Chimamanda Ngozi Adichie: The danger of a single story | TED

Μετάφραση: Diona Moustri Επιμέλεια: Dimitra Papageorgiou

I'm a storyteller.

Αφηγούμαι ιστορίες

And I would like to tell you a few personal stories

και θα ήθελα να σας πω μερικές προσωπικές ιστορίες

about what I like to call "the danger of the single story."

γι' αυτό που ονομάζω «κίνδυνο της μονοσήμαντης ιστορίας».

I grew up on a university campus in eastern Nigeria.

Μεγάλωσα σε μια πανεπιστημιούπολη στην ανατολική Νιγηρία.

My mother says that I started reading at the age of two,

Η μητέρα μου λέει ότι ξεκίνησα να διαβάζω όταν ήμουν δύο χρονών,

although I think four is probably close to the truth.

αν και μάλλον αυτό έγινε στα τέσσερα.

So I was an early reader,

Ξεκίνησα να διαβάζω μικρή και διάβαζα

and what I read were British and American children's books.

βρετανικά και αμερικανικά παιδικά βιβλία.

I was also an early writer,

Ξεκίνησα επίσης να γράφω από μικρή.

and when I began to write, at about the age of seven,

Και όταν άρχισα να γράφω, περίπου επτά χρονών,

stories in pencil with crayon illustrations

ιστορίες με μολύβι και ζωγραφιές με κηρομπογιές

that my poor mother was obligated to read,

που η καημένη η μητέρα μου αναγκαζόταν να διαβάζει,

I wrote exactly the kinds of stories I was reading:

έγραφα ακριβώς τις ίδιες ιστορίες που διάβαζα.

All my characters were white and blue-eyed,

Όλοι οι ήρωες ήταν λευκοί με γαλάζια μάτια.

they played in the snow,

Έπαιζαν στο χιόνι.

they ate apples,

Έτρωγαν μήλα.

(Laughter)

(Γέλια)

and they talked a lot about the weather,

Και συζητούσαν πολύ για τον καιρό,

how lovely it was that the sun had come out.

τι ωραία που ήταν όταν έβγαινε ο ήλιος.

(Laughter)

(Γέλια)

Now, this despite the fact that I lived in Nigeria.

Παρά το γεγονός ότι ζούσα στη Νιγηρία

I had never been outside Nigeria.

και δεν είχα βγει ποτέ από τη χώρα.

We didn't have snow, we ate mangoes,

Δεν είχαμε χιόνι. Τρώγαμε μάνγκο

and we never talked about the weather,

και δεν συζητούσαμε ποτέ για τον καιρό,

because there was no need to.

διότι δεν υπήρχε λόγος.

My characters also drank a lot of ginger beer,

Οι ήρωές μου έπιναν επίσης πολλή τζιτζιμπίρα

because the characters in the British books I read

επειδή οι ήρωες στα βρετανικά βιβλία που διάβαζα

drank ginger beer.

έπιναν τζιτζιμπίρα.

Never mind that I had no idea what ginger beer was.

Κι ας μην είχα ιδέα τι ήταν η τζιτζιμπίρα.

(Laughter)

(Γέλια)

And for many years afterwards,

Για πολλά χρόνια,

I would have a desperate desire to taste ginger beer.

είχα μια τεράστια επιθυμία να τη δοκιμάσω.

But that is another story.

Αλλά αυτή είναι μια άλλη ιστορία.

What this demonstrates, I think,

Γίνεται σαφές, νομίζω,

is how impressionable and vulnerable we are

πόσο ευεπηρέαστοι και ευάλωτοι είμαστε

in the face of a story,

μπροστά σε μια ιστορία,

particularly as children.

ειδικά ως παιδιά.

Because all I had read were books in which characters were foreign,

Καθώς το μόνο που είχα διαβάσει ήταν βιβλία με ξένους χαρακτήρες,

I had become convinced that books

είχα πειστεί ότι τα βιβλία,

by their very nature had to have foreigners in them

από τη φύση τους, έπρεπε να έχουν ξένους μέσα

and had to be about things with which I could not personally identify.

και έπρεπε να αναφέρονται σε πράγματα με τα οποία εγώ δεν μπορούσα να ταυτιστώ.

Now, things changed when I discovered African books.

Τα πράγματα άλλαξαν όταν ανακάλυψα τα αφρικανικά βιβλία.

There weren't many of them available,

Δεν υπήρχαν και πολλά,

and they weren't quite as easy to find as the foreign books.

και δεν ήταν το ίδιο εύκολο να τα βρεις όπως τα ξένα.

But because of writers like Chinua Achebe and Camara Laye,

Αλλά εξαιτίας συγγραφέων όπως ο Τσινούα Ατσέμπε και ο Καμάρα Λάυε

I went through a mental shift in my perception of literature.

έκανα μια νοητική στροφή στην αντίληψή μου για τη λογοτεχνία.

I realized that people like me,

Συνειδητοποίησα πως άνθρωποι σαν κι εμένα,

girls with skin the color of chocolate,

κορίτσια με δέρμα στο χρώμα της σοκολάτας,

whose kinky hair could not form ponytails,

με κατσαρά μαλλιά που δεν πιάνονται αλογοουρά,

could also exist in literature.

