My stroke of insight | Jill Bolte Taylor | TED

Translator: Elona Toska Reviewer: Idriz Merovci

I grew up to study the brain

U rrita duke studiuar trurin

because I have a brother who has been diagnosed

sepse kam një vëlla që është diagnostikuar me një sëmundje të trurit:

with a brain disorder, schizophrenia.

And as a sister and later, as a scientist,

shizofrenia. Dhe si motër,

e më vonë edhe si shkencëtare, doja të kuptoja përse

I wanted to understand, why is it that I can take my dreams,

unë mundem t'i lidh ëndërrat e mia

I can connect them to my reality,

me realitetin tim, dhe të njëjtat ti kthej në realitet.

and I can make my dreams come true?

Çfarë ka truri i vëllaut tim dhe

What is it about my brother's brain and his schizophrenia

shizofrenia e tij që ai nuk mund të lidhë

that he cannot connect his dreams to a common and shared reality,

ëndërrat e tija me një realitet të përbashkët dhe të pergjithshëm

so they instead become delusion?

por në fakt ato kthehen në deluzione?

So I dedicated my career to research into the severe mental illnesses.

Prandaj ia dedikova karrierën time, kërkimeve shkencore mbi

sëmundjet e rënda mendore. Dhe u shpërngula nga shteti im

And I moved from my home state of Indiana to Boston,

i Indianës në Boston, ku po punoja në

where I was working in the lab of Dr. Francine Benes,

laboratorin e Dr. Francine Benes,

in the Harvard Department of Psychiatry.

në Departamentin e Psikiatrisë në Harvard. Dhe tek laboratori, ne po bënim pyetje si

And in the lab, we were asking the question,

"What are the biological differences

"Cilat janë dallimet biologjike midis trurëve të individëve

between the brains of individuals who would be diagnosed as normal control,

që diagnostikohen si grupe kontrolli normale,

as compared with the brains of individuals

në krahasim me trurët e individëve të diagnostikuar me

diagnosed with schizophrenia, schizoaffective or bipolar disorder?"

shizofreni, çrregullime shizo-afektive ose bipolare?

So we were essentially mapping the microcircuitry of the brain:

Pra, në thelb, po ndërtonim një hartë të mikroqarqeve

të trurit: cila qeliza komunikonin me

which cells are communicating with which cells,

cilat dhe nëpërmjet cilave lëndë kimike, dhe

with which chemicals,

and then in what quantities of those chemicals?

në çfarë sasie të këtyre lëndëve kimike?

So there was a lot of meaning in my life

Prandaj jeta ime kishte shumë kuptim sepse po merresha

because I was performing this type of research during the day,

me këto lloj kërkimesh gjatë ditës.

but then in the evenings and on the weekends,

Por pastaj mbrëmjeve dhe në fundjava,

I traveled as an advocate for NAMI, the National Alliance on Mental Illness.

udhëtoja si një mbështetëse për AKSM, Aleancën Kombëtare për Sëmundjet Mendore.

But on the morning of December 10, 1996,

Por në mëngjesin e 10 Dhjetorit 1996, u zgjova

I woke up to discover that I had a brain disorder of my own.

dhe zbulova që truri im kishte një çrregullim të vetin.

A blood vessel exploded in the left half of my brain.

Një enë gjaku shpërtheu në hemisferën e majtë të trurit tim.

Dhe gjatë katër orëve në viijm,

And in the course of four hours,

vështrova se si truri im e humbi totalisht aftësinë e

I watched my brain completely deteriorate

in its ability to process all information.

procesimit të të gjitha informatave. Në mëngjesin e hemorragjisë,

On the morning of the hemorrhage,

nuk mund të ecja, flisja, lexoja, apo të kujtoja diçka mbi jetën time.

I could not walk, talk, read, write or recall any of my life.

I essentially became an infant in a woman's body.

Në thelb, u bëra një bebe në trupin e një gruaje.

If you've ever seen a human brain,

Nëse ju bie rasti të shihni një tru njeriu,

it's obvious that the two hemispheres are completely separate from one another.

