My stroke of insight | Jill Bolte Taylor | TED

8,408,579 views ・ 2008-03-13

TED


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Krystian Aparta Korekta: Joanna Pietrulewicz
00:18
I grew up to study the brain
0
18330
2044
Zaczęłam zajmować się neuroanatomią,
00:20
because I have a brother who has been diagnosed
1
20398
2414
bo mój brat cierpi na chorobę mózgu.
00:22
with a brain disorder, schizophrenia.
2
22836
2946
Schizofrenię.
00:25
And as a sister and later, as a scientist,
3
25806
3941
Jako siostra i naukowiec chciałam zrozumieć,
00:29
I wanted to understand, why is it that I can take my dreams,
4
29771
4293
dlaczego udaje mi się
połączyć marzenia z rzeczywistością
00:34
I can connect them to my reality,
5
34088
2235
00:36
and I can make my dreams come true?
6
36347
2666
i nawet je urzeczywistnić,
natomiast mózg mojego brata
00:39
What is it about my brother's brain and his schizophrenia
7
39037
3777
nie rozdziela marzeń od świata realnego,
00:42
that he cannot connect his dreams to a common and shared reality,
8
42838
5468
wskutek czego stają się urojeniami.
00:48
so they instead become delusion?
9
48330
2000
00:50
So I dedicated my career to research into the severe mental illnesses.
10
50703
4976
Dlatego poświęciłam się badaniu
poważnych chorób psychicznych.
00:55
And I moved from my home state of Indiana to Boston,
11
55703
3603
Z Indiany przeniosłam się do Bostonu.
00:59
where I was working in the lab of Dr. Francine Benes,
12
59330
2527
Pracowałam z dr Francine Benes
01:01
in the Harvard Department of Psychiatry.
13
61881
3267
w Instytucie Psychiatrii Uniwersytetu Harvarda.
01:05
And in the lab, we were asking the question,
14
65172
3134
W laboratorium
porównywaliśmy budowę mózgu zdrowego
01:08
"What are the biological differences
15
68330
2850
01:11
between the brains of individuals who would be diagnosed as normal control,
16
71204
4102
01:15
as compared with the brains of individuals
17
75330
2670
i mózgu chorych na schizofrenię,
01:18
diagnosed with schizophrenia, schizoaffective or bipolar disorder?"
18
78024
4916
a także choroby takie jak psychozy schizoafektywne,
czy zaburzenia afektywne dwubiegunowe.
01:22
So we were essentially mapping the microcircuitry of the brain:
19
82964
4491
Tworzyliśmy mapę obwodów mózgowych.
01:27
which cells are communicating with which cells,
20
87479
3102
Obserwowaliśmy komunikację komórek,
01:30
with which chemicals,
21
90605
1534
próbując określić rodzaje i ilości substancji
01:32
and then in what quantities of those chemicals?
22
92163
3349
potrzebnych do tej komunikacji.
01:35
So there was a lot of meaning in my life
23
95536
2229
Prowadziłam intensywne życie,
01:37
because I was performing this type of research during the day,
24
97789
3508
bo za dnia pracowałam w laboratorium,
01:41
but then in the evenings and on the weekends,
25
101321
3102
a wieczorami i w weekendy
01:44
I traveled as an advocate for NAMI, the National Alliance on Mental Illness.
26
104447
5563
podróżowałam jako rzeczniczka organizacji NAMI,
amerykańskiego stowarzyszenia na rzecz osób chorych psychicznie.
01:50
But on the morning of December 10, 1996,
27
110034
3272
10 grudnia 1996 roku
01:53
I woke up to discover that I had a brain disorder of my own.
28
113330
3976
obudziłam się z własną chorobą mózgu.
01:57
A blood vessel exploded in the left half of my brain.
29
117687
4543
W mojej lewej półkuli eksplodowało naczynie krwionośne.
02:02
And in the course of four hours,
30
122254
2170
Przez 4 godziny
02:04
I watched my brain completely deteriorate
31
124448
3202
obserwowałam, jak mój mózg traci zdolność przetwarzania informacji.
02:07
in its ability to process all information.
32
127674
3584
W dzień wylewu nie potrafiłam chodzić, mówić, czytać, pisać,
02:11
On the morning of the hemorrhage,
33
131282
1755
02:13
I could not walk, talk, read, write or recall any of my life.
34
133061
5245
ani przypomnieć sobie nic z własnego życia.
02:18
I essentially became an infant in a woman's body.
35
138330
4000
Stałam się właściwie niemowlęciem w ciele kobiety.
