How books can open your mind | Lisa Bu

3,156,024 views ・ 2013-05-31

TED


Fadlan laba-guji qoraal-hoosaadka Ingiriisiga hoose si aad u daawato muuqaalka.

00:00
Transcriber: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast
0
0
7000
Translator: Mohamed Aanoy Reviewer: Jamal Omar
00:12
So I was trained to become a gymnast
1
12607
2712
Waxa la ii taba-barey in aan noqdo tababare jimicsi
00:15
for two years in Hunan, China in the 1970s.
2
15319
3656
mudo labo sano ah gudaha Hunan, china 1970kii.
00:18
When I was in the first grade, the government
3
18975
2545
markaan fasalka koowaad ahaa, dowdala ayaa
00:21
wanted to transfer me to a school for athletes,
4
21520
2607
waxey rabtey in ay igu wareejiso dugsi loogu talagalay ciyaaraha fudud,
00:24
all expenses paid.
5
24127
2048
oo dhamaan qarashaatka lagaa bixinaayo.
00:26
But my tiger mother said, "No."
6
26175
2648
laakin hooyadeydii geesiyada aheeed ayaa dhahdey,"maya."
00:28
My parents wanted me to become
7
28823
2136
waalidiinteyda waxey rabeen in aan noqdo
00:30
an engineer like them.
8
30959
2104
injineer ayaga oo kala ah.
00:33
After surviving the Cultural Revolution,
9
33063
2087
kadib markii laga soo badbaadey kacaanka dhaqameed,
00:35
they firmly believed there's only one sure way to happiness:
10
35150
3809
waxey si adag u aaminsanaayeen in keliya ay jirto hal wado si loo helo farxad:
00:38
a safe and well-paid job.
11
38959
2933
amaan iyo shaqo lacag fiican leh.
00:41
It is not important if I like the job or not.
12
41892
2795
muhiim ma ahan hadii aan jeclahay shaqada ama hadaan jecleenba
00:44
But my dream was to become a Chinese opera singer.
13
44687
5280
laakiin aniga riyadeyda waxey aheed in aan noqdo heesaay chineese ah.
00:49
That is me playing my imaginary piano.
14
49967
3648
taasi waa aniga oo ciyaaraya piano khiyaali ah.
00:53
An opera singer must start training young
15
53615
2184
heesayad fanka waa in ay tababar bilowdaa aydoo yer
00:55
to learn acrobatics,
16
55799
1584
si ay u barato jimnaastik,
00:57
so I tried everything I could to go to opera school.
17
57383
2944
sidaa darteed waxaan isku dayay waxkasta si aan u aado dugsiga fanka.
01:00
I even wrote to the school principal
18
60327
2267
Waxaan xitaa u qoray in maamulaha dugsiga
01:02
and the host of a radio show.
19
62594
2761
iyo kuwa martida u ah barnaamijyada raadiyaha.
01:05
But no adults liked the idea.
20
65355
3806
laakiin dadka waaweyn ma ka helin fikrada.
01:09
No adults believed I was serious.
21
69161
2723
dadka waaweyn ma aaminsaneen in ay dhab iga tahay.
01:11
Only my friends supported me, but they were kids,
22
71884
3244
Saaxiibaday oo keliya ayaa igu taageeray, laakiin iyagu waxay ahaayeen carruur,
01:15
just as powerless as I was.
23
75128
2756
sida aniga camal awood la'aan aan u ahay.
01:17
So at age 15, I knew I was too old to be trained.
24
77884
5765
markaan soo gaarey da'da 15jir. waxaan ogaadey in aan weynaadey oo la i tababari karo.
01:23
My dream would never come true.
25
83649
2967
riyadeydu marna ma rumoowi doonto.
01:26
I was afraid that for the rest of my life
26
86616
3308
waxaan ka baqaayey in inta ka dhiman nolosheyda
01:29
some second-class happiness
27
89924
2037
in farxad labaad un
01:31
would be the best I could hope for.
28
91961
2537
ay noqon doonto waxa ugu fiican aan rajeynaayo.
01:34
But that's so unfair.
29
94498
2428
laakiin taasi cadaalad ma ahin.
01:36
So I was determined to find another calling.