është e qartë që të dy hemisferat janë komplet të ndara nga njëra-tjetra.

Dhe unë ju kam sjellë një tru të vërtetë njeriu.

And I have brought for you a real human brain.

(Groaning, laughter)

Ky pra është një tru i vërtetë njeriu.

So this is a real human brain.

This is the front of the brain,

Kjo është pjesa e përparme e trurit,

the back of brain with the spinal cord hanging down,

pjesa e pasme me palcën kurrizore që varet poshtë,

and this is how it would be positioned inside of my head.

dhe kështu do të qendronte brenda kokës sime.

And when you look at the brain,

Dhe kur e shikoni trurin, është e qartë që

it's obvious that the two cerebral cortices

dy kortekset celebrale janë totalisht të ndara njëra nga tjetra.

are completely separate from one another.

For those of you who understand computers,

Për ata nga ju që marrin vesh nga kompjuterat,

our right hemisphere functions like a parallel processor,

hemisfera jonë funksionon si një procesor paralel,

kurse hemisfera jonë e majtë funksionon si një procesor i lidhur në seri.

while our left hemisphere functions like a serial processor.

Të dy hemisferat komunikojnë me njëra-tjetrën

The two hemispheres do communicate with one another

nëpërmjet urës ndërlidhëse (corpus callosum),

through the corpus callosum,

which is made up of some 300 million axonal fibers.

që përbëhet nga rreth 300 milionë fijesh nervore.

Mirëpo, përveç kësaj,

But other than that,

the two hemispheres are completely separate.

të dyja hemisferat janë të ndara nga njëra-tjetra.

Because they process information differently,

Meqënëse ato e procesojnë informacionin ndryshe,

each of our hemispheres think about different things,

secila nga hemisferat tona mendon për gjëra të ndryshme,

they care about different things, and, dare I say,

ato kujdesen për gjëra të ndryshme, dhe, guxoj ta them,

they have very different personalities.

kanë personalitete të ndryshme.

Excuse me. Thank you. It's been a joy.

Më falni. Falemnderit. Ishte kënaqësi! (Ndihmësi: Me të vërtetë ishte.)

Assistant: It has been.

(Laughter)

Our right human hemisphere is all about this present moment.

Hemisfera jonë e djathtë përqendrohet vetëm tek e tashmja.

Eshtë e gjitha për "këtu, tani."

It's all about "right here, right now."

Our right hemisphere, it thinks in pictures

Hemisfera jonë e djathtë mendon përmes imazheve

and it learns kinesthetically through the movement of our bodies.

dhe mëson në mënyrë kinestetike përmes lëvizjeve të trurit tonë.

Information, in the form of energy, streams in simultaneously

Informacioni, në formën e energjisë, rrjedh në të njëjtën kohë

through all of our sensory systems

përmes tërë sistemit tonë të ndjesive

and then it explodes into this enormous collage

dhe pastaj shpërthen në një kolazh masiv

of what this present moment looks like,

duke na treguar se si ky moment duket,

what this present moment smells like and tastes like,

çfarë shije dhe arome ka ky moment në të tashmen,

what it feels like and what it sounds like.

si ndihet dhe çfarë zhurme bën.

I am an energy-being connected to the energy all around me

Unë jam një qënie energjie e lidhur me të gjithë energjinë rreth meje

through the consciousness of my right hemisphere.

përmes vetëdijes së hemisferës sime të djathtë.

Ne jemi qënie njerëzore të lidhura me njëra tjetrën

We are energy-beings connected to one another

nëpërmjet vetëdijes së hemisferës së djathtë të trurit tonë si një familje njerëzore.

through the consciousness of our right hemispheres

as one human family.

And right here, right now, we are brothers and sisters on this planet,

Dhe ja këtu,

në këtë moment, ne jemi vëllezër dhe motra në këtë planet,

here to make the world a better place.

për ta bërë këtë botë një vend më të mirë.

And in this moment we are perfect, we are whole and we are beautiful.

Dhe në këtë moment ne jemi perfekt, jemi të plotë dhe të bukur.

My left hemisphere, our left hemisphere, is a very different place.