02:23
If you've ever seen a human brain,
36
143330
2976
Każdy, kto widział kiedyś mózg wie,
02:26
it's obvious that the two hemispheres are completely separate from one another.
37
146330
3845
że jego półkule są całkowicie oddzielone.
Mam tu dla was prawdziwy mózg ludzki.
02:30
And I have brought for you a real human brain.
38
150199
2520
02:35
(Groaning, laughter)
39
155160
3115
02:43
So this is a real human brain.
40
163235
2540
Oto prawdziwy mózg.
02:46
This is the front of the brain,
41
166648
1658
Część frontowa.
02:48
the back of brain with the spinal cord hanging down,
42
168330
3445
Z tyłu wisi rdzeń kręgowy.
02:51
and this is how it would be positioned inside of my head.
43
171799
3427
Tak byłby ułożony w środku mojej czaszki.
02:56
And when you look at the brain,
44
176242
1544
Widać tu wyraźnie,
02:57
it's obvious that the two cerebral cortices
45
177810
3009
że kory obydwu półkul są od siebie całkowicie oddzielone.
03:00
are completely separate from one another.
46
180843
2690
03:04
For those of you who understand computers,
47
184029
2277
Informatyk powiedziałby,
03:06
our right hemisphere functions like a parallel processor,
48
186330
3925
że prawa półkula przeprowadza obliczenia równoległe,
03:10
while our left hemisphere functions like a serial processor.
49
190279
3730
a lewa obliczenia sekwencyjne.
03:14
The two hemispheres do communicate with one another
50
194552
2825
Półkule komunikują się przez ciało modzelowate,
03:17
through the corpus callosum,
51
197401
1555
03:18
which is made up of some 300 million axonal fibers.
52
198980
4194
które składa się z około 300 milionów aksonów.
03:23
But other than that,
53
203198
1108
Stanowi ono jedyne połączenie
03:24
the two hemispheres are completely separate.
54
204330
3260
pomiędzy półkulami naszego mózgu.
03:27
Because they process information differently,
55
207614
3692
Każda z nich inaczej przetwarza informacje.
03:31
each of our hemispheres think about different things,
56
211330
2976
Każda myśli o czymś innym.
03:34
they care about different things, and, dare I say,
57
214330
3564
Każda zajmuje się innymi sprawami
i śmiem twierdzić, że mają nawet odmienną osobowość.
03:37
they have very different personalities.
58
217918
2415
03:43
Excuse me. Thank you. It's been a joy.
59
223330
3762
Dziękuję, było nam razem cudownie.
03:47
Assistant: It has been.
60
227116
1300
03:48
(Laughter)
61
228440
2556
(Śmiech)
03:51
Our right human hemisphere is all about this present moment.
62
231532
4829
Prawa półkula zajmuje się teraźniejszością.
03:56
It's all about "right here, right now."
63
236385
3921
Tym, co "tu i teraz".
04:00
Our right hemisphere, it thinks in pictures
64
240330
2976
Myśli obrazowo.
04:03
and it learns kinesthetically through the movement of our bodies.
65
243330
3976
Uczy się kinestetycznie, z ruchów ciała.
04:07
Information, in the form of energy, streams in simultaneously
66
247330
4976
Informacja w postaci energii
napływa równocześnie wszystkimi zmysłami.
04:12
through all of our sensory systems
67
252330
1976
04:14
and then it explodes into this enormous collage
68
254330
2976
Potem wybucha, tworząc kolaż,
04:17
of what this present moment looks like,
69
257330
3976
który stanowi chwilę obecną:
04:21
what this present moment smells like and tastes like,
70
261330
2976
jej zapach,
04:24
what it feels like and what it sounds like.
71
264330
4976
wygląd, smak, dotyk i dźwięk.
04:29
I am an energy-being connected to the energy all around me
72
269330
4976
Jestem bytem energetycznym, a z energią wokoło
04:34
through the consciousness of my right hemisphere.
73
274330
3523
łączy mnie świadomość prawej półkuli.
04:38
We are energy-beings connected to one another
74
278568
3618
Wszyscy jesteśmy bytami energetycznymi.
Świadomość prawej półkuli łączy nas w jedną, ludzką rodzinę.
04:42
through the consciousness of our right hemispheres
75
282210
2771
04:45
as one human family.
76
285005
2325
04:47
And right here, right now, we are brothers and sisters on this planet,
77
287817
4037
Tu i teraz jesteśmy braćmi i siostrami.
04:51
here to make the world a better place.
78
291878
3428
Możemy uczynić świat lepszym.
04:55
And in this moment we are perfect, we are whole and we are beautiful.