μπορούν επίσης να υπάρξουν στη λογοτεχνία.

I started to write about things I recognized.

Άρχισα να γράφω για πράγματα που αναγνώριζα.

Now, I loved those American and British books I read.

Μου άρεσαν πολύ τα αμερικανικά κ αι τα βρετανικά βιβλία που διάβαζα.

They stirred my imagination. They opened up new worlds for me.

Μου ξυπνούσαν τη φαντασία. Μου άνοιγαν νέους κόσμους.

But the unintended consequence

Όμως, η απρόβλεπτη συνέπεια

was that I did not know that people like me

ήταν να μην γνωρίζω πως άνθρωποι σαν κι εμένα

could exist in literature.

μπορούσαν να υπάρξουν στη λογοτεχνία.

So what the discovery of African writers did for me was this:

Έτσι, η ανακάλυψη των Αφρικανών συγγραφέων λειτούργησε ως εξής:

It saved me from having a single story of what books are.

Με γλίτωσε από το να έχω μια μονοσήμαντη ιστορία για την ουσία των βιβλίων.

I come from a conventional, middle-class Nigerian family.

Προέρχομαι από μια συμβατική, μεσοαστική οικογένεια της Νιγηρίας.

My father was a professor.

Ο πατέρας μου ήταν καθηγητής.

My mother was an administrator.

Η μητέρα μου ήταν διοικητική υπάλληλος.

And so we had, as was the norm,

Και, όπως συνηθιζόταν,

live-in domestic help, who would often come from nearby rural villages.

είχαμε υπηρέτες που ζούσαν μαζί μας και κατάγονταν συχνά από κοντινά αγροτικά χωριά.

So, the year I turned eight, we got a new house boy.

Τη χρονιά που έγινα οκτώ ετών, ήρθε ένας καινούριος υπηρέτης.

His name was Fide.

Λεγόταν Φιντέ.

The only thing my mother told us about him was that his family was very poor.

Το μόνο που μας είπε η μητέρα μου γι' αυτόν ήταν πως η οικογένειά του ήταν πολύ φτωχή.

My mother sent yams and rice, and our old clothes, to his family.

Η μητέρα μου έστελνε γλυκοπατάτες και ρύζι και παλιά μας ρούχα στην οικογένειά του.

And when I didn't finish my dinner, my mother would say,

Και όταν δεν έτρωγα το φαγητό μου, η μητέρα μου έλεγε,

"Finish your food! Don't you know? People like Fide's family have nothing."

«Τελείωσε το φαγητό σου! Άνθρωποι σαν την οικογένεια του Φιντέ δεν έχουν τίποτα».

So I felt enormous pity for Fide's family.

Έτσι λυπόμουν τρομερά την οικογένεια του Φιντέ.

Then one Saturday, we went to his village to visit,

Ένα Σάββατο πήγαμε στο χωριό του για επίσκεψη

and his mother showed us a beautifully patterned basket

και η μητέρα του μας έδειξε ένα καλάθι με όμορφα σχέδια,

made of dyed raffia that his brother had made.

από βαμμένη ψάθα, που είχε φτιάξει ο αδελφός του.

I was startled.

Ξαφνιάστηκα.

It had not occurred to me that anybody in his family

Δεν είχα φανταστεί ότι κάποιος από την οικογένειά του

could actually make something.

μπορούσε να φτιάξει κάτι.

All I had heard about them was how poor they were,

Το μόνο που είχα ακούσει γι' αυτούς ήταν η φτώχεια τους

so that it had become impossible for me to see them as anything else but poor.

και αδυνατούσα να τους δω σαν κάτι άλλο εκτός από φτωχούς.

Their poverty was my single story of them.

Η φτώχεια τους ήταν η μονοσήμαντη ιστορία που ήξερα γι' αυτούς.

Years later, I thought about this when I left Nigeria

Χρόνια αργότερα το σκεφτόμουν, όταν πια έφυγα από τη Νιγηρία

to go to university in the United States.

για σπουδές σε πανεπιστήμιο των Ηνωμένων Πολιτειών.

I was 19.

Ήμουν 19 ετών.

My American roommate was shocked by me.

Η Αμερικανίδα συγκάτοικός μου εξεπλάγην μαζί μου.

She asked where I had learned to speak English so well,

Με ρώτησε πού είχα μάθει να μιλάω τόσο καλά Αγγλικά

and was confused when I said that Nigeria

και σάστισε όταν είπα ότι στη Νιγηρία

happened to have English as its official language.

τα Αγγλικά είναι η επίσημη γλώσσα.

She asked if she could listen to what she called my "tribal music,"

Ρώτησε αν μπορούσε να ακούσει αυτό που αποκάλεσε «μουσική της φυλής μου»

and was consequently very disappointed

και απογοητεύτηκε πολύ στη συνέχεια

when I produced my tape of Mariah Carey.

όταν της έδειξα μια κασέτα της Μαράια Κάρεϊ.

(Laughter)

(Γέλια)

She assumed that I did not know how to use a stove.

Υπέθεσε ότι δεν ήξερα πώς να χρησιμοποιώ την ηλεκτρική κουζίνα.

What struck me was this:

Με ξάφνιασε το εξής:

She had felt sorry for me even before she saw me.