Hemisfera ime e majtë - hemisfera jonë e majtë - është një vend totalisht tjetër.

Our left hemisphere thinks linearly and methodically.

Ajo mendon në mënyrë lineare dhe metodike.

Hemisfera jonë e majtë

Our left hemisphere is all about the past and it's all about the future.

përqendrohet tek e kaluara dhe tek e ardhmja.

Our left hemisphere is designed to take

Hemisfera jonë e majtë është dizenjuar për të marrë

that enormous collage of the present moment

këtë kolazh masiv të momentit të tanishëm dhe të filloj

and start picking out details, and more details about those details.

të përzgjedhë detajet, detajet e detajeve dhe imtësitë e tyre

pastaj i kategorizon dhe

It then categorizes and organizes all that information,

organizon tërë atë informatë, dhe e ndërlidh me

associates it with everything in the past we've ever learned,

gjithcka në të kaluarën që kemi mësuar ndonjëhere, dhe

and projects into the future all of our possibilities.

parashikon në të ardhmen, të gjitha mundësitë tona.

And our left hemisphere thinks in language.

Dhe hemisfera jonë e majtë mendon në trajtë gjuhësore.

It's that ongoing brain chatter that connects me and my internal world

Është ajo biseda e vazhdueshme e trurit që lidh botën time

të brendshme me botën time të jashtme.

to my external world.

It's that little voice that says to me,

Eshte ai zeri i vogel qe me thote, "Hej, mos harro

"Hey, you've got to remember to pick up bananas on your way home.

të blesh banane rrugës për në shtëpi.

I need them in the morning."

Me duhen në mëngjes."

It's that calculating intelligence

Është ajo inteligjenca përllogaritëse që më kujton

that reminds me when I have to do my laundry.

kur duhet të laj rrobat. Por, mbase më e rëndësishmja,

But perhaps most important, it's that little voice that says to me,

është ai zëri i vogël që më thotë,

"I am. I am."

"Unë jam. Unë jam." Dhe menjëherë sapo hemisfera im e majtë me thotë "Unë jam,"

And as soon as my left hemisphere says to me "I am,"

Unë ndahem.

I become separate.

Bëhem nje individ i vetem dhe i plote, i veçuar nga rrjedha e energjisë

I become a single solid individual,

separate from the energy flow around me

rreth meje dhe vecmas ndaj juve.

and separate from you.

And this was the portion of my brain that I lost on the morning of my stroke.

Dhe kjo ishte pjesa e trurit tim që unë humba

në mëngjesin kur pësova gjakderdhjen trurore.

On the morning of the stroke,

Në atë mengjes, unë u zgjova nga një

I woke up to a pounding pain behind my left eye.

dhimbje e fortë pas syrit tim të majtë. Dhe ishte ajo lloj dhimbjeje--

And it was the kind of caustic pain that you get when you bite into ice cream.

dhimbje therese -- qe te shkaktohet kur

kafshon akullore. Dhe më kapte --

And it just gripped me --

and then it released me.

dhe me lëshonte. Dhe pastaj më kapte përsëri--

And then it just gripped me --

and then it released me.

dhe më lëshonte. Ishte shumë e pazakonshme

And it was very unusual for me to ever experience any kind of pain,

për mua të ndjeja dhimbje të çfardo lloji,

so I thought, "OK, I'll just start my normal routine."

prandaj mendova, dakort, po filloj me rutinën time normale.

So I got up and I jumped onto my cardio glider,

prandaj u ngrita dhe hipa tek tapeti im per ushtrimet kardio,

which is a full-body, full-exercise machine.

që është një makinë që ushtron të gjithë trupin,

Dhe po vazhdoja ushtrimin tek makina, kur e kuptova

And I'm jamming away on this thing,

and I'm realizing that my hands look like primitive claws

që duart e mia duken si kthetra primitive që po shtrëngonin fort

grasping onto the bar.

dorëzat. Dhe mendova, "kjo është shumë e çuditshme."

And I thought, "That's very peculiar."

