Underwater astonishments | David Gallo

Vertaald door: Jan Willem Rozema Nagekeken door: Rudolf Penninkhof

We're going to go on a dive to the deep sea,

We gaan diepzeeduiken.

and anyone that's had that lovely opportunity

Iedereen die ooit die prachtige kans heeft gehad,

knows that for about two and half hours on the way down,

weet dat je tweeënhalf uur lang naar beneden

it's a perfectly positively pitch-black world.

in een gitzwarte wereld terechtkomt.

And we used to see the most mysterious animals out the window

Uit het raam zagen we de meest mysterieuze dieren,

that you couldn't describe:

met geen pen te beschrijven. Blinkende lichtjes:

these blinking lights -- a world of bioluminescence, like fireflies.

een wereld van bioverlichting, zoals vuurvliegjes.

Dr. Edith Widder -- ze werkt nu bij de Research Conservation Association --

Dr. Edith Widder -- she's now at the Ocean Research and Conservation Association --

was in staat met een camera

was able to come up with a camera

enkele van deze ongelooflijke dieren vast te leggen,

that could capture some of these incredible animals,

en dat is wat je hier op het scherm ziet.

and that's what you're seeing here on the screen.

That's all bioluminescence. Like I said: just like fireflies.

Dat is allemaal bioverlichting. Net vuurvliegjes.

Hier een vliegende kalkoen onder de boom. (Gelach)

There's a flying turkey under a tree.

(Laughter)

Ik ben geoloog, maar ik vind dit prachtig.

I'm a geologist by training.

But I love that.

And you see, some of the bioluminescence they use to avoid being eaten,

Je ziet dat de bioluminescentie deels wordt gebruikt

om niet opgegeten te worden,

some they use to attract prey,

deels om een prooi aan te trekken.

but all of it, from an artistic point of view,

Maar alles is vanuit artistiek standpunt fantastisch.

is just positively amazing.

And a lot of what goes on inside --

Veel van wat er binnen gebeurt --

There's a fish with glowing eyes, pulsating eyes.

hier is een vis met gloeiende, kloppende ogen.

Some of the colors are designed to hypnotize,

Sommige kleuren zijn ontworpen om te hypnotiseren.

these lovely patterns.

Prachtige ontwerpen. En dan deze laatste:

And then this last one,

one of my favorites, this pinwheel design.

een van mijn favorieten, dit draaimolentjesontwerp.

Just absolutely amazing, every single dive.

Absoluut verbazingwekkend, elke duik weer.

That's the unknown world, and today we've only explored

Dat is de onbekende wereld. We hebben nog maar 3 procent ontdekt

about 3 percent of what's out there in the ocean.

van wat er in de oceanen te zien is.

Already we've found the world's highest mountains,

We hebben de hoogste bergen ter wereld gevonden,

de diepste valleien,

the world's deepest valleys,

underwater lakes, underwater waterfalls --

onderwatermeren en -watervallen --

a lot of that we shared with you from the stage.

en er veel van met jullie gedeeld vanaf het podium.

And in a place where we thought no life at all,

Op een plek waar we helemaal geen leven vermoedden,

we find more life, we think, and diversity and density

denken we meer leven, diversiteit en dichtheid te vinden

than the tropical rainforest,

dan in het tropisch regenwoud. Dat wil zeggen

which tells us that we don't know much about this planet at all.

dat we nog maar heel erg weinig van deze planeet weten.

Blijft nog 97 procent over, die óf leeg is óf is vol met verrassingen.

There's still 97 percent,

and either that 97 percent is empty or just full of surprises.

But I want to jump up to shallow water now

Over naar ondiepe wateren

and look at some creatures that are positively amazing.

en naar een aantal verbluffende wezens.

Cephalopods -- head-foots.

Cephalopoda -- 'koppotigen'. Als kind kende ik ze vooral als calamari.

As a kid I knew them as calamari, mostly.

(Laughter)

Hier zie je een octopus.

This is an octopus.

This is the work of Dr. Roger Hanlon at the Marine Biological Lab,

Dit is het werk van dr. Roger Hanlon bij het Marine Biology Lab.

Het is fascinerend hoe deze koppotigen

and it's just fascinating how cephalopods can,

with their incredible eyes, sense their surroundings,

met hun ongelooflijke ogen hun omgeving voelen,

look at light, look at patterns.

kijken naar licht, naar patronen.

Here's an octopus moving across the reef,

Hier zie je een octopus die zich over het rif beweegt.

finds a spot to settle down, curls up and then disappears into the background.

Hij vindt een vestigingsplek, rolt zich op en verdwijnt in de achtergrond.

Tough thing to do.

Dat is nog niet zo makkelijk.

In the next bit, we're going to see a couple squid.

In het volgende clipje zien we een paar pijlinktvissen.

Now males, when they fight,

Dit is een pijlinktvis. Als mannetjes gaan vechten,

if they're really aggressive, they turn white.

als ze erg agressief zijn, worden ze wit.

Deze twee mannetjes zijn aan het vechten.

And these two males are fighting.

They do it by bouncing their butts together,

Ze laten hun konten tegen elkaar kaatsen,

een interessant concept. Links een mannetje

which is an interesting concept.