με λυπόταν πριν καν με δει.

Her default position toward me, as an African,

Η θέση της απέναντί μου, ως Αφρικανή, ήταν εξ ορισμού

was a kind of patronizing, well-meaning pity.

ένας συγκαταβατικός, καλοπροαίρετος οίκτος.

My roommate had a single story of Africa:

Η συγκάτοικός μου είχε μια μονοσήμαντη ιστορία για την Αφρική.

a single story of catastrophe.

Μια ιστορία καταστροφής.

In this single story,

Σε αυτήν τη μονσήμαντη ιστορία,

there was no possibility of Africans being similar to her in any way,

δεν υπήρχε πιθανότητα οι Αφρικανοί να της μοιάζουν, με οποιονδήποτε τρόπο,

no possibility of feelings more complex than pity,

δεν υπήρχε πιθανότητα αισθημάτων πιο σύνθετων από τον οίκτο,

no possibility of a connection as human equals.

δεν υπήρχε πιθανότητα σύνδεσης ως ισότιμων ανθρώπων.

I must say that before I went to the U.S.,

Πρέπει να πω ότι πριν να έρθω στις Η.Π.Α.

I didn't consciously identify as African.

δεν προσδιοριζόμουν συνειδητά ως Αφρικανή.

But in the U.S., whenever Africa came up, people turned to me.

Αλλά στις Η.Π.Α., όποτε γινόταν αναφορά στην Αφρική όλοι στρέφονταν σε μένα.

Never mind that I knew nothing about places like Namibia.

Και ας μη γνώριζα τίποτα για μέρη όπως η Ναμίμπια.

But I did come to embrace this new identity,

Τελικά όμως ενστερνίστηκα τη νέα ταυτότητα

and in many ways I think of myself now as African.

και πλέον νιώθω Αφρικανή σε πολλά επίπεδα.

Although I still get quite irritable when Africa is referred to as a country,

Παρόλο που ακόμα εκνευρίζομαι αρκετά όταν αναφέρονται στην Αφρική ως χώρα.

the most recent example being my otherwise wonderful flight

Η πιο πρόσφατη εμπειρία μου είναι από την, κατά τα άλλα υπέροχη πτήση μου,

from Lagos two days ago,

από το Λάγος δύο μέρες πριν,

in which there was an announcement on the Virgin flight

στην οποία η Virgin ανακοίνωσε

about the charity work in "India, Africa and other countries."

ότι διεξάγει φιλανθρωπικό έργο στην «Ινδία, την Αφρική και άλλες χώρες».

(Laughter)

(Γέλια)

So, after I had spent some years in the U.S. as an African,

Έτσι αφού πέρασα μερικά χρόνια στις Η.Π.Α. ως Αφρικανή,

I began to understand my roommate's response to me.

άρχισα να κατανοώ τη στάση της συγκατοίκου μου απέναντί μου.

If I had not grown up in Nigeria,

Αν δεν είχα μεγαλώσει στη Νιγηρία και αν το μόνο που ήξερα για την Αφρική

and if all I knew about Africa were from popular images,

ήταν η εικόνα που κυκλοφορεί,

I too would think that Africa was a place of beautiful landscapes,

θα πίστευα κι εγώ ότι η Αφρική είναι ένας τόπος με όμορφα τοπία,

beautiful animals,

όμορφα ζώα,

and incomprehensible people,

και ακατανόητους ανθρώπους,

fighting senseless wars, dying of poverty and AIDS,

που κάνουν άσκοπους πολέμους, πεθαίνουν από φτώχεια και ΕΙΤΖ,

unable to speak for themselves

ανήμποροι να υπερασπίσουν τον εαυτό τους,

and waiting to be saved by a kind, white foreigner.

και περιμένουν να σωθούν από κάποιον ευγενικό, λευκό ξένο.

I would see Africans in the same way that I,

Θα έβλεπα τους Αφρικανούς με τον ίδιο τρόπο που,

as a child, had seen Fide's family.

όταν ήμουν μικρή, έβλεπα την οικογένεια του Φιντέ.

This single story of Africa ultimately comes, I think, from Western literature.

Αυτή η μονοσήμαντη ιστορία της Αφρικής πιστεύω τελικά ότι πηγάζει από τη δυτική λογοτεχνία.

Now, here is a quote from the writing of a London merchant called John Lok,

Παραθέτω ένα απόσπασμα από τα γραπτά ενός Λονδρέζου εμπόρου, του Τζον Λοκ,

who sailed to west Africa in 1561

ο οποίος μπάρκαρε για τη δυτική Αφρική το 1561

and kept a fascinating account of his voyage.

και κράτησε ένα συναρπαστικό ημερολόγιο του ταξιδιού του.

After referring to the black Africans as "beasts who have no houses,"

Αφού αναφέρεται στους μαύρους Αφρικανούς ως «ζώα που δεν έχουν σπίτια»,

he writes, "They are also people without heads,

γράφει, «Υπάρχουν επίσης άνθρωποι χωρίς κεφάλι,

having their mouth and eyes in their breasts."

με το στόμα και τα μάτια πάνω στο στήθος τους».

Now, I've laughed every time I've read this.

Γελάω κάθε φορά που το διαβάζω.