Dhe pastaj pashë trupin tim dhe mendova, "Uau,

And I looked down at my body

and I thought, "Whoa, I'm a weird-looking thing."

dukem shume e çuditshme." Dhe ishte sikur

And it was as though my consciousness had shifted away

vetëdija ime ishte transferuar nga perceptimi im

from my normal perception of reality,

normal i realitet, kur unë jam personi

where I'm the person on the machine having the experience,

duke patur nje eksperiencë në këtë paisje, drejt një hapësire ezoterike

to some esoteric space

ku unë isha dëshmitare e vetës sime që po kalonte këtë eksperiencë.

where I'm witnessing myself having this experience.

And it was all very peculiar, and my headache was just getting worse.

Dhe gjithcka ishte tepër e veçant, kurse dhimbja ime e kokes

sa vinte e përkeqësohej. Prandaj zbrita nga makina,

So I get off the machine,

and I'm walking across my living room floor,

dhe po kaloja nga njëra anë e dhomës se ndenjës tek tjetra, dhe po

and I realize that everything inside of my body has slowed way down.

kuptoj që gjithçka brenda trupit tim

ishte ngadalësuar shumë. Dhe çdo hap ishte shume i ngurtë dhe

And every step is very rigid and very deliberate.

shumë i matur. Nuk kishte asnjë rrjedhshmëri të lëvizjeve të mia,

There's no fluidity to my pace,

dhe kisha një shtrëngim në hapësirën time të përceptimeve,

and there's this constriction in my area of perception,

dhe isha e fokusuar vetëm në sistemet e mia të brendshme.

so I'm just focused on internal systems.

And I'm standing in my bathroom

Dhe po rrija në banjë duke u përgatitur për tu

getting ready to step into the shower,

futur në dush, mund të dëgjoja

and I could actually hear the dialogue inside of my body.

dialogun brenda trupit tim. Dëgjova një zë të vogël

I heard a little voice saying, "OK. You muscles, you've got to contract.

që tha, "OK. Ju muskuj tani, duhet te kontraktoheni.

You muscles, you relax."

Ju muskujt e tjerë, çlodhuni."

And then I lost my balance, and I'm propped up against the wall.

Dhe pastaj humba ekuilibrin, dhe u mbështeta në mur.

Pashë poshtë nga krahu im dhe e kuptova që

And I look down at my arm

and I realize that I can no longer define the boundaries of my body.

nuk munda më ti përcaktoja kufijtë e trupit tim.

Nuk mundja t'a përkufizoja dot ku filloja dhe ku mbaroja,

I can't define where I begin and where I end,

sepse atomet dhe molekulat e krahut tim

because the atoms and the molecules of my arm

blended with the atoms and molecules of the wall.

u përzien me atomet dhe molekulat e murit.

And all I could detect was this energy -- energy.

Dhe gjithçka që mund të ndjeja ishte një energji -- energji.

And I'm asking myself, "What is wrong with me?

Dhe po pyesja veten, "Çfarë nuk shkon me mua?"

What is going on?"

Çfarë po ndodh?" Dhe në atë moment, gumëzhima e trurit tim --

And in that moment, my left hemisphere brain chatter went totally silent.

ajo gumëzhima e hemisferës sime të majtë -- ra në qetësi totale.

Tamam sikur dikush të kishte marrë një telekomandë

Just like someone took a remote control and pushed the mute button.

dhe të kishte shypur butonin MUTE(PA ZË). Qetësi totale.

Total silence.

And at first I was shocked to find myself inside of a silent mind.

Dhe në fillim u trondita kur u gjenda

brenda një mendjeje të qetë. Por pastaj menjëherë

But then I was immediately captivated

më tërhoqi madhështia e energjisë rreth meje.

by the magnificence of the energy around me.

Dhe meqë nuk mund të dalloja më

And because I could no longer identify the boundaries of my body,

kufijtë e trupit tim, u ndjeva e madhe dhe e përhapur.

I felt enormous and expansive.

Ndihesha njësh me të gjithë energjinë që ishte,

I felt at one with all the energy that was,

dhe ishe shumë bukur aty.

and it was beautiful there.

