My stroke of insight | Jill Bolte Taylor | TED

8,408,106 views ・ 2008-03-13

TED


Lütfən, videonu oynamaq üçün aşağıdakı ingiliscə altyazılara iki dəfə klikləyin.

Translator: Gulchin Taghiyeva Reviewer: Ruslan Mursalzade
00:18
I grew up to study the brain
0
18330
2044
Qardaşımın beyin xəstəliyi- şizofreniya olduğu üçün
00:20
because I have a brother who has been diagnosed
1
20398
2414
beyin mütəxəssisi oldum.
00:22
with a brain disorder, schizophrenia.
2
22836
2946
00:25
And as a sister and later, as a scientist,
3
25806
3941
Əvvəl bir bacı olaraq,
sonra isə mütəxəssis kimi öyrənmək istəyirdim ki,
00:29
I wanted to understand, why is it that I can take my dreams,
4
29771
4293
nəyə görə arzularımdan yola çıxaraq
00:34
I can connect them to my reality,
5
34088
2235
həqiqətimi yarada və arzularımı həqiqətə çevirə bilərəm.
00:36
and I can make my dreams come true?
6
36347
2666
Arzularını adi reallıqla əlaqələndirə bilmədiyinə
00:39
What is it about my brother's brain and his schizophrenia
7
39037
3777
görə onun üçün qarabasmaya çevrilən
00:42
that he cannot connect his dreams to a common and shared reality,
8
42838
5468
qardaşımın beynindəki
00:48
so they instead become delusion?
9
48330
2000
problem nədir?
00:50
So I dedicated my career to research into the severe mental illnesses.
10
50703
4976
Buna uyğun olaraq kareyeramı bir neçə ruhi
xəstəliyin tədqiqatı üzərində qurdum. Və doğulduğum İndiana ştatından
00:55
And I moved from my home state of Indiana to Boston,
11
55703
3603
Hardvard universitetinin prsixatriya fakultəsində
00:59
where I was working in the lab of Dr. Francine Benes,
12
59330
2527
Dr. Francine Beneslə bərabər
01:01
in the Harvard Department of Psychiatry.
13
61881
3267
çalışdığım Bostona köçdüm.
01:05
And in the lab, we were asking the question,
14
65172
3134
01:08
"What are the biological differences
15
68330
2850
"Normal olaraq qəbul olunan insanlarla
01:11
between the brains of individuals who would be diagnosed as normal control,
16
71204
4102
şizofrenik, şizofrenik effektli, bipolar xəstəlikli
01:15
as compared with the brains of individuals
17
75330
2670
qəbul olunan insanların beynindəki
01:18
diagnosed with schizophrenia, schizoaffective or bipolar disorder?"
18
78024
4916
bioloji fərq nədir?"
01:22
So we were essentially mapping the microcircuitry of the brain:
19
82964
4491
Uyğun olaraq əsasən beynin mikrohərəkətinin xəritəsini
yaradırdıq: hansı hüceyrə hansı hüceyrə və kimyəvi maddələrlə
01:27
which cells are communicating with which cells,
20
87479
3102
və hansı səviyyədə əlaqədə olmasını
01:30
with which chemicals,
21
90605
1534
01:32
and then in what quantities of those chemicals?
22
92163
3349
öyrənirdik.
01:35
So there was a lot of meaning in my life
23
95536
2229
Bütün günü bu cür tədqiqatla məşğul olduğum üçün həyat
01:37
because I was performing this type of research during the day,
24
97789
3508
kifayət qədər maraqlı idi.
01:41
but then in the evenings and on the weekends,
25
101321
3102
Və axşamlar və həftə sonları NAMİ, Əqli Xəstəlikllər Aliansında
01:44
I traveled as an advocate for NAMI, the National Alliance on Mental Illness.
26
104447
5563
müdafiəçi idim.
01:50
But on the morning of December 10, 1996,
27
110034
3272
Ancaq 1996-cı il Dekabrın 10-da
01:53
I woke up to discover that I had a brain disorder of my own.
28
113330
3976
oyananda mənim də beynimdə xəstəlik olduğunu öyrəndim.
01:57
A blood vessel exploded in the left half of my brain.
29
117687
4543
Beynimin sol yarımkürəsində damar partlamışdı.
Saat irəlilədikcə beynimin
02:02
And in the course of four hours,
30
122254
2170
informasiya emalı funksiyasını itirməsinin
02:04
I watched my brain completely deteriorate
31
124448
3202
02:07
in its ability to process all information.
32
127674
3584
şahidi oldum. Qanaxmanın olduğu gün mən
02:11
On the morning of the hemorrhage,
33
131282
1755
danışmaq, yerimək, oxumaq - yazmaq və yaddaş qabiliyyətimi itirdim.
02:13
I could not walk, talk, read, write or recall any of my life.
34
133061
5245
02:18
I essentially became an infant in a woman's body.
35
138330
4000
Qadın bədəninə sahib körpə uşaq kimi idim.
02:23
If you've ever seen a human brain,
36
143330
2976
Əgər beyin görümüsünüzsə bilərsiniz ki,
02:26
it's obvious that the two hemispheres are completely separate from one another.
