The magic washing machine | Hans Rosling

Translator: Novica Nakov Reviewer: Rozeta Pavlova

I was only four years old

Имав само четири години

when I saw my mother load a washing machine

кога ја видов мајка ми како за прв пат во нејзиниот живот

for the very first time in her life.

става алишта во машина за перење.

That was a great day for my mother.

Тоа беше незаборавен ден за мојата мајка.

My mother and father had been saving money for years

Мајка ми и татко ми со години штедеа пари

to be able to buy that machine,

за да можат да ја купат таа машина.

and the first day it was going to be used,

И, првиот ден кога требаше да се користи,

even Grandma was invited to see the machine.

дури и баба ми беше поканета

да ја види машината.

(Laughter)

И таа беше уште повозбудена.

And Grandma was even more excited.

Throughout her life, she had been heating water with firewood,

Во нејзиниот живот

таа греела вода на оган

and she had hand-washed laundry for seven children.

и рачно ги перела алиштата

за седум деца.

And now, she was going to watch electricity do that work.

А сега ќе гледаше

како електричната енергија ја работи таа работа.

My mother carefully opened the door,

Мајка ми внимателно ја отвори вратата,

and she loaded the laundry into the machine,

и ги стави алиштата

во машината,

вака.

like this.

And then, when she closed the door,

И тогаш, кога ја затвори вратата,

Grandma said, "No, no, no, no!

Баба ми рече: „Не, не, не, не.

Let me! Let me push the button!"

Дозволи ми мене да ја вклучам машината“.

(Laughter)

And Grandma pushed the button,

И баба ми ја вклучи машината

и рече: „Фантастично.

and she said, "Oh, fantastic!

I want to see this! Give me a chair! Give me a chair! I want to see it,"

Сакам да го гледам ова. Дај ми столица.

Дај ми столица. Сакам да гледам.“

and she sat down in front of the machine,

И седна пред машината,

and she watched the entire washing program.

и ја гледаше целата програма на перењето.

(Laughter)

Таа беше вчудоневидена.

She was mesmerized.

To my grandmother, the washing machine was a miracle.

За мојата баба

машината за перење алишта беше чудо.

Today, in Sweden and other rich countries,

Денес во Шведска и другите богати земји,

people are using so many different machines.

луѓето користат

толку многу различни машини.

Look -- the homes are full of machines.

Погледнете, домовите се полни со машини.

I can't even name them all.

Не можам ни да ги именувам сите.

And they also, when they want to travel,

Исто така, кога сакаат да патуваат,

користат летечки машини

they use flying machines

that can take them to remote destinations.

што можат да ги пренесат на оддалечени дестинации.

And yet, in the world,

Но сепак, во светот има толку многу луѓе

there are so many people who still heat the water on fire,

кои сѐ уште греат вода на оган

и готват храна на оган.

and they cook their food on fire.

Sometimes they don't even have enough food.

Понекогаш немаат ни доволно храна.

И живеат под границата на сиромаштијата.

And they live below the poverty line.

There are two billion fellow human beings

Има две милијарди човечки суштества како нас

who live on less than two dollars a day.

кои живеат со помалку од два долари дневно.

А најбогатите луѓе таму --

And the richest people over there -- there's one billion people,

има една милијарда луѓе --

and they live above what I call the "air line" --

тие живеат на линијата што ја викам воздушна линија,

(Laughter)

because they spend more than 80 dollars a day

бидејќи тие трошат повеќе од 80 долари на ден

за своја потрошувачка.

on their consumption.

Но, ова се само една, две, три милијарди луѓе,

But this is just one, two, three billion people,

and obviously, there are seven billion people in the world,

а очигледно во светот има седум милијарди луѓе,

so there must be one, two, three, four billion people more

значи мора да има уште една, две, три, четири милијарди луѓе

кои живеат помеѓу линијата на сиромаштијата и воздушната линија.

who live in between the poverty and the air line.

Тие имаат електрична енергија,

They have electricity,

but the question is: How many have washing machines?

но прашањето е колку од нив имаат машини за перење алишта?

I've done the scrutiny of market data, and I've found that, indeed,

Ги проверив пазарните податоци

и открив дека, навистина,

the washing machine has penetrated below the air line,

машината за перење алишта продрела под воздушната линија

и денес има дополнителни една милијарда луѓе во светот

and today, there's an additional one billion people out there

кои живеат над линијата на перењето.

who live above the "wash line."

(Laughter)

(Смеа)

And they consume for more than 40 dollars per day.

Тие трошат повеќе од 40 долари на ден.

So two billion have access to washing machines.

Значи две милијарди имаат пристап до машини за перење алишта.

And the remaining five billion --

А останатите пет милијарди,

како се перат тие?

how do they wash?

Or, to be more precise,

Или да бидеме попрецизни,

how do most of the women in the world wash?

како перат најголем број од жените во светот?

Because it remains the hard work for women to wash.

Бидејќи перењето останува тешка работа за жените.