30
96926
3802
sidaas darteed waxaan goostey in aan raadiyo wado kele.
01:40
Nobody around to teach me? Fine.
31
100728
2737
ma jiro qof ii dhow oo wax i baraayo? hagaag,
01:43
I turned to books.
32
103465
2232
waxaan u jeestey buugaagta.
01:45
I satisfied my hunger for parental advice
33
105697
3642
waxaan raali ka ahaa baahida aan u qabo talooyinka waalidka
01:49
from this book by a family of writers and musicians.["Correspondence in the Family of Fou Lei"]
34
109339
4877
laga bilaabo buugaan oo qoys qorayaal iyo muusikisyahano ah.["Correspondence in the Family of Fou Lei"]
01:54
I found my role model of an independent woman
35
114216
3073
waxaan heley in ay ku dayasho mudan tahay haweeneyda madax banaan
01:57
when Confucian tradition requires obedience.["Jane Eyre"]
36
117289
3844
marka caadooyinka jahwareersan ay u baahan yihiin dulqaad.["jane eyre"]
02:01
And I learned to be efficient from this book.["Cheaper by the Dozen"]
37
121133
3697
iyo sida qof firfircoon loo noqdo waxaan kasoo bartey buugan.["Cheaper by the Dozen"]
02:04
And I was inspired to study abroad after reading these.
38
124830
3965
waxaan jecleestey in aan dibada wax kusoo bartey markaan intaan akhriyey.
02:08
["Complete Works of Sanmao" (aka Echo Chan)] ["Lessons From History" by Nan Huaijin]
39
128795
2071
"Complete Works of Sanmao" (aka Echo Chan)] ["Lessons From History" by Nan Huaijin] (buugaag magac'yadooda)
02:10
I came to the U.S. in 1995,
40
130866
3191
waxaan imaadey America. 1995kii,
02:14
so which books did I read here first?
41
134057
2881
marka buugagate akhris ku bilaabaa marka hore?
02:16
Books banned in China, of course.
42
136938
3525
buugaagta china laga maamnuucay, dabcan.
02:20
"The Good Earth" is about Chinese peasant life.
43
140463
3670
buuga "the good earth" oo ku saabsan nolosha beeraleyda china.
02:24
That's just not convenient for propaganda. Got it.
44
144133
4102
Taasi waa uun maku haboona dacaayad. ma fahantey.
02:28
The Bible is interesting, but strange.
45
148235
3725
Kitaabka Qudduuska waa mid xiisa leh, laakiin wa cajiib.
02:31
(Laughter)
46
151960
2485
(Qosol)
02:34
That's a topic for a different day.
47
154445
3471
Taasi waa mawduuc maalin oo kala duwan.
02:37
But the fifth commandment gave me an epiphany:
48
157916
3295
Laakiin amarkii shanaad waxa uu i siiyey garsho:
02:41
"You shall honor your father and mother."
49
161211
2979
"waa in aad hooyadaa iyo aabahaa aad ixtiraamtaa."
02:44
"Honor," I said. "That's so different,
50
164190
2950
"ixtiraam," aan dhahay. "taasi aad ayey u kala duwan tahy,
02:47
and better, than obey."
51
167140
1739
iyo kasii fiican,in aad adeecdid."
02:48
So it becomes my tool to climb out
52
168879
2504
marka waxey noqoneysaa wadadii aan uga bixi lahaa
02:51
of this Confucian guilt trap
53
171383
2116
dabintaan hadgudubka ah oo jahwareerka leh
02:53
and to restart my relationship with my parents.
54
173499
4272
iyo in aan dib u bilaabo xariirkeyga aan la leeyahay waalidiinteyda.
02:57
Encountering a new culture also started my habit
55
177771
3022
la kulmidda dhaqan cusub ayan sidoo kele waxaan bilaabey caadadeyda
03:00
of comparative reading.
56
180793
1772
is barbadhiga akhriska.
03:02
It offers many insights.
57
182565
1855
Waxay bixisaa aragtiyo badan.
03:04
For example, I found this map out of place at first
58
184420
4780
tusaale ahaan, waxaan markii hore aan meel ka heley khariidhadaan
03:09
because this is what Chinese students grew up with.
