Underwater astonishments | David Gallo

Translator: Mohammad Tofighi Reviewer: Ali Hasanzadeh

We're going to go on a dive to the deep sea,

Dərin dənizlərə dalmağa gedirik.

and anyone that's had that lovely opportunity

Və bu şirin fürsəti tutmuş olan hər kəs bilir ki

knows that for about two and half hours on the way down,

təxminən iki yarım saat boyunca aşağı inerseniz,

it's a perfectly positively pitch-black world.

zülmət qaranlıq bir dünya ilə karşılırsınız.

And we used to see the most mysterious animals out the window

Və pəncərənin xaricində, dünyanın ən sirrli heyvanlarını görərdik,

that you couldn't describe:

Tanımlayamadığımız heyvanlar. Bu yanıb sönən işıqlar:

these blinking lights -- a world of bioluminescence, like fireflies.

biyoluminesans dünyası, eynilə ateşböcekleri kimi.

Dr. Edith Witter - özü bu anda Araşdırma Himaye Dərnəyindən (Research Conservation Association) -

Dr. Edith Widder -- she's now at the Ocean Research and Conservation Association --

bu inanılmaz heyvanlardan bəzilərini göstərə

was able to come up with a camera

bir kamera ilə qarşımıza çıxıb gəldi,

that could capture some of these incredible animals,

və bu anda ekranda gördüyünüz işdə o kameranın görünüşləri.

and that's what you're seeing here on the screen.

That's all bioluminescence. Like I said: just like fireflies.

Hamısı biyoluminesans. Daha əvvəl də dediyim kimi: eynilə ateşböcekleri kimi.

Bu da təyyarə bir hind toyuğu, ağacın altında. (Qəhqəhə)

There's a flying turkey under a tree.

(Laughter)

Bilirəm. Lağ bir geoloqu. Amma bunu sevirəm.

I'm a geologist by training.

But I love that.

And you see, some of the bioluminescence they use to avoid being eaten,

Və burada biyoluminesansın nümunələrini görürsünüz

bəziləri məğlub olmamaq üçün,

some they use to attract prey,

bəziləri də ovlarını çəkmək üçün istifadə edir.

but all of it, from an artistic point of view,

Amma hamısı, sənət üçün bir dünyagörüşüylə, ovsunlayıcı.

is just positively amazing.

And a lot of what goes on inside --

Və olanların çoxu içəridə -

There's a fish with glowing eyes, pulsating eyes.

işdə parlayan gözlü, titrəşən gözlü bir balıq

Some of the colors are designed to hypnotize,

Bazır rənglər hipnotize etmək üçün hazırlanmış.

these lovely patterns.

Və bu şirin naxışlar. Və son olaraq:

And then this last one,

one of my favorites, this pinwheel design.

Favorilerime, bu fırıldak dizaynı.

Just absolutely amazing, every single dive.

Tam mənasıyla heyran edən, hər bir dalışta.

That's the unknown world, and today we've only explored

Bu bilinməyən dünya. Və bu gün okyanuslarımızda olanların

about 3 percent of what's out there in the ocean.

təkcə yüzdə 3ünün keşfedebildik.

Already we've found the world's highest mountains,

Daha indidən dünyanın ən yüksək dağlarını,

ən dərin vadilərinə,

the world's deepest valleys,

underwater lakes, underwater waterfalls --

sualtı qollarını, sualtı şelalelerini -

a lot of that we shared with you from the stage.

səhnədə sizlərlə bunların bir çoxunu paylaşdıq.

And in a place where we thought no life at all,

Və heç bir həyatın olmayacağını düşündüyümüz bir yerdə,

we find more life, we think, and diversity and density

tropik yağış meşəsində rast gələ müxtəliflik və sıxlıqda,

than the tropical rainforest,

həyat nümunələriylə qarşılaşdıq. Bu da bizə bunu söyləyir:

which tells us that we don't know much about this planet at all.

Bu planet haqqında heç də elə çox şey bilmirik.

Kəşf yüzdə 97 var, və bu yüzdə 97 ya tamamilə boş ya da sürprizlərlə dolu.