79
295330
6000
Tu i teraz jesteśmy idealni, kompletni i piękni.
05:02
My left hemisphere, our left hemisphere, is a very different place.
80
302330
4976
Ale lewa półkula to zupełnie inna historia.
05:07
Our left hemisphere thinks linearly and methodically.
81
307330
4138
Myśli linearnie i metodycznie.
05:12
Our left hemisphere is all about the past and it's all about the future.
82
312183
5123
Jej domena to przyszłość i przeszłość.
05:17
Our left hemisphere is designed to take
83
317330
2976
Wydobywa szczegóły z kolażu chwili obecnej.
05:20
that enormous collage of the present moment
84
320330
2592
05:22
and start picking out details, and more details about those details.
85
322946
5050
W tych szczegółach doszukuje się następnych szczegółów.
05:28
It then categorizes and organizes all that information,
86
328020
4393
Kategoryzuje dane.
Organizuje je, łączy ze wszystkim,
05:32
associates it with everything in the past we've ever learned,
87
332437
3511
czego nauczyliśmy się w przeszłości.
05:35
and projects into the future all of our possibilities.
88
335972
3758
To, co prawdopodobne, lokuje w przyszłości.
05:40
And our left hemisphere thinks in language.
89
340330
3976
Lewa półkula myśli w języku.
05:44
It's that ongoing brain chatter that connects me and my internal world
90
344330
4928
Tworzy bezustanny gwar, który łączy nas
i nasz świat wewnętrzny ze światem zewnętrznym.
05:49
to my external world.
91
349282
2024
05:51
It's that little voice that says to me,
92
351330
2766
Głosik, który podpowiada:
05:54
"Hey, you've got to remember to pick up bananas on your way home.
93
354120
3788
"Pamiętaj, w drodze do domu kupić banany.
05:57
I need them in the morning."
94
357932
1374
Potrzebne są na śniadanie".
05:59
It's that calculating intelligence
95
359330
1898
To inteligencja, która przypomina mi,
06:01
that reminds me when I have to do my laundry.
96
361252
3819
że muszę zrobić pranie.
06:05
But perhaps most important, it's that little voice that says to me,
97
365095
4829
A co najważniejsze, to właśnie lewa półkula
06:09
"I am. I am."
98
369948
3831
mówi: "Ja jestem".
06:13
And as soon as my left hemisphere says to me "I am,"
99
373803
3995
Gdy tylko to powie,
06:17
I become separate.
100
377822
1614
staję się odrębna.
06:19
I become a single solid individual,
101
379460
2255
Staję się jednostką, oddzieloną od strumienia energii.
06:21
separate from the energy flow around me
102
381739
2295
Odrębną od was.
06:24
and separate from you.
103
384058
1832
06:25
And this was the portion of my brain that I lost on the morning of my stroke.
104
385914
4809
Tę właśnie część mózgu utraciłam w dniu wylewu.
06:30
On the morning of the stroke,
105
390747
3055
Obudził mnie ostry ból
06:33
I woke up to a pounding pain behind my left eye.
106
393826
4299
umiejscowiony za lewym okiem.
06:38
And it was the kind of caustic pain that you get when you bite into ice cream.
107
398149
4811
Podobny do tego, który czujemy czasem
wgryzając się w lody.
06:42
And it just gripped me --
108
402984
1845
Chwycił mnie i wypuścił.
06:44
and then it released me.
109
404853
2211
06:47
And then it just gripped me --
110
407088
2111
Znów chwycił i znów wypuścił.
06:49
and then it released me.
111
409223
1727
06:50
And it was very unusual for me to ever experience any kind of pain,
112
410974
4332
Rzadko coś mnie boli,
więc postanowiłam zacząć dzień jak zwykle.
06:55
so I thought, "OK, I'll just start my normal routine."
113
415330
2572
06:57
So I got up and I jumped onto my cardio glider,
114
417926
2380
Jak co rano, zaczęłam od gimnastyki.
07:00
which is a full-body, full-exercise machine.
115
420330
2976
Mam taką maszynę do ćwiczeń wysiłkowych.
07:04
And I'm jamming away on this thing,
116
424545
2210
Ćwiczę sobie, aż tu nagle widzę,
07:06
and I'm realizing that my hands look like primitive claws
117
426779
4769
że dłonie na uchwycie wyglądają jak szpony.
07:11
grasping onto the bar.
118
431572
2468
07:14
And I thought, "That's very peculiar."
119
434064
1991
Pomyślałam - ciekawe!
07:16
And I looked down at my body
120
436079
1456
Obejrzałam resztę ciała
07:17
and I thought, "Whoa, I'm a weird-looking thing."