Then all of a sudden my left hemisphere comes back online

Por pastaj, përnjëherë hemisfera ime e majtë u rikthye

në linjë dhe me tha, " Hej! Kemi nje problem!

and it says to me, "Hey! We've got a problem!

We've got to get some help."

Kemi nje problem! Duhet të kërkojmë ndihmë."

And I'm going, "Ahh! I've got a problem!"

Dhe unë po thoja, "AAAA! Kam një problem.

(Laughter)

Kam nje problem." Situata ishte, "OK OK Kam nje problem."

So it's like, "OK, I've got a problem."

But then I immediately drifted right back out into the consciousness --

Por pastaj menjëherë u ktheva pas aty ku isha

jashte ne vetedijen - dhe me dashuri

and I affectionately refer to this space as La La Land.

une e quaj këtë hapësirë Toka La La.

But it was beautiful there.

Por ishte shume bukur aty. Imagjinojeni çfarë do të

Imagine what it would be like to be totally disconnected

ishte sikur të ishit totalisht të veçuar nga komunikimi

from your brain chatter that connects you to the external world.

i trurit tuaj që ju lidh me botën e jashtme.

So here I am in this space,

Prandaj ja ku jam në këtë hapësirë, dhe puna ime -- dhe çdo

and my job, and any stress related to my job -- it was gone.

stres që ka lidhje me punën time --janë zhdukur fare.

And I felt lighter in my body.

E ndieja trupin shumë më të lehtë. Dhe imagjinova:

për të gjitha marrëdhëniet në botën e jashtme dhe çdo

And imagine all of the relationships in the external world

and any stressors related to any of those -- they were gone.

strese që kishin lidhje me ato marrëdhënie - ishin zhdukur.

And I felt this sense of peacefulness.

Dhe unë ndieja një lloj paqeje.

And imagine what it would feel like to lose

Dhe imagjinoni se si do të ndiheshe po të hiqje qafe 37 vjet bagazhi emoctional!

37 years of emotional baggage!

(Laughter) Oh! I felt euphoria --

(qeshje) Oh! Ndjeva një eufori!

euphoria.

Euforia. Ishte e mahnitshme!

It was beautiful.

And again, my left hemisphere comes online and it says,

Dhe përsëri, hemisfera e majtë e trurit tim u fut në punë dhe tha,

"Hey! You've got to pay attention.

"Hej, ti duhet të jesh e vëmendshme.

We've got to get help."

Duhet të kërkosh ndihmë."Dhe unë po mendoja, "Duhet të gjej ndihmë.

And I'm thinking, "I've got to get help. I've got to focus."

Më duhet të përqendrohem."

So I get out of the shower and I mechanically dress

Prandaj dola nga dushi dhe mekanikisht

u vesha dhe po vija vërdallë apartamentit tim,

and I'm walking around my apartment,

dhe po mendoja, "Duhet të shkoj në punë. Duhet të shkoj në punë

and I'm thinking, "I've got to get to work. Can I drive?"

A mund t'a ngas makinën? A mund t'a ngas makinen?"

And in that moment,

Dhe në atë moment krahu im i djathtë

my right arm went totally paralyzed by my side.

u paralizua totalisht. Dhe pastaj e kuptova,

Then I realized, "Oh my gosh! I'm having a stroke!"

"O Zot! Po përjetoj një sulm në tru! Po përjetoj një sulm në tru!

And the next thing my brain says to me is,

Dhe gjëja tjetër që truri im më thotë është, "Uau!

Wow! This is so cool!

Kjo është shumë e veçantë!" (qeshje) "Kjo është kaq shumë e veçantë!

(Laughter)

This is so cool!

How many brain scientists have the opportunity

Sa shkencëtarë të trurit kanë mundësi

to study their own brain from the inside out?"

të studiojnë trurin e tyre nga jashtë-brenda?"

(Laughter)

(Qeshje)

And then it crosses my mind, "But I'm a very busy woman!"

Dhe pastaj më ra ndërmend: "Por une jam një grua shumë e zënë!"

(Laughter)

(qeshje) "Nuk kam kohë për një sulm në tru!"

"I don't have time for a stroke!"