They wash like this: by hand.

Тие перат вака: со раце.

It's hard, time-consuming labor,

Тоа е тешка работа која одзема многу време,

што мора да ја работат со часови секоја недела.

which they have to do for hours every week.

И понекогаш исто така мора да носат вода од далеку

And sometimes they also have to bring water from far away

за да исперат дома.

to do the laundry at home,

or they have to bring the laundry away to a stream far off.

Или мора да ја однесат облеката до некој оддалечен поток.

And they want the washing machine.

И ја сакаат машината за перење алишта.

They don't want to spend such a large part of their life

Тие не сакаат да трошат толку голем дел од нивниот живот

doing this hard work

работејќи вака тешка работа

with so relatively low productivity.

со толку релативно ниска продуктивност.

И во нивната желба нема ништо поразлично

And there's nothing different in their wish

од тоа што беше желба за мојата баба.

than it was for my grandma.

Погледајте, пред две генерации во Шведска --

Look here, two generations ago in Sweden --

picking water from the stream,

полнење вода од поток,

heating with firewood and washing like that.

греење на оган со дрва и рачно перење.

They want the washing machine in exactly the same way.

Тие ја посакувааат машината за перење на точно истиот начин.

But when I lecture to environmentally concerned students,

Но, кога држам предавања на студенти што се загрижени за животната средина,

they tell me, "No, everybody in the world cannot have cars and washing machines."

тие ми велат: „Не, сите во светот не може да имаа автомобили и машини за перење алишта“.

How can we tell this woman

Како да ѝ кажеме на оваа жена

that she isn't going to have a washing machine?

дека таа нема да има машина за перење алишта?

And then I ask my students -- over the last two years, I've asked --

И тогаш ги прашувам моите студенти,

ги прашувам веќе две години:

"How many of you don't use a car?"

„Колкумина од вас не користитe автомобил?“

And some of them proudly raise their hand and say, "I don't use a car."

И некои од нив гордо ја креваат својата рака

и велат дека не користат автомобил.

And then I put the really tough question:

Но, тогаш го поставувам навистина тешкото прашање:

"How many of you hand-wash your jeans and your bedsheets?"

„Колкумина од вас

рачно ги перат фармерките и чаршафите?“

And no one raised their hand.

И нкој не крева рака.

Дури и најпосветените во зеленото движење

Even the hardcore in the green movement use washing machines.

користат машини за перење алишта.

(Laughter)

(Смеа)

So how come [this is] something that everyone uses

Па како тогаш ова што сите го користат

and they think others will not stop it?

и мислат дека другите нема да престанат да го користат; што е толку посебно со тоа?

What is special with this?

I had to do an analysis about the energy use in the world.

Морав да направам анализа за енергијата што се користи во светот.

Here we are.

Еве сме.

Look here. You see the seven billion people up there?

Погледајте, тука гледате седум милијарди луѓе:

The air people, the wash people,

луѓето што летаат, луѓето што перат,

the bulb people and the fire people.

луѓето со сијалица и луѓето со оган.

One unit like this

Една ваква единица

is an energy unit of fossil fuel -- oil, coal or gas.

е енергетска единица на фосилно гориво --

нафта, јаглен или гас.

That's what most of the electricity and the energy in the world is.

Од нив се произведува најмногу од светската електрична енергија.

And it's 12 units used in the entire world,

12 единици се користат во целиот свет

and the richest one billion, they use six of them.

и најбогатата милијарда користи шест од нив.

Half of the energy is used by one seventh of the world population.

Половина од енергијата се користи од една седмина од светската популација.

And these ones, who have washing machines

А овие што имаат машини за перење,

но не и цела куќа полна со други машини

but not a house full of other machines,

тие користат две единици.

they use two.

This group uses three, one each.

Оваа група користи три, една за секој.

И тие исто така имаат електрична енергија.

And they also have electricity.

И таму не користат ни по една единица.

And over there, they don't even use one each.

That makes 12 of them.

Тоа се вкупно 12 единици.

But the main concern

Но главната грижа

for the environmentally interested students -- and they are right --

за студентите загрижени за животна средина - и тие се во право -

is about the future.

е за иднината.

Какви се трендовите? Ако само ги продолжиме,

What are the trends?

If we just prolong the trends, without any real advanced analysis,

без напредна анализа, до 2050 година,

to 2050,

има две нешта што може да ја зголемат употребата на енергија.

there are two things that can increase the energy use:

Прво, раст на популацијата.

first, population growth; second, economic growth.

Второ, економски раст.

Population growth will mainly occur among the poorest people here,

Раст на популацијата воглавно ќе се случи меѓу сиромашните луѓе

бидејќи тие имаат висока смртност на деца

because they have high child mortality

и имаат многудетни мајки.

and they have many children per woman.

И со тоа добивате две дополнителни,

And that will get you two extra,

но тоа нема многу да ја смени употреба на енергијата.

but that won't change the energy use very much.

Тоа што ќе се случи е економски раст.