37
146330
3845
beyin iki müstəqil yarımkürədən ibarətdir.
Və mən özümlə həqiqi insan beyni gətirmişəm.
02:30
And I have brought for you a real human brain.
38
150199
2520
02:35
(Groaning, laughter)
39
155160
3115
Budur həqiqi insan beyni.
02:43
So this is a real human brain.
40
163235
2540
02:46
This is the front of the brain,
41
166648
1658
Bu beyinin ön hissəsidir,
02:48
the back of brain with the spinal cord hanging down,
42
168330
3445
bu onurğa beyinlə birlikdə arxa hissəsidir.
02:51
and this is how it would be positioned inside of my head.
43
171799
3427
və insanın başında bu şəkildə yerləşir.
02:56
And when you look at the brain,
44
176242
1544
Beynin qurluşuna fikir versəniz görərsiniz ki,
02:57
it's obvious that the two cerebral cortices
45
177810
3009
iki yarımkürə bir-birindən tamamilə ayrıdır.
03:00
are completely separate from one another.
46
180843
2690
03:04
For those of you who understand computers,
47
184029
2277
Kompyuterdən başı çıxan adamlar üçün,
03:06
our right hemisphere functions like a parallel processor,
48
186330
3925
sağ yarımkürə paralel prosessor,
sol yarımkürə serial prosessor kimidir.
03:10
while our left hemisphere functions like a serial processor.
49
190279
3730
Əslində isə 300 milyon aksonal lifdən ibarət
03:14
The two hemispheres do communicate with one another
50
194552
2825
collosum korpusu vasitəsilə bir-birilə
03:17
through the corpus callosum,
51
197401
1555
03:18
which is made up of some 300 million axonal fibers.
52
198980
4194
əlaqələndirilir.
Bu əlaqəni nəzərə almasaq
03:23
But other than that,
53
203198
1108
03:24
the two hemispheres are completely separate.
54
204330
3260
iki yarımkürə tamailə təcrid edilmişdir.
03:27
Because they process information differently,
55
207614
3692
Çünki onlar informasiyanı fərqli şəkildə emal edir,
03:31
each of our hemispheres think about different things,
56
211330
2976
fərqli şeylər haqda fikirləşir,
03:34
they care about different things, and, dare I say,
57
214330
3564
fərqli şeylərə diqqət yetirir və hətta
03:37
they have very different personalities.
58
217918
2415
fərqli şəxsiyyətə malikdirlər.
03:43
Excuse me. Thank you. It's been a joy.
59
223330
3762
Bir dəqiqə bağışlayın məni. Çox sağ olun. Əyləncəli idi.( Köməkçi: Elədir)
03:47
Assistant: It has been.
60
227116
1300
03:48
(Laughter)
61
228440
2556
03:51
Our right human hemisphere is all about this present moment.
62
231532
4829
Beynimizin sağ yarımkürəsi indiki zamanla əlaqədədir.
O, "indi və buradadır."
03:56
It's all about "right here, right now."
63
236385
3921
04:00
Our right hemisphere, it thinks in pictures
64
240330
2976
Sağ beynimiz şəkillərlə fikirləşir
04:03
and it learns kinesthetically through the movement of our bodies.
65
243330
3976
bədənimizin hərəkətləri yolu ilə öyrənir.
04:07
Information, in the form of energy, streams in simultaneously
66
247330
4976
Enerji halına keçmiş informasiya
04:12
through all of our sensory systems
67
252330
1976
eyni anda bütün hissiyat sistemlərinə yayılaraq
04:14
and then it explodes into this enormous collage
68
254330
2976
indiki anın necə göründüyünü,
04:17
of what this present moment looks like,
69
257330
3976
necə qoxduğunu, necə daddığını,
04:21
what this present moment smells like and tastes like,
70
261330
2976
necə hiss olduğunu və necə səsləndiyini
04:24
what it feels like and what it sounds like.
71
264330
4976
bildirir.
04:29
I am an energy-being connected to the energy all around me
72
269330
4976
Biz sağ beynimizin dərrakəsi vasitəsilə ətrafadkı enerji ilə
04:34
through the consciousness of my right hemisphere.
73
274330
3523
əlaqədə olan bir enerjiyik.
Biz sağ beynimizin dərrakəsi vasitəsilə
04:38
We are energy-beings connected to one another
74
278568
3618
bir-birilə əlaqədə olan enerji mənbələriyik, bütöv bir ailə kimi.
04:42
through the consciousness of our right hemispheres
75
282210
2771
04:45
as one human family.
76
285005
2325
04:47
And right here, right now, we are brothers and sisters on this planet,
77
287817
4037
Və burada, bu nöqtədə
dünyanı daha yaxşı bir yerə çevirməyə çalışan
04:51
here to make the world a better place.
78
291878
3428
qardaş və bacılarıq.
04:55
And in this moment we are perfect, we are whole and we are beautiful.
79
295330
6000
Bu nöqtədə biz, qüsursuz, tam və gözəlik.