So I'm like, "OK, I can't stop the stroke from happening,

Prandaj mendova, "Ok, nuk mund ta ndaloj sulmin në tru,

prandaj po e bëj këtë për një ose dy javë, dhe

so I'll do this for a week or two, and then I'll get back to my routine. OK.

pastaj do t'i kthehem rutinës sime. OK.

So I've got to call help. I've got to call work."

Prandaj më duhet të thërras për ndihmë. Me duhet t'i telefonoj punës."

I couldn't remember the number at work,

Nuk mund të kujtoja numrin e punës,

so I remembered, in my office I had a business card with my number.

dhe u kujtova qe në zyrë kisha një kartëvizitë

me numrin tim aty. Prandaj shkova tek studioja e punës,

So I go into my business room, I pull out a three-inch stack of business cards.

dhe mora një pirg 7-8 cm të lartë me kartëvizita.

And I'm looking at the card on top

Po shikoja kartën e sipërme dhe ndonëse

and even though I could see clearly in my mind's eye

e shikoja me syrin e mendjes se si dukej një kartëvizitë

what my business card looked like,

I couldn't tell if this was my card or not,

nuk mund të tregoja nëse

kjo ishte karta ime apo jo sepse gjithçka që mund të shihja ishin piksela.

because all I could see were pixels.

And the pixels of the words blended with the pixels of the background

Dhe pikselat e fjalëve përziheshin

me pikselat e sfondit dhe me ato të simboleve,

and the pixels of the symbols, and I just couldn't tell.

dhe unë nuk mund të dalloja asgjë.

And then I would wait for what I call a wave of clarity.

Prandaj prita për atë që unë e quaj një dallgë qartësie.

And in that moment, I would be able to reattach to normal reality

Dhe në atë moment mund të

lidhesha me realitetin normal dhe mund të thoja

and I could tell that's not the card... that's not the card.

kjo nuk është kartëvizita ime... kjo nuk është kartëvizita ime

Mu deshën 45 minuta për të kaluar 1/3 e kartëvizitave

It took me 45 minutes to get one inch down inside of that stack of cards.

të pirgut të kartëvizitave.

In the meantime, for 45 minutes,

Ndërkohë, për 45 minuta, hemoragjia ishte

the hemorrhage is getting bigger in my left hemisphere.

zmadhuar në hemisferen time të majtë.

I do not understand numbers, I do not understand the telephone,

Nuk i kuptoja numrat. Nuk i kuptoja telefonat,

but it's the only plan I have.

por ishte i vetmi plan që kisha.

So I take the phone pad and I put it right here.

Prandaj e mora aparatin e telefonit dhe e vura mu këtu. Mora kartëviziten,

I take the business card, I put it right here,

dhe e vura mu këtu, dhe

and I'm matching the shape of the squiggles on the card

Po lidhja formën dhe shkarravinat në kartëvizitë

to the shape of the squiggles on the phone pad.

me formën dhe shkarravinat në aparatin e telefonit.

But then I would drift back out into La La Land,

Por pastaj kthehesha përsëri në Token La La,

and not remember when I came back if I'd already dialed those numbers.

dhe nuk mbaja mend kur kthehesha nëse e kisha

shtypur atë numër deri tani.

So I had to wield my paralyzed arm like a stump

Prandaj mu desh t'a detyroja krahun tim të paralizuar

and cover the numbers as I went along and pushed them,

dhe të mbuloja numrat ndërkohë që shtypja

ashtuqë kur tëkthehesha në realitetin normal

so that as I would come back to normal reality,

të mund të thoja "Po, e kam shtypur këtë numër."

I'd be able to tell, "Yes, I've already dialed that number."

Eventually, the whole number gets dialed and I'm listening to the phone,

Më në fund, të gjitha numrat u shtypën

dhe po degjoja telefonin dhe

and my colleague picks up the phone and he says to me,

kolegu im e ngriti në anën tjetër dhe më përshëndeti

"Woo woo woo woo." (Laughter)

"Uuuu Uuuuu Uuuu." (qeshje) Dhe po mendoja me vete,

(Laughter)

And I think to myself,

"Oh Zot, më ngjan me një qenush!"