59
189200
4885
waayo tani waa waxa ay ardeyda chineeseka kusoo koraan.
03:14
It had never occurred to me,
60
194085
1501
waligeed iguma soo dhicin,
03:15
China doesn't have to be at the center of the world.
61
195586
3135
china ma ahan in ay noqoto xarunta aduunka.
03:18
A map actually carries somebody's view.
62
198721
4253
dhab ahaantii khariidada waxey xambarsan tahay arigtida qof.
03:22
Comparative reading actually is nothing new.
63
202974
2408
isbarbardhiga akhriska ah ma ahan wax cusub.
03:25
It's a standard practice in the academic world.
64
205382
3304
Waa dhaqanka caadiga ah ee tacliinta dunida.
03:28
There are even research fields
65
208686
1468
Waxaa jira xitaa goobo cilmi-baarista
03:30
such as comparative religion and comparative literature.
66
210154
3945
sida isbarbardhiga diimaha iyo isbarbardhiga suugaanta
03:34
Compare and contrast gives scholars
67
214099
2235
isbarbardhiga waxey culimada siisaa
03:36
a more complete understanding of a topic.
68
216334
3006
faham dheeraad ah oo dhamaystiran oo ku saabsan mawduuc.
03:39
So I thought, well, if comparative reading
69
219340
1753
marka waan fakirey,fiican,hadii isbarbardhiga akhriska
03:41
works for research, why not do it in daily life too?
70
221093
3836
u shaqeeya cilmi-baarista, maxey ugu shaqeeyn la'adahay nolol maalmeedka caadiga ah?
03:44
So I started reading books in pairs.
71
224929
3375
markaan waxaan bilaabey in aan buugaagta u akhriyo labo_labo.
03:48
So they can be about people --
72
228304
1214
waxey ku saansan karaan dad----
03:49
["Benjamin Franklin" by Walter Isaacson]["John Adams" by David McCullough] --
73
229518
883
["Benjamin Franklin" oo qoreyWalter Isaacson]["John Adams" oo qorey David McCullough] -- (magac buugaag)
03:50
who are involved in the same event,
74
230401
2508
oo ku lug leh dhacdooyin usku mid ah,
03:52
or friends with shared experiences.
75
232909
2679
ama asxaab aragti wadaaga,
03:55
["Personal History" by Katharine Graham]["The Snowball: Warren Buffett and the Business of Life," by Alice Schroeder]
76
235588
1400
["Personal History" oo qorey Katharine Graham]["The Snowball: Warren Buffett and the Business of Life," oo qorey Alice Schroeder]
03:56
I also compare the same stories in different genres -- (Laughter)
77
236988
4398
waxaan kaloo isbarbar dhig ku sameeyey isla sheekooyinka oo kala duwan (qosol)
04:01
[Holy Bible: King James Version]["Lamb" by Chrisopher Moore] --
78
241386
2112
[Holy Bible: King James Version]["Lamb" oo qorey Chrisopher Moore] --
04:03
or similar stories from different cultures,
79
243498
3137
ama sheekooyin isla mid ah oo kasoo kala jeeda dhaqamo kala duwan,
04:06
as Joseph Campbell did in his wonderful book.["The Power of Myth" by Joseph Campbell]
80
246635
2881
sida Joseph Campbell ku yeley bugiisa cajiibka ah["The Power of Myth" oo qorey Joseph Campbell]
04:09
For example, both the Christ and the Buddha
81
249516
3393
Tusaale ahaan, Masiix iyo Buddha labadooda
04:12
went through three temptations.
82
252909
2433
waxey mareen sadax halbeeg.
04:15
For the Christ, the temptations
83
255342
1802
masxiixa, halbeegyada
04:17
are economic, political and spiritual.
84
257144
3975
wa dhaqaalaha,siyaasada iyo ruuxiga.
04:21
For the Buddha, they are all psychological:
85
261119
4326
buddha, kulligood wa wada cilmi nafsi:
04:25
lust, fear and social duty -- interesting.
86
265445
7318
damac, cabsi iyo waajibaadka bulshada - xiiso leh.
04:32
So if you know a foreign language, it's also fun
87
272763
3039
marka hadii aad taqaano luuqad ajnabi ah, waxa kaloo xiiso leh
04:35
to read your favorite books in two languages.