And one must admire the imagination of John Lok.

Είναι αξιοθαύμαστη η φαντασία του Τζον Λοκ.

But what is important about his writing

Αλλά τα γραπτά του είναι σημαντικά

is that it represents the beginning

διότι σηματοδοτούν την αρχή

of a tradition of telling African stories in the West:

της παράδοσης εξιστόρησης αφρικανικών ιστοριών στη Δύση:

A tradition of Sub-Saharan Africa as a place of negatives,

μιας παράδοσης που θέλει την υποσαχάρια Αφρική, έναν τόπο γεμάτο αρνητικά,

of difference, of darkness,

διαφορές, σκοτάδι,

of people who, in the words of the wonderful poet Rudyard Kipling,

ανθρώπους οι οποίοι, σύμφωνα με τον υπέροχο ποιητή Ράντγιαρντ Κίπλινγκ,

are "half devil, half child."

είναι «μισοί διάβολοι, μισοί παιδιά».

And so, I began to realize that my American roommate

Κι έτσι άρχισα να συνειδητοποιώ ότι η Αμερικανίδα συγκάτοικός μου

must have throughout her life

πρέπει σ' όλη τη ζωή της,

seen and heard different versions of this single story,

να είχε δει και να είχε ακούσει διαφορετικές εκδοχές αυτής της μονοσήμαντης ιστορίας,

as had a professor,

όπως κι ο καθηγητής μου,

who once told me that my novel was not "authentically African."

ο οποίος μου είπε κάποτε ότι το μυθιστόρημά μου δεν ήταν «αυθεντικά αφρικανικό».

Now, I was quite willing to contend

Θα μπορούσα να δεχτώ ότι αρκετά σημεία

that there were a number of things wrong with the novel,

ήταν λάθος στο μυθιστόρημά μου,

that it had failed in a number of places,

ότι είχα αποτύχει σε αρκετές περιπτώσεις.

but I had not quite imagined that it had failed

Αλλά δεν μπορούσα να φανταστώ ότι είχα αποτύχει

at achieving something called African authenticity.

να κατορθώσω την επονομαζόμενη αφρικανική αυθεντικότητα.

In fact, I did not know what African authenticity was.

Στην πραγματικότητα δεν ήξερα καν τι ήταν η αφρικανική αυθεντικότητα.

The professor told me that my characters were too much like him,

Ο καθηγητής μου είπε πως οι ήρωές μου έμοιαζαν πολύ με τον ίδιο,

an educated and middle-class man.

που ήταν μορφωμένος και ανήκε στη μεσαία τάξη.

My characters drove cars.

Οι ήρωές μου οδηγούσαν αυτοκίνητα.

They were not starving.

Δεν πέθαιναν της πείνας.

Therefore they were not authentically African.

Συνεπώς δεν ήταν αυθεντικοί Αφρικανοί.

But I must quickly add that I too am just as guilty

Να προσθέσω όμως, εν συντομία, ότι είμαι εξίσου ένοχη

in the question of the single story.

στο θέμα της μίας και μονοσήμαντης ιστορίας.

A few years ago, I visited Mexico from the U.S.

Πριν μερικά χρόνια, επισκέφτηκα το Μεξικό από τις Η.Π.Α.

The political climate in the U.S. at the time was tense,

Το πολιτικό κλίμα στις Η.Π.Α. ήταν τότε τεταμένο.

and there were debates going on about immigration.

Υπήρχαν διαφωνίες σχετικά με τη μετανάστευση.

And, as often happens in America,

Και, όπως συχνά συμβαίνει στην Αμερική,

immigration became synonymous with Mexicans.

η μετανάστευση έγινε συνώνυμο των Μεξικανών.

There were endless stories of Mexicans

Ακούγονταν ατελείωτες ιστορίες για Μεξικανούς

as people who were fleecing the healthcare system,

οι οποίοι εκμεταλλεύονταν το σύστημα υγείας,

sneaking across the border,

περνούσαν κρυφά τα σύνορα,

being arrested at the border, that sort of thing.

τους συνελάμβαναν στα σύνορα και τα λοιπά.

I remember walking around on my first day in Guadalajara,

Θυμάμαι που περπατούσα την πρώτη μέρα στην Γκουανταλαχάρα,

watching the people going to work,

παρακολουθώντας τον κόσμο να πηγαίνει στη δουλειά του,

rolling up tortillas in the marketplace,

να φτιάχνει τορτίγιας στην αγορά,

smoking, laughing.

να καπνίζει, να γελάει.

I remember first feeling slight surprise.

Θυμάμαι ότι εξεπλάγην κάπως.

And then, I was overwhelmed with shame.

Και ύστερα με κυρίευσε ντροπή.

I realized that I had been so immersed in the media coverage of Mexicans

Συνειδητοποίησα ότι είχα απορροφηθεί τόσο πολύ από την εικόνα των Μεξικανών στα ΜΜΕ

that they had become one thing in my mind,

που στο μυαλό μου είχαν γίνει μόνο ένα πράγμα:

the abject immigrant.

οι καημένοι οι μετανάστες.

I had bought into the single story of Mexicans

Είχα χάψει τη μία και μοναδική ιστορία για τους Μεξικανούς

and I could not have been more ashamed of myself.