121
437559
3747
i zdziwiłam się, jak cudacznie wyglądam.
07:21
And it was as though my consciousness had shifted away
122
441330
2666
Wcześniej dla mojej świadomości
07:24
from my normal perception of reality,
123
444020
2473
byłam osobą ćwiczącą na maszynie.
07:26
where I'm the person on the machine having the experience,
124
446517
2977
07:29
to some esoteric space
125
449518
1898
Teraz z jakiejś ezoterycznej przestrzeni
07:31
where I'm witnessing myself having this experience.
126
451440
3089
świadomość doświadczała mnie, doświadczającej ćwiczeń.
07:35
And it was all very peculiar, and my headache was just getting worse.
127
455266
3284
Było to bardzo dziwne.
Ból głowy się pogarszał.
07:38
So I get off the machine,
128
458574
1299
Zeszłam więc z maszyny
07:39
and I'm walking across my living room floor,
129
459897
2409
i uświadomiłam sobie,
że wszystko w moim ciele spowolniało,
07:42
and I realize that everything inside of my body has slowed way down.
130
462330
4642
07:46
And every step is very rigid and very deliberate.
131
466996
3436
a każdy sztywny krok wymaga skupienia.
07:50
There's no fluidity to my pace,
132
470456
2849
Nie szłam płynnie.
07:53
and there's this constriction in my area of perception,
133
473329
2928
Moja percepcja skurczyła się,
tak że odbierałam tylko swoje wnętrze.
07:56
so I'm just focused on internal systems.
134
476281
3025
07:59
And I'm standing in my bathroom
135
479330
1531
Poszłam wziąć prysznic, słysząc dialog,
08:00
getting ready to step into the shower,
136
480885
1847
08:02
and I could actually hear the dialogue inside of my body.
137
482756
2749
który rozgrywał się w ciele:
08:05
I heard a little voice saying, "OK. You muscles, you've got to contract.
138
485529
3777
"Te mięśnie niech się kurczą,
08:09
You muscles, you relax."
139
489330
1388
a tamte rozkurczą".
08:10
And then I lost my balance, and I'm propped up against the wall.
140
490742
4134
Straciłam równowagę, opadłam na ścianę,
08:14
And I look down at my arm
141
494900
1945
spojrzałam na rękę i uświadomiłam sobie,
08:16
and I realize that I can no longer define the boundaries of my body.
142
496869
5433
że nie umiem określić granic swego ciała,
08:22
I can't define where I begin and where I end,
143
502615
3499
ustalić, gdzie się zaczynam, a gdzie kończę,
08:26
because the atoms and the molecules of my arm
144
506138
2168
ponieważ atomy i cząsteczki ręki
08:28
blended with the atoms and molecules of the wall.
145
508330
3976
zlewają się z atomami i cząsteczkami ściany.
08:32
And all I could detect was this energy -- energy.
146
512330
3976
Docierała do mnie jedynie energia.
08:36
And I'm asking myself, "What is wrong with me?
147
516330
2143
Zaczęłam zastanawiać się, co mi się stało,
08:38
What is going on?"
148
518497
1779
co się dzieje,
08:40
And in that moment, my left hemisphere brain chatter went totally silent.
149
520300
5417
ale wtedy gwar w mózgu,
gwar lewej półkuli, całkowicie zamilkł.
08:46
Just like someone took a remote control and pushed the mute button.
150
526091
3922
Jakby ktoś wziął pilota i wyłączył dźwięk.
Kompletna cisza.
08:50
Total silence.
151
530037
1269
08:51
And at first I was shocked to find myself inside of a silent mind.
152
531910
4753
Kiedy znalazłam się w niemym umyśle,
pierwszą reakcją był szok.
08:56
But then I was immediately captivated
153
536687
3239
Ale zaraz potem zachwyciłam się otaczającą mnie energią.
08:59
by the magnificence of the energy around me.
154
539950
3760
09:03
And because I could no longer identify the boundaries of my body,
155
543734
3874
Nie umiałam określić granic ciała,
09:07
I felt enormous and expansive.
156
547632
3538
więc czułam się ogromna i rozległa.
09:11
I felt at one with all the energy that was,
157
551194
3325
Poczułam jedność z całą istniejącą energią.
09:14
and it was beautiful there.
158
554543
2166
Było w niej pięknie.
09:16
Then all of a sudden my left hemisphere comes back online
159
556733
2842
Nagle wraca lewa półkula
09:19
and it says to me, "Hey! We've got a problem!
160
559599
2207
i mówi: "Coś nie tak!