05:02
My left hemisphere, our left hemisphere, is a very different place.
80
302330
4976
Sol beyin yarımkürəmiz isə tamamilə başqa bir yerdir.
05:07
Our left hemisphere thinks linearly and methodically.
81
307330
4138
Sol yarımkürə metodik fikirləşir.
Sol beyin
05:12
Our left hemisphere is all about the past and it's all about the future.
82
312183
5123
ancaq keçmiş və gələcək haqdadır.
05:17
Our left hemisphere is designed to take
83
317330
2976
Sol yarımkürə hazırki informasiyanı
05:20
that enormous collage of the present moment
84
320330
2592
götürüb onun arasından xüsusi
05:22
and start picking out details, and more details about those details.
85
322946
5050
detalları və detalların detallarını seçməklə məşğuldur.
Bundan sonra sol beyin bütün informasiyanı
05:28
It then categorizes and organizes all that information,
86
328020
4393
keçmişlə əlaqələndirir,
05:32
associates it with everything in the past we've ever learned,
87
332437
3511
gələcək planlara
05:35
and projects into the future all of our possibilities.
88
335972
3758
çevirməklə məşğul olur.
05:40
And our left hemisphere thinks in language.
89
340330
3976
Və sol beynimiz hansısa dildə fikirləşir.
05:44
It's that ongoing brain chatter that connects me and my internal world
90
344330
4928
Daxili dünyamızı xarici dünyamızla əlaqələndirən
sol beynimizdir.
05:49
to my external world.
91
349282
2024
05:51
It's that little voice that says to me,
92
351330
2766
Bu səs bizə: " Evə qayıdanda banan almalısan,
05:54
"Hey, you've got to remember to pick up bananas on your way home.
93
354120
3788
səhər mənə banan lazımdır"
05:57
I need them in the morning."
94
357932
1374
deyir.
05:59
It's that calculating intelligence
95
359330
1898
Nə vaxt paltar yumaq lazım olduğunu bizə deyən də
06:01
that reminds me when I have to do my laundry.
96
361252
3819
sol beynimizin dərrakəsidir. Və bəlkə də ən əsası,
06:05
But perhaps most important, it's that little voice that says to me,
97
365095
4829
"Mən mənəm" deyən o kiçik səsdir.
06:09
"I am. I am."
98
369948
3831
Və sol beyin "Mənəm" dediyi anda
06:13
And as soon as my left hemisphere says to me "I am,"
99
373803
3995
mən ayrı oluram.
06:17
I become separate.
100
377822
1614
O anda mən, məni əhatə edən enerji yığınından və sizdən ayrı
06:19
I become a single solid individual,
101
379460
2255
06:21
separate from the energy flow around me
102
381739
2295
şəxsəm.
06:24
and separate from you.
103
384058
1832
06:25
And this was the portion of my brain that I lost on the morning of my stroke.
104
385914
4809
Və iflic olduğum gün itirdiyim hissə də
beynimin bu hissəsi idi.
06:30
On the morning of the stroke,
105
390747
3055
İflic günün səhəri sol gözümdə
06:33
I woke up to a pounding pain behind my left eye.
106
393826
4299
kəskin ağrı ilə oyandım. Ağrı kəsici idi,
06:38
And it was the kind of caustic pain that you get when you bite into ice cream.
107
398149
4811
dondurmanı dişləyəndə hiss elədiyiniz
ağrı kimi. Ağrı gücləndi və zəiflədi,
06:42
And it just gripped me --
108
402984
1845
06:44
and then it released me.
109
404853
2211
yenidən gücləndi bir də zəiflədi.
06:47
And then it just gripped me --
110
407088
2111
06:49
and then it released me.
111
409223
1727
Və əslində hər hansısa ağrı hiss
06:50
And it was very unusual for me to ever experience any kind of pain,
112
410974
4332
etmək mənim üçün elə də qeyri-adi deyildi,
06:55
so I thought, "OK, I'll just start my normal routine."
113
415330
2572
ona görə də, öz işimdə idim.
06:57
So I got up and I jumped onto my cardio glider,
114
417926
2380
Yataqdan qalxdım,
07:00
which is a full-body, full-exercise machine.
115
420330
2976
idman etməyə başladım.
İdman edərkən hiss edirdim ki,
07:04
And I'm jamming away on this thing,
116
424545
2210
07:06
and I'm realizing that my hands look like primitive claws
117
426779
4769
idman alətini tutan əllərim çox primitiv
07:11
grasping onto the bar.
118
431572
2468
pəncələr kimi görünür. "Qəribədir" öz-özümə fikiləşdim.
07:14
And I thought, "That's very peculiar."
119
434064
1991
Öz bədənimə nəzər yetirəndə "Necə də
07:16
And I looked down at my body
120
436079
1456
07:17
and I thought, "Whoa, I'm a weird-looking thing."