What will happen is economic growth.

The best of here in the emerging economies --

Најдобриот овде во економиите што се во издигање --

јас ги викам „Новиот Исток“ --

I call them "the New East" --

they will jump the air line.

тие ќе ја прескокнат воздушната линија.

"Wopp!" they will say.

„Опа!“ - ќе речат тие.

And they will start to use as much as the Old West are doing already.

И ќе почнат да користат исто тоолку колку што Стариот Запад веќе користи.

(Laughter)

И овие луѓе, тие ја сакаат машината за перење алишта.

And these people, they want the washing machine.

Ви реков. Тие ќе одат таму.

I told you. They'll go there.

And they will double their energy use.

И ќе ја дуплираат употребата на енергија.

And we hope that the poor people will get into the electric light.

И се надеваме дека сиромашните луѓе ќе дојдат до електричната сијалица.

And they'll get a two-child family without a stop in population growth.

И ќе добијат семејство со две деца без да се сопре растот на популацијата.

Но вкупната потрошувачка на енергија

But the total energy consumption will increase to 22 units.

ќе порасне на 22 единици.

И од овие 22 единици

And these 22 units --

богатите повторно ќе користат најмногу.

still, the richest people use most of them.

Па, што треба да се направи?

So what needs to be done?

Because the risk,

Бидејќи ризикот,

the high probability of climate change is real.

високата веројатност за климатски промени е реална.

It's real.

Реална е.

Of course, they must be more energy efficient.

Се разбира тие мора да бидат поефикасни со енергијата.

They must change their behavior in some way.

Мора да го сменат однесувањето на некој начин.

They must also start to produce green energy,

Исто така мора да почнат да произведуваат зелена енергија,

многу повеќе зелена енергија.

much more green energy.

But until they have the same energy consumption per person,

Но се додека имаат исто количество на енергетска потрошувачка по човек,

тие не треба да им даваат совети на другите

they shouldn't give advice to others --

what to do and what not to do.

што да прават и што да не прават.

(Laughter)

(Аплауз)

(Applause)

Here, we can get more green energy all over.

Овде можеме да добиеме повеќе зелена енергија.

Се надеваме дека ова може да се случи.

This is what we hope might happen.

Тоа е вистинскиот предизвик за иднината.

It's a real challenge in the future.

But I can assure you that this woman in the favela in Rio,

Но можам да Ве уверам дека оваа жена во Рио,

таа сака машина за перење алишта.

she wants a washing machine.

Таа беше среќна со нејзината министерка за енергија

She's very happy about her minister of energy

that provided electricity to everyone --

која обезбеди електрична енергија за сите -

so happy that she even voted for her.

толку среќна што дури гласаше за неа.

И таа е Дилма Русев

And she became Dilma Rousseff,

the president-elect of one of the biggest democracies in the world,

избраната претседателка

на една од најголемите демократии во светот

што стана претседателка откако беше министер за енергија.

moving from minister of energy to president.

Ако имате демократија,

If you have democracy, people will vote for washing machines.

луѓето ќе гласаат за машини за перење алишта.

Луѓето ги сакаат машините.

They love them!

(Laughter)

And what's the magic with them?

А што е магијата со машините?

My mother explained the magic with this machine

Мајка ми ја објасни магијата за оваа машина

the very, very first day.

во првиот ден.

Рече: „Сега Ханс,

She said, "Now, Hans.

ги ставивме алиштата да се перат.

We have loaded the laundry.

Машината ќе работи.

The machine will make the work.

And now we can go to the library."

А ние можеме да одиме во библиотеката.“

Бидејќи магијата е ова:

Because this is the magic: you load the laundry,

ги ставате алиштата во машината

and what do you get out of the machine?

и што добивата назад од неа?

You get books out of the machines,

Добивате книги од машините,

детски книги.

children's books.

And mother got time to read for me.

И мајка ми најде време да ми чита.

She loved this.

Таа го сакаше ова. Добив „АБВ.“

I got the "ABC's" -- this is why I started my career as a professor,

Мојата професорска кариера започна

when my mother had time to read for me.

кога мајка ми почна да ми чита.

And she also got books for herself.

Исто така таа зеде книги за себе си.

She managed to study English and learn that as a foreign language.

Успеа да учи англиски јазик

и го научи тој странски јазик.

And she read so many novels,

И прочита толку многѕ книги,

so many different novels here.

толку многу различни книги.

And we really, we really loved this machine.

И ние навистина ја сакавме оваа машина.

(Laughter)

And what we said, my mother and me,

И јас и мајка ми рековме:

"Thank you, industrialization.

„Ти благодариме индустријализацијо.

Thank you, steel mill.

Ти благодариме железаро.

Thank you, power station.

Ти благодариме електрична централо.

And thank you, chemical processing industry

И ти благодариме хемиска индустријо

that gave us time to read books."

што ни даде време да читаме книги.“

Thank you very much.

Ви благодарам.

(Laughter)

(Applause)

(Аплауз)