09:21
We've got to get some help."
161
561830
1500
Trzeba poszukać pomocy!".
09:23
And I'm going, "Ahh! I've got a problem!"
162
563354
2028
A ja na to:
"Rany! Coś ze mną nie tak".
09:25
(Laughter)
163
565406
1527
09:26
So it's like, "OK, I've got a problem."
164
566957
1991
09:28
But then I immediately drifted right back out into the consciousness --
165
568972
4499
Ale za chwilę odpłynęłam
z powrotem w świadomość.
09:33
and I affectionately refer to this space as La La Land.
166
573495
3835
Nazywam ją krainą głowy w chmurach.
09:38
But it was beautiful there.
167
578123
1589
Wyobraźcie sobie,
09:39
Imagine what it would be like to be totally disconnected
168
579736
2998
jak by to było, odłączyć się od gwaru,
09:42
from your brain chatter that connects you to the external world.
169
582758
3548
który łączy nas ze światem zewnętrznym.
09:46
So here I am in this space,
170
586330
1842
Byłam sobie w tej przestrzeni.
09:48
and my job, and any stress related to my job -- it was gone.
171
588196
4110
Praca i stresy z nią związane zniknęły.
09:52
And I felt lighter in my body.
172
592330
3317
Czułam się lżejsza.
09:56
And imagine all of the relationships in the external world
173
596203
3103
Odeszły wszystkie powiązania ze światem zewnętrznym
09:59
and any stressors related to any of those -- they were gone.
174
599330
2976
i cały wynikający z nich stres.
10:02
And I felt this sense of peacefulness.
175
602726
2778
Czułam wewnętrzny spokój.
10:06
And imagine what it would feel like to lose
176
606631
2334
Wyobraźcie sobie uczucie zrzucenia 37 lat trosk!
10:08
37 years of emotional baggage!
177
608989
3738
10:12
(Laughter) Oh! I felt euphoria --
178
612751
5555
(Śmiech)
Czysta euforia.
10:18
euphoria.
179
618330
1851
10:20
It was beautiful.
180
620205
1101
Piękne uczucie.
10:21
And again, my left hemisphere comes online and it says,
181
621330
2626
Włącza się lewa półkula: "Skup się!
10:23
"Hey! You've got to pay attention.
182
623980
1626
10:25
We've got to get help."
183
625630
1398
Trzeba szukać pomocy!".
10:27
And I'm thinking, "I've got to get help. I've got to focus."
184
627052
2855
Powtarzałam sobie: skup się!
10:29
So I get out of the shower and I mechanically dress
185
629931
2468
Wyszłam spod prysznica.
Ubrałam się, chodzę i myślę:
10:32
and I'm walking around my apartment,
186
632423
1807
10:34
and I'm thinking, "I've got to get to work. Can I drive?"
187
634254
4052
"Muszę iść do pracy!"
"Czy ja mogę prowadzić samochód?"
10:38
And in that moment,
188
638330
1269
Wtedy nagle utraciłam władzę w prawej ręce.
10:39
my right arm went totally paralyzed by my side.
189
639623
2342
10:41
Then I realized, "Oh my gosh! I'm having a stroke!"
190
641989
4317
Zrozumiałam - dostałam wylewu!
10:46
And the next thing my brain says to me is,
191
646330
2619
Mój mózg powiedział wtedy "Ale ekstra!"
10:48
Wow! This is so cool!
192
648973
2366
(Śmiech)
10:51
(Laughter)
193
651363
1944
"Świetnie! Jak wielu neurologom nadarza się okazja,
10:53
This is so cool!
194
653331
1563
10:54
How many brain scientists have the opportunity
195
654918
2555
10:57
to study their own brain from the inside out?"
196
657497
2809
żeby zbadać własny mózg od środka?"
11:00
(Laughter)
197
660330
1976
(Śmiech)
11:02
And then it crosses my mind, "But I'm a very busy woman!"
198
662330
3976
Wtedy pomyślałam:
"Ale ja jestem taka zajęta!"
11:06
(Laughter)
199
666330
1150
(Śmiech)
11:07
"I don't have time for a stroke!"
200
667504
2167
"Nie mam czasu na wylew!".
11:09
So I'm like, "OK, I can't stop the stroke from happening,
201
669695
2702
Stwierdziłam, że zostawię sobie wylew na tydzień czy dwa,
11:12
so I'll do this for a week or two, and then I'll get back to my routine. OK.
202
672421
3885
a potem wrócę do pracy.
11:16
So I've got to call help. I've got to call work."