"Oh my gosh, he sounds like a Golden Retriever!"

(Laughter)

And so I say to him -- clear in my mind, I say to him:

Dhe i them atij -- sipas mendjes sime të qartë, i them:

"This is Jill! I need help!"

"Jam Jill! Kam nevojë për ndihmë!"

And what comes out of my voice is, "Woo woo woo woo woo."

Dhe ajo që doli nga zëri im ishte, "Uuuuuuu uuuuuuu uuuu uuu."

I'm thinking, "Oh my gosh, I sound like a Golden Retriever."

Po mendoja, "O Zot, edhe unë ngjaj me një qenush."

Prandaj nuk mund ta dija, nuk e dija që

So I couldn't know -- I didn't know

that I couldn't speak or understand language until I tried.

nuk mund të flisja apo kuptoja gjuhën deri kur provova.

So he recognizes that I need help and he gets me help.

Kolegu e kuptoi që kisha nevojë për ndihmë dhe thirri ndihmën e shpejtë.

Pak me vonë, isha në një ambulancë

And a little while later, I am riding in an ambulance

nga një spital i Bostonit tek Spitali i Përgjithshëm (Masachusets)

from one hospital across Boston to [Massachusetts] General Hospital.

Dhe u mblodha në pozicionin fetal.

And I curl up into a little fetal ball.

Dhe si një tullumbace me pak ajër brenda,

And just like a balloon with the last bit of air,

që sapo po dilte nga tullumbacja,

just right out of the balloon,

e ndjeva energjinë që mu ngrit dhe e ndjeva shpirtin tim që u dorëzua.

I just felt my energy lift and just I felt my spirit surrender.

Dhe në atë moment e dija që

And in that moment, I knew that I was no longer the choreographer of my life.

unë nuk isha me koreografja e jetës sime.

And either the doctors rescue my body and give me a second chance at life,

Dhe ose doktorët do të më shpëtonin trupin dhe të më jepnin

një mundësi të dytë për jetën, ose kjo ishte mbase

or this was perhaps my moment of transition.

momenti im i kalimit.

When I woke later that afternoon,

Kur u zgjova ate pasdite, u trondita

I was shocked to discover that I was still alive.

kur zbulova se isha akoma gjalle. Kur e ndjeva që shpirti mu dorëzua,

When I felt my spirit surrender, I said goodbye to my life.

i thashë mirupafshim jetës sime.

And my mind was now suspended

Dhe mendja ime ishte pezull midis dy

between two very opposite planes of reality.

planeve të kundërta të realitetit . Stimulimin që vinte

Stimulation coming in through my sensory systems

nga sistemi im i ndjesive më dukej si dhimbje e pastër.

felt like pure pain.

Light burned my brain like wildfire,

Drita m'a digjte trurin si zjarr i pakontrolluar, dhe zhurmat

and sounds were so loud and chaotic

ishin aq të larta dhe kaotike sa nuk mund të dalloja

that I could not pick a voice out from the background noise,

një zë nga zhurmat e sfondit,

and I just wanted to escape.

dhe unë vetem doja të shpetoja. Sepse nuk mund të dalloja

Because I could not identify the position of my body in space,

pozicionin e trupit tim në hapësirë, dhe ndihesha e stërmadhe dhe e përhapur,

I felt enormous and expansive,

si një xhind i sapoliruar nga shishja e vetë.

like a genie just liberated from her bottle.

Dhe shpirti im u ngjit i lirë, si një balenë e madhe

And my spirit soared free,

like a great whale gliding through the sea of silent euphoria.

që rrëshket në detin e qetë të euforisë!

Nirvana.

Nirvana. Gjeta Nirvanen. Dhe mbaj mend që mendova,

I found Nirvana.

And I remember thinking,

there's no way I would ever be able to squeeze the enormousness of myself

është e pamundur që mund të shtypja

stërmadhësinë time dhe ta fusja në trupin tim të vogël.

back inside this tiny little body.

But then I realized, "But I'm still alive!

Por pastaj kuptova, "Jam akoma gjallë! Jam akoma gjallë!