Now, here's a male on the left and a female on the right,

en rechts een vrouwtje.

and the male has managed to split his coloration

Het mannetje is erin geslaagd zijn kleurstelling te delen,

so the female only always sees the kinder, gentler squid in him.

dus het vrouwtje ziet alleen zijn vriendelijke pijlinktviskant.

Het mannetje -- (Gelach) -- We gaan het nogmaals zien.

(Laughter)

Let's take a look at it again. Watch the coloration:

Kijk nog eens. Kijk naar de kleurstelling:

white on the right, brown on the left.

wit aan de rechterkant, bruin aan de linker.

He takes a step back,

Hij doet een stap terug en houdt de andere mannetjes uit de buurt

he's keeping off the other males by splitting his body,

door zijn lichaam te delen -- en komt op aan de kant...

and comes up on the other side --

Bingo!

Bingo. Ik hoor wel eens dat dit

Now, I'm told that's not not just a squid phenomenon with males,

niet slechts voor pijlinktvismannetjes geldt, maar dat weet ik niet.

but I don't know.

(Gelach)

(Laughter)

Cuttlefish. I love cuttlefish.

Inktvis. Ik ben er gek op. Dit is een gigantische Australische inktvis.

This is a Giant Australian Cuttlefish.

And there he is, his droopy little eyes up here.

Daar is hij. Zijn neerhangende ogen hier.

Maar ze kunnen verbluffende dingen doen.

But they can do pretty amazing things, too.

Hier zien we er eentje die zich terugtrekt in een kloof, en --

Here we're going to see one backing into a crevice,

and watch his tentacles --

kijk naar zijn tentakels.

he just pulls them in, makes them look just like algae.

Hij trekt ze gewoon in en laat ze eruit zien als zeewier.

Disappears right into the background.

Verdwijnt volledig in de achtergrond.

Positively amazing.

Verbazingwekkend. Hier zien we twee vechtende mannetjes.

Here's two males fighting.

Nogmaals, ze zijn slim genoeg, deze koppotigen --

Once again, they're smart enough, these cephalopods;

they know not to hurt each other.

om elkaar geen pijn te doen.

But look at the patterns that they can do with their skin.

Maar kijk naar de patronen die ze met hun huid kunnen maken.

That's an amazing thing.

Gewoonweg verbazingwekkend.

Hier is een octopus. Soms willen ze ongezien bewegen,

Here's an octopus.

Sometimes they don't want to be seen when they move,

omdat roofdieren ze dan kunnen zien.

because predators can see them.

Deze hier kan zichzelf als steen vermommen,

This guy can make himself look like a rock,

en, kijkend naar zijn omgeving,

and, looking at his environment,

over de bodem schuiven,

can actually slide across the bottom,

met gebruik van de golven en schaduwen, ongezien.

using the waves and the shadows so he can't be seen.

Hij en zijn beweging worden één met de achtergrond.

His motion blends right into the background --

the moving rock trick.

Het trucje van de bewegende steen. We leren dus een hoop van ondiepe wateren.

So, we're learning lots new from the shallow water.

Still exploring the deep, but learning lots from the shallow water.

Nog steeds ontdekken we diepe wateren,

maar ook van de ondiepe leren we een hoop.

There's a good reason why:

Daar is een goede reden voor: ondiepe wateren zijn

the shallow water's full of predators -- here's a barracuda --

gevuld met roofdieren. Hier een barracuda.

and if you're an octopus or a cephalopod,

Als je een octopus of een koppotige bent,

you need to really understand how to use your surroundings to hide.

weet je goed gebruik te maken van je omgeving om je te verbergen.

In de volgende scene zie je een mooie koraalbodem.

In the next scene, you're going to see a nice coral bottom.

Een octopus zou er makkelijk uitspringen

And you see that an octopus would stand out

zonder camouflage,

very easily there if you couldn't use your camouflage,

door zijn huidskleur en -structuur aan te passen.

use your skin to change color and texture.

Hier zie je wat zeewier op de voorgrond.

Here's some algae in the foreground --

and an octopus.

En een octopus. Is dat niet verbazingwekkend? Roger liet hem schrikken,

Ain't that amazing?

Now, Roger spooked him, so he took off in a cloud of ink,

dus hij ging ervandoor in een inktwolk.

and when he lands, the octopus says, "Oh, I've been seen.

Als de octopus landt, zegt hij: "Ik ben gezien.

The best thing to do is to get as big as I can get."

Ik kan nu best zo groot mogelijk worden."

That big brown makes his eyespot very big.

Dat grote bruine maakt de plek rond zijn oog erg groot.

So, he's bluffing. Let's do it backwards.

Hij bluft. Laten we het achterstevoren bekijken.

I thought he was joking when he first showed it to me.

Ik dacht dat hij een grapje maakte toen hij het liet zien.

I thought it was all graphics. So here it is in reverse.

Ik dacht dat het bewerkt was. Hier is het achterstevoren.

Kijk naar de huidskleur, naar de huidsstructuur.

Watch the skin color; watch the skin texture.

Just an amazing animal, it can change color and texture

Echt een verbazend dier, dat zijn kleur en structuur kan veranderen

to match the surroundings.

om met de omgeving overeen te komen. Zie hem één worden met deze wieren.

Watch him blend right into this algae.

One, two, three.

Eén. Twee. Drie. (Applaus)

(Applause)

Hij is ervandoor en ik ook. Heel hartelijk dank.

And now he's gone, and so am I. Thank you very much.

(Applause)