121
437559
3747
qəribə görsənirəm!" fikirləşdim. Bu şüurumun məni
07:21
And it was as though my consciousness had shifted away
122
441330
2666
adi reallıqdan - idmanla məşğul olan mən- reallığından uzaqlaşdırdığı,
07:24
from my normal perception of reality,
123
444020
2473
özümün öz hərəkətlərimi qıraqdan
07:26
where I'm the person on the machine having the experience,
124
446517
2977
müşahidə etdiyim gizli bir
07:29
to some esoteric space
125
449518
1898
yerə apardığı anlar idi.
07:31
where I'm witnessing myself having this experience.
126
451440
3089
07:35
And it was all very peculiar, and my headache was just getting worse.
127
455266
3284
Çox qəribə hiss idi,
və baş ağrım güclənirdi. İdman alətindən enirəm və
07:38
So I get off the machine,
128
458574
1299
07:39
and I'm walking across my living room floor,
129
459897
2409
yemək otağından keçirəm, bütün
07:42
and I realize that everything inside of my body has slowed way down.
130
462330
4642
bədənimin yavaş-yavaş hərəkət etdiyini hiss edirəm.
Addımlarım ləng və
07:46
And every step is very rigid and very deliberate.
131
466996
3436
möhkəmdir. Addımlarımda axıcılıq
07:50
There's no fluidity to my pace,
132
470456
2849
yoxdur, hissiyatım zəifləyir,
07:53
and there's this constriction in my area of perception,
133
473329
2928
sadəcə daxili hissələrimə diqqət verə bilirəm.
07:56
so I'm just focused on internal systems.
134
476281
3025
07:59
And I'm standing in my bathroom
135
479330
1531
Və duş otağında duş qəbul etməyə çalışarkən
08:00
getting ready to step into the shower,
136
480885
1847
daxili orqanlarımın dialoqunu
08:02
and I could actually hear the dialogue inside of my body.
137
482756
2749
eşidə bilirdim. Zəif bir səsin:
08:05
I heard a little voice saying, "OK. You muscles, you've got to contract.
138
485529
3777
"Əzələlər, başlıyın işləməyə,
08:09
You muscles, you relax."
139
489330
1388
sakitləşin" deməyini eşidirdim.
08:10
And then I lost my balance, and I'm propped up against the wall.
140
490742
4134
O anda balansımı itirdim, divara söykənməyə çalışdım.
Qollarıma nəzər yetirirəm və hiss edirəm ki,
08:14
And I look down at my arm
141
494900
1945
08:16
and I realize that I can no longer define the boundaries of my body.
142
496869
5433
bədənimin bütün orqanlarını hiss edə bilmirəm.
Bədənimin harda başlayıb harda bitdiyini müəyyən edə bilmirəm,
08:22
I can't define where I begin and where I end,
143
502615
3499
Qolumun atom və molekulları
08:26
because the atoms and the molecules of my arm
144
506138
2168
08:28
blended with the atoms and molecules of the wall.
145
508330
3976
divardakı atom və molekulları ilə qarışıb, hiss edə bilmirəm.
08:32
And all I could detect was this energy -- energy.
146
512330
3976
Hiss edə bildiyim tək şey isə xarici enerji - güc idi.
08:36
And I'm asking myself, "What is wrong with me?
147
516330
2143
Öz-özümə "Nə olub mənə görəsən?
08:38
What is going on?"
148
518497
1779
Nədir bu belə?" deyirəm. Və bu anda
08:40
And in that moment, my left hemisphere brain chatter went totally silent.
149
520300
5417
sol beyin yarımkürəm tamamilə səssizləşir.
Sanki kimsə uzaqdan idarə cihazını götürüb
08:46
Just like someone took a remote control and pushed the mute button.
150
526091
3922
səssiz düyməsinə basır. Tam sakitlik.
08:50
Total silence.
151
530037
1269
08:51
And at first I was shocked to find myself inside of a silent mind.
152
531910
4753
Əvvəl beynimdəki sakitlikdən
dəhşətə gəldim. Ardından dərhal məni əhatə
08:56
But then I was immediately captivated
153
536687
3239
edən enerji heyran etdi.
08:59
by the magnificence of the energy around me.
154
539950
3760
Və bədənimdə heç bir sərhəd hiss etmədiyim üçün
09:03
And because I could no longer identify the boundaries of my body,
155
543734
3874
özümü böyük və sərbəst hiss etdim.
09:07
I felt enormous and expansive.
156
547632
3538
Yalnız enerjini hiss edirdim və
09:11
I felt at one with all the energy that was,
157
551194
3325
çox gözəl hiss idi.
09:14
and it was beautiful there.
158
554543
2166
09:16
Then all of a sudden my left hemisphere comes back online
159
556733
2842
Sonra birdən sol yarımkürə geri qayıdır, və
"Hey, problem var, problem var!
09:19
and it says to me, "Hey! We've got a problem!
160
559599
2207
09:21
We've got to get some help."
161
561830
1500
Kömək çağırmaq lazımdır." deyir
09:23
And I'm going, "Ahh! I've got a problem!"
162
563354
2028
Mən də "Hə hə, problem var.
09:25
(Laughter)
163
565406
1527
Problem var" " Kömək lazımdır" fikirləşirəm.
09:26
So it's like, "OK, I've got a problem."
