How books can open your mind | Lisa Bu

Transcriber: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Vertaald door: Yanni Verlinden Nagekeken door: Christel Foncke

So I was trained to become a gymnast

Ik heb in de jaren 70 gedurende twee jaar een training gevolgd

for two years in Hunan, China in the 1970s.

om turner te worden in Hunan, China

When I was in the first grade, the government

Toen ik in het eerste leerjaar zat, besloot de regering

wanted to transfer me to a school for athletes,

om me over te plaatsen naar een school voor atleten.

all expenses paid.

Ze zouden alles betalen,

But my tiger mother said, "No."

maar mijn 'stoere' mama zei: "Neen."

My parents wanted me to become

Mijn ouders wilden dat ik ingenieur zou worden

an engineer like them.

net zoals zij.

After surviving the Cultural Revolution,

Na het overleven van de Culturele Revolutie geloofde ze vast

they firmly believed there's only one sure way to happiness:

dat er maar één zekere weg naar geluk was:

a safe and well-paid job.

een veilige en goed betaalde job.

It is not important if I like the job or not.

Het was niet belangrijk of ik het leuk vond of niet.

But my dream was to become a Chinese opera singer.

Mijn droom was een Chinese operazangeres te worden.

That is me playing my imaginary piano.

Hier bespeel ik mijn denkbeeldige piano.

An opera singer must start training young

Een operazangeres moet jong beginnen met

to learn acrobatics,

acrobatie te leren.

so I tried everything I could to go to opera school.

dus probeerde ik alles om naar de operaschool te mogen gaan.

I even wrote to the school principal

Ik schreef zelfs een brief naar de directeur

and the host of a radio show.

en de presentator van een radioshow.

But no adults liked the idea.

Geen enkele volwassene hield van mijn idee.

No adults believed I was serious.

Niemand nam mij serieus,

Only my friends supported me, but they were kids,

enkel mijn vrienden steunden mij, maar zij waren kinderen

just as powerless as I was.

en even machteloos als ik.

So at age 15, I knew I was too old to be trained.

Op mijn 15e was ik de oud voor een training.

My dream would never come true.

Mijn droom zou nooit uitkomen.

I was afraid that for the rest of my life

Ik was bang dat voor de rest van mijn leven

some second-class happiness

een soort tweede-klas-geluk

would be the best I could hope for.

het beste was waarop ik kon hopen.

But that's so unfair.

Maar dat is zo oneerlijk.

So I was determined to find another calling.

Ik was vastbesloten een andere roeping te vinden.

Nobody around to teach me? Fine.

Was er niemand om het mij te leren? Oké.

I turned to books.

Ik zocht het in boeken.

I satisfied my hunger for parental advice

Mijn honger naar ouderlijk advies werd gestild

from this book by a family of writers and musicians.["Correspondence in the Family of Fou Lei"]

met dit boek van een familie van schrijvers en musici. ["Correspondence in the Family of Fou Lei"]

I found my role model of an independent woman

Ik vond mezelf terug in een onafhankelijke vrouw

when Confucian tradition requires obedience.["Jane Eyre"]

omdat de confuciaanse traditie gehoorzaamheid vereist. ["Jane Eyre"]

And I learned to be efficient from this book.["Cheaper by the Dozen"]

Ik leerde efficiëntie in dit boek. ["Cheaper by the Dozen"]

And I was inspired to study abroad after reading these.

Ik wilde in het buitenland studeren na het lezen van deze boeken.

["Complete Works of Sanmao" (aka Echo Chan)] ["Lessons From History" by Nan Huaijin]

["Complete Works of Sanmao" (aka Echo Chan)] ["Lessons From History" by Nan Huaijin]

I came to the U.S. in 1995,

Ik kwam naar de V.S. in 1995.

so which books did I read here first?

Welk boek las ik eerst?

Books banned in China, of course.

De boeken die verboden zijn in China, natuurlijk.

"The Good Earth" is about Chinese peasant life.

"The Good Earth" gaat over het Chinese boerenleven.

That's just not convenient for propaganda. Got it.

Die is juist niet geschikt als propaganda. Snap je?

The Bible is interesting, but strange.

De Bijbel is intrigerend, maar vreemd.

(Laughter)

(Gelach)

That's a topic for a different day.

Dat is een onderwerp voor een andere keer.

But the fifth commandment gave me an epiphany:

Het vijfde gebod was een ware openbaring:

"You shall honor your father and mother."

"Vader en moeder zult gij eren."

"Honor," I said. "That's so different,

"Eren", zei ik. "Dat is zo anders

and better, than obey."

en beter dan gehoorzamen."

So it becomes my tool to climb out

Het werd mijn middel om uit deze

of this Confucian guilt trap

'confuciaanse schuldval' te geraken

and to restart my relationship with my parents.

en de relatie met mijn ouders te hernieuwen.

Encountering a new culture also started my habit

De ontmoeting met een nieuwe cultuur startte mijn gewoonte

of comparative reading.

om vergelijkend te lezen.

It offers many insights.

Het biedt vele perspectieven.