203
676330
2452
Musiałam jednak zadzwonić po pomoc.
11:18
I couldn't remember the number at work,
204
678806
1900
Nie pamiętałam numeru do pracy,
11:20
so I remembered, in my office I had a business card with my number.
205
680730
3769
ale pamiętam, że miałam wizytówkę.
11:24
So I go into my business room, I pull out a three-inch stack of business cards.
206
684523
4309
Poszłam do swojego gabinetu.
Był tam 10-centymetrowy stosik wizytówek.
11:28
And I'm looking at the card on top
207
688856
1657
Patrzę na pierwszą z nich.
11:30
and even though I could see clearly in my mind's eye
208
690537
3334
Chociaż pamiętałam dokładnie, jak wygląda moja własna.
11:33
what my business card looked like,
209
693895
1711
11:35
I couldn't tell if this was my card or not,
210
695630
2588
Niestety na tej widziałam tylko piksele.
11:38
because all I could see were pixels.
211
698242
1866
11:40
And the pixels of the words blended with the pixels of the background
212
700132
4080
Piksele słów zmieszane z pikselami tła.
11:44
and the pixels of the symbols, and I just couldn't tell.
213
704236
3308
Nic nie rozumiałam.
11:47
And then I would wait for what I call a wave of clarity.
214
707568
3140
Co jakiś czas pojawiała się "fala jasności".
11:50
And in that moment, I would be able to reattach to normal reality
215
710732
4288
Wracałam do normalnej rzeczywistości
11:55
and I could tell that's not the card... that's not the card.
216
715044
4150
i potrafiłam rozpoznać, czy trzymana wizytówka
jest moja, czy nie.
11:59
It took me 45 minutes to get one inch down inside of that stack of cards.
217
719218
6008
Przejście przez pierwsze 3 cm tego stosu
zajęło mi 45 minut.
12:05
In the meantime, for 45 minutes,
218
725250
1874
A mój udar tymczasem postępował.
12:07
the hemorrhage is getting bigger in my left hemisphere.
219
727148
2658
12:09
I do not understand numbers, I do not understand the telephone,
220
729830
3000
Nie rozumiałam cyfr ani obsługi telefonu.
12:12
but it's the only plan I have.
221
732854
1552
Ale to był jedyny plan.
12:14
So I take the phone pad and I put it right here.
222
734430
2685
Położyłam telefon na biurku, obok wizytówki.
12:17
I take the business card, I put it right here,
223
737139
2382
12:19
and I'm matching the shape of the squiggles on the card
224
739545
3761
Dobierałam kształt dziwnych robaczków na wizytówce
12:23
to the shape of the squiggles on the phone pad.
225
743330
3317
do robaczków na klawiaturze telefonu.
12:26
But then I would drift back out into La La Land,
226
746671
2635
Czasem wracałam do krainy głowy w chmurach,
12:29
and not remember when I came back if I'd already dialed those numbers.
227
749330
3976
a po powrocie nie pamiętałam, co wykręciłam.
12:33
So I had to wield my paralyzed arm like a stump
228
753330
3976
Musiałam położyć sparaliżowaną, bezwładną rękę
12:37
and cover the numbers as I went along and pushed them,
229
757330
3976
na cyfrach, które już wykręciłam.
12:41
so that as I would come back to normal reality,
230
761330
2690
Dzięki temu po powrocie do normalności
12:44
I'd be able to tell, "Yes, I've already dialed that number."
231
764044
4008
wiedziałam, że wystukałam już daną część numeru.
12:48
Eventually, the whole number gets dialed and I'm listening to the phone,
232
768076
4340
W końcu mi się udało.
12:52
and my colleague picks up the phone and he says to me,
233
772440
2637
Odebrał kolega.
Słucham, co do mnie mówi
12:56
"Woo woo woo woo." (Laughter)
234
776027
1643
i słyszę tylko takie "łu łu łu".
12:57
(Laughter)
235
777694
3435
(Śmiech)
13:01
And I think to myself,
236
781153
1850
Brzmiał jak taki pies, golden retriever.
13:03
"Oh my gosh, he sounds like a Golden Retriever!"
237
783027
3039
13:06
(Laughter)
238
786090
1627
13:07
And so I say to him -- clear in my mind, I say to him:
239
787741
3161
W głowie sformułowałam zdanie:
13:10
"This is Jill! I need help!"
240
790926
1642
"Mówi Jill, ratunku!"
13:12
And what comes out of my voice is, "Woo woo woo woo woo."
241
792592
3714
Ale z moich ust wydobyło się "łu łu łu".
13:16
I'm thinking, "Oh my gosh, I sound like a Golden Retriever."