164
566957
1991
09:28
But then I immediately drifted right back out into the consciousness --
165
568972
4499
Bundan dərhal sonra yenidən şüurumu itirirəm,
və La La Diyarı adlandırdığım
09:33
and I affectionately refer to this space as La La Land.
166
573495
3835
o yerə qayıdıram yenə.
09:38
But it was beautiful there.
167
578123
1589
Ancaq ora çox gözəl idi. Sizi xarici dünya ilə
09:39
Imagine what it would be like to be totally disconnected
168
579736
2998
birləşdirən sol beyninizin
09:42
from your brain chatter that connects you to the external world.
169
582758
3548
olmadığını fikirləşin.
09:46
So here I am in this space,
170
586330
1842
Həmin yerdə bütün işlərim, və
09:48
and my job, and any stress related to my job -- it was gone.
171
588196
4110
işimlə əlaqəli stressdən uzağam.
09:52
And I felt lighter in my body.
172
592330
3317
Bədənimdə yüngüllük hiss edirəm. Təssəvür edin:
xarici dünya ilə bağlı bütün əlaqələrdən və stressdən
09:56
And imagine all of the relationships in the external world
173
596203
3103
09:59
and any stressors related to any of those -- they were gone.
174
599330
2976
azad olduğunuzu gözünüzün önünə gətirin.
10:02
And I felt this sense of peacefulness.
175
602726
2778
Və dinclik hiss edirdim o anda.
10:06
And imagine what it would feel like to lose
176
606631
2334
37 illik emosional yükdən azad olmağı təsəvvür edin!
10:08
37 years of emotional baggage!
177
608989
3738
10:12
(Laughter) Oh! I felt euphoria --
178
612751
5555
(Gülüş) Ah! Utopiyada kimi idim.
10:18
euphoria.
179
618330
1851
Gözəl hiss idi.
10:20
It was beautiful.
180
620205
1101
10:21
And again, my left hemisphere comes online and it says,
181
621330
2626
Və yenidən sol beynim geri qayıdır,
10:23
"Hey! You've got to pay attention.
182
623980
1626
"Fikrini topla. Problem var." deyir.
10:25
We've got to get help."
183
625630
1398
Və mən də: "Kömək çağırmaq lazımdır.
10:27
And I'm thinking, "I've got to get help. I've got to focus."
184
627052
2855
Fikrimi toplamalıyam" fikirləşirəm.
10:29
So I get out of the shower and I mechanically dress
185
629931
2468
Duşdan çıxıb mexaniki olaraq
geyinirəm və evdən çıxıram.
10:32
and I'm walking around my apartment,
186
632423
1807
Yenə fikirləşirəm:"İşə getmək lazımdır, işləmək lazımdır.
10:34
and I'm thinking, "I've got to get to work. Can I drive?"
187
634254
4052
Maşın sürə bilirəm?"
10:38
And in that moment,
188
638330
1269
Və həmin anda sağ qolum
10:39
my right arm went totally paralyzed by my side.
189
639623
2342
tamamilə iflic olur. Mən:
10:41
Then I realized, "Oh my gosh! I'm having a stroke!"
190
641989
4317
"İflic oluram, İflic olram deyəsən!" fikirləşirəm.
10:46
And the next thing my brain says to me is,
191
646330
2619
Beynim isə həmin anda " Oo!!
10:48
Wow! This is so cool!
192
648973
2366
Əladı ki!!" deyir. (Gülüş). " Əladı ki bu!
10:51
(Laughter)
193
651363
1944
10:53
This is so cool!
194
653331
1563
10:54
How many brain scientists have the opportunity
195
654918
2555
Öz beyinlərinin üzərində beyini öyrənmək imkanı qazanan
10:57
to study their own brain from the inside out?"
196
657497
2809
çox az alim var!" deyir.
11:00
(Laughter)
197
660330
1976
(Gülüş)
11:02
And then it crosses my mind, "But I'm a very busy woman!"
198
662330
3976
Sonradan ağlıma gəlir ki, : " Axı mən çox məşğulam!"
11:06
(Laughter)
199
666330
1150
(Gülüş) "İflic olamağa vaxtım yoxdur."
11:07
"I don't have time for a stroke!"
200
667504
2167
11:09
So I'm like, "OK, I can't stop the stroke from happening,
201
669695
2702
Ona görə də "Beləliklə, iflicin qarşısını ala bilməyəcəm,
bir iki həftəlik xəstə olaram, sonra işlərimə
11:12
so I'll do this for a week or two, and then I'll get back to my routine. OK.
202
672421
3885
davam edərəm, belə yaxşı olar.
11:16
So I've got to call help. I've got to call work."
203
676330
2452
Kömək istəmək lazımdır, iş yerinə zəng etməliyəm" fikirləşirəm.
11:18
I couldn't remember the number at work,
204
678806
1900
İş nömrəmi xatırlaya bilmirdim,
11:20
so I remembered, in my office I had a business card with my number.
205
680730
3769
iş yerimin biznes kartı olduğunu xatırlayıram və
onu götürmək üçün iş otağıma gedirəm
11:24
So I go into my business room, I pull out a three-inch stack of business cards.