88
275802
1897
in aad buugaagta aad jeceshahay labo luuqadood.
04:37
["The Way of Chuang Tzu" Thomas Merton]["Tao: The Watercourse Way" Alan Watts]
89
277699
1252
["The Way of Chuang Tzu" Thomas Merton]["Tao: The Watercourse Way" Alan Watts] (buugaag)
04:38
Instead of lost in translation, I found there is much to gain.
90
278951
3560
intaan tarjumaad ku lumi lahaa,waxaan ogaadey in ay jiraan wax badan oo faa'ido ah
04:42
For example, it's through translation that I realized
91
282527
4208
tusaale ahaan, waxaan tarjumaada ka ogaadey in--
04:46
"happiness" in Chinese literally means "fast joy." Huh!
92
286735
5973
"farxada" chineese'ku u yaqaaniin "farxad dhaqsi ah,"huh!
04:52
"Bride" in Chinese literally means "new mother." Uh-oh.
93
292708
5289
"aroosad" ee Chinese macno ahaan waxaa loola jeedaa "hooyada cusub."uh-oh.
04:57
(Laughter)
94
297997
3261
(qosol)
05:01
Books have given me a magic portal to connect with people
95
301258
5387
buugaagtu waxey i siiyeen wado sixran si aan ugula xariiro dadka
05:06
of the past and the present.
96
306645
2645
ee la soo dhaafey ama kuwa la joogaba.
05:09
I know I shall never feel lonely or powerless again.
97
309290
4235
Waan ogahay in aan marnaba mar dareemi doonaan cidlo ama awood darro.
05:13
Having a dream shattered really is nothing
98
313525
2677
in aad qabto riyo burburtey dhab ahaantii wa wax aan jirin
05:16
compared to what many others have suffered.
99
316202
2936
marka la barbar dhigo waxa dadka kele ka cowdaan.
05:19
I have come to believe that coming true
100
319138
2728
waan in aan rumeystaa in xaqiijinta
05:21
is not the only purpose of a dream.
101
321866
3280
in aysan aheen u jeedada keliya ee riyada
05:25
Its most important purpose is to get us in touch
102
325146
3901
ujeeadada ugu weyn waa in aan anagu isku xariirinaa
05:29
with where dreams come from,
103
329047
2115
meesha riyada ay ka tiaado,
05:31
where passion comes from, where happiness comes from.
104
331162
2904
halka dareenka xooga leh uu ka yimaado,halka farxadu ay ka timaado.
05:34
Even a shattered dream can do that for you.
105
334066
4222
xitaa riyo daal leh waad sameyn kartaa marka loo fiiriyo adiga.
05:38
So because of books, I'm here today,
106
338288
2254
marka buugaagtaas daraadood, oo aan maanta halkaan u joogo,
05:40
happy, living again with a purpose and a clarity,
107
340542
3660
faraxsan,mar labaadna la nool hadaf iyo cadeymo.
05:44
most of the time.
108
344202
1750
wakhtiga intiisa badan.
05:45
So may books be always with you.
109
345952
3561
marka buugaagta had iyo jeer ha idin la jiraan.
05:49
Thank you.
110
349513
1478
waad mahadsantihiin.
05:50
(Applause)
111
350991
1848
(sacbis)
05:52
Thank you. (Applause)
112
352839
3645
waad mahadsantihiin.(sacbis)
05:56
Thank you. (Applause)
113
356484
5093
waad mahadsantihiin.(sacbis)
Ku saabsan shabakadan

Boggan waxa uu ku baran doonaa YouTube-ka muuqaallo faa'iido u leh barashada Ingiriisiga. Waxaad arki doontaa casharo Ingiriisi ah oo ay dhigayaan macalimiin heer sare ah oo ka kala yimid adduunka oo dhan. Laba-guji qoraal-hoosaadyada Ingiriisiga ah ee lagu soo bandhigay bog kasta oo muuqaal ah si aad halkaas uga ciyaarto muqaalka. Qoraal-hoosaadyadu waxay la socdaan dib-u-qaadista fiidyaha. Haddii aad hayso wax faallo ah ama codsi ah, fadlan nala soo xiriir adigoo isticmaalaya foomkan xiriirka.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7