242
796330
2810
Ja też brzmiałam jak pies.
13:19
So I couldn't know -- I didn't know
243
799164
1921
Nagle zrozumiałam, że straciłam zdolność
13:21
that I couldn't speak or understand language until I tried.
244
801109
3626
mowy i rozumienia języka.
13:24
So he recognizes that I need help and he gets me help.
245
804759
3380
Kolega na szczęście zrozumiał, że coś jest nie tak.
Niedługo przyjechała karetka.
13:28
And a little while later, I am riding in an ambulance
246
808441
3610
Wiozła mnie od jednego szpitala do drugiego,
13:32
from one hospital across Boston to [Massachusetts] General Hospital.
247
812075
3555
13:36
And I curl up into a little fetal ball.
248
816487
2333
a ja leżałam skurczona.
13:39
And just like a balloon with the last bit of air,
249
819661
6548
I niczym balon, który traci resztki powietrza,
13:46
just right out of the balloon,
250
826233
2150
poczułam, jak opuszcza mnie energia.
13:48
I just felt my energy lift and just I felt my spirit surrender.
251
828407
5238
Straciłam siły. Załamałam się.
13:54
And in that moment, I knew that I was no longer the choreographer of my life.
252
834295
6011
Uświadomiłam sobie, że przestałam być
choreografem swojego życia.
14:00
And either the doctors rescue my body and give me a second chance at life,
253
840330
4393
Albo lekarze uratują moje ciało,
i dostanę drugą szansę
14:04
or this was perhaps my moment of transition.
254
844747
3662
albo nadszedł czas, żeby odejść.
14:13
When I woke later that afternoon,
255
853049
2207
Obudziłam się wieczorem tego samego dnia.
14:15
I was shocked to discover that I was still alive.
256
855280
3650
Byłam zaskoczona, że ciągle żyję.
14:20
When I felt my spirit surrender, I said goodbye to my life.
257
860375
4931
W karetce pożegnałam się ze światem.
14:25
And my mind was now suspended
258
865330
2325
Mój umysł wisiał między dwiema rzeczywistościami.
14:27
between two very opposite planes of reality.
259
867679
4198
14:31
Stimulation coming in through my sensory systems
260
871901
3287
Bodźce płynące do mnie kanałami zmysłów
14:35
felt like pure pain.
261
875212
1713
były dla mnie ogromnie bolesne.
14:37
Light burned my brain like wildfire,
262
877488
3214
Światło paliło mózg jak ogień.
14:40
and sounds were so loud and chaotic
263
880726
3595
Dźwięki były ogłuszające i chaotyczne.
14:44
that I could not pick a voice out from the background noise,
264
884345
4182
Nie potrafiłam odróżnić ludzkich głosów od reszty hałasu.
14:48
and I just wanted to escape.
265
888551
1968
Chciałam uciec, ale nie wiedziałam, jak określić pozycję ciała w przestrzeni.
14:51
Because I could not identify the position of my body in space,
266
891148
5144
14:56
I felt enormous and expansive,
267
896316
3817
Czułam się ogromna i rozległa.
15:00
like a genie just liberated from her bottle.
268
900157
3571
Jak dżin uwolniony z lampy.
15:04
And my spirit soared free,
269
904982
2674
Mój nieskrępowany duch niczym wieloryb płynął
15:07
like a great whale gliding through the sea of silent euphoria.
270
907680
5650
przez morza niemej euforii.
15:14
Nirvana.
271
914885
1684
Nirwana! Odnalazłam Nirwanę!
15:16
I found Nirvana.
272
916593
2420
15:21
And I remember thinking,
273
921291
1420
Nie potrafiłam sobie wyobrazić,
15:22
there's no way I would ever be able to squeeze the enormousness of myself
274
922735
4430
jak można wcisnąć ogrom, którym byłam, z powrotem do małego ciała.
15:27
back inside this tiny little body.
275
927189
2514
15:32
But then I realized, "But I'm still alive!
276
932147
3508
Ale uświadomiłam sobie, że wciąż żyję
15:35
I'm still alive, and I have found Nirvana.
277
935679
3103
i że odnalazłam Nirwanę.
15:38
And if I have found Nirvana and I'm still alive,
278
938806
3706
A jeśli ja żyję i znalazłam Nirwanę,
15:42
then everyone who is alive can find Nirvana."
279
942536
3952
to wszyscy żywi są w stanie tego dokonać.
15:48
And I pictured a world
280
948758
1271
Wyobraziłam sobie świat pełen ludzi pięknych,
15:50
filled with beautiful, peaceful, compassionate, loving people
281
950053
5960
kochających pokój i współczucie,
15:56
who knew that they could come to this space at any time.