206
684523
4309
8 santimetr qalınlıqdakı biznes kartları nəzərdən keçirirəm.
11:28
And I'm looking at the card on top
207
688856
1657
Ən üstdə olan karta baxıb bunların biznes katlar
11:30
and even though I could see clearly in my mind's eye
208
690537
3334
olduğundan əmin olsam da,
11:33
what my business card looked like,
209
693895
1711
11:35
I couldn't tell if this was my card or not,
210
695630
2588
hansının iş yerimin kartı olduğunu ayıra bilmirdim,
çünki ancaq pikselləri görürdüm.
11:38
because all I could see were pixels.
211
698242
1866
11:40
And the pixels of the words blended with the pixels of the background
212
700132
4080
Sözlər yaradan piksellərlə
simvolların pikselləri hamısı bir-birinə qarışmışdı və
11:44
and the pixels of the symbols, and I just couldn't tell.
213
704236
3308
nə olduğunu başa düşə bilmirdim.
11:47
And then I would wait for what I call a wave of clarity.
214
707568
3140
Bundan sonra bir müddət aydınlıq dalğası bürüdü məni.
11:50
And in that moment, I would be able to reattach to normal reality
215
710732
4288
Sonrakı 45 dəqiqəni
bütün kartları bir-bir nəzərdən keçirərək,
11:55
and I could tell that's not the card... that's not the card.
216
715044
4150
mənə lazım olan kart olmadığı həqiqətini aşkar etməyə çalışaraq
keçirdim, "bu da deyil,
11:59
It took me 45 minutes to get one inch down inside of that stack of cards.
217
719218
6008
bu da deyil, bu da deyil."
12:05
In the meantime, for 45 minutes,
218
725250
1874
Bu 45 dəqiqə ərzində beynimdəki qanama
12:07
the hemorrhage is getting bigger in my left hemisphere.
219
727148
2658
daha da böyüyür.
12:09
I do not understand numbers, I do not understand the telephone,
220
729830
3000
Rəqəmləri, telefonu başa düşmürəm,
12:12
but it's the only plan I have.
221
732854
1552
amma hələ də fikrimdəki planla hərəkət edirəm.
12:14
So I take the phone pad and I put it right here.
222
734430
2685
İş yerimin biznes kartını götürüb
12:17
I take the business card, I put it right here,
223
737139
2382
telefonun lövhəsindəki rəqəmləri
12:19
and I'm matching the shape of the squiggles on the card
224
739545
3761
biznes kartdakı rəqəmlərlin şəklinə uyğunlaşdırmaqla
12:23
to the shape of the squiggles on the phone pad.
225
743330
3317
zəng etməyə çalışıram.
12:26
But then I would drift back out into La La Land,
226
746671
2635
Qəflətən bir daha La La Diyarına düşürəm,
12:29
and not remember when I came back if I'd already dialed those numbers.
227
749330
3976
və geri dönəndə hansı rəqəmləri yığdığımı
xatırlamıram.
12:33
So I had to wield my paralyzed arm like a stump
228
753330
3976
Beləliklə iflic olmuş əlimi o biri əlimlə
12:37
and cover the numbers as I went along and pushed them,
229
757330
3976
telefonun lövhəsinə gətirib yığdığım nömrələri örtürəm
ki, adi reallığa qayıda
12:41
so that as I would come back to normal reality,
230
761330
2690
fikirləşim: "Hə, hə bu nömrəni yığmışam."
12:44
I'd be able to tell, "Yes, I've already dialed that number."
231
764044
4008
12:48
Eventually, the whole number gets dialed and I'm listening to the phone,
232
768076
4340
Beləliklə zəng edirəm
və iş yoldaşımın telefonda mənə
12:52
and my colleague picks up the phone and he says to me,
233
772440
2637
"Vovovoovovo" deməyini
12:56
"Woo woo woo woo." (Laughter)
234
776027
1643
eşidirəm.(Gülüş) Və öz-özümə fikirləşirəm,
12:57
(Laughter)
235
777694
3435
13:01
And I think to myself,
236
781153
1850
"Səsi necə də Golden Retriever (it növü) səsinə oxşayır!"
13:03
"Oh my gosh, he sounds like a Golden Retriever!"
237
783027
3039
13:06
(Laughter)
238
786090
1627
13:07
And so I say to him -- clear in my mind, I say to him:
239
787741
3161
Və öz düşüncəmdə ona "Bu Jilldir! Mənə kömək lazımdır!"
13:10
"This is Jill! I need help!"
240
790926
1642
deməyimi yaxşı xatırlayıram.
13:12
And what comes out of my voice is, "Woo woo woo woo woo."
241
792592
3714
Öz səsimi isə "Vovovovovo" kimi eşidirəm.
13:16
I'm thinking, "Oh my gosh, I sound like a Golden Retriever."
242
796330
2810
Yenə fikirləşriəm: "Mən də Golden Retriever kimi danışıram."