For example, I found this map out of place at first

In het begin vond ik deze kaart vreemd

because this is what Chinese students grew up with.

want Chinese kinderen groeien op met deze kaart.

It had never occurred to me,

Het was mij nooit opgevallen

China doesn't have to be at the center of the world.

dat China niet het middelpunt van de wereld moest zijn.

A map actually carries somebody's view.

Een kaart geeft eigenlijk iemands perspectief weer.

Comparative reading actually is nothing new.

Vergelijkend lezen is eigenlijk niets nieuws.

It's a standard practice in the academic world.

Het is een standaardhandeling in de academische wereld.

There are even research fields

Er zijn zelfs onderzoeksvelden

such as comparative religion and comparative literature.

zoals vergelijkende godsdienst en vergelijkende literatuur.

Compare and contrast gives scholars

Vergelijkingen en contrasten geven leerlingen

a more complete understanding of a topic.

een completer beeld van een onderwerp.

So I thought, well, if comparative reading

Ik dacht dat als vergelijkend lezen

works for research, why not do it in daily life too?

helpt bij onderzoek, waarom dan niet in het dagelijks leven?

So I started reading books in pairs.

Zo startte ik met lezen van boeken in paren.

So they can be about people --

Ze kunnen dus over mensen gaan

["Benjamin Franklin" by Walter Isaacson]["John Adams" by David McCullough] --

--["Benjamin Franklin" by Walter Isaacson] ["John Adams" by David McCullough] --

who are involved in the same event,

die bij dezelfde gebieden betrokken zijn,

or friends with shared experiences.

of vrienden met gedeelde ervaringen.

["Personal History" by Katharine Graham]["The Snowball: Warren Buffett and the Business of Life," by Alice Schroeder]

["Personal History" by Katharine Graham] ["The Snowball: Warren Buffett and the Business of Life," by Alice Schroeder]

I also compare the same stories in different genres -- (Laughter)

Ik vergeleek ook hetzelfde verhaal in verschillende stijlen

[Holy Bible: King James Version]["Lamb" by Chrisopher Moore] --

--[Holy Bible: King James Version] ["Lamb" by Chrisopher Moore] --

or similar stories from different cultures,

of vergelijkbare verhalen uit verschillende culturen,

as Joseph Campbell did in his wonderful book.["The Power of Myth" by Joseph Campbell]

zoals Joseph Campbell deed in zijn fantastische boek: "The Power of Myth".

For example, both the Christ and the Buddha

Bijvoorbeeld: zowel Christus en Boeddha

went through three temptations.

doorstonden drie verleidingen.

For the Christ, the temptations

Voor Christus waren de verleidingen

are economic, political and spiritual.

economisch, politiek en spiritueel.

For the Buddha, they are all psychological:

Voor Boeddha zijn ze alle drie psychologisch:

lust, fear and social duty -- interesting.

lust, angst en sociale druk -- interessant.

So if you know a foreign language, it's also fun

Als je een andere taal kent, is het ook leuk

to read your favorite books in two languages.

om je favoriete boek in verschillende talen te lezen.

["The Way of Chuang Tzu" Thomas Merton]["Tao: The Watercourse Way" Alan Watts]

["The Way of Chuang Tzu" Thomas Merton] ["Tao: The Watercourse Way" Alan Watts]

Instead of lost in translation, I found there is much to gain.

De vertalingen waren een meerwaarde.

For example, it's through translation that I realized

Daardoor realiseerde ik me

"happiness" in Chinese literally means "fast joy." Huh!

dat 'geluk' in het Chinees letterlijk 'snel plezier' betekent. Huh!

"Bride" in Chinese literally means "new mother." Uh-oh.

'Bruid' betekend letterlijk 'nieuwe moeder'. Uh-oh.

(Laughter)

(Gelach)

Books have given me a magic portal to connect with people

Boeken zijn voor mij een 'magisch portaal' om mensen te verbinden

of the past and the present.

uit het verleden en vandaag.

I know I shall never feel lonely or powerless again.

Ik weet dat ik me nooit meer eenzaam en machteloos zal voelen.

Having a dream shattered really is nothing

Een verloren droom is echt niets

compared to what many others have suffered.

in vergelijking met wat anderen doorstonden.

I have come to believe that coming true

Ik geloof nu dat uitkomen niet het enige doel is van dromen.

is not the only purpose of a dream.

Ik geloof nu dat uitkomen niet het enige doel is van dromen.

Its most important purpose is to get us in touch

Hun belangrijkste doel is ons in contact te brengen

with where dreams come from,

met daar waar dromen vandaan komen,

where passion comes from, where happiness comes from.

waar passie en geluk vandaan komen.

Even a shattered dream can do that for you.

Zelfs een verloren droom kan dat doen.

So because of books, I'm here today,

Boeken brachten mij hier,

happy, living again with a purpose and a clarity,

gelukkig, met een doel en duidelijkheid,

most of the time.

meestal toch.

So may books be always with you.

Mogen boeken je altijd bijstaan.

Thank you.

Dank u wel.

(Applause)

(Applaus)

Thank you. (Applause)

Dank u wel. (Applaus)

Thank you. (Applause)

Dank u wel. (Applaus)