282
956037
3746
którzy dobrze znają drogę do tego miejsca.
16:00
And that they could purposely choose
283
960497
3483
Którzy potrafią wedle woli
16:04
to step to the right of their left hemispheres --
284
964004
2793
opuścić swą lewą półkulę i odnaleźć ten spokój.
16:08
and find this peace.
285
968401
1905
16:10
And then I realized
286
970330
1223
Zrozumiałam, jak wartościowe jest to doświadczenie.
16:11
what a tremendous gift this experience could be,
287
971577
3557
16:15
what a stroke of insight this could be to how we live our lives.
288
975158
5895
Jak ogromny płynie z niego wgląd w ludzkie życie.
16:22
And it motivated me to recover.
289
982434
2523
I to popychało mnie do powrotu do zdrowia.
16:28
Two and a half weeks after the hemorrhage, the surgeons went in,
290
988259
4150
Dwa i pół tygodnia po wylewie usunięto mi skrzep
16:32
and they removed a blood clot the size of a golf ball
291
992433
2548
wielkości piłeczki do golfa,
16:35
that was pushing on my language centers.
292
995005
1991
który uciskał ośrodki mowy.
16:37
Here I am with my mama,
293
997020
1626
Pomagała mi mama.
16:38
who is a true angel in my life.
294
998670
1905
Jest prawdziwym aniołem.
16:42
It took me eight years to completely recover.
295
1002146
3603
Cała rekonwalescencja trwała osiem lat.
16:46
So who are we?
296
1006996
2037
A więc kim my jesteśmy?
16:49
We are the life-force power of the universe,
297
1009057
5002
Siłą życiową wszechświata,
wyposażoną w zręczne dłonie i dwa umysły.
16:54
with manual dexterity and two cognitive minds.
298
1014083
4297
16:58
And we have the power to choose, moment by moment,
299
1018956
3301
W każdej chwili możemy wybrać,
17:02
who and how we want to be in the world.
300
1022281
2988
kim chcemy być i jak żyć w tym świecie.
17:05
Right here, right now,
301
1025983
1555
Potrafię przenieść się
17:07
I can step into the consciousness of my right hemisphere, where we are.
302
1027562
5226
w świadomość prawej półkuli, tam gdzie żyjemy.
17:12
I am the life-force power of the universe.
303
1032812
3057
Jestem siłą życiową wszechświata.
17:15
I am the life-force power
304
1035893
1540
Siłą życiową 50 trylionów molekularnych geniuszy,
17:17
of the 50 trillion beautiful molecular geniuses that make up my form,
305
1037457
4834
z których składa się moje ciało.
17:22
at one with all that is.
306
1042315
2276
Stanowię jedność ze wszystkim, co istnieje.
17:25
Or, I can choose to step into the consciousness of my left hemisphere,
307
1045330
5344
Mogę też wstąpić w świadomość lewej półkuli.
17:30
where I become a single individual, a solid.
308
1050698
3281
Tam staję się litą jednostką.
Jestem oddzielona od strumienia, od was.
17:34
Separate from the flow, separate from you.
309
1054003
3559
17:37
I am Dr. Jill Bolte Taylor:
310
1057586
2110
Tam jestem neurologiem, intelektualistką, Dr Jill Bolte Taylor.
17:39
intellectual, neuroanatomist.
311
1059720
2829
17:44
These are the "we" inside of me.
312
1064439
3780
Tak oto wyglądają dwa różne "ja" wewnątrz jednej mnie.
17:49
Which would you choose?
313
1069814
1500
Które wolicie?
17:53
Which do you choose?
314
1073853
1686
Które wybieracie?
17:57
And when?
315
1077167
1300
I kiedy?
18:01
I believe that the more time we spend
316
1081107
2199
Jestem przekonana, że im częściej będziemy sięgać
18:03
choosing to run the deep inner-peace circuitry
317
1083330
2977
po moc obliczeniową prawej półkuli,
18:06
of our right hemispheres,
318
1086331
2220
18:08
the more peace we will project into the world,
319
1088575
3306
tym więcej wniesiemy w świat pokoju.
18:11
and the more peaceful our planet will be.
320
1091905
2532
Tym więcej pokoju będzie na naszej planecie.
18:15
And I thought that was an idea worth spreading.
321
1095528
3067
I tę ideę uznałam za wartą szerzenia.
18:19
Thank you.
322
1099330
1076
(Brawa)
18:20
(Applause)
323
1100430
3000
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7