Danışmağa başlayana kimi dili danışa bilmədiyimi
13:19
So I couldn't know -- I didn't know
243
799164
1921
13:21
that I couldn't speak or understand language until I tried.
244
801109
3626
və başa düşmədiyimi hiss etməmişdim.
13:24
So he recognizes that I need help and he gets me help.
245
804759
3380
İş yoldaşım kömək lazım olduğunu başa düşür və mənə kömək çağırır.
Bir az sonra Bostondan Masaçusets Baş Xəstəxanasına
13:28
And a little while later, I am riding in an ambulance
246
808441
3610
aparılmaq üçün təcili yardım maşınındayam.
13:32
from one hospital across Boston to [Massachusetts] General Hospital.
247
812075
3555
Mən isə getdikcə kiçildiyimi hiss edirəm,
13:36
And I curl up into a little fetal ball.
248
816487
2333
İçindəki son havasını itirən şar kimi,
13:39
And just like a balloon with the last bit of air,
249
819661
6548
özümün kiçildiyimi, enerjimin itdiyini
13:46
just right out of the balloon,
250
826233
2150
və ruhumun təslim olduğunu hiss edirəm.
13:48
I just felt my energy lift and just I felt my spirit surrender.
251
828407
5238
Həmin anda öz həyatıma hökm edə
13:54
And in that moment, I knew that I was no longer the choreographer of my life.
252
834295
6011
bilməyəciyimi anladım.
14:00
And either the doctors rescue my body and give me a second chance at life,
253
840330
4393
Ya həkimlər həyatımı qurtarıb mənə həyatda
ikinci şans verəcəkdilər, və ya bəlkə də bu
14:04
or this was perhaps my moment of transition.
254
844747
3662
mənim çevriliş nöqtəm idi.
14:13
When I woke later that afternoon,
255
853049
2207
Həmin gün günorta oyanıb hələ də
14:15
I was shocked to discover that I was still alive.
256
855280
3650
yaşadığımı anlayanda şok olmuşdum. Çünki ruhum təslim
14:20
When I felt my spirit surrender, I said goodbye to my life.
257
860375
4931
olanda həyata əlvida demişdim.
14:25
And my mind was now suspended
258
865330
2325
Və beynim bir-birinə zidd, iki reallıq arasında
14:27
between two very opposite planes of reality.
259
867679
4198
qalmışdı. Hissiyat sistemim vasitəsilə
14:31
Stimulation coming in through my sensory systems
260
871901
3287
ancaq ağrı hiss edirdim.
14:35
felt like pure pain.
261
875212
1713
14:37
Light burned my brain like wildfire,
262
877488
3214
İşıq beynimi deşir, səslər uca və qarışıq olduğu üçün
14:40
and sounds were so loud and chaotic
263
880726
3595
heç nə başa düşə bilmir və
14:44
that I could not pick a voice out from the background noise,
264
884345
4182
ancaq qaçmaq uzaqlaşmaq
14:48
and I just wanted to escape.
265
888551
1968
istəyirdim. Bədənimdəki sərhəddi hiss etmədiyim üçün
14:51
Because I could not identify the position of my body in space,
266
891148
5144
həddən artıq böyük və sərbəst hiss edirdim,
14:56
I felt enormous and expansive,
267
896316
3817
şüşədən təzəcə çıxmış cin kimi idim.
15:00
like a genie just liberated from her bottle.
268
900157
3571
Ruhum azad olmuşdu, utopiya
15:04
And my spirit soared free,
269
904982
2674
15:07
like a great whale gliding through the sea of silent euphoria.
270
907680
5650
dənizində sakitcə hərəkət edən dalğa kimi idim.
15:14
Nirvana.
271
914885
1684
Nirvana(Cənnət)də idim. Nirvananı tapmışdım.
15:16
I found Nirvana.
272
916593
2420
15:21
And I remember thinking,
273
921291
1420
15:22
there's no way I would ever be able to squeeze the enormousness of myself
274
922735
4430
Və belə böyük bir enerjinin, ruhumun kiçicik bir
bədəndə yerləşməsinə inana bilmirdim.
15:27
back inside this tiny little body.
275
927189
2514
15:32
But then I realized, "But I'm still alive!
276
932147
3508
Sonra xatırladım ki," Mən ölməmişəm! Hələ
15:35
I'm still alive, and I have found Nirvana.
277
935679
3103
yaşayıram və Nirvananı tapmışam.
15:38
And if I have found Nirvana and I'm still alive,
278
938806
3706
Deməli yaşadığım halda Nirvananı tapmışamsa,
15:42
then everyone who is alive can find Nirvana."
279
942536
3952
yaşayan hər kəs bunu edə bilər." Və hər an burda
15:48
And I pictured a world
280
948758
1271
15:50
filled with beautiful, peaceful, compassionate, loving people
281
950053
5960
ola biləcəklərini bilən gözəl, dinc, rəhmli,
sevgiylə dolu insanları
15:56
who knew that they could come to this space at any time.
