of course, Africa is a continent full of catastrophes:

There are immense ones, such as the horrific rapes in Congo

Immense catastrofes, zoals de verkrachtingen in Congo.

and depressing ones,

En deprimerende catastrofes, zoals het feit dat

such as the fact that 5,000 people apply for one job vacancy in Nigeria.

5.000 mensen solliciteren voor één vacature in Nigeria.

Maar er zijn andere verhalen, die niet over catastrofes gaan.

But there are other stories that are not about catastrophe,

and it is very important, it is just as important, to talk about them.

Het is net zo belangrijk om het daarover te hebben.

I've always felt that it is impossible

Ik heb altijd gedacht dat het onmogelijk is

to engage properly with a place or a person

om goed contact te hebben met een plek of persoon

without engaging with all of the stories of that place and that person.

zonder verbondenheid met alle verhalen over die plek en die persoon.

The consequence of the single story is this:

De consequentie van het enkele verhaal

It robs people of dignity.

is dit: het ontdoet mensen van hun waardigheid.

It makes our recognition of our equal humanity difficult.

Het belemmert onze erkenning van menselijke gelijkwaardigheid.

It emphasizes how we are different rather than how we are similar.

Het benadrukt hoe we verschillend van elkaar

eerder dan hoe we gelijkaardig zijn.

So what if before my Mexican trip,

Wat als ik voor mijn Mexicaanse reis

I had followed the immigration debate from both sides,

het immigratiedebat van beide kanten had gevolgd,

the U.S. and the Mexican?

de Amerikaanse en de Mexicaanse?

What if my mother had told us that Fide's family was poor

Wat als mijn moeder ons had verteld dat Fide's familie arm was

and hardworking?

en hardwerkend?

What if we had an African television network

Wat als we een Afrikaans televisienetwerk hadden

that broadcast diverse African stories all over the world?

dat verschillende Afrikaanse verhalen over de hele wereld verspreidde?

What the Nigerian writer Chinua Achebe calls "a balance of stories."

De Nigeriaanse schrijver Chinua Achebe

noemt dit 'een balans van verhalen'.

What if my roommate knew about my Nigerian publisher,

Wat als mijn kamergenote wist van mijn Nigeriaanse uitgever,

Muhtar Bakare,

Mukta Bakaray,

een bijzondere man, die ontslag nam bij een bank

a remarkable man who left his job in a bank

to follow his dream and start a publishing house?

om zijn droom te volgen en een uitgeverij te beginnen?

Now, the conventional wisdom was that Nigerians don't read literature.

De conventionele gedachte was dat Nigerianen geen literatuur lezen.

He disagreed.

Hij was het er niet mee eens.

He felt that people who could read, would read,

Hij vond dat mensen die konden lezen, zouden lezen,

if you made literature affordable and available to them.

als je literatuur voor hen betaalbaar en beschikbaar maakte.

Shortly after he published my first novel,

Kort nadat hij mijn eerste roman publiceerde,

I went to a TV station in Lagos to do an interview,

ging ik naar een televisiezender in Lagos voor een interview.

and a woman who worked there as a messenger came up to me and said,

Een vrouwelijke bode kwam naar me toe en zei:

"Ik heb echt genoten van je roman. Maar het einde was niet goed.

"I really liked your novel. I didn't like the ending.

Now, you must write a sequel, and this is what will happen ..."

Je moet een vervolg schrijven, waarin het volgende gaat gebeuren..."

(Laughter)

(Gelach)

And she went on to tell me what to write in the sequel.

En ze vertelde me wat ik in het vervolg moest schrijven.

I was not only charmed, I was very moved.

Ik was niet alleen gecharmeerd, ik was erg ontroerd.

Here was a woman, part of the ordinary masses of Nigerians,

Deze vrouw werd als deel van het gewone Nigeriaanse volk

who were not supposed to be readers.

niet verondersteld boeken te lezen.

Zij had het niet alleen gelezen, maar eigende het zich toe

She had not only read the book,

but she had taken ownership of it

en voelde zich geroepen mij te vertellen

and felt justified in telling me what to write in the sequel.

wat ik in het vervolg moest schrijven.

Now, what if my roommate knew about my friend Funmi Iyanda,

Wat als mijn kamergenote wist van mijn vriend Fumi Onda,

a fearless woman who hosts a TV show in Lagos,

een onverschrokken vrouw, een tv-presentatrice in Lagos,

and is determined to tell the stories that we prefer to forget?

die vastberaden de verhalen vertelt die wij liever vergeten?

What if my roommate knew about the heart procedure

Wat als mijn kamergenote wist van de hartoperatie

that was performed in the Lagos hospital last week?

die vorige week werd uitgevoerd in een ziekenhuis in Lagos?