There's still 97 percent,

and either that 97 percent is empty or just full of surprises.

But I want to jump up to shallow water now

Lakin indi daha dayaz sulara atlamaq istəyirəm,

and look at some creatures that are positively amazing.

və qətiliklə heyranlıq verici bəzi varlıqlara baxmaq istəyirəm.

Cephalopods -- head-foots.

Kafadanbacaklılar - Cephalopoda. Uşaqkən daha çox Kalamari olaraq bilirdim.

As a kid I knew them as calamari, mostly.

(Laughter)

Bu bir sprut.

This is an octopus.

This is the work of Dr. Roger Hanlon at the Marine Biological Lab,

Bu, Dr. Roger Hanlon'un Deniz bioloji Laboratuarundaki çalışması.

Və kafadanbacaklıların gözləriylə, o möhtəşəm gözləriylə,

and it's just fascinating how cephalopods can,

with their incredible eyes, sense their surroundings,

işığa baxmaları, naxışlar baxmaları,

look at light, look at patterns.

ətrafındakıları hiss etməsi ovsunlayıcı.

Here's an octopus moving across the reef,

Resif boyunca hərəkət edən bir sprut var.

finds a spot to settle down, curls up and then disappears into the background.

Yerləşəcək bir yer tapar, qıvrılar və arkaplanda birdən itər.

Tough thing to do.

Etməsi olduqca çətin bir şey.

In the next bit, we're going to see a couple squid.

Bir sonrakı görünüşdə, bir cüt mürəkkəb balığı görəcəyik.

Now males, when they fight,

Bu bir mürəkkəb balığı. İndi kişilər, döyüş etdiklərində,

if they're really aggressive, they turn white.

və həqiqətən agresiflerse, ağ rəngə dönüşüyorlar.

Və bu iki kişi döyüş edir.

And these two males are fighting.

They do it by bouncing their butts together,

Bunu kıçlarını bir-birlərinə vurararak edirlər,

ki bu olduqca maraqlı bir anlayış. İndi burada soldakı kişi

which is an interesting concept.

Now, here's a male on the left and a female on the right,

və sağdakı də dişi.

and the male has managed to split his coloration

İndi, kişi rəngini ikiyə bölməni bacarmış,

so the female only always sees the kinder, gentler squid in him.

bu sayədə dişi onun yalnız daha nəzakətli daha nəzakətli tərəfini görür.

Və kişilər də - (Qəhqəhə) Bunu bir dəfə daha görəcəyik.

(Laughter)

Let's take a look at it again. Watch the coloration:

Bir dəfə daha baxaq. Rənglənmələrə izleyin:

white on the right, brown on the left.

sağda ağ, solda qəhvəyi.

He takes a step back,

Bir addım geri gedir, bədənini ikiyə bölərək

he's keeping off the other males by splitting his body,

digər kişiləri uzaq tutur.

and comes up on the other side --

Bingo!

Bingo! İndi bu bildiyim qədəriylə

Now, I'm told that's not not just a squid phenomenon with males,

yalnız mürekkepbalıklarının kişilərinə xas bir hərəkət deyilmiş amma bilmirəm.

but I don't know.

(Alqışlar)

(Laughter)

Cuttlefish. I love cuttlefish.

Sepiya. Sepyalara bayılırım. Bu nəhəng bir Avstraliya sepyası.

This is a Giant Australian Cuttlefish.

And there he is, his droopy little eyes up here.

Və işdə orada. Mahsun kiçik gözləri də burada.

Amma çox maraqlı şeylər edə bilərlər.

But they can do pretty amazing things, too.

İndi burada bir dənəsinin bir çatı geri geri getdiyini görəcəksiniz, və -

Here we're going to see one backing into a crevice,

and watch his tentacles --

dokungaçlarını izleyin.

he just pulls them in, makes them look just like algae.

Onları içəri çəkir. Eynilə bir dəniz yosunu kimi görünməsini təmin edir.

Disappears right into the background.

Arkaplanda itir.

Positively amazing.

Qətiliklə inanılmaz. İşdə iki kişi döyüş edir.

Here's two males fighting.