και ντρεπόμουν αφάνταστα για τον εαυτό μου.

So that is how to create a single story,

Έτσι λοιπόν μπορείς να δημιουργήσεις μία ιστορία,

show a people as one thing,

δείχνοντας μόνο ένα πράγμα για έναν λαό,

as only one thing,

ένα και μόνο πράγμα,

over and over again,

ξανά και ξανά,

and that is what they become.

μέχρι να γίνουν αυτό τελικά.

It is impossible to talk about the single story

Είναι αδύνατο ν' αναφερθείς στη μονοσήμαντη ιστορία

without talking about power.

χωρίς ν' αναφερθείς στην εξουσία.

There is a word, an Igbo word,

Υπάρχει μια λέξη, μια λέξη στα Ίγκμπο,

that I think about whenever I think about the power structures of the world,

την οποία θυμάμαι κάθε φορά που σκέφτομαι τις δομές εξουσίας στον κόσμο

and it is "nkali."

και η λέξη είναι «νκάλι».

It's a noun that loosely translates to "to be greater than another."

Είναι ουσιαστικό και σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει «να είσαι σπουδαιότερος από τον άλλο».

Like our economic and political worlds,

Όπως οι κόσμοι της οικονομίας και της πολιτικής,

stories too are defined by the principle of nkali:

οι ιστορίες, ορίζονται από την αρχή του νκάλι.

How they are told, who tells them,

Ο τρόπος που λέγονται, ποιος τις λέει,

when they're told, how many stories are told,

πότε λέγονται, πόσες ιστορίες λέγονται,

are really dependent on power.

όλα εξαρτώνται από την εξουσία.

Power is the ability not just to tell the story of another person,

Εξουσία είναι η ικανότητα να λες την ιστορία ενός ανθρώπου,

but to make it the definitive story of that person.

σαν να ήταν η μοναδική ιστορία γι' αυτόν τον άνθρωπο.

The Palestinian poet Mourid Barghouti writes

Ο Παλαιστίνιος ποιητής Μουρίντ Μπαργκούτι γράφει

that if you want to dispossess a people,

πως αν θέλεις να στερήσεις κάτι από έναν λαό,

the simplest way to do it is to tell their story

ο πιο απλός τρόπος για να το πετύχεις είναι πεις την ιστορία του

and to start with, "secondly."

ξεκινώντας την αφήγηση από το σημείο, «Δεύτερον».

Start the story with the arrows of the Native Americans,

Ξεκινήστε την ιστορία με τα βέλη των ιθαγενών Αμερικανών

and not with the arrival of the British,

και όχι με την άφιξη των Βρετανών

and you have an entirely different story.

και θα έχετε μια εντελώς διαφορετική ιστορία.

Start the story with the failure of the African state,

Ξεκινήστε την ιστορία με την αποτυχία του αφρικανικού κράτους

and not with the colonial creation of the African state,

και όχι με την αποικιοκρατική δημιουργία του αφρικανικού κράτους

and you have an entirely different story.

και θα έχετε μια εντελώς διαφορετική ιστορία.

I recently spoke at a university

Μίλησα πρόσφατα σε ένα πανεπιστήμιο

where a student told me that it was such a shame

όπου ένας φοιτητής μου είπε πόσο κρίμα ήταν

that Nigerian men were physical abusers

που οι άντρες στη Νιγηρία είναι βίαιοι

like the father character in my novel.

όπως ο πατέρας στο μυθιστόρημά μου.

I told him that I had just read a novel called "American Psycho" --

Του είπα πως είχα μόλις διαβάσει ένα μυθιστόρημα με τίτλο «Αμερικανική Ψύχωση» --

(Laughter)

(Γέλια)

-- and that it was such a shame

-- και πόσο κρίμα ήταν

that young Americans were serial murderers.

που οι νεαροί Αμερικανοί ήταν κατά συρροή δολοφόνοι.

(Laughter)

(Γέλια)

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Now, obviously I said this in a fit of mild irritation.

Εντάξει, προφανώς είχα εκνευριστεί κάπως όταν το είπα αυτό.

(Laughter)

(Γέλια)

But it would never have occurred to me to think

Ποτέ δεν θα φανταζόμουν πως

that just because I had read a novel in which a character was a serial killer

επειδή είχα διαβάσει απλώς ένα μυθιστόρημα όπου ο ήρωας ήταν κατά συρροή δολοφόνος,

that he was somehow representative of all Americans.

αυτός θ' αντιπροσώπευε όλους τους Αμερικανούς.

This is not because I am a better person than that student,

Όχι επειδή είμαι καλύτερος άνθρωπος από τον φοιτητή

but because of America's cultural and economic power,

αλλά επειδή εξαιτίας της πολιτισμικής και οικονομικής δύναμης της Αμερικής,

I had many stories of America.

γνώριζα πολλές ιστορίες για την Αμερική.

I had read Tyler and Updike and Steinbeck and Gaitskill.

Είχα διαβάσει Τάιλερ και Άπνταϊκ και Στάινμπεκ και Γκέιτσκιλ.

I did not have a single story of America.

Δεν ήξερα μία μόνο ιστορία για την Αμερική.