What if my roommate knew about contemporary Nigerian music,

Wat als mijn kamergenote wist van hedendaagse Nigeriaanse muziek?

talented people singing in English and Pidgin,

Getalenteerde mensen die zingen in het Engels en het Pidgin,

and Igbo and Yoruba and Ijo,

en het Igbo en het Yoruba en het Ijo,

mixing influences from Jay-Z to Fela

terwijl ze invloeden mengen van Jay-Z tot Fela

to Bob Marley to their grandfathers.

tot Bob Marley, tot hun voorvaderen.

What if my roommate knew about the female lawyer

Wat als mijn kamergenote wist van de vrouwelijke advocaat

who recently went to court in Nigeria to challenge a ridiculous law

die onlangs in Nigeria

een belachelijke wet aanvocht

that required women to get their husband's consent

die vrouwen verplicht de goedkeuring van hun man te hebben

before renewing their passports?

om hun paspoorten te vernieuwen?

What if my roommate knew about Nollywood,

Wat als mijn kamergenote wist van Nollywood,

full of innovative people making films despite great technical odds,

vol innovatieve mensen die films maken ondanks grote technische problemen?

films so popular

Films die zo populair zijn

dat ze werkelijk het beste voorbeeld zijn van het feit

that they really are the best example of Nigerians consuming what they produce?

dat Nigerianen consumeren wat ze produceren.

What if my roommate knew about my wonderfully ambitious hair braider,

Wat als mijn kamergenote wist van mijn geweldig ambitieuze haarvlechtster,

who has just started her own business selling hair extensions?

die net een eigen zaak in haarextensies is begonnen?

Or about the millions of other Nigerians who start businesses and sometimes fail,

Of over die miljoenen andere Nigerianen

die ondernemingen beginnen en soms falen,

but continue to nurse ambition?

maar door blijven gaan met die ambitie te koesteren?

Telkens ik thuis ben, word ik geconfronteerd met

Every time I am home I am confronted

with the usual sources of irritation for most Nigerians:

de gebruikelijke oorzaken van irritatie voor de meeste Nigerianen:

our failed infrastructure, our failed government,

onze gebrekkige infrastructuur, onze mislukte regering.

but also by the incredible resilience

Maar ook met de ongelofelijke veerkracht van de mensen

of people who thrive despite the government,

die opbloeien ondanks de overheid,

rather than because of it.

eerder dan dankzij.

I teach writing workshops in Lagos every summer,

Elke zomer geef ik schrijfworkshops in Lagos.

and it is amazing to me how many people apply,

Het is ongelofelijk hoeveel mensen zich ervoor opgeven,

how many people are eager to write,

hoeveel mensen popelen om te schrijven,

om verhalen te vertellen.

to tell stories.

My Nigerian publisher and I have just started a non-profit

Mijn Nigeriaanse uitgever en ik hebben net een stichting opgezet

called Farafina Trust,

die Farafina Trust heet.

and we have big dreams of building libraries

We hebben grootse plannen om bibliotheken te bouwen

and refurbishing libraries that already exist

en bestaande bibliotheken te renoveren,

and providing books for state schools

en boeken te voorzien voor openbare scholen

that don't have anything in their libraries,

die niks in hun bibliotheken hebben staan,

and also of organizing lots and lots of workshops,

en ook heel veel workshops te organiseren,

in reading and writing,

over lezen en schrijven,

for all the people who are eager to tell our many stories.

voor alle mensen die hongerig zijn om onze vele verhalen te vertellen.

Stories matter.

Verhalen doen ertoe.

Many stories matter.

Veel verhalen doen ertoe.

Stories have been used to dispossess and to malign,

Verhalen zijn gebruikt om te onteigenen en kwaad te doen.

but stories can also be used to empower and to humanize.

Maar verhalen kunnen ook worden gebruikt als aanmoediging en humanisering.

Stories can break the dignity of a people,

Verhalen kunnen de waardigheid van een volk breken.

but stories can also repair that broken dignity.

Maar verhalen kunnen ook gebroken waardigheden herstellen.

The American writer Alice Walker wrote this

De Amerikaanse schrijfster Alice Walker schreef dit

about her Southern relatives who had moved to the North.

over haar Zuidelijke familieleden

die naar het Noorden waren verhuisd.

She introduced them to a book about

Ze leerde hen een boek kennen

the Southern life that they had left behind.

over het Zuidelijke leven dat ze achter hadden gelaten.

"They sat around, reading the book themselves,

"Ze zaten samen, lazen het boek zelf,

listening to me read the book, and a kind of paradise was regained."

luisterend naar hoe ik voorlas, en een soort paradijs was herwonnen."

I would like to end with this thought:

Ik zou graag eindigen met deze gedachte:

That when we reject the single story,

wanneer wij het enkele verhaal afwijzen,

when we realize that there is never a single story

wanneer wij beseffen dat er nooit een enkel verhaal is

about any place,

over geen enkele plek,

we regain a kind of paradise.

herwinnen wij een soort paradijs.

Thank you.

Dank je wel.

(Applause)

(Applaus)