282
956037
3746
təsəvvür etdim. Onlar istədikləri vaxt
16:00
And that they could purposely choose
283
960497
3483
beyinlərinin sağ yarımkürəsinə yönələrək
16:04
to step to the right of their left hemispheres --
284
964004
2793
bu yeri tapa bilərlər. Və bu daxili iflicin
16:08
and find this peace.
285
968401
1905
16:10
And then I realized
286
970330
1223
necə böyük bəxşiş olduğunu, həyatıma necə
16:11
what a tremendous gift this experience could be,
287
971577
3557
böyük təsir edəcəyini
16:15
what a stroke of insight this could be to how we live our lives.
288
975158
5895
dərk etdim. Və bu mənim sağalmağıma kömək etdi.
16:22
And it motivated me to recover.
289
982434
2523
16:28
Two and a half weeks after the hemorrhage, the surgeons went in,
290
988259
4150
Qanaxmadan 2 həftə yarım keçdikdən sonra
cərrahlar dil mərkəzimi idarə edən hissədəki
16:32
and they removed a blood clot the size of a golf ball
291
992433
2548
qan laxtasını təmizlədilər.
16:35
that was pushing on my language centers.
292
995005
1991
Bu şəkildə həyatımdakı həqiqi
16:37
Here I am with my mama,
293
997020
1626
16:38
who is a true angel in my life.
294
998670
1905
mələklə: anamla birlikdəyəm. Tam sağalmağım 8 il çəkdi.
16:42
It took me eight years to completely recover.
295
1002146
3603
16:46
So who are we?
296
1006996
2037
Beləliklə kimik biz? Biz manual bacarığa və iki idraki beynə sahib
16:49
We are the life-force power of the universe,
297
1009057
5002
olan kainatın yaşamaq gücüyük.
16:54
with manual dexterity and two cognitive minds.
298
1014083
4297
Və necə və kim olmağımızı dəqiqəbədəqiqə
16:58
And we have the power to choose, moment by moment,
299
1018956
3301
idarə etmək qabiliyyətinə malikik.
17:02
who and how we want to be in the world.
300
1022281
2988
17:05
Right here, right now,
301
1025983
1555
İndi, bu dəqiqə beynimin sağ tərəfinə yönələ bilərəm,
17:07
I can step into the consciousness of my right hemisphere, where we are.
302
1027562
5226
budur burdayam.
17:12
I am the life-force power of the universe.
303
1032812
3057
Kainatın yaşamaq gücüyəm.
17:15
I am the life-force power
304
1035893
1540
50 trilion molekul genlərinin
17:17
of the 50 trillion beautiful molecular geniuses that make up my form,
305
1037457
4834
yaratdığı bir tamam.
17:22
at one with all that is.
306
1042315
2276
17:25
Or, I can choose to step into the consciousness of my left hemisphere,
307
1045330
5344
Və yaxud, yalnız, güclü individuala çevriləcəyim
beynimin sol tərəfinə yönələ bilərəm,
17:30
where I become a single individual, a solid.
308
1050698
3281
Axından, sizdən uzaq.
17:34
Separate from the flow, separate from you.
309
1054003
3559
Mən savadlı, nevroanatomist
17:37
I am Dr. Jill Bolte Taylor:
310
1057586
2110
17:39
intellectual, neuroanatomist.
311
1059720
2829
Dr. Jill Tayloram. Bizim içimizdə iki "biz" mövcuddur.
17:44
These are the "we" inside of me.
312
1064439
3780
17:49
Which would you choose?
313
1069814
1500
Hansını seçmək istərdiniz? Hansını seçirsiniz? Nə vaxt seçirsiniz?
17:53
Which do you choose?
314
1073853
1686
17:57
And when?
315
1077167
1300
Mən isə inanıram ki, nə qədər çox daxili sakitlik tapdığımız
18:01
I believe that the more time we spend
316
1081107
2199
18:03
choosing to run the deep inner-peace circuitry
317
1083330
2977
sağ beynimizə yönəlməyi seçsək,
18:06
of our right hemispheres,
318
1086331
2220
dünya üçün o qədər çox dinclik gətirə bilərik,
18:08
the more peace we will project into the world,
319
1088575
3306
planetimiz bir o qədər dinc olar.
18:11
and the more peaceful our planet will be.
320
1091905
2532
Və inanırdım ki, bu bölüşməyə dəyər fikirdir.
18:15
And I thought that was an idea worth spreading.
321
1095528
3067
18:19
Thank you.
322
1099330
1076
18:20
(Applause)
323
1100430
3000
Bu sayt haqqında

Bu sayt sizi ingilis dilini öyrənmək üçün faydalı olan YouTube videoları ilə tanış edəcək. Siz dünyanın hər yerindən yüksək səviyyəli müəllimlər tərəfindən tədris olunan ingilis dili dərslərini görəcəksiniz. Videonu oradan oynamaq üçün hər bir video səhifəsində göstərilən ingiliscə altyazılara iki dəfə klikləyin. Subtitrlər videonun oxudulması ilə sinxron şəkildə sürüşdürülür. Hər hansı bir şərhiniz və ya sorğunuz varsa, bu əlaqə formasından istifadə edərək bizimlə əlaqə saxlayın.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7