When I learned, some years ago,

Όταν έμαθα πριν μερικά χρόνια,

that writers were expected to have had really unhappy childhoods

ότι οι συγγραφείς έπρεπε να έχουν ζήσει άσχημη παιδική ηλικία

to be successful,

για να είναι επιτυχημένοι,

I began to think about how I could invent horrible things my parents had done to me.

άρχισα να σκέφτομαι πώς θα μπορούσα να επινοήσω φρικτά πράγματα που μου έκαναν οι γονείς μου.

(Laughter)

(Γέλια)

But the truth is that I had a very happy childhood,

Η αλήθεια όμως, είναι ότι έζησα πολύ ευτυχισμένα παιδικά χρόνια,

full of laughter and love, in a very close-knit family.

με γέλιο κι αγάπη, σε μια πολύ δεμένη οικογένεια.

But I also had grandfathers who died in refugee camps.

Είχα όμως και παππούδες που πέθαναν σε προσφυγικούς καταυλισμούς.

My cousin Polle died because he could not get adequate healthcare.

Ο εξάδελφός μου Πόλι πέθανε επειδή δεν υπήρχαν τα απαραίτητα ιατρικά μέσα.

One of my closest friends, Okoloma, died in a plane crash

Ένας πολύ στενός μου φίλος, ο Οκολόμα, πέθανε σε αεροπορικό δυστύχημα

because our fire trucks did not have water.

επειδή οι πυροσβεστικές αντλίες δεν είχαν νερό.

I grew up under repressive military governments

Μεγάλωσα σε καταπιεστικά στρατιωτικά καθεστώτα,

that devalued education,

που υποτιμούσαν την εκπαίδευση,

so that sometimes, my parents were not paid their salaries.

με αποτέλεσμα πολλές φορές οι γονείς μου να μην πληρώνονται.

And so, as a child, I saw jam disappear from the breakfast table,

Κι έτσι όταν ήμουν μικρή, η μαρμελάδα χάθηκε από το τραπέζι μας,

then margarine disappeared,

ύστερα χάθηκε και η μαργαρίνη,

then bread became too expensive,

ύστερα ακρίβυνε πολύ το ψωμί

then milk became rationed.

κι ύστερα μπήκε δελτίο στο γάλα.

And most of all, a kind of normalized political fear

Και πάνω από όλα, ένας φυσικός πολιτικός φόβος

invaded our lives.

εισέβαλε στη ζωή μας.

All of these stories make me who I am.

Όλες αυτές οι ιστορίες με κάνουν αυτή που είμαι.

But to insist on only these negative stories

Αλλά αν επιμείνω μόνο στις αρνητικές

is to flatten my experience

είναι σαν να ισοπεδώνω την εμπειρία μου

and to overlook the many other stories that formed me.

και να παραβλέπω τις πολλές άλλες ιστορίες που με διαμόρφωσαν.

The single story creates stereotypes,

Μία μόνο ιστορία δημιουργεί στερεότυπα.

and the problem with stereotypes is not that they are untrue,

Και το πρόβλημα με τα στερεότυπα δεν είναι ότι είναι αναληθή,

but that they are incomplete.

αλλά ότι είναι ελλιπή.

They make one story become the only story.

Παίρνουν μία ιστορία και την κάνουν τη μοναδική ιστορία.

Of course, Africa is a continent full of catastrophes:

Φυσικά, η Αφρική είναι μια ήπειρος γεμάτη καταστροφές.

There are immense ones, such as the horrific rapes in Congo

Τεράστιες, όπως οι φρικτοί βιασμοί στο Κονγκό.

and depressing ones,

Και θλιβερές,

such as the fact that 5,000 people apply for one job vacancy in Nigeria.

όπως το γεγονός ότι 5.000 άτομα αιτούνται για μία κενή θέση εργασίας στη Νιγηρία.

But there are other stories that are not about catastrophe,

Υπάρχουν όμως και άλλες ιστορίες που δεν μιλούν για καταστροφή.

and it is very important, it is just as important, to talk about them.

Και είναι πολύ σημαντικό, εξίσου σημαντικό, να μιλάμε γι' αυτές.

I've always felt that it is impossible

Πάντα ένιωθα ότι είναι αδύνατο

to engage properly with a place or a person

να γνωρίσεις σωστά έναν τόπο ή έναν άνθρωπο

without engaging with all of the stories of that place and that person.

αν δεν γνωρίσεις όλες τις ιστορίες του τόπου ή του ανθρώπου.

The consequence of the single story is this:

Η συνέπεια της μονοσήμαντης ιστορίας είναι η εξής:

It robs people of dignity.

στερεί την αξιοπρέπεια από τον άνθρωπο.

It makes our recognition of our equal humanity difficult.

Μας δυσκολεύει να πιστέψουμε ότι είμαστε ισότιμα ανθρώπινα όντα.

It emphasizes how we are different rather than how we are similar.

Τονίζει πόσο διαφορετικοί είμαστε και όχι πόσο ίδιοι.

So what if before my Mexican trip,

Τι θα γινόταν αν πριν πάω στο Μεξικό

I had followed the immigration debate from both sides,

είχα παρακολουθήσει το θέμα της μετανάστευσης και από τις δύο πλευρές,

the U.S. and the Mexican?