I'm still alive, and I have found Nirvana.

dhe kam gjetur Nirvanen. Dhe nëse kam

And if I have found Nirvana and I'm still alive,

arritur Nirvanën dhe jam akoma gjallë, atehere çdokush

then everyone who is alive can find Nirvana."

që është i gjallë mund të arrije Nirvanen." Dhe e imagjinova botën

And I pictured a world

filled with beautiful, peaceful, compassionate, loving people

të mbushur me njerëz dashamirës, të bukur, paqësor,

njerëz të dashur që e dinë që mund të vinin tek

who knew that they could come to this space at any time.

kjo hapësirë në çdo moment të mundur. Dhe që ata mund të

And that they could purposely choose

zgjidhnin qëllimisht të shkelnin në të djathtë të

to step to the right of their left hemispheres --

hemisferen e tyre të majtë dhe të gjenin këtë paqe. Dhe pastaj

and find this peace.

And then I realized

e kuptova çfarë dhurate e madhe mund të ishte

what a tremendous gift this experience could be,

kjo përvojë, çfare goditje marramendëse mund të ishte

what a stroke of insight this could be to how we live our lives.

për mënyrën që ne jetojmë jetën tone. Dhe më motivoj të shërohem.

And it motivated me to recover.

Two and a half weeks after the hemorrhage, the surgeons went in,

Dy javë e gjysëm pas hemorragjisë,

kirurgët më hoqën mpiksjen e gjakut

and they removed a blood clot the size of a golf ball

me madhësinë e një topi golfi që po me shtypte qendrat e gjuhës.

that was pushing on my language centers.

Dhe ja ku jam tani me mamanë time

Here I am with my mama,

who is a true angel in my life.

që është një ëngjëll në jetën time. Mu deshën 8 vite të shërohem plotësisht.

It took me eight years to completely recover.

So who are we?

Pra, kush jemi ne? Ne jemi forca e pushtetshme e jetës në univers,

We are the life-force power of the universe,

me zhdërvjellësi manuale dhe dy mendje njohëse.

with manual dexterity and two cognitive minds.

Dhe ne kemi pushtetin të zgjedhim, në çdo moment,

And we have the power to choose, moment by moment,

kush dhe si duam të jemi në këtë botë.

who and how we want to be in the world.

Right here, right now,

Në këtë vend, në këtë moment, mund të shkel në

I can step into the consciousness of my right hemisphere, where we are.

vetëdijen e hemisferes simë të djathtë, aty ku jemi.

I am the life-force power of the universe.

Une jam forca e jetës së universit.

I am the life-force power

Une jam forca e jetes e 50 bilione

of the 50 trillion beautiful molecular geniuses that make up my form,

molekulave gjeniale që formojnë formën time në njësh me gjithçka që ekziston.

at one with all that is.

Or, I can choose to step into the consciousness of my left hemisphere,

Ose, mund të zgjedh të shkel tek vetëdija e

hemisferës sime të majtë, ku behem një individ i vetëm,

where I become a single individual, a solid.

një trup i ngurtë. I ndarë nga rrjedha,

Separate from the flow, separate from you.

i ndarë nga ju. Une jam Dr. Jill Bolte Taylor:

I am Dr. Jill Bolte Taylor:

intellectual, neuroanatomist.

intelektuale, neuroanatomiste. Këto janë "NE" brenda meje.

These are the "we" inside of me.

Which would you choose?

Cilën do të zgjidhnit ju? Cilën zgjidhni ju? Dhe kur?

Which do you choose?

And when?

Unë besoj që sa më shumë kohë harxhojmë

I believe that the more time we spend

choosing to run the deep inner-peace circuitry

duke zgjedhur rrjetin e paqes së brendshme

of our right hemispheres,

të hemisferës sonë të djathtë, aq më shumë paqe do të

the more peace we will project into the world,

projektojmë në botë, dhe akoma më në paqe do të jetë planeti yne.

and the more peaceful our planet will be.

Andaj mendova që kjo ishte një ide që ia vlente t'a shpërndanim.

And I thought that was an idea worth spreading.

Thank you.

(Applause)