Bir dəfə daha, bu mürekkepbalıkları bir-birlərinə zərər verməyəcək

Once again, they're smart enough, these cephalopods;

they know not to hurt each other.

qədər ağıllılar.

But look at the patterns that they can do with their skin.

Amma dərilərində meydana gətirdikləri bu naxışlar bir baxın. Bəli?

That's an amazing thing.

İnanılmaz bir şey.

İşdə bir sprut. Bəzən hərəkət edərkən görülmək istəməzlər,

Here's an octopus.

Sometimes they don't want to be seen when they move,

çünki ovçular da onları görə bilər.

because predators can see them.

Burada, bu özünü həqiqətən bir qaya kimi görünməsini təmin edə bilir,

This guy can make himself look like a rock,

və, ətrafına baxaraq,

and, looking at his environment,

dalğaları və kölgələri istifadə edərək,

can actually slide across the bottom,

görünmədən, dəniz dibində sürüşərək irəliləyə bilir.

using the waves and the shadows so he can't be seen.

Uyğunlaşma içində; hərəkəti arkaplanla qaynaşır.

His motion blends right into the background --

the moving rock trick.

Bu hərəkət edən qaya oyunu. Dayaz sulardan da bir çox yeni şey öyrənirik.

So, we're learning lots new from the shallow water.

Still exploring the deep, but learning lots from the shallow water.

Hələ də dərin dənizləri keşfediyoruz,

lakin dayaz sulardan bir çox şey öyrənirik.

There's a good reason why:

Bunun yaxşı bir səbəbi var: dayaz sular

the shallow water's full of predators -- here's a barracuda --

yırtıcılarla dolu. İşdə bir ıskarmoz.

and if you're an octopus or a cephalopod,

Və əgər bir sprut ya da mürekkepbalığıysanız,

you need to really understand how to use your surroundings to hide.

ətrafınızdakıları saxlanmaq üçün necə istifadə həqiqətən anlarsınız.

Bir sonrakı səhnədə gözəl bir mərcan bazası görəcəksiniz.

In the next scene, you're going to see a nice coral bottom.

Və belə bir yerdə bir sprutun

And you see that an octopus would stand out

kamulajını, rəng və naxış dəyişdirən dərisini istifadə edə təqdirdə

very easily there if you couldn't use your camouflage,

necə asanlıqla gözə çarpacağını görürsünüz.

use your skin to change color and texture.

İşdə ön planda dəniz yosunları.

Here's some algae in the foreground --

and an octopus.

Və bir sprut. İnanılmaz deyilmi? İndi, Roger onu qorxutdu,

Ain't that amazing?

Now, Roger spooked him, so he took off in a cloud of ink,

və o da bir mürəkkəb buludu buraxaraq qaçdı.

and when he lands, the octopus says, "Oh, I've been seen.

Və təkrar yerləşdiyində mürəkkəb balığı deyir ki: "Eyvah, görüldü.

The best thing to do is to get as big as I can get."

O zaman ediləcək ən yaxşı şey mümkün olduğunda böyük olmaq. "

That big brown makes his eyespot very big.

Bu böyük kahverengi gözünü böyük edir.

So, he's bluffing. Let's do it backwards.

Uydurma edir. Bunu bir də geriyə doğru edək.

I thought he was joking when he first showed it to me.

Bunu mənə ilk göstərdiyində zarafat etdiyini zənn edirdim.

I thought it was all graphics. So here it is in reverse.

Tamamilə qrafik olduğunu zənn edirdim. İndi geriyə doğru.

Dəri rəngini izleyin, dəri naxışını izleyin.

Watch the skin color; watch the skin texture.

Just an amazing animal, it can change color and texture

Rəngini və naxışını ətrafıyla uyğunlaşacaq şəkildə dəyişdirə

to match the surroundings.

inanılmaz bir heyvan. Bu dəniz yosununu içinə necə də qaynaşır.

Watch him blend right into this algae.

One, two, three.

Bir. İki. Üç.

(Applause)

Və indi ortadan getdi, və mən də gedirəm. Çox təşəkkürlər.

And now he's gone, and so am I. Thank you very much.

(Applause)