των Η.Π.Α. και του Μεξικού;

What if my mother had told us that Fide's family was poor

Τι θα γινόταν αν η μητέρα μου μας είχε πει ότι η οικογένεια του Φιντέ ήταν φτωχή

and hardworking?

και εργατική;

What if we had an African television network

Τι θα γινόταν αν είχαμε ένα αφρικανικό τηλεοπτικό δίκτυο

that broadcast diverse African stories all over the world?

που έδειχνε διαφορετικές αφρικανικές ιστορίες σε όλον τον κόσμο;

What the Nigerian writer Chinua Achebe calls "a balance of stories."

Αυτό που ο Νιγηριανός συγγραφέας Τσινούα Ατσέμπε ονομάζει «ισορροπία των ιστοριών».

What if my roommate knew about my Nigerian publisher,

Τι θα γινόταν αν η συγκάτοικός μου ήξερε τον εκδότη μου στη Νιγηρία,

Muhtar Bakare,

τον Μούκτα Μπακαράι,

a remarkable man who left his job in a bank

έναν αξιόλογο άνθρωπο ο οποίος άφησε τη δουλειά του στην τράπεζα,

to follow his dream and start a publishing house?

για να πραγματοποιήσει το όνειρό του και να ανοίξει έναν εκδοτικό οίκο;

Now, the conventional wisdom was that Nigerians don't read literature.

Η παράδοση θέλει τους Νιγηριανούς να μη διαβάζουν λογοτεχνία.

He disagreed.

Εκείνος διαφωνούσε. Πίστευε

He felt that people who could read, would read,

ότι όσοι μπορούσαν να διαβάσουν, θα διάβαζαν,

if you made literature affordable and available to them.

αν υπήρχε διαθέσιμη και οικονομική λογοτεχνία.

Shortly after he published my first novel,

Λίγο μετά την κυκλοφορία του πρώτου μου μυθιστορήματος

I went to a TV station in Lagos to do an interview,

πήγα σε έναν τηλεοπτικό σταθμό στο Λάγος για μια συνέντευξη.

and a woman who worked there as a messenger came up to me and said,

Μια γυναίκα που εργαζόταν στην αλληλογραφία ήρθε και μου είπε,

"I really liked your novel. I didn't like the ending.

«Μου άρεσε πολύ το βιβλίο σου. Δεν μου άρεσε το τέλος.

Now, you must write a sequel, and this is what will happen ..."

Πρέπει να γράψεις και δεύτερο μέρος, στο οποίο θα γίνει το εξής...»

(Laughter)

(Γέλια)

And she went on to tell me what to write in the sequel.

Και μου είπε τι να γράψω στο δεύτερο μέρος του βιβλίου.

I was not only charmed, I was very moved.

Δεν ήταν μόνο κάτι όμορφο, ήταν και πολύ συγκινητικό.

Here was a woman, part of the ordinary masses of Nigerians,

Ήταν μια γυναίκα, από τους απλούς Νιγηριανούς

who were not supposed to be readers.

οι οποίοι κανονικά δεν διαβάζουν.

She had not only read the book,

Και όχι μόνο είχε διαβάσει το βιβλίο

but she had taken ownership of it

αλλά το είχε κάνει δικό της

and felt justified in telling me what to write in the sequel.

και θεωρούσε ότι δικαιούνταν να μου πει τι να γράψω στη συνέχεια.

Now, what if my roommate knew about my friend Funmi Iyanda,

Τι θα γινόταν αν η συγκάτοικός μου ήξερε τη φίλη μου Φούμι Όντα,

a fearless woman who hosts a TV show in Lagos,

μια ατρόμητη γυναίκα που παρουσιάζει μια τηλεοπτική εκπομπή στο Λάγος

and is determined to tell the stories that we prefer to forget?

και έχει αποφασίσει να λέει τις ιστορίες που προτιμάμε να ξεχνάμε;

What if my roommate knew about the heart procedure

Τι θα γινόταν αν η συγκάτοικός μου ήξερε για την εγχείριση καρδιάς

that was performed in the Lagos hospital last week?

που έγινε στο νοσοκομείο του Λάγος την περασμένη εβδομάδα;

What if my roommate knew about contemporary Nigerian music,

Τι θα γινόταν αν η συγκάτοικός μου ήξερε τη σύγχρονη μουσική της Νιγηρίας;

talented people singing in English and Pidgin,

Ταλαντούχους ανθρώπους που τραγουδούν στα Αγγλικά και στα Πιτζίν

and Igbo and Yoruba and Ijo,

και στα Ίγκμπο και τα Γιορούμπα και τα Ίτζο,

mixing influences from Jay-Z to Fela

συνδυάζοντας επιρροές από τον Τζέι Ζι και τον Φελά

to Bob Marley to their grandfathers.

μέχρι τον Μπομπ Μάρλεϊ και τους προγόνους τους.

What if my roommate knew about the female lawyer

Τι θα γινόταν αν η συγκάτοικός μου ήξερε για τη δικηγόρο

who recently went to court in Nigeria to challenge a ridiculous law

που σε πρόσφατη δίκη στη Νιγηρία αμφισβήτησε έναν γελοίο νόμο

that required women to get their husband's consent

που απαιτεί από τις γυναίκες να παίρνουν την άδεια του συζύγου τους

before renewing their passports?

πριν να ανανεώσουν τα διαβατήριά τους;

What if my roommate knew about Nollywood,

Τι θα γινόταν αν η συγκάτοικός μου ήξερε για το Νόλιγουντ,

full of innovative people making films despite great technical odds,

γεμάτο από πρωτοπόρους που γυρίζουν ταινίες παρά τις μεγάλες τεχνικές δυσκολίες;

films so popular

Ταινίες τόσο δημοφιλείς

that they really are the best example of Nigerians consuming what they produce?

που αποτελούν το καλύτερο παράδειγμα των Νιγηριανών που καταναλώνουν αυτό που παράγουν.

What if my roommate knew about my wonderfully ambitious hair braider,

Τι θα γινόταν αν η συγκάτοικός μου ήξερε για την εκπληκτική και φιλόδοξη κομμώτριά μου,

who has just started her own business selling hair extensions?

η οποία ξεκίνησε τη δική της επιχείρηση και πουλάει εξτένσιον;

Or about the millions of other Nigerians who start businesses and sometimes fail,

Ή για τα εκατομμύρια των άλλων Νιγηριανών που ξεκινούν επιχειρήσεις και μερικές φορές αποτυγχάνουν

but continue to nurse ambition?

αλλά συνεχίζουν να έχουν φιλοδοξίες;

Every time I am home I am confronted

Κάθε φορά που είμαι στη χώρα μου ακούω

with the usual sources of irritation for most Nigerians:

τα συνηθισμένα παράπονα από τους περισσότερους Νιγηριανούς:

our failed infrastructure, our failed government,

την κακή υποδομή, την κακή κυβέρνηση.

but also by the incredible resilience

Αλλά βλέπω και την εκπληκτική προσαρμοστικότητα των ανθρώπων

of people who thrive despite the government,

που προκόβουν χωρίς την κυβέρνηση

rather than because of it.

και χωρίς την υποστήριξή της.

I teach writing workshops in Lagos every summer,

Διδάσκω σε εργαστήρια γραφής στο Λάγος κάθε καλοκαίρι

and it is amazing to me how many people apply,

και μου φαίνεται απίστευτο πόσοι συμμετέχουν,

how many people are eager to write,

πόσοι ανυπομονούν να γράψουν,

to tell stories.

να πουν ιστορίες.

My Nigerian publisher and I have just started a non-profit

Με τον εκδότη μου στη Νιγηρία ξεκινήσαμε μια μη κερδοσκοπική οργάνωση

called Farafina Trust,

που λέγεται Ταμείο Φαραφίνα.

and we have big dreams of building libraries

Έχουμε μεγάλα όνειρα, να χτίσουμε βιβλιοθήκες

and refurbishing libraries that already exist

και να ανακαινίσουμε όσες υπάρχουν ήδη

and providing books for state schools

και να προμηθεύσουμε με βιβλία τα δημόσια σχολεία

that don't have anything in their libraries,

που έχουν άδειες βιβλιοθήκες,

and also of organizing lots and lots of workshops,

αλλά και να διοργανώσουμε πολλά, πολλά εργαστήρια,

in reading and writing,

ανάγνωσης και γραφής,

for all the people who are eager to tell our many stories.

για όλους εκείνους που επιθυμούν να πουν τις πολλές ιστορίες μας.

Stories matter.

Οι ιστορίες είναι σημαντικές.

Many stories matter.

Οι πολλές ιστορίες είναι σημαντικές.

Stories have been used to dispossess and to malign,

Οι ιστορίες έχουν χρησιμοποιηθεί για να στερήσουν και να βλάψουν.

but stories can also be used to empower and to humanize.

Αλλά μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν δύναμη και ανθρωπιά.

Stories can break the dignity of a people,

Οι ιστορίες μπορούν να καταστρέψουν την αξιοπρέπεια ενός λαού.

but stories can also repair that broken dignity.

Αλλά μπορούν και να την αποκαταστήσουν.

The American writer Alice Walker wrote this

Η Αμερικανίδα συγγραφέας Άλις Γουόκερ έγραψε

about her Southern relatives who had moved to the North.

για τους συγγενείς της από τον νότο που μετακόμισαν στον βορρά.

She introduced them to a book about

Τους ανέφερε σε ένα βιβλίο

the Southern life that they had left behind.

για τη ζωή στο νότ που είχαν αφήσει πίσω τους.

"They sat around, reading the book themselves,

«Κάθισαν και διάβασαν το βιβλίο μόνοι τους,

listening to me read the book, and a kind of paradise was regained."

άκουσαν κι εμένα να το διαβάζω και ήταν σαν να κερδίζαμε ξανά τον Παράδεισο.»

I would like to end with this thought:

Θα ήθελα να τελειώσω με την εξής σκέψη:

That when we reject the single story,

όταν απορρίπτουμε τη μονοσήμαντη ιστορία,

when we realize that there is never a single story

όταν συνειδητοποιούμε ότι ποτέ δεν υπάρχει μία και μοναδική ιστορία

about any place,

για οποιονδήποτε τόπο,

we regain a kind of paradise.

τότε κερδίζουμε ξανά τον Παράδεισο.

Thank you.

Ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)